Rubin L. Oppenheimer in Volkskrant 31 december 2023 

148.  Het jaar 2023 was niet best, maar wordt 2024 een annus horribilis? Zou zomaar kunnen.

Zondag 31 december 2023

Met mijzelf en vele landgenoten in een vergelijkbare bubbel ging het ook dit jaar weer crescendo. Toch was het jaar 2023 in mijn beleving als nieuwsjunk in vele opzichten buiten mijn bubbeltje een slecht jaar, zowel nationaal als internationaal. In eigen land werd geen enkel groot probleem adequaat aangepakt, integendeel, we prutsten onszelf alleen maar dieper de putjes in. Met als dramatisch dieptepunt de verkiezingsuitslag die in 2024 gaat leiden tot veel politieke en bestuurlijke ellende waar we ons voorlopig niet meer uit gaan worstelen. Maar vooral  internationaal was het grote malheur in 2023. Je wordt alleen al zweterig als je kijkt naar het aantal bewust uitgelokte oorlogshaarden, het aantal milieu- en klimaatrampen, de ongecontroleerde migratiestromen, het almaar groeiende aantal miljonairs en kleptocraten in combinatie met het stijgende aantal have-nots, de endemische drugscriminaliteit die steeds vaker de bovenwereld infiltreert en het zwakke politiek leiderschap all over the world. Tegenover deze zorgpunten stonden in 2023 maar onthutsend weinig lichtpunten met een vergelijkbaar gewicht.

Het kost daarom steeds meer moeite om recht in de leer van Karl Popper te blijven, die al in 1946 zei: ,,de toekomst ligt niet vast, die maken we zelf, met elkaar…en dat maakt optimisme tot een morele plicht.” Daar blijf ik me aan vastklampen, maar helaas kijken de machtselites in de wereld totaal verschillend tegen die te maken toekomst aan. Dus overal broeit en knalt het en op maar weinig plaatsen in de wereld wordt er systematisch en rationeel vanuit een lange termijn visie op een relevante schaal gebouwd aan een betere samenleving. De EU, met een interne markt die qua koopkracht de grootste ter wereld is, is op dit punt misschien nog het enige substantiële gremium in de wereld dat hiertoe serieuze pogingen onderneemt. Maar in een wereld vol fysiek en verbaal geweld, nationalisme, egoïsme en kortzichtigheid is ze, met te weinig doorzettingsmacht en maar 7% van de wereldbevolking, helaas erg kwetsbaar voor de druk van de machtige grote tech-bedrijven en niet-democratische politieke machtsblokken. Daarnaast is Europa voor haar vitale delfstoffen en materialen mega-afhankelijk van China en voor haar veiligheid bijna volledig afhankelijk van de VS.

2023 moge in mijn perceptie dan een slecht jaar zijn geweest, maar wellicht zeggen we later dat dat nog best wel meeviel en dat juist 2024 een vreselijk jaar was. Want we moeten ernstig rekening mee houden dat we in dit jaar de start of doorstart meemaken van een reeks diepingrijpende gebeurtenissen, die zorgen voor ongekende internationale spanningen en een mondiale economische neergang. Er staan voor 2024 (en 2025) zoveel nauw met elkaar verbonden geopolitieke parameters op rood of vuurrood dat de ene bedreigende gebeurtenis al snel de aansteker kan zijn voor de andere. Een paar van zulke 'events' in hun onderlinge samenhang op een rij:

1. Israël kan in 2024 zomaar het hele Midden-Oosten en delen van Afrika in brand zetten door de lokale conflicten in Gaza en op de Westbank te laten escaleren tot een groot regionaal pandemonium waarin via Hezbollah/Libanon ook Iran en daarna Saoedi-Arabië worden meegezogen, waarna Biden niet kan voorkomen dat ook de VS er steeds dieper wordt ingetrokken. Voor de EU geldt hetzelfde. Rusland zal vervolgens via haar partner Syrië militair gaan stoken waar het kan. Want hoe meer onrust in het Midden-Oosten hoe minder power het Westen in Oekraïne kan inzetten. De Golfstaten, Jordanië en Egypte zullen al veel eerder partij hebben gekozen. Een mondiale energie- en handelscrisis is dan nauwelijks nog te voorkomen. De grootste vrienden van Israël zullen daar het hardst door worden getroffen, zeker als er ook olieboycots worden afgekondigd en er door het vele geweld ongekende vluchtelingenstromen onze kant op worden gedreven, die Europa volledig kunnen destabiliseren.

2. De Republikeinen in de VS blijven in 2024 weigeren om Oekraïne beslissend militair te steunen, waardoor het land zich niet meer adequaat kan verdedigen en de Amerikanen zo Poetin de hoop geven dat hij Oekraïne op enig moment alsnog kan annexeren. Hij hoeft alleen nog maar geduld te hebben. Ondertussen zal hij Oekraïne blijven bombarderen en destabiliseren. Het perspectief van een machtswisseling in de VS en de verdere politieke en militaire verzwakking van Europa zal hem en de Russische elite zoveel moraal geven, dat hij de oorlog in 2024 in feite psychologisch al gewonnen heeft.

3. In de VS hangt al in 2024 de verkiezing van de op wraak beluste Trump als een dystopische donkere wolk boven het land en de wereld. Hoewel hij pas na zijn inauguratie in januari 2025 zijn destructieve maatregelen kan invoeren, zou een deel van de wereld daar al in 2024 op kunnen gaan anticiperen. Hij zal in 2025 bijna zeker de Amerikaanse bedrijven met nog meer protectionistische maatregelen gaan beschermen, hetgeen hevige tegenreacties zal oproepen die wereldhandel zullen verlammen. Hoe gaat de rest van de wereld hier al in 2024 op reageren? Het zal een sterk negatieve invloed op de mondiale handelsgroei hebben

4. Verder zal Trump in 2024 in zijn campagnes al aankondigen dat hij vanaf 2025 zijn economische en militaire focus nog verder zal gaan verschuiven van Europa naar de Pacific, m.n. China, in combinatie met een nog sterkere isolationistische politiek, hetgeen we vooral in Europa zullen merken. De betrokkenheid van de VS bij de NAVO kan zomaar worden afgebouwd en Europa zal dan geheel zelf haar militaire broek moeten ophouden, met giga-gevolgen voor de defensiebegrotingen. Bijna zeker zal Trump de steun aan Oekraïne geheel stoppen en het met Poetin op een akkoordje gooien dat voor Oekraïne, en uiteindelijk ook Europa, alleen maar desastreus kan uitpakken. Oekraïne zou opnieuw een soort vazalstaat van Rusland kunnen worden en Europa zal haar defensie-inspanningen moeten verdrievoudigen om de weggevallen afschrikkingsmacht van de VS enigermate te kunnen compenseren. We zullen dan in een nieuwe keiharde koude-oorlog terecht komen en Europa zal moeten overschakelen van een welzijnseconomie naar een oorlogseconomie. Dat zal voor bijna alle generaties ‘even wennen’ zijn. Je kunt je zelfs afvragen of de verwende Europeanen, waarvan 95% nooit een oorlog heeft meegemaakt, daartoe wel bereid zijn.

5. Rusland komt dankzij de Republikeinen en Trump niet alleen als de grote triomfator uit het Oekraïne-conflict, maar zal daar al in 2024 op anticiperen door steeds assertiever en agressiever te worden en Europa intern te destabiliseren via een cyberoorlog en haar steun aan stokende extreem-rechtse partijen hier. Rusland zal een steeds grotere permanente bedreiging gaan vormen voor de Europese rechtstaten. Het is Poetin de afgelopen 20 jaar duidelijk geworden dat agressie loont en het ‘decadente’ Europa een ‘lekker leven’ veel belangrijker vindt dan investeren in haar veiligheid en vrijheid. Hij zal inschatten dat de meeste EU-landen niet de militaire kracht, de moraal en fighting spirit hebben om hem tegen te houden als het gaat om zijn territoriale ambities. Poetin ziet in 2024 een ongekend instabiele wereld waarin de VS geen dominante macht meer is en zich niet meer serieus met Europa bemoeit, een China dat hem door dik en dun steunt en een Europa dat door interne politieke verdeeldheid steeds zwakker wordt. Die situatie gaat hij in 2024 ongetwijfeld al gaan uitbuiten

6. Nimmer in haar geschiedenis waren de VS zo tot op het bot verdeeld en in 2024 zal die verdeeldheid in giftige en splijtende verkiezingsdebatten tussen twee fossiele leiders zo uitgebeend worden dat het machtige Amerika voor de buitenwereld in de beeldvorming zal verpieteren tot een zielig derdewereldland dat zichzelf en haar democratie naar de afgrond duwt en moreel eigenlijk niet meer serieus genomen kan worden. Als Trump inderdaad wint zal het het meest instabiele transitiejaar ooit worden en de onderlinge politieke haat zal de zittende administratie in 2024 zowel w.b. haar binnenlandse als haar buitenlandse beleid tot een ‘lame-duck’ maken. Niets zal Biden nog door het Congres krijgen, waardoor de VS internationaal het gezag ontberen om bij gevaarlijke conflicten in de wereld de-escalatie af te dwingen. En zonder de mondiale politieagent VS kan iedereen zijn gang gaan. De nieuwe wereldorde zal veel anarchistischer en chaotischer worden. Zeker met een isolationist als Trump, die zich, niet ondenkbaar, een groot deel van zijn tijd als president moet verweren tegen de vele gerechtelijke aanklachten die er tegen hem lopen (nu al meer dan 70). Theoretisch is het zelfs denkbaar dat hij tot president wordt verkozen en nog vlak voor de inauguratie tot een langdurige gevangenisstraf wordt veroordeeld. Is het Amerikaanse politieke en juridische systeem hiertegen bestand? 

7. Omdat het nu al op twee fronten actief bij een zware oorlog betrokken is, Gaza en Oekraïne, kunnen de VS zich geen derde front veroorloven. En dat kan door Xi Jinping wel eens als het uitgelezen moment worden gezien om zijn intern verzwakte positie stevig op vijzelen door juist in 2024 Taiwan aan te vallen. Daar is in het patriottische China massale steun voor en Xi’s inschatting kan zijn dat Biden en het Congres nu geen openlijke oorlog om Taiwan gaan riskeren, dus niet zullen interveniëren bij een inval van China. Maar 100% zeker kan ie daar ook weer niet van zijn. Voor Biden zou het assertief reageren op zo’n Chinese provocatie wel eens de enige strohalm kunnen zijn om in november nog een kans tegen Trump te maken.

8. En naast al deze geopolitieke misère moet er ook nog eens rekening mee worden gehouden dat Europa zichzelf danig gaat verzwakken als in 2024 in diverse EU-landen de extreem-rechtste partijen steeds groter worden, partijen die de rechtstaat gaan ondermijnen en steeds openlijker de kant van dictatoriale regimes, zoals Rusland, kiezen. We zullen het ook merken bij de Europese verkiezingen in 2024 die zoveel extreem-rechtse populisten in het Europese Parlement kan droppen, dat het EP een onwerkbare slangenkuil vol destabiliserende landverraders wordt.

Kortom: als een aantal van de belangrijkste geopolitieke balletjes in 2024 per ongeluk de verkeerde kant oprolt, dan heeft dit jaar alles in zich om als een annus horribilis de geschiedenis in te gaan.... als het begin van een wereldinferno met zoveel escalerend geweld, menselijke ellende en bestaansonzekerheid dat de debatten over de klimaatgevaren (nog meer dan nu) als een soort luxe-praat zullen worden weggehoond. Het zal dan vooral gaan om de existentiële vraag voor de korte termijn: hoe komt de homo sapiens met haar imposante kernwapenarsenalen veilig de tweede helft van de twintiger jaren door? (jv)

Jos Collignon in Volkskrant van zaterdag 30 december 2023

147.   Grijpen VVD en NSC op tijd in om het “Orban-scenario” te voorkomen? Gaat ze, denk ik, niet lukken...

Maandag 25 december 2023

Regelmatig moet ik dezer dagen terugdenken aan de woorden van onze nationale probleemoplosser Johan Remkes, die op 26 november in het programma ‘Wakker Nederland’ verkondigde dat we niet zo opgewonden moesten doen over de verkiezingswinst van Wilders. Want, aldus Remkes, Wilders had nog steeds niet alle macht en als hij zo met VVD, NSC en BBB, in wat voor vorm dan ook, een rechts kabinet zou vormen, zou dat kabinet er hooguit een jaartje zitten en dan zouden we weer naar de stembus mogen. “Nieuwe ronde, nieuwe kansen” leek ie te willen zeggen. Ik denk dat de immer relaxte Remkes hier toch wat te laconiek over de gevaarlijke parallellen heenstapt die er zijn te trekken met vergelijkbare extreme ontwikkelingen in andere landen waar het wel degelijk verkeerd is gegaan met de rechtstaat.

Want waarom zou het “Orban-scenario”, verwijzend naar de “democratische” afbraak van de rechtstaat in Hongarije, in ons land niet mogelijk zijn? Extreem-rechts heeft immers overal een vergelijkbaar en uitermate consistent draaiboek klaarliggen: het inbeuken op de politieke en culturele elite, het creëren van chaos en achterdocht via de (sociale) media, het framen van alles wat progressief is als 'zuur', 'elitair' en 'gevaarlijk', het vaak subtiel en soms bot saboteren van democratisch processen, aanvallen op de instituties van de rechtstaat, de journalistiek en de wetenschap en het zaaien van haat tegen specifieke etnische groepen en migranten. Vooral dat laatste, de schuld van alle ellende neerleggen bij de zwakste zondebokken, is een kerncompetentie van alle rechts-populistische partijen. En dat werkt, elke keer weer, perfect, mede door het wegkijken of heimelijk ondersteunen van de opportunistische rechtse partijen. In Hongarije en Polen maakte het uiteindelijk de geesten rijp voor het ‘ondenkbare’, dus waarom niet in Nederland?  

Nu al is zeker dat Wilders in een regering bijna niets van zijn belangrijkste programmapunten kan realiseren omdat ze grondwettelijk, juridisch, financieel, politiek of praktisch volstrekt onhaalbaar c.q. onuitvoerbaar zijn. Zeker zijn belofte dat migratie en asiel naar nul zullen worden teruggedrongen slaat nergens op, omdat de maatregelen die de PVV op deze terreinen voorstelt bijna allemaal praktisch onuitvoerbaar, economisch desastreus, juridisch onhaalbaar en/of zelfs ongrondwettelijk zijn. En het veranderen van de wetten en verdragen waarin asiel en migratie geregeld worden gaat vele jaren duren, als die aanpassingen al niet bij voorbaat kansloos zijn. Maar Wilders zal er altijd garen bij spinnen. Hij zal de schuld van het blokkeren van zijn plannen altijd bij anderen leggen: de D66-rechters, de linkse elite en haar 'verrotte instituties', Brussel en de migranten en gevaarlijke vluchtelingen. Als hij na een jaar de stekker uit het kabinet trekt, zal hij daarna met nog meer kracht kunnen fulmineren tegen deze ‘kwade krachten’. Met dit soort hetzes is de afbraak van de rechtstaat in Hongarije en Polen ook begonnen.  

De VVD en NSC hebben tijdens de verkiezingscampagne een monster uit de fles laten ontsnappen dat ze er moeilijk meer in zullen krijgen. Eigenlijk krijgen ze m.i. in het komende formatieproces nog maar één moment om het “Orban-scenario” te voorkomen. Ze moeten voldoende ‘bewijzen’ hebben verzameld waarmee kan worden aangetoond dat met ‘deze Wilders’ in de regering het land naar de knoppen gaat: financieel, moreel, rechtstatelijk en geopolitiek. Zullen ze die geloofwaardige breekpunten op tijd vinden? Ik betwijfel het. Want Wilders zal alles willen slikken om maar mee te mogen regeren en de achterbannen van VVD en NSC zijn erg PVV-minded en wantrouwen hun eigen leiders op dit punt. Die achterbannen zullen een regering met de 'mildere' Wilders, die zijn 'abjecte ik' even in de ijskast heeft gezet, gewoon op partijcongressen gaan afdwingen. Zij hebben de mentale transformatie naar rechts-populistisch kabinet allang gemaakt en zullen geen andere constructie accepteren. De gematigden en redelijken die waarschuwen tegen extreem-rechts zullen op die congressen weggehoond worden en krijgen daarna de rekening voor hun moedige verzet gepresenteerd via de riolen van de sociale media, Vandaag Inside, Wakker Nederland en de Telegraaf. Ze zullen worden achtervolgd, bedreigd en afgemaakt, tot ze moedeloos afdruipen en de politiek verlaten. CDA-revisited. 

Als het formatieproces dus toch, onontkoombaar, eindigt in het gedrocht waaraan VVD, BBB, NSC en PVV zich committeren, vrees ik dat een “Orban-scenario” uiteindelijk als het zwaard van Damocles boven de Nederlandse politiek blijft hangen. De vraag is dan niet of, maar wanneer extreem-rechts het draaiboek uit de kast haalt en de wapens uit het vet. Maar van krachtig regeren door een gezaghebbend kabinet en het oplossen van de grote problemen zal ook in 2024 niets terecht komen. Integendeel, Nederland komt piepend en krakend geheel tot stilstand en we zullen getuige zijn van een ongekend politiek pandemonium. Waar is de door mij zeer gewaardeerde Johan Remkes nu je hem het hardst nodig hebt? Laat hem snel een list verzinnen. (jv) 

146.   Hoezo, het was maar een griepje?

Zaterdag 23 december  2023

,,Het was dus maar een griepje” hoorde ik laatst iemand badinerend over iemands ziekte zeggen. Hoezo, het was maar een griepje? Zeker zelf nog nooit een echte griep gehad. Moet je dan toch echt eens proberen als je de kans krijgt, zou ik willen zeggen. Een griep kan je in een soort delirium storten, waarin je er uiterst zielig en hulpbehoevend bijligt, als een half verlamd lam, zure stinkadem uitpuffend, ruftend uit alle poriën, het ene moment dobberend in het klamme zweet, het andere moment bibberend als een riet liggen te shakend van de kou, met ergens een bonkende, met louter zaagsel gevulde kop, waarin elke vorm van logisch denken is geblokkeerd. En dan die niet aflatende keel-verwoestende hoestbuien die het slikken tot een feest maken waarbij het voelt of er te dikke doorntakken sadistisch doorheen getrokken worden, oorsuizingen waardoor de stilte niet te harden is, iets lezen is Sisyphus-arbeid, want je op woorden concentreren kost eigenlijk teveel energie, terwijl geen enkele gedachte langer dan twee minuten blijft hangen. Slapen is het lamme lam niet gegund, nee er moet 24 uur per dag bij het volle bewustzijn uit de gifbeker worden gelebberd, het brein staat altijd ‘aan’, altijd moet er blijkbaar aan ‘iets’ gedacht worden, slopend zijn de uren waarin er tientallen onsamenhangende gedachten-flarden door het brein zweven, gedachten die ongevraagd en zonder kloppen binnenkomen, maar pas weer weggaan als ze daar zelf zin in hebben, ze zijn niet te sturen, wat ze onuitstaanbaar maakt, steeds maar weer dezelfde niet te duiden beelden en priemende vingers van onbekenden die mij duidelijk proberen te maken dat ze het goede met mij voor hebben, maar dan, als het vuur van de koorts blijkbaar weer even hoog opvlamt, gaat het brein plotsklaps ook nog eens hallucineren en word ik de surrealistisch wereld van Jeroen Bosch ingetrokken. Het grootste deel van de dag en de nacht echter worden er door die 87 miljard neuronen louter trivialiteiten en irritante onbenulligheden geproduceerd. Ze zeggen wel eens: op de Nederlandse tv laten ze vooral triviale en onnozele programma's zien, maar in mijn koortsig brein zijn de programma's echt niet veel beter. Waar zijn zoveel hersencellen in godsnaam voor nodig, vraag ik me af, als ze je op de moeilijkste momenten niet eens even op niveau kunnen vermaken? De evolutie is, naar mijn mening nog lang niet af….bij het begin van een griep zou het brein direct in de modus ‘fabrieksinstellingen’ moeten worden gezet. Elk denken en voelen wordt dan gewoon tijdelijk stopgezet tot het moment dat de ziekteverschijnselen zijn verdwenen. Maar misschien geven die ‘fabrieksinstellingen’ zo’n rust dat je het brein het liefst in die stand wil laten staan. (jv)

                                          Kerst 2023             in Gaza         

Cartoon van Emad Hajjaj in NRC van zaterdag 23 december 2023 

Volkskrant zaterdag 16 december 2024

145.   Wil de PVV al haar belangrijke programmapunten offeren, enkel voor regeringsmacht? Ja, want de partij heeft een hoger lange termijn doel....het systeem laten ploffen.

Dinsdag 20 december 2023 

Welke verstandige partij zou het aandurven om te gaan samenwerken met een partij die bereid is om bijna alle kernpunten uit haar verkiezingsprogramma op te geven enkel en alleen om aan de regering te mogen deelnemen? Dat de BBB als PVV-filiaal daartoe bereid is, wisten we al ver voor de verkiezingen, maar ook de VVD en NSC hebben zich daartoe in beginsel bereid verklaard. De vier partijen zijn begonnen aan een proces dat op enig moment moet leiden tot een (erg) rechts kabinet. Kan dat tot iets duurzaams leiden? Nee, volgens de wetten van de politieke logica is dat niet mogelijk. Want hoe betrouwbaar is een coalitiepartner die haar eigen kiezers niet eens trouw is als het gaat om de belangrijkste programmapunten waarop zij die partij de grootste hebben gemaakt? En hoe stabiel kan een kabinet zijn waarin zo’n kaalgeplukte PVV-kip niets heeft binnengehaald waarmee ze goede sier kan maken richting haar kiezers? Althans, ik kan geen ‘grote onderwerpen’ verzinnen waarop de PVV serieus kan gaan scoren met concrete maatregelen in de komende onderhandelingen. Tenminste niet als het gaat om de belangrijkste zaken waarvoor 2.4 miljoen burgers op Wilders hebben gestemd. Ik loop een paar van die vitale PVV-punten even bij langs. 

Om te beginnen gaan de komende weken alle ongrondwettelijke programmapunten, en dat zijn er heel wat, direct van tafel, nog voor de onderhandelingen over de inhoud echt zijn begonnen. Hierin zitten o.a. al die voorstellen om de islam nog meer in het verdomhoekje te zetten en de Nederlandse moslims als tweederangs-Nederlanders te behandelen. Het eigen risico in de zorg wordt natuurlijk niet afgeschaft, zoals de PVV wil, en ook de zorgpremie gaat niet fors omlaag, want beide voorstellen jagen de zorgbegroting te veel omhoog. De PVV-voorstellen voor de woningmarkt zullen er niet voor zorgen dat er veel meer nieuwe huizen gebouwd worden. Het Oekraïne-beleid zal niet gestopt worden, maar gewoon met volle kracht voortgezet worden. Op het terrein van asiel en migratie zullen er alleen ‘mooie intenties’ verkocht kunnen worden, want de maatregelen die de PVV op deze terreinen voorstelt zijn bijna allemaal praktisch onuitvoerbaar, economisch desastreus, juridisch onhaalbaar en/of zelfs ongrondwettelijk en het veranderen van de wetten en verdragen waarin asiel en migratie geregeld worden gaat jaren duren, of gaan al bij voorbaat al niet lukken.

Ook van de vele  kostbare voorstellen die de PVV doet om ‘het eigen volk’ meer geld in de portemonnee te geven, zal weinig terecht komen, want er hangt een zodanig hoog prijskaartje aan dat de VVD en NSC dat nooit zullen accepteren, waarbij nog komt dat de PVV niet aangeeft hoe ze deze uitgaven wil dekken. Al die uitgaven zonder dekking knellen te meer als je beseft dat een ambtelijke werkgroep heeft berekend dat het volgende kabinet minstens € 17 miljard moet bezuinigen. De PVV denkt haar extra structurele uitgaven deels te kunnen financieren door de incidentele uitgaven aan het klimaat- en stikstof beleid geheel te schrappen. Maar de overheid heeft zich via wetten en verdragen al verregaand gecommitteerd aan een robuust pakket doelstellingen en maatregelen op beide terreinen waar een nieuw kabinet zich niet onderuit kan wurmen. Dus ook wat betreft dit PVV-paradepaardje is er voor Wilders weinig binnen te halen. Dat 'een streep door het waanzinnige klimaat- en stikstofbeleid’ halen', is dus vooral retoriek, die hij nooit waar zal kunnen maken.

Wat blijft er voor Wilders dan nog wel over om aan het eind van de onderhandelingen mee te kunnen pronken richting zijn kiezers? Eigenlijk niets substantieels. Hoe groot is dan de kans dat de PVV uiteindelijk mee gaat doen aan een kabinet dat fors moet bezuinigen, maar waarin ze niet substantieel kan scoren als het gaat om het terugdringen van de instroom van migranten, het fors verhogen van de koopkracht en het afschaffen van het klimaat- en stikstofbeleid? Je zou denken dat de PVV nooit aan zo’n kabinet begint, maar je moet er altijd rekening mee houden dat Wilders zo graag wil meeregeren, dat hij genoegen neemt met een paar miljoen aan ‘kettingen en kraaltjes’ en met allerlei cosmetische toezeggingen en afspraken die later in de tijd verder uitgewerkt gaan worden. Als hij de (inderdaad) historische stap naar regeringsdeelname maar kan zetten. Dan is zijn missie al geslaagd. En als hij er dan na een jaar de stekker uittrekt omdat hij de afgesproken bezuinigingen toch niet aan zijn kiezers wil verkopen of omdat rechters allerlei kabinetsvoorstellen in strijd met de wet of de eigen beleidsregels verklaren, dan heeft hij weer een geweldig thema voor de volgende verkiezingen: niet de burger en het parlement maken hier de dienst uit, maar de rechterlijke macht. Succes verzekerd. Een steeds groter deel van het volk zal dan gaan morren over de rechtstaat en zullen bij de volgende verkiezingen op partijen stemmen die rechterlijke macht een toontje lager willen laten zingen. In Polen is het de PiS gelukt om via deze strategie lang aan de (bijna absolute) macht  te blijven en systeem van onafhankelijke rechters de facto af te schaffen en te vervangen door politiek benoemde rechters.

Dit scenario zullen de VVD en NSC willen voorkomen, mag je hopen. Ze moeten natuurlijk wel de indruk wekken dat ze het serieus met de grootste partij hebben geprobeerd, maar mijn  inschatting is dat niet Wilders op enig moment in het formatieproces zal breken omdat hij niets concreets kan binnenhalen, maar dat de VVD en NSC na verloop van tijd de stekker er uit zullen trekken als ze de samenleving voldoende ‘bewijzen’ kunnen overleggen dat een coalitie met de PVV het land naar de ondergang zal leiden: financieel, moreel, rechtstatelijk en geopolitiek. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat beide partijen op deze punten gevaarlijke experimenten met Wilders zullen aandurven. Je mag hopen dat hier gaat gelden ‘beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald’.   (jv)

NRC 16 december 2023 

144    De bedenker van de termen nepparlement en kopvoddentax is nu 'onze' Kamervoorzitter.

Vrijdag 15 december 2023

Als extreem-rechts in de Tweede Kamer “blij en trots” is, dan is iets gebeurd waar de rest van de Kamer eigenlijk niet “blij en trots” op zou moeten zijn. Want met de keuze van de reactionaire vuilspuiter Martin B. tot het uithangbord van ons parlement is er qua politieke moraliteit een grens gepasseerd die ik hier altijd voor onmogelijk had gehouden. Ja oké, hij kan een vergadering leiden en grappen maken, maar het is ook iemand voor wie je je vanwege zijn xenofobe en racistische opvattingen zou schamen als hij een familielid van je zou zijn. Deze vriend van anti-democratische autocraten, die slecht met minachting kan spreken over moslims, vluchtelingen en migranten en het 'blanke ras' verheerlijkt, moet nu een Kamervoorzitter voor alle Nederlanders zijn. Natuurlijk kan deze kameleontische opportunist dit veinzen. Alles voor de goede zaak.

De rechterflank van de Kamer heeft met deze benoeming 20 jaar anti-democratisch gebral niet alleen genormaliseerd, maar zelfs beloond door B. op het hoogste podium te plaatsen. Het is een harde vuistslag in het het gezicht van al die groepen die terecht bang zijn voor de PVV. En dat zijn er vele. Extreem-rechts wordt vanaf nu blijkbaar als een normale en fatsoenlijke politieke partij gezien, enkel omdat 24% van de boze kiezers op die partij heeft gestemd. Dus als een extreme partij maar genoeg stemmen krijgt, moet je ze ook toegang tot de macht geven? Tot ze op een gegeven moment zoveel stemmen krijgt dat ze de rechtstaat sluipenderwijs kan gaan slopen? Ondenkbaar? In Hongarije dachten ze dat ook. En in de Weimarrepubliek. Maar toen ze in 1933 het bruine monster eenmaal uit de fles hadden gelaten en op de troon hadden gezet, was het beest niet meer te temmen. Wij hebben in ons land het hoogst opgeleide parlement van de wereld, maar politiek opportunisme wint het bij rechts tegenwoordig altijd van historisch besef.     

Omdat het hen nu politiek beter uitkomt, vinden de rechtse partijen het voldoende dat Geert W. en Martin B hebben beloofd dat ze zich vanaf nu gaan inhouden en hun abjecte standpunten voorlopig in de ijskast zullen zetten. Die opvattingen ‘in de prullenbak gooien’ was, zei Martin B., niet aan de orde, maar ,,andere verantwoordelijkheden brengen nu eenmaal met zich mee dat we ons ook anders gaan uiten.” En excuses maken voor het haat zaaien? Nee, natuurlijk niet: ,,haat zaaien is altijd extreem-linkse framing geweest.” Gisteren was er tijdens het openbare sollicitatieproces op geen enkel moment ook maar een spoortje zelfreflectie te horen. En rechts in de Kamer vond dat ook geen enkel probleem, zo bleek uit de stemming. Als je een rechts beleid wilt voeren, kun je nu eenmaal niet al te kieskeurig zijn met het kiezen van je partners. En dit zoenoffer aan de PVV vonden ze zeker geen brug te ver.

Jarl van der Ploeg citeerde in zijn column in de Volkskrant vanmorgen Geert W. die na de nominatie van Khadija Arib tot Kamervoorzitter twitterde: ,,Het zal nooit wennen, een Marokkaanse als Kamervoorzitter” en later toen ze gekozen werd: ,,Het is een zwarte dag voor dit nepparlement.” Beide statements schoten mij gisteren na de benoeming van Martin B. ook door het hoofd: het zal nooit wennen, extreem-rechts op de voorzittersstoel en het was gisteren inderdaad een zwarte dag voor de democratie omdat een anti-democratisch type m.b.v. democratische spelregels op de bok werd gehesen. De Kamer had ook met een overweldigende meerderheid de uitwerst kundige en beschaafde Tom van der Lee kunnen kiezen en daarmee het signaal kunnen afgeven: we zijn weliswaar een rechts landje, maar geen extreem-rechts landje en dus doen we niet mee aan het salonfähig maken van een bruine partij die slijmt met Poetin en Orban en die niet-witte Nederlanders wegzet als er-niet-bij-horend. Had ook gekund....

Maar de rechtse partijen in onze Kamer ontwikkelen een steeds sterkere afkeer jegens progressieve partijen en voelen zich blijkbaar wél comfortabel bij het rechts-populisme en schuiven inhoudelijk ook steeds verder die kant op. Van het politieke vedergewicht van der Plas was al bekend dat ze graag vriendjes met Geert wil zijn. BBB gedraagt zich al tijden als een loyaal PVV-filiaal. En dat de ratelende cliché-machine Yeşilgöz met haar niet meer te harden ingestudeerde praatjes steeds dichter tegen de PVV aankruipt, was tijdens haar niet te volgen verkiezingscampgne al zichtbaar. De partij dreigt PVV-light te worden en zij gaat via deze route op enig moment de VVD in chaos storten…markmywords. In een peiling van gisteren bleek dat haar party nu al was gezakt van de 24 zetels bij de verkiezingen naar 16 zetels nu. Terwijl de PVV gestegen was van 37 naar 43 zetels. Het zijn maar peilingen, maar toch niet iets om blij van te worden. En zo zal het blijven gaan: hoe dichter VVD tegen de PVV aanschurkt, hoe kleiner de partij wordt. Wanneer komt Klaas Dijkhof die partij redden?

Maar wie nu echt door de mand valt, is Omtzigt. Altijd anderen de maat nemen als het om morele en grondwettelijke kwesties gaat, maar sinds afgelopen woensdag, het Kamerdebat over de verkiezingsuitslag, is hij het aureool van ‘de heilige Pieter’ definitief kwijt: als een echte CDA-draaitol probeerde hij steeds weer weg te glibberen van het verwijt dat hij nu met zijn verbaal gegoochel en het schofferen van Kamerminderheden hetzelfde doet als wat hij zijn grote vijand Rutte altijd kwalijk nam. Als ik Omtzigt, die met zijn partij mede de toekomst van Nederland gaat bepalen, voor het spreekgestoelte zie staan, vraag ik vaak af in hoeverre zijn zalvende preken niet gewoon onderdeel zijn van een onwaarachtig politiek verdienmodel, net zoals de kwaadaardige hyperbolen dat bij Geert W. zijn. Als je, zoals hij deed, Rutte op de vuilnisbelt van de geschiedenis gooit en hem diskwalificeert als een gevaar voor de rechtsstaat, onbetrouwbaar en amoreel, maar wel met Geert W. in zee wilt gaan als hij belooft zijn belangrijkste standpunten voorlopig even binnenskamers te houden, dan ben je zelf moreel hypocriet bezig en zul je op den duur alleen nog door kiezers met oogkleppen serieus genomen worden. Ja, en dat zijn er blijkbaar heel wat. 

Met zijn keuze voor de PVV-er Martin B. maakt Omtzigt duidelijk dat hij een gewone machtspoliticus is, die zijn principes ook erg makkelijk even ‘in de ijskast' kan zetten als hem dat beter uitkomt. Hoe dichter bij de macht, hoe meer zal blijken dat deze keizer geen kleren aanheeft en een gewone rechtse politicus is, met hier en daar een pseudo-links vernisje om zijn evangelie voor nog grotere groepen aantrekkelijk te maken. Al dat gezever over een 'nieuwe bestuurscultuur', een term die hij nooit substantiële inhoud heeft kunnen geven, zal in nieuw rechts-populistisch kabinet Bruin I nooit iets gaan voorstellen. Oude wijn zal het worden in onwelriekende zakken.

Preken voor meer bestaanszekerheid voor arme mensen, maar tegelijkertijd tégen de Spreidingswet zijn en de asielzoekers in Ter Apel gewoon laten verrekken. Zoiets kan bij Omtzigt, terwijl hij weet dat de argumenten tegen de Spreidingswet voos en leeg zijn. Onmenselijkheid vindt Ommie erg, maar niet als het om asielzoekers gaat. Hij weet ook dat er voorlopig nog geruime tijd instroom zal blijven, wat het nieuwe kabinet ook bedenkt, en nieuwe asielzoekers dus ergens moeten worden ondergebracht. Als je ze eerlijk spreidt over het hele land hoeft er niemand pijn te leiden. Maar door ze in een paar wel bereidwillige gemeenten te concentreren wordt het een puinhoop. Sint Pieter vindt dat geen probleem, integendeel, want het draagt bij aan de 'afschrikkende werking' en die dagelijkse ellende vergroot ook het draagvlak voor keiharde anti-migratiemaatregelen. Gewoon even een jaartje door de zure appel heenbijten. Juist de politici met irritante getuigenis-trekjes moet je in de gaten houden. Ze zijn altijd selectief in hun barmhartigheid. De één verdient het en de ander niet en moet lijden. (jv)

                                                   Jan Rotmans 

142   Kunnen diepingrijpende klimaatmaatregelen langs democratische weg worden uitgevoerd of alleen via een eco-dictatuur? Deel 1.

Dinsdag 12 december 2023

Op de COP28 in Dubai zullen deze week w.b. de uitfasering van fossiele brandstoffen waarschijnlijk geen verregaande afspraken kunnen worden gemaakt. Al kan er in de laatste twee dagen altijd nog een mooi een konijn uit de hoge hoed worden getoverd. Maar tot dusver was het nog niet mogelijk om de fossiele brandstof-lobbyisten in een wurggreep te nemen. Op die COP's werkt het vaak wel zo dat de dwarsliggers tot op de laatste dag met slappe, onaanvaardbare teksten komen, om dan uiteindelijk onder zware druk akkoord te gaan met een tekst die minder ver gaat dan de frontrunners willen, maar toch best als een succes kan worden 'verkocht'.

Al sinds het Parijse Klimaatakkoord (2015) is eindeloos herhaald dat zo’n 97% van alle klimaatdeskundigen van mening is dat we de gemiddelde opwarming van de aarde onder de anderhalve graad moeten houden om te voorkomen dat grote delen van de planeet nog deze eeuw voor miljarden mensen onleefbaar worden door de gevolgen van extreem weer. Om dat te voorkomen hadden we vanaf 2015 ingrijpende maatregelen moeten nemen om rond 2050 mondiaal een zero-CO2-emissie te hebben. Dat is niet gebeurd en er zijn nog maar weinig wetenschappers die denken dat dat nog gaat lukken. Alleen al het volledig CO2-neutraal ‘ombouwen’ van economieën als die van China en India duurt een eeuw. Dus we gaan sowieso naar boven de anderhalve graad. De hamvraag verschuift zo stap voor stap naar: kunnen we de gemiddelde temperatuurstijging onder de twee of drie graden houden? Dat zal al mega-inspanningen vragen.

Op de waarschuwingen van klimaatexperts is tot dusver op zeer uiteenlopende manieren gereageerd. Daarbij zijn er zes grondpatronen te onderscheiden:  

1. Ontkenning. Die wetenschappers kletsen uit hun nek, het zal zo’n vaart niet lopen, ze maken ons bang om maatregelen te kunnen nemen die onze vrijheid beperken.
2. Fatalisme. Die temperatuurstijging zal er komen, maar daar kunnen we toch niets aan doen, dus we moeten ons er met technologische innovaties maar aan aanpassen
3. Onverschilligheid. Het interesseert mij eigenlijk geen ruk. Het zal mijn tijd wel duren en wie over 20 jaar leeft, die dan zorgt,
4. Realisme. Het is niet reëel te verwachten dat een meerderheid van de burgers en bedrijven in democratieën bereid is om de hoge prijs van klimaatmaatregelen te betalen, dus veel meer dan stapsgewijs redden wat er te redden valt zit er niet in.
5. Hoop. Op enig moment zal de meerderheid van de burgers beseffen dat systeemveranderingen en gedragsveranderingen onontkoombaar zijn om het voor het nageslacht leefbaar te houden, en dan zal die meerderheid ook bereid zijn om daarvoor de noodzakelijke offers te brengen.
6. Dwang. Harde overheidsmaatregelen en systeemveranderingen op mondiaal niveau zijn zo noodzakelijk dat we ze desnoods via een soort eco-dictatuur moeten afdwingen. Indien niet goedschiks, dan maar kwaadschiks.

Het is vrij deprimerend om te moeten constateren dat die eerste drie reacties in de meeste democratieën het dominante geluid zijn onder polltici en burgers en dat de rechts-populistische kant van het politieke spectrum ‘handig’ gebruik weet te maken van die brede onvrede over voorgenomen klimaatmaatregelen. Het politieke midden durft daar onvoldoende tegenin te gaan en de progressieve beweging roert zich wel in boeken, rapporten, in de media en op straat, maar kan in de meeste parlementen geen vuist maken. Daarom gebeurt er in de westerse democratieën ook veel te weinig om het onheil te keren. Het land waar heden ten dage nog de meeste ingrijpende klimaatmaatregelen worden genomen is China, een dictatuur, waar ze gewoon impopulaire maatregelen kunnen afkondigen om b.v. de vleesconsumptie sterk te reduceren, zonder dat de leiding zich druk hoeft te maken over naderende verkiezingen. 

Daarom liggen er twee prangende vragen voor:

1. Is het wel haalbaar om in democratieën de noodzakelijke, maar impopulaire klimaatmaatregelen door te voeren?
2. Als we via het democratisch systeem niet die maatregelen kunnen nemen om de opwarming onder de 2 graden te houden, zijn we dan bereid om een eco-dictatuur te accepteren waarin dat wel mogelijk is?

Laat ik maar direct het antwoord voor mijzelf geven: we moeten ons met hand en tand verzetten tegen elk soort dictatuur, ook een eco-dictatuur. Zonder een effectief klimaatbeleid moge de volgende generaties in grote delen van de wereld geen leefbaar leven meer hebben, maar zonder democratie en rechtstaat zouden we nú al geen leven meer hebben. Dan speculeer ik er liever op dat onze leidende klasse en een groot deel van de burgers op tijd alsnog het licht zien en op enig moment akkoord gaan met de noodzakelijke transitie-maatregelen. Maar het geloof dat dat ook op tijd gebeurt…..? Dat vraagt om een forse dosis optimisme.         

Nu je bijna alles in wereld de verkeerde kant op ziet gaan en de ene crisis op de andere wordt gestapeld, zijn er momenten dat mijn optimisme dreigt te smelten als sneeuw voor de zon. Dan kom ook ik in een soort mentale transitie: die van de optimist naar een realist, die ziet dat de leidende politici niet in staat lijken het onheil te keren en het volk en masse achter de foute figuren aanloopt. Maar gelukkig is er dan professor Jan Rotmans die tegen mij zegt: ,, jij ben geen realist, jij bent een fatalist. Ik, Jan Rotmans, ben een optimist, juist omdat ik als een realist tegen de wereld aankijkt en zie dat die klimaattransitie zal lukken, omdat het moet lukken.”

Omdat ik me bij zo’n insteek beter voel dan bij pessimistisch kniezen, loop ik graag een lang stuk met Jan Rotmans op. In zijn essay “De Perfecte Storm, op zoek naar een nieuwe balans” (2023) weet hij zijn verhaal qua probleemsignalering en oplossingsrichtingen erg overtuigend te brengen, al ziet hij veel meer bloemen bloeien dan ik. Na een aantal sterke hoofdstukken waarin hij de belangrijkste crises uitstekend weet samen te vatten, eindigt hij met een hoofdstuk waarin hij zijn optimisme inzake het slagen van de klimaattransitie toelicht. Helaas blijkt dat optimisme voor een groot deel gebouwd op drijfzand: naïeve hoop, wensdenken en een paar marginale ‘succesjes’ die nauwelijks zoden aan de dijk zetten. Wat uiteindelijk zelfs een beetje stoort, is dat hij zijn sterke opvattingen over wat er allemaal moet veranderen presenteert in een politiek vacuüm. Hij lijkt zich niets van de reactionaire politieke realiteit van dit moment aan te trekken. Volgens Rotmans moet er nog veel meer gebeuren dan de meeste experts denken om de wereld op tijd te ‘redden’, maar over de politieke haalbaarheid schrijft hij weinig dat echt houd snijdt. Daardoor gaat zijn essay aan het eind toch behoorlijk ‘zweven’. In het onderstaande stukje een paar kernpunten uit De Perfecte Storm’. (jv)

141.   Kunnen diepingrijpende klimaatmaatregelen langs democratische weg worden uitgevoerd of alleen via een eco-dictatuur? Deel 2.

Van cabaretier Theo Maassen is de uitspraak dat optimisten slecht geïnformeerde pessimisten zijn. Daar zit een kern van waarheid in, maar geldt in ieder geval niet voor Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit. Hij heeft, naast talloze wetenschappelijke artikelen, ook tientallen boeken over het klimaatvraagstuk en de onvermijdelijke transitie naar andere systemen op zijn naam staan. Hij is een ras-optimist en zeer goed geïnformeerd. Dat wordt weer eens duidelijk in zijn recente essay “De Perfecte Storm”. (2023). Rotmans vindt zichzelf een realist, die zegt niet aan wensdenken te doen en zich ook niet laat leiden door hoop tegen beter weten in, maar zich louter baseert op feiten, argumenten, evidente trends en de meest waarschijnlijke inschattingen van hoe de onvermijdelijke en diepingrijpende transities zich zullen ontwikkelen. Daar kan ik hem een eind in volgen, maar in het laatste deel van zijn essay vind ik Rotmans wat betreft zijn geloof in de politieke haalbaarheid van zijn voorstellen toch eerder een wat naïeve wensdenker dan een realist. Er moet in de samenleving zoveel overhoop gehaald worden om de chaos veroorzakende transities te laten slagen, dat dat mij onmogelijk lijkt zonder een zekere vorm van eco-dictatuur. Maar Rotmans blijft, ondanks alle bewijzen van het tegendeel, geloven vage concepten als een 'nieuw soort democratie' en een ‘nieuw soort mens’. Ik zal kort toelichten wat Rotmans zoal voor ogen staat.

De westerse democratieën, en zeker ook Nederland, worden in de visie van Rotmans al jaren geteisterd door een groot aantal crises. De tien belangrijkste die hij benoemd zijn de crises op de volgend terreinen: energie, grondstoffen, hergebruik en recycling, landbouw/voedsel, ruimtelijke inrichting, financiën, onderwijs, zorg, bestaanszekerheid/het verdelingsvraagstuk  en democratische weerbaarheid. En, alsof dat nog niet genoeg is, stipt hij in de marge ook nog aan:  de oplopende geopolitieke spanningen, de grote personeelstekorten, de vergrijzing, de cyberoorlog, de macht van de grote tech-bedrijven, de pensioenproblematiek en de moeilijk te beheersen migratiestromen. Dat ons land toch nog functioneert zou je haast denken. Maar Rotmans geeft aan dat we op al de genoemde terreinen de problemen te lang hebben laten doorzieken, waardoor ze steeds moeilijker oplosbaar werden. M.b.t. tot al deze crises gaan we, aldus Rotmans, momenteel door een zware transitie. En zijn mantra’s zijn dan; 1. we hebben vaak een crisis nodig om echt te kunnen veranderen en 2. de chaos en het onbehagen zullen nog veel erger worden, voor het beter wordt. Het zal in zijn visie bij de meeste transitieopgaven nog zeker tien jaar duren voordat we enig licht in de tunnel gaan zien. Of onze kwetsbare democratie dat gaat uithouden? Ook daar is Rotmans, zonder aansprekende onderbouwing, optimistisch over.

Een aantal van de genoemde transitieopgaven werkt Rotmans kort maar uitermate knap en lucide uit. Na zijn analyse denk je vaak: maar dit is nog complexer dan ik al dacht, hier komen we toch nooit op mondiaal niveau of in Europa, laat staan in Nederland, uit? Temeer omdat het zijn stelling is dat we al die transitieopgaven niet stuk voor stuk, maar integraal en in hun onderlinge samenhang moeten uitwerken. Daar heeft hij op zich gelijk in, maar dat is zo complex, dat dat nooit gaat lukken. Hoe immens en schier onoplosbaar het probleem op één terrein al is, maakt hij zelf duidelijk als het gaat om de grondstoffen-crisis. Aan de meeste vitale grondstoffen en materialen zullen als snel tekorten ontstaan of we vinden ze vooral in probleemregio's waar je niet afhankelijk van wilt zijn. Bijvoorbeeld: wat betreft de schaarse metalen die absoluut noodzakelijk zijn om de klimaattransitie te laten slagen, is het Westen voor 90% afhankelijk van China. Dus om de CO2-uitstoot naar nul terug te brengen, moeten de westerse democratieën op de knietjes vallen voor een totalitair systeem dat ons daarmee kan chanteren en zo onze waarden, normen en veiligheid kan bedreigen. Nog geen begin van een oplossing voor die giga-probleem.

Via welke besluivormingsmodellen bereiken we voldoende consensus over te volgen koers en de te nemen maatregelen? Via het poldermodel? Daarover is Rotmans erg duidelijk: dat gaat bij het oplossen van de grote transitieopgaven niet werken. Dat hebben we tot dusver ook gezien. De grootste transitieproblemen werden alleen voor ons uitgeschoven, waardoor ze vooral verergerden. Je kunt die problemen z.i. alleen maar oplossen door ze bij de wortel aan te pakken. Dus geen polderoplossingen waarbij kool en geit gespaard worden. Alles wat we tot dusver op terreinen als klimaattransitie of landbouwtransitie hebben gedaan vindt hij eigenlijk poldergepruts in de marge. Daar moge hij gelijk in hebben, maar nergens schrijft hij op hoe je in het huidige versplinterde politieke landschap dan wel langs democratische weg meerderheden kunt organiseren om de transitieprocessen in goede banen te leiden. Je kunt natuurlijk op alles en nog wat (terechte) kritiek hebben en met originele veranderingsvoorstellen komen, maar je zult er uiteindelijk in het parlement ook voldoende zieltjes voor moeten winnen.

Rotmans pleit o.a. voor een nieuwe democratie en voor een ander soort leiderschap. Zo vindt hij dat er in tijden van crisis en chaos authentiek, verbindend, moedig en transformerend leiderschap noodzakelijk is. Leiders met gezag en autoriteit, die staan voor wat ze zeggen, bruggen kunnen bouwen en de weg wijzen vanuit een langetermijnvisie. We zitten, aldus Rotmans, midden in een storm en dan moet je geen op-de-winkel-passers hebben of leiders die het land weer stabiel willen maken. Je hebt leiders nodig die impopulaire maatregelen durven nemen. Leiders die met een helder en samenhangend verhaal komen, waarin de problemen eerlijk benoemd worden en bij de oplossingen ook aangeven wat het gaat kosten en wie die rekeningen gaan betalen. Ja, natuurlijk mee eens, zulke leiders moeten het roer in handen nemen, maar die moet je dan wel ‘in voorraad’ hebben. En als ze er al zijn: win je daar dan ook verkiezingen mee? Rotmans gaat er niet op in. Op blz 50 pleit hij voor een totale herijking van het democratie stelsel en haar instituties. Ja, maar los van de vraag ‘hoe dan?’ moet je als hoogleraar toch ook beseffen dat dat langs democratische weg nooit in korte tijd zal gebeuren, omdat de meerderheid dat niet wil.

Kortom, de analyses van Rotmans inzake de transities zijn sterk, maar zijn ideeën over de uitvoerbaarheid zijn zwak. Het laatste deel van zijn essay is in die zin teleurstellend dat hij al zijn hoop en optimisme heeft gebaseerd op enkele marginale succesjes in de regio en op zijn ontmoetingen met de rationele, redelijke, wijze, liefdevolle, spirituele en holistische medemens. Daar zijn er ongetwijfeld veel van in zijn netwerk, maar daar buiten is de maatschappij toch een stuk guurder, egoïstischer en minder maakbaar. In dat laatste deel raakte hij me toch behoorlijk kwijt.

Tot slot nog even een behoorlijk sombere afsluiting van deze recensie. En wel rond een belangrijke stelling van Rotmans die hém juist veel hoop gaf. Hij meent te weten dat we ca 25% van de actieve burgers nodig hebben om de klimaattransitie en andere transities te laten slagen. Bij die 25% heb je volgens hem een kantelpunt bereikt, waarna de rest van de bevolking wordt meegetrokken de goede kant op. Dat zou mooi zijn. Maar geldt dat dan ook voor rampzalige transities? Een voorbeeld: Wilders en andere extreem-rechtse partijen hebben nu samen aanzienlijk meer dan 25% van de zetels in de Tweede Kamer…is dit dan ook zo’n kantelpunt? En welke kant gaat het dan opkantelen? Het essay van Jan Rotmans is een aanrader, maar voor de niet-spirituele mens heeft het geen happy-end. (jv)

                                                    Caroline van der Plas 

140.   Het wrede vluchtelingenbeleid van populistisch-rechts

Vrijdag 8 december 2023

In de Volkskrant van vandaag staat een mooi maar schrijnend stuk van Ana van Es over over de geweldige inzet die vanuit Groningen wordt gepleegd om de vluchtelingenaantallen die Ter Apel niet meer aankan toch nog elders in de provincie op te vangen. Dat is nodig omdat de meeste andere gemeenten in ons land bot weigeren iets te doen. Overigens ook de gemeenten met GroenLinks of D66 wethouders. Ze kijken allemaal lafjes de andere kant op en wachten op de spreidingswet.

Maar die wet gaat misschien/waarschijnlijk niet eens door de Eerste Kamer komen. Want BBB-bazin Caroline van der Plas gaat haar 16 zetels, zegt ze, daarvoor niet beschikbaar stellen. Ze heeft laten weten dat ze tégen de spreidingswet is die o.a. moet voorkomen dat vluchtelingen in Ter Apel structureel buiten moeten slapen door ze naar rato van het inwonerstal eerlijk te verdelen over de 342 gemeenten. Wie kan daar tegen zijn? Ja, van der Plas dus. Ze vindt die overlast ook echt heel erg voor de inwoners van Ter Apel en ze vindt het ook best wel naar voor de vluchtelingen dat ze nu buiten, op de grond of in stoelen moeten slapen, maar, zegt ze ,,er zijn ook Nederlandse thuis-en daklozen die onder de brug slapen”. Kan het dommer en wreder?

Maar wat dat ‘gezellige dikkertje’ echt wil zeggen is: voor die vluchtelingen gaan wij zeker geen spreidingswet maken, ze hier moeten gewoon niet binnenkomen en met die spreidingswet zouden we het voor de vluchtelingen toch leefbaarder maken, waardoor de aanzuigende werking weer toeneemt. Terwijl juist het omgekeerde volgens de rechts-populisten moet gebeuren: de problemen in Ter Apel moeten groter worden, dat vergroot immers het draagvlak voor een keihard migratiebeleid en de asielzoekers die overwegen naar Nederland te komen moeten door de beelden van Ter Apel worden afgeschrikt.

Het amorele waardensysteem van populistisch-rechts kan niet beter worden geïllustreerd dan via hun houding t.o.v. spreidingswet: als je de vluchtelingen naar rato verdeeld over alle gemeenten heeft geen enkele gemeente een echt probleem, maar dan verdwijnt ook het draagvlak voor een inhumaan en ongrondwettelijk vluchtelingenbeleid. Jammer inwoners van Ter Apel. Jammer vluchtelingen: wij kiezen hier voor ‘verelendung’. Ja, inderdaad....misselijkmakend politiek opportunisme. Maar wie zegt dat wij als BBB daar tegen waren? (jv)

                                                 Harm Beertema 

139.  Was het PVV-Kamerlid Harm Beertema vroeger een communist?

Woensdag 6 december 2023

Kamervoorzitter Vera Bergkamp nam gisteren in de plenaire zaal met een persoonlijk woord voor iedereen afscheid van 79 vertrekkende Kamerleden. Dus ze had ook een op zich aardig prevelementje voor het PVV-Kamerlid Harm Beertema. Zij stipte daarin o.a. aan dat hij vroeger communist was geweest. Maar tijdens een korte onderbreking liet Beertema haar weten dat zij niet alles moest geloven wat er op Wikipedia staat, want hij was nooit communist geweest. Dus Bergkamp herstelde die ‘omissie’ snel.

Nu staat er op Wikipedia helemaal niet dat Beertema ooit communist was, maar Bergkamp zal dat ergens in het circuit hebben opgevangen. Wellicht een kwestie van de klok hebben horen luiden, maar niet precies weten waar de klepel hangt. Want Beertema was weliswaar nooit een echte communist, maar zat in zijn twintiger jaren wel degelijk in de extreem-linkse, semi-anarchistische hoek. Hij kon in de jaren zeventig in gloedvolle betogen stevig fulmineren tegen het perverse kapitalistische systeem, dat het onrecht in de wereld in stand hield door uitbuiting van de arbeiders en dat systeem moest, desnoods met geweld, worden afgebroken. Hij verkondigde zijn kneiter-linkse opvattingen toen met dezelfde felheid als waarmee hij later, toen hij het echoputje van Wilders werd, de moslims, de vluchtelingen en de 'linkse kerk' de schuld gaf van alle ellende in de arbeiderswijken, en natuurlijk ook van het huizentekort, het zorg-infarct, de werkloosheid, de barre schoolprestaties van onze jongeren en het tekort aan leraren en verplegend personeel. Alles wat in dit landje verkeerd gaat, is sinds de jaren tachtig de schuld van 'de vreemdeling' en de linkse elite die Nederland wil 'omvormen'. Zelfs het grote aantal covid-doden wist hij met zijn PVV-stoottroepen zo te framen dat het een gevolg was van de massa-immigratie. Dat zoeken naar makkelijke zondebokken voor complexe maatschappelijke problemen was dus eigenlijk zijn hele denkende leven de rode draad in zijn politieke opvattingen.

Eigenlijk is Beertema’s revolutionaire politieke filosofie in de kern nooit echt veranderd. In de jaren zeventig moest het kapitalistische systeem totaal worden afgebroken alvorens er een geheel nieuwe, rechtvaardiger orde zou kunnen worden opgebouwd en vanaf zijn bekering tot de PVV-haatmachine moest onze multiculturele samenleving worden afgebroken door de ‘repatriëring’ van etnische groepen die niet in 'ons blanke vaderland' thuishoren en door het uitschakelen van de linkse elites die zich hier in de machtsposities hadden genesteld. Toen waren de linkse terroristische organisaties een legitiem middel om rechtvaardige doelen te bereiken en nu zijn het extreem-rechtse antidemocraten als Orban, Le Pen en Poetin, met wie de PVV samen de liberale democratieën in Europa wil destabiliseren. Het systeem eerst totaal afbreken voor je een betere orde kunt opbouwen lijkt zijn levensmotto. Ik weet zeker dat die strategie gericht op het realiseren van de populistische heilstaat nooit door de gestaalde PVV-kaders in de ijskast zal worden gezet en zeker niet bij het grofvuil. Hooguit worden er op het juiste moment andere tactieken ingezet om het ultieme doel te bereiken. Zoals nu in de aanloop naar het formeren van een nieuw kabinet. Eigenlijk zijn ze er al volledig in geslaagd om hun tussen-doelen te realiseren: de grootste partij worden en als een normale politieke partij geaccepteerd worden.

Alles afwegende waren de extreem-linkse politieke opvattingen van Beertema in de jaren zeventig toch beter te pruimen dan de extreem-rechtse die hij er nu al weer vele jaren op nahoudt. Van die opvattingen van toen kun je nog zeggen dat ze voortkwamen uit jeugdige naïviteit, gebrekkige kennis van de echte wereld en een romantisch rechtvaardigheidsgevoel, terwijl zijn opvattingen van nu vooral zijn te verklaren uit rancune, opportunisme, kwaadaardigheid en het willen ontmenselijken van de zwakste bevolkingsgroepen. Wel gezegd moet worden dat hij zijn cynische filippica's tegen de gevaren van de linkse grachtengordel-cultuur meestal knap onder woorden wist te brengen, hoewel het op den duur ook voorspelbare clichés werden. Als je regelmatig naar zijn commissiedebatten keek, zag je al van verre aankomen welke vileine opmerkingen er aan zaten te komen. Overigens moet ook gezegd worden dat het toen in de jaren zeventig boeiende discussies waren en dat de diepe aversie tegen het kapitalisme en de markteconomie vrij normaal was onder progressieven.

Beertema's jump van heel erg links naar heel erg rechts lijkt een onvoorstelbaar grote, maar als ik er wat dieper over doordenk betwijfel ik of zijn morele kompas nu echt zoveel anders staat afgesteld dan toen. Karakterologisch is hij, denk ik als ik hem in Kamercommissies hoor oreren, niet veel veranderd. Tekenend is ook dat hij Wilders pas na 13 jaar meeklappen en meeslijmen gepikeerd de rug toekeerde omdat hij lager op de nieuwe lijst stond dan vele door hem verachte minkukels, waaronder een volstrekt onbekende poffertjestent-mevrouw. Nooit eerder hoorde je ook maar één onvertogen woord van hem en plotsklaps deugde er van alles niet aan de PVV en Wilders.  ,,Een ondemocratische partij zonder gekwalificeerde mensen voor de regering" was ineens zijn oordeel in een interview. Klopt, maar dat inzicht kwam pas na het moment dat hij zelf door Wilders was afgeserveerd. Dat heet opportunisme. Het eindoordeel over Beertema's politieke optreden kan niet anders zijn dan dat hij in dertien jaar geen enkele constructieve bijdrage heeft geleverd aan het oplossen van welk probleem in Nederland dan ook, maar er wel in geslaagd is om met zijn partij dit land een stuk harder, verdeelder en onbestuurbaarder te maken. 

Van Harm Beertema is afscheid genomen, maar er zitten nu niet minder dan 37 van zulke PVV-rancuneuzen in de Tweede Kamer en die denken dat zij Nederland al half overgenomen hebben. Dat gaat grote chaos veroorzaken. Het is niet iets om je op te verheugen. (jv)

Martin Bosma tijdens een cultuurdebat.....geschilderd door Adriaan Brouwer

138.  Extreem-rechtse Martin Bosma zal als nieuwe Kamervoorzitter de reputatie van dat instituut dramatisch beschadigen.

Dinsdag 5 december 2023

Je kunt het je toch niet voorstellen dat onze nieuwe Tweede Kamer volgende week donderdag een rechts-extremistische cultuurzombie als haar nieuwe voorzitter kiest. Op Polen en Hongarije na, is in nog geen enkel EU-land een reactionaire populist tot het uithangbord van het parlement gekozen. Maar de nieuwe Kamer gaat dat waarschijnlijk toch echt doen. Het zal de reputatie van onze democratie en ons aanzien in het buitenland nog verder beschadigen. Dat de PVV de grootste partij werd, was al een drama, maar als het belangrijkste visitekaartje van ons parlement, de voorzitter, ook nog van rechts-extremistische huize is, blijft er van onze reputatie weinig over. Kan het dan nog erger? Ja, als de PVV gaat meeregeren natuurlijk.

Bosma heeft de gave van het woord, is humoristisch en heeft bewezen goed te kunnen 'voorzitten'. Maar hij heeft ook bewezen stuitend reactionaire standpunten te hebben over migranten, vluchtelingen, de islam, de democratie en de teloorgang van de blanke samenleving. Daarnaast zijn zijn ideeën over ons nationale kunst- en mediabeleid zo extreem en hilarisch, dat ze niet passen bij de waardigheid van een Kamervoorzitter. Het meest vriendelijke dat er met grote regelmaat uit zijn cynische bakkes komt, is nog zijn opvatting dat ons kunst- en mediabeleid een product is van ‘links-racisme’ en ‘extreem-linkse hobby’s’, waarbij hij ook D66 tot die politieke stroming rekent. Als hij in de debatten en de media maar even de kans kreeg fulmineert hij met louter hyperbolen tegen al die woke-waanzin van staatssecretaris Gunay Uslu. Verder kakelt hij in alles, als een echoputje, de rabiate opvattingen van zijn PVV-baas na.  

Er zijn, zo hoor je, Kamerleden die redeneren: misschien kunnen we hem beter Kamervoorzitter maken, dan het risico te lopen dat hij de nieuwe minister van cultuur- en media wordt, want dan krijgen we een kaalslag, waarbij die van Halbe Zijlstra in Rutte I niets voorstelde. Vind ik op zich geen sterk argument om hem dan maar de belangrijke voorzittersfunctie te geven.  

Maar de kans dat Bosma morgen eindelijk zijn doel bereikt is groot, omdat een meerderheid van de Kamerleden lijkt te redeneren dat het ondemocratisch zou zijn om Bosma het voorzitterschap alleen te onthouden vanwege zijn PVV-lidmaatschap en zijn bizarre ideeën. Een drogredenering die kant noch wal raakt. Want als een meerderheid van de democratische partijen in het parlement besluit om Tom van der Lee van GroenLinks-PvdA tot Kamervoorzitter te kiezen, en niet Martin Bosma, is zo’n besluit uitermate democratisch.

De PVV en haar sympathisanten schijnen elke keer weer te denken dat ze met ‘slechts’ 24% van de stemmen een meerderheid hebben gekregen waardoor je niet om hen heen kunt. Alsof ze dan ook een soort recht hebben op die voorzittersstoel of op het premieschap. Maar 76% van de kiezers heeft niet op Wilders gestemd, maar op andere partijen, en als die in meerderheid de PVV ergens buiten willen laten, een regering b.v., is dat een uitermate democratische handeling. Dus als 60% van de Kamer voor het uitstekende en zeer fatsoenlijke Kamerlid van der Lee zou stemmen, dan zou ze niet alleen de democratie een goede dienst bewijzen, maar ook het gezicht van de Kamer naar buiten toe redden.

Tot slot: het is ook helemaal geen wet van Meden en Perzen dat de grootste partij ook de voorzitter moet leveren. Integendeel, de laatste twintig jaar gebeurde dat meer niet dan wel. Grappig is in dit verband dat  Bosma enige tijd geleden zelf een motie indiende met als strekking dat de Kamervoorzitter uit de oppositie zou moeten komen. Dus waar gaat de PVV voor: voor de regering of voor de oppositie?

Je mag hopen dat de meerderheid van het parlement volgende week weigert iemand tot voorzitter te benoemen die je kunt betittelen als een gladde spreekbuis van een haat zaaiende partij, die de samenleving splijt en onze reputatie in het buitenland zal schaden. En zo’n besluit is keigoed aan ‘het volk’ uit te leggen. Aan de meerderheid althans.  (jv)   

NB…tik op YouTube de trefwoorden Martin Bosma en Cultuur in en de beoogd Kamervoorzitter legt in vele fimpjes zelf uit waarom het het aanzien van het parlement zou schaden als hij dat ook zou worden.

137.   Kun je een regeringsdeelname van extreem-rechts ook een beetje positief spinnen?

Maandag 4 december 2023

In dit vervreemdende tijdsgewricht mis ik mijn vader….vooral de gesprekken met hem over de actuele politiek. Hij overleed in 2019, 91 jaar, maar tot kort voor zijn overlijden nam ik met hem wekelijks de actuele ‘toestand in de wereld’ door. Wij hadden de inspirerende gewoonte om daar vaak net een slag anders te denken. Als ik mij zorgen maakte over een bepaalde ontwikkeling, dan kon hij dat in een relativerend perspectief plaatsen en uitleggen dat het op die punten nu toch veel beter ging dan in ‘zijn tijd’: we hebben daarop echt veel vooruitgang geboekt, was dan zijn geruststellende oordeel. Maar als ik enthousiast vertelde over de zegeningen van het paarse Rutte II, waarin VVD en PvdA vanaf 2012 samen moedig de diepe economische crisis te lijf gingen, kon hij verontwaardigd fulmineren tegen de asociale bezuinigingsmaatregelen waar de ‘elite’ (waar hij ook mij toe rekende) niets van merkte, maar die de mensen in zijn wijk, een inmiddels voor 80% verkleurde arbeiderswijk in Gouda, hard raakte.

Hij voorspelde toen al dat de PvdA, waarop hij zelf z’n hele leven had gestemd, door dit harde ‘VVD-beleid’ niemand meer zou overhouden. Ik wuifde zijn bezorgde kritiek toen weg, die maatregelen waren immers noodzakelijk, maar hij kreeg wel gelijk. Er bleef weinig van de sociaaldemocratie over.  Zelf werd hij daarna een zwevende kiezer, die de ene keer op GroenLinks en de andere keer op D66 stemde, maar over de politieke erfenis van Rutte en zijn VVD bleven we nog lang stevig van mening verschillen. Pas vlak voor zijn overlijden moest ik bekennen dat ik de gevolgen van het harde neoliberale beleid voor ‘gewone mensen’ in met name die arbeiderswijken volstrekt verkeerd had ingeschat. En toen moest de maatschappelijk verontwaardiging over de bijna criminele behandeling van burgers bij het afwikkelen van de toeslagen en de aardbevingsellende nog losbarsten.

Ik vraag me sinds de Wilders-revolutie van de 22-ste af hoe ons gesprek daarover zou zijn verlopen als hij nog geleefd zou hebben. Ik weet bijna zeker dat hij de gevolgen van die omwenteling totaal anders zou hebben beoordeeld dan ik. Hij had niets met Wilders, vond het een onbeschofte schreeuwer zonder oplossingen, die het soort mensen in zijn buurt bij voortduring schandalig beledigde, maar vond ook dat hij wel een gevoelige snaar raakte met zijn verhalen over de armoede in vele arbeiderswijken, de dure gezondheidszorg, de gebrekkige ouderenzorg, het gebrek aan betaalbare woningen en de alsmaar groeiende toestroom van mensen ‘van buiten’, terwijl er veel te weinig woningen waren. Hij vond toen ook al dat de gevestigde partijen daar misschien nog wel oog voor hadden, maar er veel te weinig aan deden.

Ik denk dat hij die verkiezingstriomf van Wilders had gezien als een terechte straf voor de elite met haar oogkleppen en een wake-up call dat het nu toch echt fundamenteel anders moest. Hij zou het ook niet als een probleem hebben gezien dat Wilders nu misschien regeringsverantwoordelijkheid zou krijgen en dus zijn harde toon zou moeten matigen. Zijn redenering zou zijn geweest: je kunt beter een politiek genormaliseerde Wilders hebben die in het kabinet zijn beloftes over nul-migratie, betere en goedkopere gezondheidszorg en meer woningen waar moet maken, dan een Wilders die langs de zijlijn de ontevreden burgers blijft ophitsen en daarna nog groter wordt. Mijn pa zou de ongeloofwaardige transformatie van een extreme populist naar een redelijk normale politicus wel aantrekkelijk gevonden hebben, ook al meende hij er geen zak van. Als hij die befaamde uitspraak van de vroegere president Johnson zou hebben gekend, zou hij hebben gezegd: ,,het is beter dat hij in jouw tent van binnen naar buiten pist, dan dat hij van buiten jouw tent naar binnen pist.”

Ik zou het rationeel en emotioneel niet kunnen opbrengen om het met deze wel erg optimistische kijk op de zaken eens te zijn. Om meerdere redenen. In de eerste plaats: die kameleontische verkleuring van een extreme populist naar een redelijke politicus is gespeeld, tijdelijk en volstrekt ongeloofwaardig. Hij, die al 17 jaar dezelfde rechts-populistische bagger over ons uitstort en die niet aflatend de Grondwet aan zijn laars lapt, zal door het denkende deel van de wereld nooit gezien worden als een redelijk democraat die een premier ,,voor alle Nederlanders” kan zijn. Die geforceerde metamorfose, alleen om op het pluche te komen, is te ongeloofwaardig om serieus te nemen. Hij zegt zelf dat hij al zijn standpunten die op grote weerstand stuiten ,,in de ijskast zal zetten”. Maar een feit is dat hij al die abjecte opvattingen over het uitsluiten van bepaalde groepen Nederlanders nog steeds heeft en hooguit tijdelijk zal ophouden om Nederlanders met een migratieachtergrond te beledigen. Hij zal zich gedragen als een ongeneselijke alcoholist die beloofd voorlopig niet zichtbaar meer te drinken, maar dat dus wel stiekem doet en wacht op het moment dat hij weer los kan.

Kortom, ik zou het niet met mijn pa eens geweest zijn dat een kabinet met een zich verbaal inhoudende Wilders beter voor het land is dan een, ook gevaarlijke, situatie met 37 opruiende en incompetente PVV-Kamerleden die het democratisch proces zullen gaan saboteren. Een disfunctionerend kabinet Wilders bemand met rechts-extremisten zal door haar imago, haar niet-rechtstatelijke grondhouding, haar weerzin tegen klimaatbeleid en haar anti-Europese opstelling onze positie en belangen in Europa en de wereld te zeer schaden om zo’n experiment te wagen. Het is spelen met vuur.  (jv)

136.  Wat vóór 22/11 nog gewoon extreemrechts genoemd werd, is nu genormaliseerd tot gewoon rechts.

Vrijdag 1 december 2023 

Als de media, de kwek-programma's  en de politieke duiders het over een centrum-rechtse coalitie hebben, dan bedoelen ze een regering met de partijen PVV, BBB, VVD en NSC. Dat deze combinatie tegenwoordig centrum-rechts genoemd wordt, is m.i. een voorbeeld van de politieke normvervaging waar men in het buitenland vreemd van opkijkt. Diverse waarnemers reageerden zelfs met ontzetting. Omdat ze zien dat de PVV in ons land wordt genormaliseerd tot een ‘gewone’ rechtse partij. Terwijl hun leider nog steeds dezelfde gevaarlijke xenofoob is die hij altijd was, mag hij nu overal als een normale politicus aanschuiven, omdat hij omwille van het pluche zijn meest extreme ideeën even in de ijskast heeft geparkeerd, om ze er weer uit te halen als de tijd rijp is. Want als de grote leider zijn harde standpunten echt afzweert, zal zijn fanclub dat als hoogverraad beschouwen. Nee, Wilders zal nooit toegeven dat hij ooit fout zat en nu echt anders denkt. Hij maakt even pas op de plaats om als het uitkomt weer keihard uit te halen. Het kan allemaal in dit malle, naar binnen gekeerde landje dat voor haar welvaart en veiligheid bijna volledig van het buitenland afhankelijk is. En dat buitenland ziet dondersgoed aan welk bizar experiment er in Den Haag gewerkt wordt. Maar dat extreem-rechtse beestje mag blijkbaar niet meer bij de naam genoemd worden. Want dan ben je bezig om te demoniseren en doe je 2.3 miljoen PVV-kiezers onrecht. 

Maar lees hun verkiezingsprogramma en laat de uitspraken die de PVV-leider al zeventien jaar de wereld in slingert weer even indalen en duidelijk wordt dat deze partij, getoetst op alle relevante criteria, nog steeds een extreem-rechtse partij is, hoewel er ook vaak de wat minder beladen stikker radicaal-rechts op wordt geplakt. En ook de BBB, die de trekker-terreur niet alleen goedpraatte, maar ook steeds weer van nieuwe brandstof voorzag, is geen midden-partij, maar zit in de rechts-populistische hoek. De VVD-voorvrouwe zei zelf Wilders wel te wil,en gedogen en eventuele rechtse beleidsvoorstellen te willen ondersteunen. Maar het grootste deel van de VVD-leden en kiezers lijken het etiket 'recht' oké te vinden en willen dus ook met Wilders in een kabinet. Dan tot slot NSC? Het is nog verre van duidelijk hoe deze partij uiteindelijk gaat scoren op de links-rechts-schaal, maar haar partijleider heeft bijna zijn hele werkende leven inzake de meeste thema’s op de rechterflank van het politieke spectrum geacteerd. Dus waar in deze potentiële coalitie zit 'centrum'? Als je de belangrijkste programmapunten van de vier genoemde partijen bij langs loopt, dan past zo’n 10% bij een middenpartij, 60% is stevig-rechts en 30% extreem-rechts.

Kortom: als er dus een label op een combinatie van PVV, BBB, VVD en NSC moet worden geplakt, dan slaat centrum-rechts nergens op, want er is in de Kamer nauwelijks een 'centrum' meer over, de midden-partijen zijn gedecimeerd, maar er zit wel een stevig extreem deel in deze combinatie. Dus zou ik, als deze vier partijen het samen gaan doen, eerder kiezen voor de stikker 'populistisch-rechts' of 'radicaal-rechts' kabinet. Dat zijn etiketten die de lading dekken en die ook in het buitenland lekker zullen scoren. Vooral in Rusland en Hongarije. Daar wordt gedacht: weer een bondgenoot erbij.

De leiding van VVD en NSC proberen zich nog wel onder een kabinet met de PVV uit te wurmen, maar de druk vanuit de achterbannen, opgepookt door de rechtse media, zal misschien te sterk blijken. En als ze uiteindelijk echt met Wilders een alliantie aangaan, kun je niet anders dan constateren dat democratisch Europa weer een forse tikje krijg te verwerken. De stemmers op 'de partij van de irrationele beloften' maken zich hier geen seconde druk om. En het electoraat van de drie andere partijen blijkbaar ook niet. Ze hebben geen benul van de rechtsstatelijke en internationale implicaties. Deze bozen en onnozelen weten alleen dat wij het land van Geer, Goor en de Meilandjes zijn, unieke tv-persoonlijkheden die ze in het buitenland echt niet hebben.  (jv) 

135. De 'hoge' cultuur is van de grachtengordel...dus 'woke’....en moet dus weg….leve het klootschieten.

Woensdag 29 november 2023

Bij alle kritiek die er op het tamelijk zotte verkiezingsprogramma van de partij BBB te leveren is, moeten we wel oog hebben voor de waardevolle voornemens die er ook tussen zitten. Zo heeft de partij niets met de ‘hogere cultuur’, maar wil zij wel fors investeren in de ‘volkscultuur’. Daarom pleit BBB voor het subsidiëren van het carbidschieten, de dorpskermissen en het carnaval. De PVV, die eigenlijk een streep wil zetten door alle cultuuruitgaven, want ‘woke’, wil hier wel in meegaan. En ook NSC en VVD staan niet onwelwillend tegenover meer aandacht voor de ‘volkscultuur’. Dus hier kunnen de 4 partijen snel uitkomen: de huidige cultuurbegroting kan bijna geheel leeggeplunderd worden, maar exploitanten van het klootschieten en soortgelijke verbindende festiviteiten gaan mooie tijden tegemoet. En dit is nog maar één drastische koerswijziging waar we ons erg om gaan vermaken de komemde maanden.   (jv)

Jos Collignon in de Volkskrant van zaterdag 25 november 2023

134. Ook als bruinhemden zich uit tactische overwegingen vermommen in een wit shirtje blijven het bruinhemden    

Vrijdag 24 november 2023

Als de democratie en de rechtsstaat essentieel zijn om vrijheid, menselijkheid, beschaving en rechtvaardigheid te garanderen, dan hebben we met de monsteroverwinning van een ultra-rechtse populist op 22 november de verkeerde afslag genomen. Een afslag waarvan we pas veel later de desastreuze gevolgen zullen merken. Het wordt nooit meer zoals het was, omdat die boze geest niet meer terug in de fles gestopt kan worden. Vlak voor het kerstreces zitten er 37 radicaal rechtse populisten in de Tweede Kamer en die worden een machtsfactor met gevaarlijke en onvoorspelbare potenties, omdat ze met zovelen zijn, inhoudelijk van toeten noch blazen weten, er plat populistische ideeën op na houden, in een aantal gevallen een dubieus verleden hebben en verwachtingen zullen wekken die irreëel zijn. Hun teleurstellingen over het feit dat ze bijna niets voor elkaar krijgen, zullen na verloop van tijd groot zijn. Niets van hun extravagante verkiezingsbeloftes zullen ze waar kunnen maken en we kunnen nu al voorspellen welke zondebokken ze daarvoor zullen aanwijzen.

Die 37 los zwevende PVV-types kunnen het normale democratische proces wel behoorlijk verstoren en zelfs ontregelen. Hun eerste daad zal zijn het gekozen krijgen van de cynische schofferingsspecialist Martin Bosman tot Kamervoorzitter. Wat bijna zeker zal lukken, omdat normaal-rechts zich daar waarschijnlijk niet tegen zal verzetten. Om de goede wil tegenover de winnaar te tonen. Hij is immers democratisch gekozen...ja, tot wat? Dat zullen we de komende maanden veel gaan zien, in de media en bij politici ter rechterzijde: de ‘mildere’ Wilders apaiseren. Stap voor stap zal zijn 17 jaar haatzaaien vergeven en vergeten worden. Zo maar, met één vingerknip, omdat hij sluw veinst dat haatzaaien nu even niet opportuun te vinden. En Omtzigt, de starre gelijkhebber die niet aflatend zevert over het gebrek aan rechtstatelijkheid bij Wilders, zegt nu blij te zijn met zijn bekering...  ,,want dit land moet wel geregeerd worden." En dan gaat hij liever met Wilders in zee dan met die vreselijk linkse Timmermans, vindt ook 90% van zijn achterban. Bij de VVD vergelijkbare cijfers. De liberalen dreigen zo in een diepe put te zakken. Wegen die paar procenten extra vermogens-en winstbelasting voor de allerrijksten waarmee links de onderkant wat meer financiële ruimte wil geven zo zwaar dat je zelfs bereid bent er politieke chaos voor te riskeren? Ja blijkbaar, want de liberalen halen die paar miljard voor onze eigen 'onderkant' liever op bij de buitenlandse armen die helemaal niets hebben, door de post ontwikkelingshulp geheel te schrappen. En dat kan met Geert nu eenmaal wel en met Frans niet. Dus ze zeggen bereid te zijn hem te gedogen en voorstellen waar ze het mee eens zijn te steunen. Dat zal oveigens niet lang goed gaan, zodat we volgend jaar weer nieuwe verkiezingen hebben. Maar dan is er voldoende chaos en ontevredenheid gecreëerd om de rechts-populisten nog beter te laten scoren. Zo gaan we van crisis naar crisis, een scenario dat het politieke midden steeds verder zal uithollen. 

In veronruste Haagse kringen wordt er al gesproken over het kabinet "Bruin 1", dat schaamteloos zal apelleren aan de belangen van de eigen stam, "eigen stam eerst", waarna alle problemen in dit land worden gereduceerd tot één 'grote oorzaak': de invasie van de buitenlanders. Altijd prijs en breed gedragen, want ook de andere partijen ter rechterzijde praten 'het volk' op dit punt naar de mond. De te krappe woningmarkt, de te hoge zorgkosten en de te kleine portemonee...al deze problemen worden veroorzaakt door 'de buitenlander', dus lossen we het simpel op door de grenzen te sluiten en niemand meer binnen te laten. En dat niet alleen. Nu we toch zo lekker bezig zijn: de ontwikkelingshulp wordt afgeschaft en we gaan het, samen met Orban, de EU zo lastig mogelijk maken. Dwarsliggen en traineren. Want "eigen portemonee eerst" en "Nederland weer op 1". Kun je zo'n verhaal alleen aan onnozelen, bozen en groepsegoïsten verkopen? Daar hebben we er dan wel 2.3 miljoen van: 24% van de kiesgerechtigden. Gelukkig wilde 76% het niet zo bruin bakken. Hoewel....

De bozen en onwetenden onder ons interesseren de gevaren van de populistische revolutie voor de democratie natuurlijk geen bal, maar de rest zou zich best grote zorgen moeten maken over wat er 22 november gebeurd is en wat ons allemaal nog te wachten staat. Dit kan, wat er in het formatieproces ook gebeurt, nooit goed aflopen. Omdat er vanaf nu alleen maar slechte keuzes gemaakt kunnen worden. De twee meest voor de hand liggende zijn: of Wilders wordt premier, of VVD en NSC blokkeren dat uiteindelijk na een periode van quasi serieus formeren voor de bühne. In het eerste geval wordt de economie en/of de rechtstaat bedreigd, tenminste als Wilders toch een paar punten uit zijn programma wil realiseren. In het tweede geval is er nog geen serieus alternatief voor handen en kan er op enig moment een volksopstand uitbreken omdat 'onze Geert door het partijkartel buiten het torentje wordt gehouden'. Die laatste optie zal tot vervelens toe worden uitgemolken. Vooral de kwekprogramma's zullen er alles uithalen wat er in zit. De 'mildere' Wilders zal niet van de buis te slaan zijn. Hij kan er naar hartelust oreren, zonder door de inhoudelijk incompetente talkshowhosten tegengesproken te worden, want ze kunnen gewoon niet tegen hem op, durven het niet eens. Het zal slijmen en likken worden. Hij zal de slachtofferrol met verve spelen en mag ongeremd halve waarheden en hele leugens verkopen, want factchecken, daar doen ze bij de omroepen niet aan. Hoe grover de scheldpartij en hoe groter de onzin, hoe meer er blij geknikt wordt. Spektakel is immers het enige dat telt. Een paar quootjes in de Telegraaf van de volgende dag en ze hebben er weer wat kijkers bij. In dit opzicht is er maar weinig verschil tussen OP1, Vandaag Inside, Ongehoord Nederland, Beau en Sophie & Chalid. Wilders probeert zich het torentje in te lullen via het podium dat hij van de publieke omroep en de 'commerciëlen' krijgt. De NPO links? Ik heb nooit begrepen waar die framing op slaat.

Toen ik vanmorgen de existentiële gevolgen van de PVV-winst doordacht schoot mij de Spaanse schrijver en cultuurfilosoof José Ortega y Gasset door het hoofd. Hij publiceerde in 1929 zijn fameuze boek Opstand der horden" en werd daarmee de beroemdste pessimist uit de twintigste eeuw. In dat boek schrijft Ortega kritisch over de massa, de massamens en het falend cultureel leiderschap van de elite. Hij wijst op het verval van de Europese cultuur en vreest dat aan de humanitaire Grieks-Romeinse beschaving een einde gaat komen omdat de massamens door de democratisering de macht heeft gekregen. Door het ontbreken van idealen zou die massamens zich als een zelfvoldaan kind ten aanzien van die beschaving gaaan gedragen. ,,Het gebrek aan bescheidenheid en de afwezigheid van respect voor autoriteit en expertise geeft de massamens het gevoel van macht en de zucht tot heersen.” Aldus Ortega over de gevaren van de ‘de dictatuur van de zogenaamde volkswil’. In het boek wijst Ortega ook op de gevaren van het nationalisme, roept hij op tot een verenigd Europa en spoort hij de elite aan daarin de leiding te nemen. We hebben het over 1929!! Hij waarschuwde toen al voor de barbarij, waarmee hij het fascisme en het communisme bedoelde, die de liberale cultuur wilden vernietigen. Nu hebben we een andere beweging die de liberale rechtstaat bedreigt: het extreemrechtse populisme. En deze week zijn die ook in ons land de grootste geworden. In de meeste media wordt gedaan of dit normaal is. Ja, de ene keer wint die en de andere keer die. Dat is toch democratie? Onnozelaars.

In diverse landen van Europa en in de VS zien we al jaren de opkomst van het rechts-populisme die de democratie misbruiken om de macht te veroveren waarmee ze namens ‘het volk’ die democratie vervolgens stap voor stap willen ontmantelen. Nu hebben we dus ook in Nederland een eerste stap gezet, tenminste als de andere partijen Wilders laten doormarcheren en niet in staat zijn om hem met sterk tegenspel te stoppen. Om daarna een aansprekende coalitie van zwaargewichten met veel gezag te formeren, die een effectief beleid in gang zet dat ook de grote massa aanspreekt en snel resultaten oplevert. Als dat niet lukt en het van kwaad tot erger door ettert, zijn we maar een paar stappen verwijderd van een bananenrepubliek waarin de grote bek in de politieke gremia en het geweld van de straat de loop van de geschiedenis gaan bepalen. Maar waar zijn de effectieve tegenkrachten. Het politieke midden is geïmplodeerd en de progressieve partijen hadden in de campagne geen verhaal dat grote groepen aansprak, teveel preken voor eigen parochie, en waren ook vooral bezig om elkaar onderuit te schoffelen. En als centrum-rechts uiteindelijk na een blaartrekkende formatie toch met Wilders onder dekens kruipt, dan legitimeert zij het extremisme en de haatzaaaier. En na dat legitimeren en normaliseren wandelen we met hem een duistere steeg in.

De angstvisioenen van Ortega y Gasset zijn daarom ook in dit tijdsgewricht weer relevant. Veel politieke duiders hebben hier helemaal geen oog voor. Je ziet vooral een go-with-the-flow houding. Ze bagatelliseren het gevaar van de extremisten die zich om tactische redenen wat inhouden met hun hun haatzaaiende retoriek. Ze normaliseren de extreme Wilders omdat ze geloof hechten aan zijn opportunistische transformatie tot een ‘mildere versie’ van zichzelf. Alsof hij nu als bij toverslag een gewone, doorsnee politicus is geworden. Nog een paar weken en het zal lijken alsof de echte Wilders nooit heeft bestaan. Alsof het voldoende is om je donkerbruine hemd te vervangen door een wit shirtje. Illusiepolitiek waar velen intrappen. Maar bijna niemand heeft zijn programma gelezen. En die haat jegens vreemdelingen, moslims, linksen, de EU en de klimaatbezorgden kan hij wel even in de ijskast proberen te parkeren om premier te kunnen worden, maar dat is een cosmetische truc, want hij heeft zelf gezegd dat het in zijn DNA zit. En alleen op dit punt geloof ik hem. Het haatzaaien zal even stoppen alleen voor het pluche.....als je dit acceptabel vindt, ben je dom, naïef of slecht. Hij blijft gevaarlijk en een subtiel corridor sanitair is de enige mogelijkheid om verder onheil te voorkomen. Hadden ze dat in de dertiger jaren van de vorige eeuw in de Weimarrepubliek ook maar met de bruinhemden gedaan. Het zou de burgers van toen heel wat ellende hebben bespaard. De doodgravers van de democratie moet je nooit een enkele reis naar de macht geven.(jv)

133.   The morning after de night before….maar gelukkig is 76% toch veel méér dan 24%

Donderdag 23 november 2023

Je hoopt bij het wakker worden nog even dat je slecht hebt gedroomd, maar weet dan al snel dat het echt zo is. Je kunt er ook vandaag in de kranten en andere media niet omheen. Je leest en hoort het hem triomfantelijk roepen, hij, de ‘mildere versie’ van de keiharde uitsluiter van elke etnische groep die niet in zijn platte haat-kraam te pas komt: hij gaat nu voor het torentje. En als de elite hem weer buitensluit, dan zal het volk, zo dreigt hij, dat niet pikken omdat dat ondemocratisch is. En je denkt dan in een soort Pavlov-reactie: wat lult die zak toch, hij heeft 24% van de stemmen gekregen, dat is gênant veel, maar nog altijd heeft 76% niet op hem gestemd, en een deel daarvan niet zonder redenen. En mogen die misschien ook nog iets vinden? En dan gaan we even geen rekening houden met allerlei peilingen na de verkiezingen die uit zouden wijzen dat een meerderheid van VVD en NSC best een kabinet Wilders wil. Ze hebben niet op hem gestemd, maar op een partij waarvan de leider in the end heeft gezegd dat ze zich niet met Wilders in een kabinet zagen zitten. En dat moet jet uitgangspunt zijn bij de formatie.

Een deel van die 75% van de kiesgerechtigden heeft dus niet op hem gestemd omdat ze bang voor hem zijn. Omdat ze vrezen dat hij het land kapot zal maken en het populistische vuur nog harder zal aanblazen. Ze zijn bang dat hij….en dan begint de creatieve fantasie bijna op hol te slaan…over wat hij allemaal onherstelbaar kan beschadigen aan onze democratie en rechtstaat. Laten we de duiders niet geloven die zeggen dat het allemaal wel mee gaat vallen als hij eenmaal in het torentje zit en dat hij zelfs gematigd is geworden. Een wolf in schaapskleren blijft altijd een gevaarlijke wolf, die weliswaar niet direct afgeschoten hoeft te worden, maar ook niet bij de schapen moet worden gezet. Hou hem op afstand. Bouw een cordon sanitaire om hem heen. Isoleer hem. Want als hij de kans krijgt, pakt hij juist de makste schapen die geen kant opkunnen. 

Maar zover hoeft het niet te komen. Als het denkende deel van de politici maar gewoon beseft en uitdraagt dat de 75% die niet op HEM heeft gestemd ook rechten heeft, wat ze ook in peilingen blijken te zeggen. Ze moeten dus niet meegaan in het frame van al die infuencers en duiders van rechts en domrechts die roeptoeteren dat het ondemocratisch zou zijn  als de ‘mildere’ Wilders met die 25% van de kiezers niet mee mag doen. De man die van ondemocratisch uitsluiten een verdienmodel heeft gemaakt, moet natuurlijk niet gaan jammeren als hij zelf democratisch wordt uitgesloten. Maar je zult zien dat dit in alle kwekprogramma’s een hot item gaat worden in het voordeel van Wilders. Want hetze verkoopt.  En logisch nadenken niet. 

Terwijl het toch vrij makkelijk is uit te leggen dat het zeer democratisch is als de parijen die 75% van de kiezers vertegenwoordigen laten weten:wij willen die xenofobe mafkees niet in het torentje, omdat hij een gevaar is voor onze rechtstaat en economie. En wij vertrouwen zijn metamorfose natuurlijk ook niet. Als je zo makkelijk al je abjecte standpunten bij het grof vuil zet, en daarmee ook al je kiezers, en dat alleen doet voor het pluche, dan ben je structureel onbetrouwbaar. Hij zou, als hij de tijd rijp acht, zo maar weer de andere kant op kunnen ‘veranderen’.

Wilders heeft zich al jaren een gevaarlijke NSB-achtige politicus betoond, die het klimaatprobleem weglacht, die grote bevolkingsgroepen als minderwaardig wegzet, die een kopvoddentax wilde invoeren, die fascistische dictators en autocraten als Poetin en Orban ophemelt, die collega's in het parlement uitscheldt voot heks, leugenaar of gek en die ons parlement een nep-parlement noemde. Dat type politicus verandert alleen als ze de macht ruiken. Dan gaan ze dreigen, liegen, kruipen, slijmen, apaiseren, vergeten en matigen. Zo doen alles voor die macht. En als ze die eenmaal hebben dan willen ze daar niet meer van af. De cruciale vraag is nu: tuinen VVD en NSC er in of niet? (jv)  

132.  Een nachtmerriescenario gaat Nederland lam leggen.

Woensdag 22 november 23.59 uur 2023 

Een uurtje na de laatste uitslagen strijden ongeloof, ergernis, gelatenheid en grote zorg om voorrang. Het is de wraak van de onderkant, de machtelozen, de armen, de rancuneuzen, de racisten, de xenofoben, de moslimhaters, de verongelijkten, de dombo's, de digibeten, de laaggeletterden, de verwaarloosden, de overlevers, de cynici, de ongeïnteresseerden, de daklozen en al die anderen die eindelijk hun kans schoon zagen om de elite een poepie te laten ruiken. Een groot deel van hen koos uit vaak terechte frustratie een populistische charlatan die niets voor hen zal betekenen. Velen zitten in rottige situaties en voelen zich verloren, gemaltraiteerd, niet gezien of niet gehoord door de politici en de overheid. Wat te vaak ook zo is. Ze zagen hun kans schoon toen de VVD-voorvrouw Yeşilgöz uit puur opportunistische overwegingen (en tactische dommigheid) liet weten dat zij Wilders niet meer uitsloot voor regeringsdeelname. Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. Nu konden ze Wilders eindelijk in de regering kiezen. Zo konden ze een statement maken. Zo konden ze hun boosheid of zelfs haat kwijt. 

Als de laatste uitkomsten wat zijn bezonken kunnen we er niet omheen: misschien of waarschijnlijk wordt het ondenkbare realiteit en zullen we serieus rekening moeten gaan houden met een premier Wilders die namens Nederland in de Europese Raad voor regeringsleiders gaat onderhandelen over migratie, de euro, het klimaatbeleid of de steun aan Oekraïne? Vanavond, na die voorlopige einduitslag waarin de PVV met 37 zetels op afstand de grootste werd, dacht ik: de huidige samenleving is een gekkenhuis geworden waarin korte termijnbelangen, groepsegoïsme, plat sektarisme, domheid en desinteresse om voorrang strijden. Dit alles gevoed door alle soorten media die vooral de onvrede aanblazen, wat de populisten de wind in de zeilen geeft om die onvrede nog verder op te poken en zondebokken aan te wijzen, maar zonder met werkbare oplossingen te komen.

De 3 grootste fatsoenlijke partijen zitten nu in een catch 22-situatie. Als VVD en NSC na wat oriënterende gesprekken de 'mildere' xenofoob Wilders uiteindelijk ook ontmaskeren als de wolf-in-schaapskleren en hem niet accepteren als de premier van “alle Nederlanders”, maar uiteindelijk met Fransje T. gaan onderhandelen en daarna met hem een coalitie vormen, zijn de rapen gaar. Want Timmermans zal dan als leider van grootste partij van die coalitie de premier moeten worden. Je hoeft geen ziener te zijn om te beseffen dat dan de pleuris uitbreekt onder populistisch-rechts. Want: hun held wint de verkiezingen en wordt op afstand de grootste, maar linkse Frans gaat het land leiden. 

Dat laatste gaat dus ook niet gebeuren lijkt me. Nee, ik vrees dat een soort van nachtmerriescenario nu realiteit gaat worden. Iets wat de doorsnee Nederlander altijd voor ondenkbaar heeft gehouden: een regering met extreemrechts als boegbeeld. Het worden politiek barre, onrustige en instabiele tijden in dit land. Geregeerd zal er nauwelijks worden. Alle grote problemen blijven liggen. Bizar, in een wereld waarin de geopolitieke spanningen in sneltreinvaart oplopen krijgen wij hier mogelijk een nationalistische populistische rattenvanger aan het roer, die Nederland op slot wil doen, uit de EU wil stappen, een vriend van Poetin is en Oekraïne de noodzakelijke hulp wil onthouden. Ik duik maar even onder. Maar waar?  😜. (jv)

131.  Als Wilders bereid is om voor het pluche al zijn abjecte standpunten bij het grof vuil te zetten, kan het meest rechtse kabinet ooit snel geformeerd zijn.

Woensdag 22 november 2023 

De laatste uitslagen van deze dag laten de volgende verdeling van de 150 zetels zien.

PVV 37      PvdA/GL 25      VVD 24      NSC 20

D66 9      BBB 7      SP 5      CDA 5      PvdD 3

FvD 3      CU 3      Denk 3      SGP 3     

Volt 2      JA 21 1                                           

Welke combinaties zijn op basis van deze uitslagen denkbaar?

1. PVV + VVD + NSC = 81 zetels

2. PVV + VVD + NSC + BBB = 88 zetels 

3. PVV + NSC + BBB = 64 zetels , met gedoogsteunVVD 88 zetels, en met gedoogsteun Forum, SGP en JA21 71 zetels. 

4. VVD + NSC + PvdA/GL+ BBB = 76 zetels

5. VVD + NSC + PvdA/GL + D66 = 78 zetels

6. PvdA/GL + NSC + D66 = 55 zetels

7. PvdA/GL + NSC + D66 + CU + SP = 61 zetels

8. PvdA/GL + NSC + D66 + CU + SP + CDA = 67 zetels

8. PvdA/GL + NSC + D66 + CU + SP + CDA + Volt = 69 zetels

De volgende observaties n.a.v. deze voorlopige uitslag:  

1.  VVD en NSC kunnen in eerste instantie niet om de glorieuze winnaar PVV heen. En de sluwe vos Wilders zal vanaf nu zoveel consessies doen dat ze het erg lastig zullen krijgen om de PVV snel buitenspel te zetten. Wilders zal de 'mildere versie' van hemzelf maximaal uitbuiten. In populistisch-rechts Nederland zal de pleuris uitbreken als de onderhandelingen met Wilders uiteindelijk toch worden afgebroken en VVD en NSC het over links gaan proberen.

2.   Als PvdA/GL de grootste van de fatsoenlijke partijen wordt, zal Timmermans voor het premierschap gaan, wat voor de VVD nauwelijks te verteren zal zijn. De anti-Timmermans stemming in het land zal tot ongekende hoogte worden opgeklopt als hij inderdaad de aanvoerder van een coalitie met VVD, NSC en BBB wordt...."radicaal rechts boekt een mega-overwinning, maar links gaat het kabinet leiden"....het zal het mantra van populistisch Nederland worden.

3.   Is de combinatie VVD-NSC-PvdA/GL-BBB qua sentimenten voor de hand liggend? Nee. Want zowel PvdA/GL als NSC hebben zo vaak hun weerzin uitgesproken over het ,,verfoeilijke neoliberale beleid” van de VVD, dat ze beide veel aan hun achterban hebben uit te leggen als ze toch met die partij in zee gaan. Ook de VVD heeft zo vaak geroepen dat PvdA/GL de ondernemers ‘’kapot wil belasten” dat er binnen die partij ook een grote weerzin tegen Timmermans lijkt te bestaan.

4.  PvdA/GL hoeft overigens geen illusies te hebben dat ze zonder zonder de VVD samen met NSC iets over links kunnen beginnen. Zelfs al worden er nog 5 progressieve partijen aan vastgeplakt (wat zo’n combinatie onwerkbaar maakt) dan haalt deze groep niet meer dan 70 zetels. Kortom: over links is er niets mogelijk. Geen verrassing, we zijn een rechts landje

5.   Dus PvdA/GL kan alleen maar over rechts met de VVD, NSC en BBB in een meerderheidscoalitie met 76 zetels komen. Als BBB in die combinatie vervangen wordt door D66 scoren ze 78. zetels. Maar deze move is erg onwaarschijnlijk: je kunt moeilijk de grootste verliezer wel opnemen en de op-een-na grootste winnaar niet.

6.   Ligt de combinatie VVD-NSC-PVV-BBB dan méér voor de hand? Als het aan de achterbannen van de 4 partijen ligt, is dit de ‘gedroomde combinatie’. Alleen: durven de leiders het ook aan? Yeşilgöz heeft de tactische oerdomme fout begaan door aan het begin van de campagne de deur voor de PVV op een kier te zetten, waarna veel Wilders sympathisanten nu ook op hem gaan stemmen in plaats van ‘tactisch’ op Yeşilgöz, omdat een stem op Wilders altijd een verloren stem leek. Maar nu de VVD hem acceptabel voor een kabinet vindt, kunnen zijn aanhangers hem gewoon de grootste maken.

7.   Maar wat vindt Yeşilgöz nu? Is zij bereid spanningen in haar eigen partij te accepteren en Nederland het lachertje van Europa te maken door met een xenofobe extremist te gaan regeren? Gaat nooit duurzaam werken, zo’n formatie klapt binnen een jaar. En wat doet Omtzigt als het er op aan komt? Hij zegt dat hij niet met Wilders wil regeren vanwege zijn abjecte opvattingen over de rechtsstaat. Maar wat nu als Wilders zegt afstand te nemen van alles wat hij hiervoor heeft gezegd en het landsbelang doet een beroep om de heilige Pieter en hij krijgt ook nog ‘zijn’ strafhof: dan gaan ook Omtzigt overstag. Vrees ik.

Kortom: als Yeşilgöz de Nederlandse belangen in Europa wil verkwanselen en dit land en haar partij in chaos wil storten, als Omtzigt zijn principes voor een bord linzen wil verpatsen en als Wilders al zijn abjecte standpunten bij het grof vuil wil zetten enkel om eindelijk ook eens op het pluche te mogen pronken, dan kan het meeste rechtse kabinet ooit snel geformeerd zijn. (jv)

Ruben L. Oppenheimer in NRC 21 november 2023

130.  De progressieve partijen slopen elkaar liever dan samen voor de macht te gaan: het eigen kleine gelijk is belangrijker dan samen rechts bestrijden.

Zaterdag 18 november 2023

Frans Timmermans krijgt met zijn Verenigd-Links tot dusver nog te weinig wind onder de vleugels om boven de beide rechtse concurrenten uit te stijgen en moet zelfs uitkijken dat hij niet door een onbeschaafde populistisch hork wordt ingehaald. Het is lastig vechten tegen al dit rechtse geweld. Nu heeft progressief Nederland nog nooit in onze politieke geschiedenis een meerderheid kunnen behalen, dus dat dat nu weer niet gebeurt is op zich geen verrassing. Wij zijn nu eenmaal altijd een overwegend rechts landje geweest van principiële scherpslijpers, opportunisten, groepsegoïsten, populisten en gewoon conservatieve burgers die alles zoveel mogelijk bij het oude willen laten. Solidariteit heeft men hier alleen met de eigen stam, subcultuur of klasse. En zelfs dat nog maar in beperkte mate.

Maar je zou toch denken dat de stemming in het land zich na 13-jaar-Rutte eindelijk eens zou keren tégen de visieloze rechtse politiek van amoreel marktdenken die vooral heeft geleid tot nog meer ongelijkheid, een opeenstapeling van crisissen, die niet aangepakt werden en talloze burgers die door het systeem werden vermalen en nog steeds niet zijn gecompenseerd. Maar er komt onder de kiezers nauwelijks een reactie op gang waarbij de hoofdschuldige voor dit beleid, de VVD, wordt afgestraft. Integendeel: Dilan Yeşilgöz kan gewoon hetzelfde VVD-beleid voortzetten met hier en daar wat verbale accentverschuivingen die alleen maar duiden op een nog rechtser beleid. Dat ze zelfs alle ontwikkelingshulp wil afschaffen wekt nauwelijks beroering, ook niet bij de fatsoenlijke liberalen. De persoonlijke welvaart moet hier nog verder omhoog ten koste van vitale publieke voorzieningen en de allerarmsten. En toch staat de VVD fier op kop in de peilingen. Blijkbaar hebben de trouwe VVD-kiezers vooral profijt gehad van 13 jaar Rutte en willen ze dat graag zo houden of nog beter krijgen.

Oké, daar kun je je dan nog iets bij voorstellen, “eigenbelang eerst’, maar waarom maakt de rest van Nederland die zich wel erg heeft opgewonden over 13-jaar-Rutte en/of daar ook het slachtoffer van is geworden dan geen ruk naar links? Waarom blijven die kiezen voor de VVD of nog rechtsere partijen? En waarom wordt er in zo grote getale voor de heiland Pieter Omtzigt gekozen? Die man heeft zich weliswaar keihard afgezet tegen het ,,hardvochtige neoliberale beleid van Rutte”, maar is op vele punten gewoon even rechts en geeft aan dat hij in een nieuwe regeringscoalitie een voorkeur heeft voor de VVD, dus de partij die hij jarenlang te vuur en te zwaard heeft bestreden. En het wordt nog gekker. Yeşilgöz heeft nu zo vaak duidelijk gemaakt dat ze in Wilders een serieuze regeringspartner ziet dat we dat ook moeten geloven. De VVD-achterban vindt het best. De NSC-achterban vindt het ook best. Alleen Omtzigt pruttelt nog wat tégen met verwijzing naar het niet-rechtstatelijke karakter van de PVV. Het is niet meer te volgen. Malle inconsistente leiders, die elk verhaal durven te verkopen. Malle inconsistente kiezers, die je blijkbaar alles wijs kunt maken. Het blijft me verbazen dat het populisme en domrechts het politieke spel hier zo simpel kunnen bepalen. 

Timmermans moet het dus opnemen tegen drie concurrenten die op alle relevante competenties voor het premierschap veel lager scoren dan hij. Eigenlijk zijn ze alle drie gewoon niet gekwalificeerd voor die functie. We gaan even kort het rijtje af. Een Yeşilgöz die opereert als een kloon van Rutte. Ze is een frisse, niet onsympathieke, goed gebekte politica, maar ook een wandelende cliché-machine, vindt visie een vies woord en heeft geen enkele internationale ervaring. Zijn tweede concurrent is een man die bewezen heeft met bijna niemand te kunnen samenwerken en wil altijd z’n zin krijgen anders wordt ie nukkig. Nooit heeft hij aan ook maar ‘iets’ leiding gegeven en nu moet hij wellicht het land of de grootste fractie aansturen. Het is vragen om ellende. En dan is daar ook nog de derde hoofdrolspeler Wilders, een extreemrechtse intrigant, die ook nog nooit constructief met iemand heeft samengewerkt. Maar als het gaat om zijn internationale oriëntatie is ie wel heel duidelijk: vriend van Poetin en zijn Rusland-beleid, vriend van de waarschijnlijk nieuwe president van de VS, Trump en voorstander van een Israël-politiek waarbij de Gazanen naar Egypte worden verdreven en de Palestijnen op de Westbank naar Jordanië. Met deze frisse vogel wil Yeşilgöz wel in een kabinet en Omtzigt, als zijn achterban maar voldoende druk uitoefent, misschien ook wel. Ik weiger het vooralsnog, tegen beter in, te geloven. 

Wat je vrij objectief 😜 kunt vaststellen: Timmermans scoort op alle relevante competenties voor het premierschap sterker dan de anderen, zeker op de eis dat een nieuwe premier over veel internationale ervaring moet beschikken. Dat is een noodzakelijkheid in deze tijd met angstig snel toenemende geopolitieke spanningen. Timmermans heeft veel diplomatieke ervaring en een gezaghebbend internationaal netwerk waarmee hij de Nederlandse belangen kan dienen. Het buitenland is overigens een onderwerp waarover in de campagne oorverdovend gezwegen wordt. Nederland is als geen ander land afhankelijk van dat buitenland, maar onze politici en de madia weigeren het aan de orde te stellen. Omdat ze denken dat het de meeste kiezers geen bal interesseert? Ik vrees dat ze gelijk hebben. Timmermans werd door bijna alle media belachelijk gemaakt omdat hij de campagne één dag onderbrak om diverse Europese leiders te ontmoeten in Malaga. Ja, wat moet een Nederlandse politicus nu met leiders van andere landen. Nee, hij kan beter in een obscuur kakelprogramma van SBS6 voor lul laten zetten door domrechtse leeghoofden.

En zo komen we bij de prangende vraag: waarom profiteert Timmermans met al zijn competenties niet meer van de zwakte van zijn concurrenten en van het amorele handjeklap in die rechtse mallemolen? Volgens mij zijn er twee hoofdoorzaken. Allereerst blijkt het grote publiek niet of nauwelijks geïnteresseerd in de inhoud van de boodschap van de partijen. Het gaat nog meer dan anders om het beeld dat de partijleiders oproepen in de mainstreammedia en vooral in de sociale media. De inhoudelijke boodschap van de frontrunners doet er niet meer toe. Het is wat de influencers, de spindokters en de duiders in korte soundbites van die verhalen maken. Timmermans wordt daarbij niet gepresenteerd als een competente bestuurder, maar door rechts en extreemrechts geframed als ‘een gevaarlijke klimaatgek’, ‘een vetzak’, 'een uitkeringsprofiteur’, 'een ijdele betweter’ of ‘een onbetrouwbare oude zak’. Er worden beelden van politici, niet alleen van Timmermans, gecreëerd die zelfs met een sterke inhoudelijke boodschap niet meer kunnen worden gecorrigeerd. Het gaat in de breinen van ook de gewone, fatsoenlijke burgers zitten. Hier is niet tegen te vechten. En het resultaat is dat Timmermans in de meeste peilingen laag scoort op de ranglijsten van de “betrouwbaarste politicus” of de ‘beste politicus”. 

De tweede reden waarom Timmermans niet beter scoort in de peilingen is het treurige gegeven dat progressief Nederland een versplinterd huis is. Elke progressieve partij gaat voor zijn eigen kleine gelijk. Iedereen zoekt z’n eigen niche van waaruit de partij zich kan afzetten tegen andere partijen, met name tegen de partijen die het meest dichtbij liggen. Timmermans wordt dus ook door de SP, Volt, de partij voor de dieren en D66 hard aangevallen. Vanuit de redenering ‘zijn verlies is onze wist’. Ik hoorde laatst iemand zeggen: ‘’binnen links maken ze elkaar liever kapot, dan dat ze samenwerken om rechts te bestrijden.” Zuiver in de leer zijn, gaat duidelijk boven het resultaat voor de progressieve beweging als geheel. Waarom niet ijveren, zoals in Frankrijk met ‘En Marche’, voor een progressieve politieke beweging die zoveel mogelijk verschillen opzij zet, maar rond de meest urgente vraagtukken een verbond sluit?  

Op basis van de huidige peilingen zou een hechte combinatie van de progressieve partijen zo’n 45 zetels scoren. Dat ben je als partij pas een machtsfactor die bij de onderhandelingen eisen kan stellen. Maar als je gaat voor de slogan “liever klein, dan concessies doen aan onze principes” en als je dus niet de macht wilt veroveren om de samenleving rechtvaardiger te maken, dan moet je ook niet zeiken dat rechts het hier altijd voor het zeggen heeft. Dat ligt overigens ook aan de kiezers die zich laten manipuleren door alle soorten media die vooral uit zijn op 'ruzie en rumoer'. Dat verkoopt.  (jv)

Het stemadvies van Jos Collingon in Volkskrant van zaterdag 18 november 2023 

129.  Hoe regeerbaar wordt Nederland na 22 november?…Het wordt een          erg-rechts rommeltje en na een jaar weer nieuwe verkiezingen. 

Opgemaakt op woensdag 15 november 2023 (een geactualiseerde versie van 13 oktober jl)

Hoe scoren de partijen op dit moment in de verschillende peilingen in de aanloop naar 22 november? De peilingwijzer van 14 november, een combinatie van diverse andere peilingen, geeft het volgende beeld (gemiddelde genomen van de maximum en minimum prognose):

VVD 28….NSC 27...GL/PvdA 24...PVV 17….BBB 9...D66 8 ….PvdD 7....CDA 4....SP 5....FvD 4....CU 4 ....Volt 4….SGP 3....Denk 4....JA 21 2. De andere partijen halen de kiesdrempel in deze peiling (net) niet.

Welke combinaties zijn op basis van deze peilingwijzer denkbaar?

1. VVD + NSC + PVV + BBB = 81 zetels
2. PvdA/GL + NSC + D66 = 59 zetels plus gedoogsteun van PvdD + SP + CU + SP + Volt = 79 zetels
3. VVD + NSC + GL/PvdA + BBB + D66= 96 zetels

De eerste optie, “over rechts”, is getalsmatig aantrekkelijk ook vanwege de 16 zetels van BBB in de Eerste Kamer maar het lijkt me, geredeneerd vanuit de ethiek en het gezond politiek verstand, om twee redenen toch onwaarschijnlijk. De eerste: Omtzigt heeft al twee jaar lang zoveel kritiek op de VVD met haar volgens hem ,,bij tijden asociale beleid t.o.v. de zwakkeren en haar doorgeschoten marktdenken” dat hij van die partij een forse koerswijziging zal vragen als het gaat om de welvaartsverdeling en de bestuurscultuur. Als de VVD de grootste wordt zijn zulke concessies niet vanzelfsprekend. De tweede reden lijkt me nog belangrijker: de betrokkenheid van de PVV moet toch voor VVD en NSC onaanvaardbaar zijn? Beide partijen zouden voor een deel van hun achterban, denk ik, hun geloofwaardigheid verliezen. Het zou ook een gammel en besmet kabinet worden. Maar hoe dichter we bij 22 november komen, hoe acceptabeler  de VVD en NSC Wilders beginnen te vinden, zo lijkt het. 

Dan de tweede optie, “over links”. Die lijkt me nog minder realistisch dan de eerste optie. Allereerst omdat zo’n minderheidskabinet, met maar 59 zetels, bij alle belangrijke onderwerpen 6 partijen die niet in het kabinet zitten, moet overtuigen en er hoeft er maar één af te haken en het houdt al op. De tweede reden: PvdA en NSC zullen er op de economische paragraaf en de bestuurscultuur nog wel uit komen, maar op terreinen als Europa, de euro, klimaat, stikstof en levensbeschouwelijke onderwerpen gaapt er een stevig kloofje tussen beide partijen.

De derde optie, een soort nationaal kabinet: een ideologisch gedrocht natuurlijk, met schier onoverbrugbare standpunten op de belangrijkste vraagstukken. Maar na een half jaar formeren zou men kunnen zeggen: in het landsbelang stappen we over onze schaduwen heen en laten we onze stokpaardjes op stal. Ik zie ook deze optie niet als realistisch. GL/PvdA en D66 zullen zich in dit tijdsgewricht, met veel meer urgentie voor klimaat en minder ongelijkheid, niet meer kunnen 'overleveren' aan de VVD, want daarna zouden ze weer gehalveerd of gedecimeerd worden. PvdA en D66 hebben w.b. hun coalities met de VVD nu wel genoeg leergeld betaald...zou je denken, maar....je weet nooit? Overigens wordt elke combinatie nog eens extra gecompliceerd vanwege de positie van BBB. Ook als zij 'maar' 9 zetels krijgt, dan nog boekt de partij een geweldige verkiezingsoverwinning en kan zij met recht een plaats in een kabinet claimen. Dat is ook om een andere reden bijna onvermijdelijk: BBB is de grootste partij in de Eerste Kamer en kan met haar 16 zetels in het wetgevingsproces al snel een blokkerende meerderheid organiseren.  

Als pragmatische realist met een optimistisch gemoed zie ik de regeerbaarheid na 22 november somber in. Het zou wel eens een erg lange formatie kunnen worden, met aan het eind een zwak minderheidskabinet dat snel afstevent op nieuwe verkiezingen.

Maar als er geen meerderheidscombinatie te formeren is, dan moet misschien een zakenkabinet overwogen worden. Een groep met gezaghebbende experts met ook voldoende bestuurlijke ervaring, maar wel op voldoende afstand van het partijpolitieke wereldje, dat de opdracht krijgt om de urgente vraagstukken aan te pakken en kan steunen op wisselend meerderheden in de Kamer.

Is het misschien nog mogelijk, met nog 50% zwevende kiezers, dat de definitieve uitslagen op 22 november een totaal andere zetelverdeling laten zien dan de peilingen van gisteren? En wel zodanig anders dat er toch nog drie partijen uitrollen die samen een Kamermeerderheid kunnen scoren, zonder gedoogsteun van dubieuze partijen en er ook programmatisch uit kunnen komen? Alles kan, maar ik acht het volstrekt onwaarschijnlijk en zou er geen cent op inzetten. In één week zijn er misschien nog wat verschuivingen mogelijk, maar er is geen enkele partij die plotsklaps ‘out of the blue’ 10 zetels meer gaat scoren dan in de peilingen waardoor een meerderheidscoalitie tussen partijen die programmatisch iets met elkaar ‘kunnen’ ineens wel mogelijk is.

Dus net als op 13 oktober lijkt een zakenkabinet me best een reële optie. Althans geredeneerd vanuit het landsbelang. Maar dat gaat natuurlijk nooit gebeuren. Want de partij die de verkiezingen wint, zal dat landsbelang geheel op haar eigen wijze interpreteren. Namelijk als: 15% van de kiesgerechtigden heeft ons tot overwinnaar gekozen, dus onze partij moet ook de premier leveren. (jv)

128. Commotie om cartoon Jos Collignon in Volkskrant. 

Vrijdag 10 november 2023 

Veel commotie, las ik, in de sociale media over de cartoon van Jos Collignon in de Volkskrant van gisteren. Vandaag schrijft Lodewijk Asscher er in dezelfde krant een boos artikel over. Hij vindt dat met deze cartoon de grens is bereikt, omdat gesuggereerd zou worden dat ,,het antisemitisme een verzinsel is van de lange arm van Israël”. Dit is de meest absurde interpretatie van de cartoon die ik tot dusver heb gelezen. Ik vind gevoeligheid en de angsten bij mensen die dagelijks met Jodenhaat worden geconfronteerd vanzelfsprekend en honderdprocent terecht. Maar ik weet bijna zeker dat Collignon er iets anders mee bedoeld heeft dan Asscher het hier interpreteert.

Ten eerste maakt Collignon met die lange arm en die duim m.i. terecht duidelijk dat het grootste deel van de Israëlische bevolking die slachtpartijen van het almachtige Israëlische leger in Gaza ófwel uitstekend vindt ófwel geen bal interesseert. Als Hamas maar vernietigd wordt, dan wordt al die collateral damage gewoon voor lief genomen. Dit blijkt uit bijna elke rapportage die serieuze journalisten vanuit Israël maken. Het onthullende gesprek gisteren in de NRC met drie Israëlische dissidenten maakt die haat en onverschilligheid t.o.v. de Palestijnen onder de meeste Israëliërs schokkend duidelijk. Vandaar die duim bij de 10.000 doden. 'Goed gedaan jongens'. Asscher kan toch niet ontkennen dat de overgrote meerderheid in Israël zo denkt? En bepaald niet alleen n.a.v. moordpartijen op 7 augustus. De Palestijnen-moslim-haat heeft zich daar al vele decennia diep ingevreten in de samenleving, in ieder geval veel dieper en breder, met gruwelijker gevolgen, dan het antisemitisme hier in  Europa heden ten dage. Hier ben je een verachtelijke loser als je je een antisemiet noemt, in Israël ben je juist een loser en landverrader als je publiekelijk opkomt voor de rechten van Palestijnen en je ze als volwaardige medeburgers ziet....wat dat zijn ze niet en kunnen ze ook nooit worden als het ligt aan de meerderheid: rechts, extreemrechts en religieus-extremistisch. 

In de tweede plaats suggereert Collignon natuurlijk nergens in zijn cartoon dat het antisemitisme een ‘verzinsel’ is zoals Asscher schrijft, in de zin van een niet bestaand fenomeen. Dit is echt een verzinsel dat uit de duim van Asscher komt. Want niemand met een normale moraal zal de Jodenhaat een verzinsel noemen dat uit de duim wordt gezogen. Ik denk dat elk 'normaal mens' vindt dat het antisemitisme nog steeds een hardnekkig kwaad is, dat te vuur en te zwaard bestreden moet worden. Maar wat de Israëlische regering wél uit de duim zuigt, en dat wilde Colignon duidelijk maken, is haar fake-verhaal dat die massale protesten tegen het doden en zwaar verwonden van zovele onschuldige burgers in Gaza een gevolg is van het breed verspreide antisemitisme. Dat is het kwaadaardig framen van een 'world wide' integere protestbeweging. De meeste burgers die protesteren doen dat niet uit Jodenhaat, maar uit pure boosheid tegen wat zij zien als oorlogsmisdaden, zoals er in de jaren zestig geprotesteerd werd tegen de bombardementen op Vietnam, Laos en Cambodja. Ook oorlogsmisdaden. En je hoeft geen extremist of antisemiet te zijn om je daar tegen uit te spreken. 

Dus die 'dikke opgestoken duim' op de lange arm van Israël klopt om twee redenen die goed zijn uit te leggen: 1. de uitdrukking van triomf over het 'platgooien van Gaza' en 2. het uit pr-overwegingen verzinnen van de leugen dat de protesten daartegen iets met antisemitisme te maken hebben. Maar...het moet gezegd worden... die nietsontziende wraak van Israël in Gaza helpt ook bepaald niet om het antisemitisme in de wereld te bestrijden. 

Dus waarom de zeer intelligente Asscher zich nu zo boos maakt op die cartoon...ik zou het niet weten....onmacht, angst of toch onvermogen om zich in 'de ander' te verplaatsen? Ik vrees dat hij door zijn geforceerde misinterpretatie van die cartoon en zijn aanval op de brenger van het slechte nieuws de strijd tegen het antisemitisme geen dienst bewijst. De reactie zou wel eens kunnen zijn: zie je wel, over moslims en hun profeet moet je elke cartoon, hoe beledigend ook, kunnen maken, maar als je over Israël een integere, goed doordachte maar kritische cartoon maakt, dan dan ben je een antisemiet of bevorder je het antisemitisme.

De beste reactie op al die polarisatie zou m.i. kunnen zijn: "na deze zoveelste menselijke tragedie gaan we eindelijk serieus werk maken van een twee-staten oplossing zonder etnische zuiveringen en militaire destructie, maar op basis van gelijkwaardigheid, gelijke rechten en levensvatbare gebieden." (jv)

127.   Als je Palestijnen niet meer als mensen ziet, komen de antisemitische ratten vanzelf uit hun riolen.

Woensdag 8 november 2023

“7 oktober was zo gruwelijk, dat Israël onze steun verdient” staat er boven het artikel van Jessica Durlacher in de NRC van vandaag. Ja, die moordpartij van Hamas die 1400 onschuldige Israëliërs het leven kostte, was gruwelijk, maar waarom zou Israël onze steun verdienen voor haar meedogenloze wraak die nu al aan 10.000 Gazaanse burgers het leven heeft gekost, die talloze zwaar gewonden zonder adequate medische zorg laat creperen, die een groot deel van Gaza-stad heeft verwoest, die 1 miljoen burgers op de vlucht heeft gejaagd en die 2.2 miljoen burgers heeft afgesloten van elementaire levensbehoeften? Waarom zou Nederland of de wereld die niets ontziende, buitenproportionele acties moeten steunen? Het schrijverskoppel Jessica Durlacher – Leon de Winter vindt overigens altijd dat Israël onze steun verdient. Altijd, wat de staat ook uitspookt jegens de Palestijnen. En geef je die steun niet, dan zit je in hun perceptie al snel in het obscure kamp van de antisemieten.

Het lange NRC-verhaal van Durlacher is tamelijk larmoyant over het onrecht dat Israël, en dus ook haar, nu weer wordt aangedaan. En dan bedoelt ze niet de moordpartij op 7 oktober, maar de protesten tegen het optreden van Israël in Gaza em het opkomemd antisemitisme waardoor zij zich niet meer veilig voelt. Nergens gaat het in haar stuk over het onrecht dat de Palestijnen werd en wordt aangedaan. Want, voor zover ze al vindt dat daar sprake van is, houdt ze daar in haar artikel alleen Hamas voor verantwoordelijk, niet Israël. Nooit Israël. Ze kan blijkbaar niet begrijpen dat gewone burgers, na hun boosheid over het bloedbad van 7 oktober, die alles verwoestende acties in Gaza niet meer kunnen aanzien en protesteren tegen de buitensporige wraak van Israël. Durlacher wijt die protesten in één vloeiende beweging aan het nooit verdwenen antisemitisme dat haar kans nu weer schoon ziet om te stoken tegen de Joden. En ook de Holocaust en de gaskamers haalt ze er natuurlijk weer bij. Alle remmen gaan los. Maar als je de moord op 1400 Israëliërs en de felle protesten tegen het doden van meer dan 10.000 Gazanen durft te koppelen aan de Holocaust met 6 miljoen slachtoffers, dan is er echt een steekje aan je los.

Het is onmiskenbaar zo dat de enge Jodenhaters nu weer uit de riolen komen, maar het merendeel van de boze burgers heeft vooral kritiek op het beleid van de staat Israël en niet op de Joden als etnische groep. Was het  schrijverskoppeltje zo nu en dan zelf ook maar ietsjes kritischer geweest op de Israëlische misdaden tegen de Palestijnen, dan was Durlachers bezorgdheid oprechter overgekomen. Maar ze zijn beiden met hun oogklepjes te vaak en te kritiekloos achter de onrechtvaardige politiek van rechts en extreemrechts in het beloofde land aangehobbeld. Deze observatie zullen ze vast als latent antisemitisme kwalificeren.  

Durlacher vraagt zich in vertwijfeling af waarom de verontwaardiging over de moordpartij van 7 oktober maar één dag duurde en toen overging in bezorgdheid over het lijden van de Palestijnen. Een constatering die ook weer erg selectief is, want we zagen nog dagenlang rapportages over de moordpartijen in de kibboetsen, met foto’s, namen en verhalen van de slachtoffers en van hun familie. Een ‘eer’ die de Palestijnse slachtoffers tot dusver nooit ten deel is gevallen. Maar misschien waren het er ook teveel om ze een naam te geven. Ja, en op enig moment verschoven de media hun aandacht naar de (veel grotere) slachtpartijen in Gaza. Dat Durlacher zich daar niet in kan verplaatsen is bepaald geen verrassing. Het is die totale onverschilligheid voor het lot van de Palestijnen die je bij veel Israël-supporters ziet. Een houding die helaas ook geen dempend effect heeft op de antisemitische bedreigingen van het Twitter-schorriemorrie en andere eenvoudigen van geest. Als je alleen maar oog hebt voor de Hamasterreur en nooit voor de terreur van het Israëlische leger, die de afgelopen decennia minstens twintig maal zoveel meer burgerslachtoffers heeft geëist dan Hamas, dan moet je niet verbaasd zijn als je bal soms knalhard terug krijgt plus het verwijt dat je met twee maten meet. De ene groep beoordeelt Durlacher in haar artikel als mensen waarmee ze zich voor 100% kan identificeren, de andere groep ziet ze als een vijandige stam die genegeerd of bestreden moet worden. Terwijl de leden van die vijandige 'tribe' weinig meer doen dan hun legitieme rechten opeisen.

De Palestijnen niet meer als mensen zien, of op z’n best als derderangs burgers: het blijven schokkende verhalen. Ze zijn in dezelfde NRC van vandaag ook te lezen in het interview dat de correspondent te Jeruzalem, Melvyn Ingleby, had met drie Israëliërs. Ze maken alle drie duidelijk dat je in Israël geen bedenkingen moet hebben bij het optreden van het leger in Gaza. Dan ben je voor de meeste Israëliërs een landverrader en word je met de dood bedreigd. Zij worden terroristenvrienden genoemd omdat ze vraagtekens plaatsten bij de legitimiteit van de bombardementen. Ze zeggen dat bijna niemand in Israël zich afvraagt of het geweld wel proportioneel is. En dat komt omdat men in de Israëlische media bijna niets leest of ziet van de bombardementen, de verwoestingen en de vele doden. En daar is men ook totaal niet in geïnteresseerd. Als je hier de tv aanzet, zegt één van hen, zie je vrijwel geen enkel beeld uit Gaza: „Het is absurd, maar de rest van de wereld weet beter wat er in Gaza gebeurt dan veel Israëliërs. Palestijnse levens doen er hier gewoon niet toe.”

Wel veel spandoeken langs de weg met teksten als: ‘wis Gaza uit’. Een van de geïnterviewden: ,,Bijna honderd Israëlische dokters ondertekenden zelfs een brief waarin ze opriepen tot het bombarderen van ziekenhuizen in Gaza.” Hoe kan zo’n mentaliteit zijn ontstaan. ,,Israëliërs hebben weinig oog hebben voor Palestijns burgerleed. Daarvoor moet je veel verder terug dan 7 oktober. Het is het gevolg van de systematische ontmenselijking van Palestijnen en de mentale muren waarachter Israëliërs zich verschansen. Veel van ons hebben zich nu eenmaal nog nooit afgevraagd: wat als ík Palestijn was?” Aldus een van de gesprekspartners. Maar kunnen we dan geen hoop putten uit het feit dat eerder dit jaar honderdduizenden Israëliërs de straat opgingen om te demonstreren tegen de extreem-rechtse regering van premier Netanyahu en diens afbraak van de Israëlische rechtstaat? Nee, volgens één van de drie: „Zij waren tegen Netanyahu, niet tegen apartheid”, zegt hij. „Hun protest voor democratie ging alleen over democratie voor Joden.”

En dan de toekomst? De drie heren zijn niet optimistisch. Eén van hen: ,,Netanyahu zal na deze oorlog wel verdwijnen, maar dan wordt hij waarschijnlijk opgevolgd door Benny Gans, een ex-generaal die niet bepaald bekend staat om zijn vredelievendheid richting de Palestijnen. Als generaal tijdens de Gazaoorlog van 2014 schepte hij op dat hij delen van Gaza „terug naar het Stenen Tijdperk” had gebombardeerd.” En je hoeft er niet aan te twijfelen dat hij dat, als ie de kans krijgt, ook voor de rest van dat gebiedje zal doen. Ze hebben er de afgelopen vier weken al een mooi begin mee gemaakt. Terwijl ze ook wel weten dat Hamas nooit vernietigd kan worden. Hoe meer Gazaanse burgers er nu gedood worden, hoe meer Gazaanze kinderen die dit meemaken later uit pure wraak of wanhoop de Israëliërs te lijf wil gaan. Het van nu Hamas vernietigd, maar de opvolgers worden nu al 'gecreëerd'. In grotere getale dan ooit tevoren.

Volgens Durlacher moeten we de politiek van Israël inzake de Palestijnen als Westen steunen, maar de drie heren besluiten het interview met de opvatting dat alleen een radicale opstelling van de internationale gemeenschap jegens Israël een oplossing voor het Palestijnse vraagstuk dichterbij kan brengen. Maar als Trump de nieuwe president wordt, wat zeer waarschijnlijk is gezien de meeste actuele peilingen, dan kun je elke hoop op een vreedzame oplossing middels een twee-staten-deal wel vergeten. Het beloofde land zal dan een verzengende brandhaard worden waar niemand zich ooit nog veilig kan voelen. Het risico van uitbreiding van de strijd naar andere landen in het Midden-Oosten wordt dan nog reëler. Met een paar dozijn atoombomen in de Israëlische voorraadkast is dat geen wenkend perspectief. (jv)

126.  De niet te bevatten wereld van miljarden sterrenstelsels.

Deze foto’s zijn gemaak door de nieuwe Europese ruimtetelescoop Euclid. Ze onthullen niet eerder geziene kosmische vergezichten. De sterrenstelsels op deze foto staan nog vrij ‘dichtbij’, namelijk op 1.6 miljoen lichtjaar. Maar Euclid gaat ook sterrenstelsels fotograferen die op 10 miljard lichtjaar staan. Euclid gaat de komende tijd miljarden van dit soort sterrenstelsels in beeld brengen. Op de voorgrond van deze foto, de felle opgelichte stippen, zijn ongeveer honderdduizend sterrenstelsels zichtbaar, aan elkaar geklit door de zwaartekracht. Elk van deze stelsels is vergelijkbaar met ‘onze’ Melkweg, waarbinnen 'onze’ zon plus zo’n honderd miljard andere sterren door het universum suizen, elke ster omgeven door haar eigen planeten. Uit deze foto’s wordt weer eens duidelijk dat de aarde nog minder is dan een zandkorrel in het universum.

De Europese ruimtetelescoop Euclid moet vooral nieuwe inzichten opleveren inzake twee ongrijpbare kosmische mysteries: de ware aard van donkere materie en van donkere energie. Die dinkere materie, is 'iets' waaruit opgeteld zo'n 95 procent van het heelal bestaat, maar waarvan geen mens weet wat het precies is. In tegenstelling tot de 'gewone' materie waaruit alles dat we kennen gemaakt is - van mensen tot sterren - kun je donkere materie niet zien. Donkere energie doet op haar beurt dienst als een soort kosmische fietspomp die het universum meetbaar versneld opblaast. Over hoe de beide 'donkere dingen' nu precies werken, moeten de beelden van Euclid baanbrekende inzichten verschaffen.Bron: de Volkskrant van 8 november 2023

Carice van Houten.....actrice

125.  De overdrijving van Carice van Houten werkt vooral contraproductief.

Zaterdag 4 november 2023

Dat BN’ers, zoals de actrice Carice van Houten, soms even uit hun bubbel stappen om zich solidair te verklaren met, ik noem maar wat, Extinction Rebellion of de Palestijnen is op zich ‘mooi’. Hoe meer bekende types aandacht vragen voor ‘de goede zaak’ hoe beter. Aan de andere kant: als je een goede actrice bent, wil dat nog niet zeggen dat je ook van andere zaken verstand hebt en je je ook met enig gezag kunt uitspreken over onderwerpen waar je niet veel meer van weet dan welke Jan Doedel dan ook. Juist als BN’er moet je je hoeden voor al te ferme uitspraken omdat je jezelf er belachelijk mee kunt maken of die ‘goede zaak’ alleen maar kunt schaden. Als je zelf een ecologische voetafdruk hebt die een factor 3 te hoog is of als je w.b. de Palestijnse kwestie de feiten niet serieus neemt, dan loop je het risico zelf ook niet serieus genomen te worden.

De beroemde actrice heeft, samen met andere ‘bekenden’ uit de film- en theaterwereld, een open brief ondertekend waarin het optreden van Israël in de Gazastreek ‘genocide’ wordt genoemd. Dat is nogal wat. Ik neem aandat ze voor ze ondertekende eerst heeft opgezocht wat de definitie van genocide is. Toen moet ze gelezen hebben dat het moet gaan om een volkerenmoord, waarbij een bepaalde groep mensen op basis van hun ras, etniciteit, geloof, nationaliteit, seksuele geaardheid of andere kenmerken systematisch fysiek wordt uitgeroeid. Dus toen in Turkije aan het begin van de vorige eeuw via goed doordachte plannen op systematische wijze ca 1 miljoen Armeniërs werden vermoord, mede vanwege hun etniciteit, viel dat binnen de definitie van genocide. Die term kan ook worden gebruikt voor de decimering van de Amerikaanse indianen. En de overtreffende trap van genocide is dan de Holocaust. In Gaza zijn tot dusver ca 10.000 van de 2.2 miljoen Gazaanse burgers door de Israëlische bombardementen gedood en als je dat genocide noemt dan overdrijf je niet alleen, dan weet je ook niet waar je het over hebt. Alsof je die massaslachtingen en de etnische zuiveringen waar Israël mee bezig is niet erg genoeg vindt en dat met de verkeerde terminologie zoveel erger moet maken, dat je ongeloofwaardig wordt. Je speelt met dat woordgebruik de obscure bedoelingen van extreemrechts in Israël alleen maar in de kaart. Als je dat woord dan perse wilt gebruiken om zoveel mogelijk aandacht te genereren, had er beter kunnen staan: ,,de wereldgemeenschap moet ingrijpen om genocide te voorkomen." 

Van Houten…blokkeer de A12, maar brengt ook je eigen ecologische ‘footprint’ substantieel omlaag, want het is vooral de welvarende klasse met ons luxe leefpatroon die de opwarming opjaagt. En gebruik inzake het Palestijns-Israëlische conflict en de huidige slachtpartijen in Gaza de juiste terminologie.

De schreeuw van van Houten om aandacht voor het lijden van miljoenen Palestijnen en voor het ingrijpen van Nederland en de wereldgemeenschap in Gaza zou meer hout snijden als de term ‘culturele genocide’ was gebruikt. Daaronder wordt verstaan “de vernietiging van de structuren, gewoontes en leef-opties die een groep in staat stellen te blijven voortbestaan.” Die term zou je wel degelijk op de Palestijnse kwestie kunnen projecteren. Als Israël haar beleid van de afgelopen decennia in Gaza, de Westbank en de vluchtelingenkampen in Libanon doorzet, blijft er van de culturele identiteit van 7 miljoen Palestijnen namelijk weinig over en houden zij op te bestaan als een volwaardige etnische groep. Dit conflict gaat nu eenmaal al 75 jaar in essentie om een substantiële hoeveelheid eigen land en een eigen bestuur voor de Palestijnen. En als Israël dat blijvend frustreert, blijven er terreuracties komen en leidt dat uiteindelijk tot het einde van de Palestijnse cultuur, want Israël zal steeds harder terugslaan. En hoe je dat noemt, is dan niet het meest relevante. De Palestijnen vrezen vanaf nu voor een tweede Nakba en de extreemrechtse zeloten in Israël doen geen enkele moeite om dat tegen te spreken. Integendeel. Ze schreeuwen dat van de daken. Het belooft weinig goeds voor de Palestijnen.(jv)

NB Van Houten schijnt na de ontstane ophef haar handtekening te hebben teruggetrokken. Kun je een handtekening terugtrekken en heeft dat dan ook enige betekenis? 

NRC Zaterdag 4 november 2023 

124  Je hoopt steeds weer dat complottheorieën, zeker als het over Israël gaat, nooit blijken te kloppen.

Donderdag 2 november 2023

De complottheorieën worden heden ten dage steeds bizarder, ook als het over Israël gaat. De meest actuele die ik twee weken geleden las: Netanyahu en zijn geheime diensten waren ruim vóór 7 oktober gewaarschuwd voor de pogrom die Hamas aan het voorbereiden was op Joodse nederzettingen. Dat ze dat wisten is logisch, want ze kunnen met hun miljarden kostende afluisterapparatuur elke scheet in het Hamas-hoofdkwartier misschien niet ruiken, maar zeker wel horen. Dus ze wisten ook dat er een gruwelijk bloedbad in aantocht was. Maar er werd bewust niet ingegrepen. Waarom niet?  Om later een legitiem argument te hebben voor het platbombarderen en etnisch zuiveren van Gaza. En het zou ook een mooi alibi zijn voor de volledige annexatie van de Westbank. Hoe meer slachtoffers de pogrom zou maken en hoe gruwelijker de beelden, hoe meer begrip er internationaal zou zijn voor de ‘totale en definitieve oplossing’ van het Palestijnse ‘vraagstuk’ door Israël. Dat was het ultieme doel waar de extreemrechtsen en religieuze extremisten al jaren op uit waren. Geopolitiek cynisme in de overtreffende trap? Misschien, maar daar is het ook een complottheorie voor. Wie gelooft het? 

De ruim 2 miljoen Gazanen, zo gaat de complottheorie verder, worden als straf voor de Hamas-acties eerst naar het Stenen Tijdperk gebombardeerd, vervolgens uitgehongerd en daarna naar de Egyptische Sinaï-woestijn verdreven, waar de VN-organen maar moeten zorgen voor het opzetten en managen van vluchtelingenkampen. Tegelijkertijd wordt de Palestijnen op de Westbank, ook als straf, door kolonisten en militairen in rap tempo hun land ontnomen en hen het dagelijkse leven zo ondragelijk gemaakt dat ze nog liever naar het Sinaï-kamp vluchten dan op de Westbank blijven. De wereldopinie zal een tijdje sputteren en 'mensenrechten mensenrechten' roepen, maar zal uiteindelijk ook deze etnische zuivering, net zoals die van 1948, weer als een voldongen feit accepteren. Want we moeten immers weer door naar die andere grote geopolitieke conflicten. Tot zover de complottheorie. Het lijkt een lasterlijk nachtmerriescenario, louter om de staat Israël in diskrediet te brengen. Want zover kan een democratische rechtsstaat toch niet zinken? Of toch wel? 

Misschien toch wel. De Volkskrant kwam vanmorgen met het bericht van een gelekt beleidsstuk van het Israëlische departement van Inlichtingen waarin met zoveel woorden staat dat ,,massale en gedwongen uitzetting van alle Palestijnse burgers vanuit Gaza naar de Sinaï-woestijn in Egypte…het best zou zijn voor de veiligheid van Israël. Voor de vluchtelingen zouden daar dan tentenkampen moeten verrijzen.” Als deze lugubere en eigenlijk ondenkbare optie, toch denkbaar wordt, moet je niet uitsluiten dat de publieke opinie in de wereld zich zo tégen Israël zal keren, dat je moet vrezen voor haar voortbestaan. Want zelfs de VS, Nederland, Duitsland ...en de CU en de SGP...hebben op dit punt toch hun morele grenzen?

Er wordt dus blijkbaar in de hoogste kringen van Israël wel degelijk aan verregaande vormen van etnische zuivering gedacht, met de uitroeing van de Hamas-terroristen als legitimerend alibi. Dat is schokkend, maar op zich ook weer niet heel erg verrassend. Want los van die uitgelekte beleidsbrief heeft ieder weldenkend mensdat ook door je op basis van de talloze verhalen, de geverifieerde  feiten en de schokkende beelden die dagelijks tot ons komen weinig anders kunt dan constateren dat Israël zowel in Gaza als op de Westbank al zeer druk mee bezig is met het op grote schaal wegjagen en doden van de rechtmatige bewoners. Etnische zuivering werd dat in voormalig Joegoslavië genoemd. 

Maar toch weigert de meerderheid van ons parlement nog steeds Israël te blameren voor dit abjecte beleid onder het mom van de slogan "Israël moet zich kunnen verdedigen dus de terroristen moeten worden uitgeroeid". En dat betekent, je zag het ook gisteren weer, dat als je met een zwaar bombardement op een vluchtelingenkamp nabij Gazastad meer dan 100 onschuldige Gazaanse kinderen en vrouwen doodt plus één (mogelijke) Hamasleider, dat de missie dan al geslaagd is. Als je dat normale en begrijpelijke collateral damage vindt of proportioneel geweld, dan spoor je niet en plaats je je buiten elke redelijke discussie. (jv)

NB  Er is nu zelfs een serieuze discussie tussen de partijen in de Tweede Kamer over een debat met de Likoed extremist Ariel Kallner volgende week maandag. Kallner zegt alle Palestijen uit Gaza te willen verdrijven: ,,Schakel de vijand uit. Dit is ons Pearl Harbour" is zijn leuze. Dat een Kamerdebat met deze racist die een etnische zuivering bepleit uberhaupt wordt overwogen is al bizar. 

Ariel Kellner die pleit voor een etnische zuivering van Gaza: alle Palestijnen naar Egypte verdrijven en de Gaza annexeren.

                  Mirjam Bikker, leider van de Christen Unie

124. Onzichtbare embryo’s moeten beschermd worden, maar het doden van echte mensen kan gewoon doorgaan?

Woensdag 1 november 2023

Mirjam Bikker, frontvrouw van de Christen Unie is vast een aardige en intelligente vrouw, met het hart op de goede plaats, maar er zijn momenten dat dat vrome snoetje met die bevroren lach op mijn zenuwen werkt. Ze doet me soms in haar manier van doen denken aan die streng gereformeerde bovenbuurvrouw die in de jaren vijftig met haar achterbakse streken mijn moeder tot wanhoop respectievelijk moord en doodslag kon drijven. Telkens weer sprak deze heks met dat uitgestreken postzegel mijn moeder bestraffend toe, als zij in haar ogen weer eens iets onchristelijks had gedaan. En dat kwam blijkbaar veel voor. 

CU-bazin Bikker is natuurlijk geen heks en ook niet achterbaks, verre van, maar ze zwaait wel wat te vaak met dat morele vingertje en heeft soms bizarre ethische prioriteiten. Deze week kon ze weer los gaan op het advies van de Gezondheidsraad. De raad adviseert namelijk om de onderzoeksgrens in de Embryowet te verhogen van 14 naar 28 dagen na de bevruchting. De reden: onderzoek van 28 dagen oude embryo’s levert veel meer waardevolle kennis op voor het ontdekken van ernstige erfelijke aandoeningen en het voorkomen van miskramen. Zo’n embryo van 28 dagen kun je met het blote oog niet zien. Het zijn klontjes cellen. Toch sprak Bikker namens de CU een veto uit over die nieuwe wet, want ook ongeboren leven moet volgens haar beschermd worden. ‘’Leven”? Kom nu toch op zeg. Maar deze week sprak zij zich ook ferm uit tégen een oproep om het moedwillig doden van vele duizenden mensen van vlees en bloed te stoppen…zij was namelijk fel tégen de VN-resolutie waarin wordt opgeroepen tot het “duurzaam staken van de gevechtshandelingen” in Gaza. Blijkbaar vindt Bikker dat massaal doden van onschuldige burgers dáár minder problematisch is dan het ‘doden’ van onzichtbare embryo’s hier. Eigenlijk wekt het ook geen verbazing, want de CU staat, met de SGP,  altijd onvoorwaardelijk achter de staat Israël, wat ze daar ook uitspoken. Wat in historische context bezien weer hoogst opmerkelijk is, want de aartsvader van beide christelijke partijen, Maarten Luther, was één van de mees virulente antisemieten van zijn tijd.  

Maar los van dit ethisch opportunisme waarbij je aan een klontje cellen meer waarde toekent dan aan echte mensenlevens van een etnische groep die je niet zo ziet zitten, vraag je je af: vanuit welke humane logica redeneert het gereformeerde brein? Vanuit welke principes wordt het menswaardig sterven van mensen die ondraaglijk lijden en niet meer kunnen of willen leven door hen te vuur en te zwaard bestreden? En waarom moet het aborteren van een foetus met ernstige afwijkingen via het strafrecht worden voorkomen om zo mensen ter wereld te laten komen die hun hele leven met pijn of als een plant moeten leven? Ze vinden zichzelf de beschermer van het menselijk leven, maar ze zijn vooral de protagonisten van het menselijk lijden. Zoals hun heiland. Ze zijn als het er 'in the end' op aan komt onbedoeld onmenselijk. Ze bedoelen het misschien niet kwaad, maar het land wordt er niet perse menselijker van als de CU, de SGP en andere religieuze denominaties het hier voor het zeggen krijgen.  (jv)

123   Vaker zaken goed onderzoeken en minder afgaan op het 'gezond verstand'.

Maandag 30 oktober 2023

Het ligt BBB-bazin van der Plas in de mond bestorven: ,,we moeten gewoon meer ons gezond verstand gebruiken”, waarmee ze bedoelt: we hebben al die experts met hun dikke onderzoeksrapporten echt niet nodig, want die maken de problemen alleen maar nodeloos ingewikkeld, terwijl de meeste problemen veel sneller en beter met meer Hollandse nuchterheid kunnen worden opgelost. En dan volgt vaak de tweede dooddoener: ,,Er zijn geen complexe problemen. Wij máken het complex.” Het boekje van van der Plas heet niet voor niets “Gewoon gezond verstand”. Let ook op dat woordje ‘gewoon’, dat steeds weer terug komt in veel van haar uitspraken over het ‘andere beleid’ dat zij gaat voeren: ,,gewoon meer woningen bouwen” en ,,gewoon in Brussel de stikstofregels laten veranderen.” Alles kan ‘gewoon’ even geregeld worden met ‘gezond verstand’. Als je op haar standaardriedels gaat letten, dan wordt het niet alleen dolkomisch, maar maakt het ook een behoorlijk onnozele indruk. Toch zitten er ook linke kantjes aan die versimpeling van complexe vraagstukken, vooral als jouw gezond verstand dat niet eens door heeft.

Mark Thiessen, oprichter van platform De Nieuwe Vrije Eeuw, schrijft er in de NRC van vandaag een scherpe column over, onder de kop “Gezond verstand is het laatste wat we nodig hebben.” In zijn stuk werkt hij zijn stelling uit: „Hoe meer gezond verstand we in de politiek toelaten, hoe groter de fouten.” Want hoewel de aanhangers van het gezond verstand dat zelf het toppunt van logica vinden, staat de populistische roep om ‘het gezond verstand’ in de politieke praktijk juist haaks op rationele, goed doordachte probleemanalyse en besluitvorming. Van die gezond-verstand aanhangers die degelijk onderzoek naar complexe problemen niet nodig vinden omdat de oplossingen toch immers voor de hand liggen en die veronderstelde complexiteit ‘gewoon’ door experts ‘bedacht’ is, moet je er in de politiek niet teveel hebben. Met die BBB-fabel worden ingewikkelde politieke vraagstukken teruggebracht tot de schaal van Madurodam…een simpel en overzichtelijk Nederland met vraagtukjes die ook met kleine ‘gezonde verstandjes’ door ‘normale’ politici zijn op te lossen en ook door de ‘gewone man’ zijn te begrijpen. Gewoon niet zo moeilijk doen.

We krijgen na 22 november, mag je vrezen, met BBB en andere nieuwkomers weer heel wat kleine denkraampjes in de Tweede Kamer, die de complexe vraagtukken direct door menen te hebben, omdat ze absoluut niet weten wat ze allemaal niet weten. Ze hebben, in de woorden van Thiessen ,,de gave hebben bij alles wat ze zien binnen één oogopslag te kunnen analyseren wat het probleem is, wie de boosdoener en wat de oplossing…ze denken dat het besturen van het land net zo makkelijk is als het sturen van een scherpe tweet.” Ingewikkelde modellen, inzicht gevende onderzoeken, brainstorming met experts…daar doen ze niet aan. Want wat zij niet begrijpen, begrijpt de kiezer ook niet en is dus per definitie niet relevant.

De leer van het gezond verstand is de vijand van het werken via rationele, goed doordachte en onderbouwde beleidsprocessen. Als de gezond-verstand-boodschap van de BBB-bazin school gaat maken, zullen er, vreest Thiessen, steeds vaker snelle conclusies worden getrokken, op basis van verkeerde interpretaties van informatie. ,,Hoe ingewikkelder en complexer de beslissing, hoe groter de kans op fouten. Dat zullen ontwrichtende fouten zijn. Die niet per se binnen een week bekend zijn, maar die onder het oppervlak zullen groeien totdat ze verwoestende effecten hebben.”

Maar ik heb er zelf wel vertrouwen in dat het weldenkende deel van de nieuwe Tweede Kamer een stevige meerderheid zal behouden en dat diepgaand onderzoek en logisch nadenken de debatten en beleidsprocessen meer zullen bepalen, dan het versimpelen van ingewikkelde problemen en geroeptoeter om het 'gezond verstand'. jv)

122. Gaat Goliath na al die doden nu eindelijk aan David het land en de rechten geven die hem toekomen?  

Zaterdag 28 oktober 2023

,,Bruut anarchistisch geweld in handen van een staat met een van de best bewapende legers ter wereld - de poorten naar de hel staan wijd open." De laatste zin in de wekelijkse column van Tommy Wieringa in de Volkskrant van vandaag.

Als het vermoorden van 1400 onschuldige Israëlische burgers een terreurdaad wordt genoemd, uitgevoerd door ,,beesten die moeten worden vernietigd”, welke  termen gebruiken we dan voor het bewust bombarderen van flatgebouwen, zorginstellingen, vluchtelingenkampen en andere schuilplaatsen voor burgers....bombardementen waardoor tot dusver al 8000 Palestijnen zijn gedood door puin en vuur, waaronder 4000 kinderen, met de aantekening dat de doden misschien nog wel beter af zijn dan de 25.000 gewonden die nauwelijks nog medisch kunnen worden behandeld, omdat ook de zorgfaciliteiten worden vernietigd. En misschien zijn de doden ook nog wel beter af dan de niet-gewonde, levende Gazanen, als je ziet hoe weinig opties die nog hebben op een leefbaar leven na deze oorlog waarin 'half Gaza' plat wordt gegooid....zoveel doden al na pas drie weken…en het bombarderen zal in alle hevigheid doorgaan, het grondoffensief moet nog beginnen en het hen onthouden van voedsel, water, medicijnen en brandstof gaat ook vele doden opleveren….De “ultieme wraak” moge begrijpelijk zijn vanuit Israëlische optiek, maar het begrip proportionaliteit verliest elke betekenis als hier oorlogsmisdaden niet worden geschuwd om onhaalbare doelen te verwezenlijken. 

Als je het vermoorden van 1400 onschuldige Israëlische burgers een wrede moordpartij noemt, of de bloedigste pogrom van na WOII, wat het was, uitgevoerd door een groep door blinde haat verteerde fanaten, die zijn opgegroeid in gemeenschappen die al decennialang zwaar worden vernederd en nooit een toekomstperspectief hadden, hoe noem je dan het toenemend aantal moordpartijen in de bezette gebieden door Israëlische kolonisten die straffeloos Palestijnse boeren en dorpelingen dood mogen schieten ....radeloze burgers die al vele generaties in deze gebieden wonen en hun land, hun olijfboomgaarden en hun huizen willen verdedigen tegen platbranden en annexatie door Joodse religieuze extremisten. Het zijn deze kolonisten die zich met een beroep op hun niet bestaande bijbelse rechten met veel fysiek geweld gebied van anderen toe-eigenen en daarin worden bijgestaan door het Israëlische leger en gesanctioneerd worden door de achtereenvolgende Israëlische regeringen en de rechterlijke macht. Zijn dat dan geen onmenselijke of barbaarse acties? Rechtvaardigen die op hun beurt géén wraakacties? En dit platbranden, verjagen en annexeren gebeurt al vele jaren. Alleen vinden ze de laatste weken, dus na 7 oktober, op nog grotere schaal en met nog meer geweld plaats dan daarvoor. En met een arrogante vanzelfsprekendheid waar je koud van wordt.

Luister naar de interviews met de kolonisten. Waarom worden dat overigens in onze media ook geen terroristen genoemd? Ze verjagen of doden immers onschuldige Palestijnse burgers met verwijzing naar hun (extreme) zionistische ideologie, maar eigenlijk gewoon voor plat eigen gewin: ze bemachtigen op deze manier gratis landrechten=bezit=welvaart=macht. Je moet voor schokkende beelden waarin Palestijnen worden neergeschoten en voor gesprekken met kolonisten waarin zij aankondigen de hele Westbank op deze wijze te gaan veroveren wel naar You Tube of andere sociale media, want de msm besteden nauwelijks aandacht aan deze versnelde annexatie van Palestijnse gebieden. En onze politici hoor je er ook nauwelijks over. Waar is nu die massale “diepe verontwaardiging”? Hoe kun je, als je de lange geschiedenis van bezetting, onderdrukking en geweld een beetje kent, hier géén partij kiezen? De zeer redelijke en ook bepaald niet oorlogzuchtige Desmond Tutu, verzoener in al zijn vezels, zei ooit: ,,Wie zich in onrechtvaardige situaties neutraal opstelt, heeft de kant van de onderdrukker gekozen.” 

De ene partij doodt, uit frustratie en onmacht, doorgaans op relatief beperkte schaal, de andere partij doodt op grote schaal uit wraak en om geen gebiedsconcessies te hoeven doen. De één is een militaire muis, de ander een militaire reus. Het minste wat je nu mag hopen is dat dat asymmetrische geweld vanuit beide kampen aan de wereldgemeenschap duidelijk maakt dat de gewone Israëliërs ‘in the long run’ alleen veilig zijn voor zinloze wanhoopsacties als de Palestijnen na 75 jaar eindelijk recht wordt gedaan voor het onrecht van de Nakba. Goliath zal voldoende ruimte voor David moeten vrijmaken om in een levensvatbare eigen staat een normaal leven te kunnen leiden.

Maar dat gaat natuurlijk nooit gebeuren. De kans dat die twee-staten-constructie er komt, is minimaal. De militaire reus Goliath zal haar riante posities op de Westbank nooit opgeven. Want waarom zouden ze concessies doen als ze via deze gewelddadige annexaties van de hele Westbank Joods gebied kunnen maken? Om de paar jaar wat Palestijnse aanslagen accepteren, is een beperkte prijs, waarna Israël gelegitimeerd full swing wraak kan nemen en het de Palestijnen weer even 'terug in het hok' kan bombarderen. "Terroristen uitgeschakeld", heet dat dan en de perfecte pr doet de rest. Het is amorele machtspolitiek, gesteund door de westerse landen, de VS voorop. En het ach-en-wee dat we nu horen over de vele Palestijnse doden dan? Krokodillentranen. Over een half jaar praten we er niet meer over, want dan heeft Israël 'gewonnen', ligt Gaza in puin, kunnen de kolonisten nog steeds ongestoord hun gang gaan en wordt het nieuws hier gedomineerd door een moeizame kabinetsformatie, de oorlog in Oekraïne en de mogelijke herverkiezing van Trump. (jv)

Jos Collingon in de Volkskrant van zaterdag 28 oktober 2023

121   Fidel Castro. Che Chevarra. Begin. Arafat. Mandela.…ooit terroristen....of vrijheidsstrijders? …maar vanuit welk perspectief?

Maandag oktober 2023

Mark Rutte ontmoet vandaag de Palestijnse president Mahmoud Abbas, voormalig terrorist. Abbas (87) is de leider van Fatah, een politieke beweging, opgericht door Jasser Arafat, ook een voormalig terrorist. Fatah beschikt over een militie, de Al-Asqua Martelarenbrigade, die door de EU en de VS als terroristisch wordt gezien. Fatah is aan de macht op de Westbank. Hoewel de beweging in feite helemaal geen macht heeft, die is volledig in handen van Israël, de bezetter. Hamas heeft de macht in Gaza, maar ook daar geldt dat Israël de controle heeft over deze openluchtgevangenis. Zij bepaalt wat en wie er in- en uitgaat. Wel wordt zij zo nu en dan verrast door een gewelddadige uitbraak van opstandige gevangenen. 7 oktober was wel de meest verrassende en gewelddadige uitbraak. Fatah en Hamas zijn water en vuur. De steun voor Abbas onder de Palestijnen brokkelt af, vooral onder jongeren, omdat hij teveel met Israël meebeweegt en daarmee nog nooit iets voor de Palestijnen heeft bereikt. Hamas wordt juist populairder door haar compromisloze strijd tegen Israël.

Hamas is voor de één een terroristische groepering, maar voor de ander zijn het vrijheidsstrijders, of zelfs verzetshelden. De NRC spreekt in haar stukken over Hamasstrijders en gebruikt alleen in citaten het woord ‘terroristen’. De Telegraaf en de Volkskrant hebben er duidelijk minder moeite mee om Hamas als een terroristische organisatie te kwalificeren. Mijn primair reagerende onderbuik zegt ‘mee eens’, want als je onschuldige burgers doodt voor politieke doeleinden dan ben je toch per definitie een terrorist? Of is dat te simpel gedacht en is het wel wat gecompliceerder? Er worden in elke oorlog, bewust of als collateral damage, talloze onschuldige burgers gedood, dus ‘het doden van burgers’ is geen relevant criterium. Gaat het dan om de hoeveelheid onschuldige burgers die gedood worden? Dat lijkt me ook lastig, omdat Israël in de afgelopen twee weken al meer dan 4000 Palestijnse burgers heeft gedood, tegenover de ca 1200 dode Israëlische burgers die door Hamasgeweld vielen. Dit is een verhouding die we al zien zolang het conflict duurt.

Is het dan de manier waarop die burgers worden gedood die de terrorist van de verzetsstrijder onderscheid? Lijkt me ook geen werkbaar criterium, want of jouw kinderen nu door een mes of een kogel worden gedood of door een mortiergranaat of een bom uit een vliegtuig: maakt het wat uit voor het verdriet van de familie?  

We zoeken verder naar een criterium we de één terrorist kunnen noemen en de ander van de verzetsstrijder. Moeten we degenen die met het geweld zijn begonnen dan de terroristen noemen en is de ander dan de partij die daarop legitiem mag reageren? Maar hoever gaan we daarvoor terug in de tijd? Naar de Nakba in 1948? Of naar 7 oktober dit jaar? Hier kom je dus ook niet uit. Kan de doelstelling misschien het doorslaggevende criterium zijn? Is het ene doel legitiemer om burgers te doden dan het andere? En hoe moet de legitimiteit van dat doel dan bepaald worden? Israël wil niets van haar geannexeerde gebieden prijsgeven, de Palestijnen geen eigen staat toestaan en knevelt en doodt Palestijnse burgers om die doelen te bereiken. Hamas is bereid te doden voor het tegenovergestelde doel: een eigen Palestijnse staat. Is het doel van Israël zóveel legitiemer dat zij in grote getale Gazanen mag doden, maar Hamas geen Israëlische burgers?

Als er in Israël-Palestina-confrontatie geen overtuigend criterium te bedenken is om de terrorist van de verzetsstrijder te onderscheiden en ook niet om legitiem geweld tegen burgers te onderscheiden van terreur…wat dan? Gaat het dan om de hoeveelheid landen in de wereld die bepalen of een groepering wel of geen terroristische organisatie is? Maar dan zijn we snel klaar, want slechts 90 van de 198 landen vinden Hamas een terroristische organisatie. Dat geldt in ieder geval voor de VS en de meeste Europese landen. Maar die maken samen nog geen 13% van de wereldbevolking uit. Overigens: van de Europese landen beschouwen o.a. Noorwegen en Zweden Hamas ook niet als een terroristische organisatie. Ook de VN heeft nooit een resolutie aangenomen waarin Hamas tot een terroristische organisatie is verklaard.

Je moet het je elke weer specifiek noteren: de acties van Hamas tegen burgers zijn vaak gruwelijk, net zoals de acties van Israël tegenover de Palestijnen gruwelijk zijn. Persoonlijk zou ik ook het liefst hebben dat die streng islamitische gevechtsbrigade met totalitaire ambities die, als ze de kans zou krijgen, de democratische rechtsstaat Israël (weliswaar exclusief voor niet-Arabieren) van de kaart zou vegen, definitief uitgeschakeld wordt en vervangen wordt door een PLO-achtige onderhandelingsorganisatie. Net zoals ik graag zou willen dat er in Israël een bewind komt dat er niet op uit is om de Palestijnen de facto van de kaart te vegen, maar serieus gaat onderhandelen over een zelfstandige Palestijnse staat…maar de vraag was: is Hamas een terroristische organisatie die gewelddadiger is tegen onschuldige burgers dan Israël? En dat is gewoon niet met feiten over aantallen burgerslachtoffers aan te tonen, eerder het tegenovergestelde.

Voor je de leden van een gewelddadig militante club ‘terroristen’ noemt, kan het ook geen kwaad om je even te verdiepen in al die ‘terroristen’ die geweld gebruikten, maar uiteindelijk een gerespecteerde status kregen. Ik noem er maar een paar uit een eindeloze rij:  Fidel Castro en Che Chevarra werden door de VS terroristen genoemd, maar door velen in Latijns Amerika en het Westen als vrijheidsstrijders vereerd. De Indonesische vrijheidsstrijders werden door Nederland terroristen genoemd en de latere president Soekarno een terrorist. En Nelson Mandela werd door het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime als terrorist tot levenslang veroordeeld en de latere regeringspartij ANC werd decennia lang als een terroristische organisatie opgejaagd. Maar het meest sprekende voorbeeld in de Israëlische situatie is natuurlijk Menachem Begin. Hij was premier van Israël van 1976 tot 1983, maar daarvoor, van 1942 tot 1948, was hij de leider van Irgun, een terroristische organisatie die met bommen op soldaten en burgers de Engelsen uit het protectoraat Palestina verjoeg, waarna de Joodse kolonisten vrij spel hadden om de Palestijnen van hun land en uit hun dorpen te verjagen. De één noemde Irgun een bevrijdingsbeweging en de ander vond het een zeer gewelddadige terroristische organisatie. Maar Begin en al die andere Irgun-'terroristen’ werden toen en later in Israël als helden vereerd.

Het kan verkeren. De ‘terrorist’ Begin kreeg in 1978 de Nobelprijs voor de Vrede vanwege zijn bijdrage aan de Camp David-akkoorden. De ‘terrorist’ Jasser Arafat kreeg in 1994 de Nobelprijs voor de Vrede vanwege zijn bijdrage aan de Oslo-akkoorden. Krijgt Ismail Haniye, de leider van Hamas, ooit ook zo’n prijsje. Nu lijkt het nog een volstrekt ridicule gedachte.

Maar toch: je kunt het als terrorist nog ver brengen. Het gaat dus niet om aantal doden waarvoor je verantwoordelijk was, ook niet om de vraag hoe wreed, pervers of meedogenloos je bent geweest,  maar waar het om gaat is: sta je op het juiste moment aan de juiste kant van de geschiedenis en behoor je tot de winnaars.

,,De één z’n terrorist kan prima de ander z’n vrijheidsstrijder zijn” schreef terrorisme-expert Beatrice de Graaf afgelopen zaterdag in haar NRC-column. Netanyahu is voor grote groepen in het Midden-Oosten een staatsterrorist, terwijl hij er voor rechts en extreemrechts in Israël niet hard genoeg op kan timmeren. De Hamasstrijders worden door velen gezien als gewelddadige zeloten, maar door anderen geprezen om hun sociaal-werk in Gaza en bewonderd als verzetsstrijders die tenminste iets durven te ondernemen tegen de militaire grootmacht Israël. Dat is de perceptie daar. Dat kunnen we in het Westen dwaas vinden, maar een goed antwoord op de vraag wat in de Israëlische context nu het reële verschil is tussen terroristische acties en legitieme verzetsacties ofwel tussen een terrorist en een verzetsstrijder heb ik nog niet gevonden. De krachten van het kwaad zitten in beide kampen, maar het kwaad dat een theocratische dictatuur in die regio wil vestigen, mag in ieder geval nooit winnen. Daarvoor zal ook Israël zich moeten matigen en verregaande concessies moeten doen. Maar dat zit er niet in. Integendeel: het voornemen tot een grootschalige grondoorlog met ontelbare doden kan de hele regio in de fik zetten, waarbij Hamas, Hezbollah en Iran uiteindelijk aan het langste eind zullen trekken (jv)

120.  De één krijgt een gezicht, de andere een nummer

Vrijdag 20 oktober 2023

Gisteren was het weer raak. In Gaza werd de spanning opgevoerd. Zouden de vrachtwagens met voedsel, water, medicamenten en brandstof naar binnen mogen of niet. Niet dus. Voor talloze Gazanen is het een zaak van leven en dood geworden, want elke dag langer uitstel zou voor velen het einde kunnen betekenen, zeker voor hen in de ziekenhuizen. Je zou denken: de nieuwsrubrieken en talkshows gaan over niets anders. Quad non. Want ook gisterenavond moest het leed weer een menselijk gezicht krijgen en dan gaat het dus niet over Gazanen, maar over het leed van individuele Israëliërs.

Je kon langs de kwekprogramma’s zappen wat je wilde, maar zelfs bij Nieuwuur werden alleen de gegijzelde Israëliërs (alweer) uitgebreid in beeld gebracht, allemaal vreselijk, en vooral werd breed uitgemeten het verhaal van een gegijzelde Israëlische jongen van achttien jaar die binnen 24 uur een Nederlandse paspoort had gekregen. De uitleg die er bij werd gegeven was dat hij met zo’n paspoort in de onderhandelingen met Hamas meer kans zou maken om snel vrij te komen.

Dat is natuurlijk erg nobel van de Nederlandse regering, die altijd weer de humaniteit voorop zet 😝 , maar twee zaken verbaasde en ergerde:

1. waarom kreeg het lijden van die 250 gijzelaars wederom meer aandacht dan de levensbedreigende situatie waarin de 2.2 miljoen Gazanen zitten? Ik weet het antwoord natuurlijk al, maar het is altijd goed om die vraag weer even te stellen en dan te benadrukken dat in de westerse perceptie het ene mensenleven nu eenmaal meer aandacht verdiend dan het andere, en bij die Gazanen wordt er door de Israël-lobbyisten waarschijnlijk vaak bij gedacht: toch een beetje jullie eigen schuld jongens....en
2. waarom kon er nu ineens zo rap een paspoort aan een buitenlander worden afgegeven? Want de praktijk van alle dag laat juist zien dat je wel in heel grote doodsnood moet zitten wil je van onze overheid een paspoort krijgen en dan nog gaat het bureaucratisch ingewikkeld en tergend langzaam. Vele honderden Afghanen die ons tijdens de oorlog met de Taliban hebben geholpen, smeekten de Nederlandse regering om een paspoort en repatriëring naar Nederland omdat hun levens door de Taliban bedreigd werden. De meeste deden dat vergeefs en heel wat hebben dat met hun leven moeten bekopen. Maar nu kon het ineens binnen 24 uur. Natuurlijk top voor die arme jongen.

Al sinds jaar en dag worden Israëliërs en Palestijnen in de media en de politiek totaal verschillende behandeld. Ramsey Nasser  bracht dat gisteren in zijn NRC-stuk (1) perfect onder woorden. Kort samengevat: Alle Israëlische slachtoffers, zowel de doden als de gegijzelden, krijgen van de media een naam, een verhaal en een gezicht. Iedereen kent hen. Terecht. Maar niemand weet dat de Palestijnen al sinds de Nakba, 75 jaar geleden, ook gegijzeld worden. En niemand kent de namen van hún vermoorde baby’s en van hún vernederde voorouders. Palestijnse levens worden nooit bij hun namen genoemd, maar altijd in nummers: 2600 doden, 700.000 ontheemden, 2.2 miljoen Gazanen. En weet men dat er ook vele Palestijnen levend zijn verbrand, zijn gemarteld en zonder proces worden opgesloten, door Israëliërs? Wie kent hún namen. Wel de aantallen. En vervolgens haalt hij Rutte aan met zijn schandalige statement: ,,Wij hebben het niet zo heel vaak meegemaakt dat dit conflict zich richt op gewone mensen.”  Laat dit even indalen…"niet zo heel vaak meegemaakt" ?? Palestijnen die dit al 75 jaar lang dagelijks meemaken ziet hij dus blijkbaar niet als ‘gewone mensen’. In de maanden vóór de brute Hamas-moorden van 7 oktober werden er al honderden Palestijnen vermoord door Israël. Waren dat dan geen ‘gewone mensen’? Maar waarom kent niemand hún namen? Weten we überhaupt dat het gebeurd is? Tot zover Nasser.

Na zijn invoelende uitspraak over het lijden van de Israëliërs laat onze onze premier de Israëlische vlag hijsen voor zijn ’kantoor’. Want onzé gedachten gaan immers alleen uit naar die slachtoffers. Als diverse politici in de Kamer op ‘de andere kant’ van het conflict wijzen en om context vragen, worden ze door hem afgeserveerd. Bizar is in dit verband ook dat in verschillende landen van Europa profvoetballers door hun club gestraft worden als zij hun sympathie voor de Palestijnse zaak betuigen. In Frankrijk is het schoolkinderen zelfs verboden om met Palestijnse sjaals naar school te komen. Het meten met twee maten krijgt zo iets bizars en lokt alleen maar meer polarisatie uit. Als er zo dommig partij wordt gekozen, zal het conflict in het Midden-Oosten nog sneller naar Europa worden geïmporteerd. 

Het onrecht van de Nakba kan niet meer ongedaan gemaakt worden. Het land dat met geweld van de Palestijnen is afgepakt zal nooit meer worden teruggegeven. De Palestijnen zullen dit als een voldongen feit moeten accepteren. Israël is al 75 jaar een door de VN erkende staatsrechtelijke realiteit en heeft dus ook het recht om zich tegen haar externe vijanden te verdedigen. Als het gaat om haar autocratische buren moet het Westen Israël daarin ook met alle middelen steunen. Want het alternatief, niet steunen, kan het Midden-Oosten ook in brand zetten. Israël zal haar A-bom niet ongebruikt laten als haar existentie op het spel staat. Dat moeten we dus met alle middelen proberen te voorkomen.

Maar Israël zou het eindelijk eens als een morele plicht moeten gaan beschouwen om het leed en onrecht dat zij de Palestijnen de afgelopen 75 jaar heeft aangedaan ruimhartig te compenseren met een veilige en levensvatbare eigen staat. Dat zou het Westen wel wat vaker als een dwingende voorwaarde voor haar 'onvoorwaardelijke' steun mogen eisen. Het zou ook de extremisten de wind uit de zeilen kunnen nemen. Want zo kunnen we toch niet eindeloos doorgaan? Het blijft natuurlijk dieptreurig dat er Hamas-terreuracties voor nodig waren om het internatonale debat weer op gang te brengen over de veiligheid van Israël en de onderdrukking van de Palestijnen en haar legitieme rechten op een eigen staat. Toch nog een lichtpuntje in de duisternis? (jv)

(1)  Samen met verhalen over de pogroms, de Holocaust, het Europese schuldgevoel en de Nakba zou dit NRC-artikel waardevol lesmateriaal zijn voor leraren die op de scholen het Palestina-Israël-conflict moeten uitleggen en duiden. Compassie kan ook naar twee kanten uitgaan.

NRC 18 oktober 2023         Gaza

119. De indianen van het Midden-Oosten...wegkwijnend in reservaten en sterfhuisconstructies...zijn gedoemd te verdwijnen...eigen schuld?

Dinsdag 17 oktober 2023

De Israël-lobbyisten vinden de miserabele positie van de Palestijnen hun eigen schuld. Israël had immers altijd het beste met hen voor, maar ze bleven zich maar verzetten tegen gebiedsannexaties en aanslagen plegen. De ‘neutralisten’ die in het Gaza-drama liever niet al te expliciet partij willen kiezen, framen het geweld daar bij voorkeur als een gevalletje van "waar er twee kiften hebben er twee schuld”. Ze willen Israël niet echt afvallen, maar zien ook wel dat hun politiek inzake de Palestijnen onrechtmatig, wreed en uitzichtloos is. Toch proberen ze zich er met slogans als “de waarheid zal wel ergens in het midden liggen” vanaf te maken. Zo hoeven ze Israël niet al te veel te bruuskeren en zich niet te verdiepen in het proces van 75-jaar bezetting, onderdrukking, landonteigening en geweld. De politieke meerderheid in de Tweede Kamer en de msm in Nederland hebben ook een patent op dit perspectief van de 'objectieve waarnemer' die als puntje bij paaltje komt altijd pal achter Israël staat, wat ze ook uitspoken. Zo omfloerst mogelijk wordt er in een hoekje van het nieuws ook wel eens gezegd dat de politiek van de staat Israël jegens de Palestijnen nogal eens strijdig is met het VN-Handvest waarin de rechten en plichten van staten wordt geregeld, alsmede de bescherming van de universele mensenrechten. Maar meestal worden in onze media de verhalen verteld vanuit het perspectief van de bezetter, de bovenliggende partij die haar belangen met militair geweld kan afdwingen. Winnaars schrijven immers de geschiedenis.

Stel je voor dat zo'n opstelling zou zijn toegepast op bijvoorbeeld de situatie waarin het Nederlandse verzet in 40-45 aanslagen pleegde op de Duitse bezetter. Hadden we dat verzet dan terreur moeten noemen? Maar die aanslagen werden juist gezien als heldhaftige acties gericht op het zo hard mogelijk treffen van de vijand, met de beperkte middelen die beschikbaar earen. Het was een striijd om de vrijheid en het eigen land weer terug te krijgen en de gedachte "waar er twee kiften hebben er twee schuld” zou belachtelijk zijn gevonden. De aanslagen van het verzet werden door het volk toegejuicht als legitieme acties tegen een illegale bezetter. En dat de Duisters na zo’n aanslag keihard wraak namen op onschuldige burgers werd een oorlogsmisdaad genoemd.

Hoe anders is de perceptie vanuit Europa en de VS inzake de opstelling van Israël jegens de Palestijnen. Elke gewelddadige verzetsactie vanuit de gemaltraitreerde Palestijnen, die steeds meer gebied en vrijheid kwijtraakten, wordt terreur genoemd. Maar alle bombardementen van Israël op Gaza-stad worden gebagatelliseerd als begrijpelijke en legitieme vergeldingsacties. Die verwoestende wraakbombardementen vinden om de paar jaar plaats, nu al weer 15 jaar, zonder dat de wereldgemeenschap er warm of koud van wordt. In 2014 nog werden er door zulke bombardementen minstens 2400 Gazanen gedood, tegenover 90 Israëliërs. De VN noemde die bombardementen oorlogsmisdaden. Dat er bij elk conflict weer vele malen méér Palestijnen omkomen, meest vrouwen en kinderen, dan Israëliërs lijkt ook geen enkele impact te hebben. Het schokt de wereldopinie pas als het gaat om een barbaarse moordpartij op even onschuldige Israëliërs door religieus gestoorde zeloten die het wraakgevoel in Gaza exploiteren. 

Dat Israël na zo’n criminele massamoord achter de daders aan wil, is begrijpelijk, maar waarom daarvoor meer dan 2 miljoen Gazanen straffen met uithongering en bombardementen? En waarom ook níet iets meer zelfreflectie in de trant van: wij hebben het de afgelopen 75 jaar volledig verkeerd aangepakt, dat gaan we, mede uit zelfbehoud, nu anders doen…nee, de enige reactie is: wij gaan nu nog harder wraak nemen. Zulk een wraakzucht kunnen ze van de Palestijnen, na zoveel onschuldige doden en landjepik, nooit begrijpen. Die geweldsacties werden altijd omschreven als “beestachtig”. Zo wordt er steeds met dubbele standaarden gewerkt. Het doden van Israëliërs door Palestijen wordt 'moorden' genoemd. Het vermoorden van Palestijnen zijn noodzakelijke 'liquidaties'. Er wordt ook niet geheimzinnig over gedaan: ,,die Hamasbeesten moeten worden vernietigd". Maar als er zo over de Israëlische leiding, verantwoordelijk voor de jarenlange bombardementen op Gaza, zou worden gesproken, zou het huis te klein zijn. Waar we nu veilig vanuit kunnen gaan: de ‘legitieme’ wraak vanuit Israël zal alles wat hiervoor is gebeurd in bloederigheid en verwoestingen verre overtreffen. 

Deze orgie van geweld stopt pas als de machtigste partij een beslissend teken geeft dat zij bereid is te praten over de legitieme rechten van de onderliggende partij. Maar die concessie hoef je van Israël niet te verwachten. De zittende macht daar denkt het Palestijnenprobleem nu met militaire middelen voorgoed te kunnen oplossen, en wel door ‘de vijand’ volledig en definitief uit te schakelen. Eerst fysiek, dan militair en economisch en vervolgens zal het moreel van de Palestijen gebroken worden. Eindelijk was er een cases belli die zo'n griezelige scenario rechtvaardigde? 

Soms hoor je de meest maffe ‘oplossingen’ om een volgend bloedbad in Gaza te voorkomen. De laatste brainwave bevatte de volgende onnozele redenering: de Gazanen moeten de Hamasstrijders zelf bij de Israëliërs aangeven en als ze dat niet doen, zijn ze zelf medeschuldig aan het platbombarderen en uithongeren van Gazastad en de vele doden en gewonden die daar het gevolg van zijn. Het komt waarschijnlijk uit de koker van de voorlichters van het leger of van extreemrechts. Welk denkmodel zit er achter zo’n pervers idee? Dat de Gazanen met hun blote handen 20.000 gewapende Hamasmilitairen kunnen overvallen en overleveren aan de vijand? Hoe zouden ze dat moeten doen en waarom zouden ze dat überhaupt willen? Natuurlijk hebben velen een hekel aan Hamas, want het is in Gaza een onderdrukkende macht, maar de bommen die hun familie hebben gedood kwamen van de Israëliërs, en niet van Hamas. En ze zullen ook verwijzen naar de Palestijnen op de Westbank, die geen gewapende milities hebben en zich dus volkomen machteloos van hun land en uit hun dorpen moeten laten jagen door kolonisten en het leger. Die worden dagelijks vernederd waar ze bijstaan. Dat is voor de Gazanen bepaald geen wenkend perspectief. 

De Palestijnen in Gaza en op de Westbank willen zich nog niet neerleggen bij de dystopie waarin zij als de Indianen van het Midden-Oosten beschouwd worden. Een dystopie waarin ze zullen worden ‘uitgefaseerd’ in streng bewaakte reservaten annex sterfhuisconstructies. En uiteindelijk zijn ze gedoemd om volledig van het toneel, en de kaart, te verdwijnen. Wie interesseert het?(jv)

Zo maar een paar statements

1. ,,In je slaap doodgaan? Nee, alsjeblieft niet zeg. Dood gaan maak je maar 1x mee. Dan ga je toch niet liggen slapen?”  Wim T Schipper:
2. ,,Een communist heeft Marx gelezen. Een anti-communist heeft Marx begrepen." Swetlana Alexijwitsj, schrijver uit Belarus en Nobelprijswinnaar literatuur en schrijver van "Het einde van de rode mens". 
3. ,,Het leven is een casino. Het toeval is bepalend". Arnold Grünberg
4. ,,Ik hoop dat u mijn principes op prijs stelt, anders heb ik nog wel een paar andere". Groucho Marx
5. ,,Als ik tegen mijn familie zeg: "90% van de mensen met longkanker heeft gerookt", proberen zij bijdehand te wezen met: ,,maar slechts 10% van de mensen die rookt krijgt longkanker". Beide zijn waar en dan ben je uitgeluld”. (jv)
6. ,,Als een democratie nooit meer bereid is oorlog te voeren, lokt zij een oorlog gestart door dictators uit. Vandaag pacifisme, betekent morgen meer oorlog”. Elie Wiesel, Joods-Amerikaanse schrijver en Holocaust-overlever
7. ,,Ik zou nooit lid van een club willen worden die mij als lid accepteert". Groucho Marx. 
8. ,,Het was maar een ideetje zei Marx tegen Stalin en Mao, terwijl hij vanuit de hemel wees naar hun rokende puinhopen met ontelbaar miljoenen vermoorde mensen".
9. ''Logica  brengt je van A naar B. Verbeelding brengt je overal". Albert Einstein
10. ,,Het lot schudt te kaarten en wij spelen". Arthur Schopenhauer

Jos Collignons visie op het beleid van Benjamin Netanyahu in Volkskrant van zaterdag 14 oktober 2023 

118.   Hoe regeerbaar wordt Nederland na 22 november?

Vrijdag 13 oktober 2023 

Hoe scoren de partijen op dit moment in de verschillende peilingen in de aanloop naar 22 november? De peilingwijzer, een combinatie van diverse andere peilingen, geeft het volgende beeld:

VVD 27..NSC 23..GL/PvdA 23..PVV 18..BBB 12...D66 9..PvdD 8..CDA 6..SP 5..FvD 4..CU 4..Volt 4..SGP 3..Denk 3..JA 21 1. De andere partijen halen de kiesdrempel in deze peiling niet.

Welke combinaties zijn op basis van deze peilingwijzer denkbaar?

1. VVD + NSC + BBB = 62 zetels plus gedoogsteun van PVV + SGP + JA21 = 84 zetels

2. PvdA + NSC + D66 = 55 zetels plus gedoogsteun van PvdD + SP + CU + SP + Volt = 76 zetels

3. VVD + NSC + GL/PvdA + CDA = 79 zetels

De eerste optie, “over rechts”, lijkt me om 2 redenen erg lastig: De eerste: Omtzigt heeft al twee jaar lang zoveel kritiek op de VVD met haar volgens hem ,,bij tijden asociale beleid t.o.v. de zwakkeren en haar doorgeschoten marktdenken” dat hij ongeloofwaardig wordt als hij nu met die partij in nieuw kabinet stapt. De tweede reden lijkt me nog belangrijker: die gedoogsteun van de PVV moet toch voor VVD en NSC onaanvaardbaar zijn? Beide partijen zouden voor een deel van hun achterban, denk ik, hun geloofwaardigheid verliezen. Het zou ook een gammel en besmet kabinet worden dat niet eens een stabiele meerderheid in de Kamer heeft

Dan de tweede optie, “over links”. Ook die lijkt me niet realistisch. Allereerst omdat zo’n minderheidskabinet bij alle belangrijke onderwerpen 6 partijen die niet in het kabinet zitten, moet overtuigen en er hoeft er maar één af te haken en het houdt al op. De tweede reden: PvdA en NSC zullen er op de economische paragraaf nog wel uit komen, maar op terreinen als Europa, de euro, klimaat, stikstof en levensbeschouwelijke onderwerpen gaapt er een stevig kloofje tussen beide partijen.

De derde optie, een soort “nationaal kabinet”, vroeger zou zo’n kabinet 130 zetels gescoord hebben, nu 79. Ik zie ook deze optie niet als realistisch. GL/PvdA en D66 zullen zich in dit tijdsgewricht, met veel meer urgentie voor klimaat en minder ongelijkheid, voor lange tijd niet meer kunnen 'overleveren' aan de VVD, want daarna zouden ze weer gehalveerd of gedecimeerd worden. Het zou wel eens hun definitieve ondergang kunnen worden, vrees ik. PvdA en D66 hebben w.b. hun coalities met de VVD nu wel genoeg leergeld betaald...zou je denken, maar....? 

Als pragmatische realist met een optimistisch gemoed zie ik de regeerbaarheid na 22 november somber in. Het zou wel eens een erg lange formatie kunnen worden, met aan het eind een zwak minderheidskabinet dat snel afstevent op nieuwe verkiezingen. Ik zie eigenlijk maar drie alternatieve opties:

1. Dat de uitslagen toch heel veel anders uitpakken dan deze peilingen en wel zo anders dat er 3 partijen uitrollen die serieus met elkaar ‘kunnen’ zo goed scoren dat ze een meerderheidskabinet kunnen vormen.

2. Dat ik reële opties over het hoofd of verkeerd geteld heb en dat er op basis van de huidige peilingen wel degelijk een duurzaam kabinet te vormen is.

3. Dat er ruimte is voor een zakenkabinet, met gezaghebbende experts, dat de opdracht krijgt om de urgente vraagstukken aan te pakken en kan steunen op wisselend meerderheden in de Kamer.

We hebben nog zo'n 5 weken te gaan naar 22 november, maar ik betwijfel of we grote verschuivingen gaan zien die wél werkbare regeringscoalities mogelijk gaan maken. Dus een zakenkabinet als meest reële optie? (jv)

117.  Een hond wordt niet vals geboren, maar vals gemaakt. Dat geldt ook voor mensen.

Woensdag 11 oktober 2023

Een barbaars bloedbad…één van de meest gehoorde kwalificaties van de moordpartijen door Hamasstrijders op weerloze Israëlische burgers nabij de Gazastrook. De opgekropte haat die daar tot explosie kwam, moet onvoorstelbaar zijn geweest. Dat daar afschuw over wordt uitgesproken is vanzelfsprekend. Maar het is wel tekenend dat wij een premier hebben die in het parlement zegt het ongepast te vinden om het nu over oorzaken te hebben. In Rutte’s visie hoeven we het daar eigenlijk nooit over te hebben: als het rustig is, is er geen urgentie om over het ‘Palestijnse vraagstuk’ te praten en als het oorlog is, dan moeten we per definitie onvoorwaardelijk aan de kant van Israël staan, hoe meedogenloos en onverantwoord haar achtereenvolgende regeringen ook tegen de Palestijnen zijn opgetreden. Maar, helaas voor Rutte, nooit was de urgentie om het over de oorzaken te hebben groter dan nu. Ook in het belang van de toekomst van de staat Israël. Want als deze geweldescalaties zo doorgaan, zakt Israël steeds dieper weg: moreel en qua democratie en rechtstaat.

De recente moordpartijen zijn weer een nieuw dieptepunt in proces dat in 1948 begon toen Joodse strijders ca 750.000  Palestijnse boeren en burgers met moord,  doodslag en ander grof geweld uit hun dorpen verjoeg en al hun land annexeerde. Het was een etnische zuivering par excellence, die de Arabieren de Nakba noemen en nooit uit hun collectieve bewustzijn zal verdwijnen. Het waren toen ook de dorpen die de Hamasstrijders nu binnenvielen en die zij, en alle Gaza-burgers nog steeds beschouwen als hun legitieme gebied. De oorspronkelijke Arabische bewoners van de huidige staat Israël vluchtten vanaf 1948 massaal naar Gaza, Libanon en de westelijke Jordaanoever, waar hun nazaten nu nog steeds met vele miljoenen opgehokt zitten. In de Gazastrook leven ze in een door Israël omsingelde openluchtgevangenis. In Libanon zitten ze in even overvolle vluchtelingenkampen. Op de Westelijke Jordaanoever worden ze al 57 jaar bezet door Israëlische soldaten en dagelijks aangevallen door Joodse kolonisten die het beetje land dat ze nog hebben willen inpikken. En in de gemengde Israëlische steden voelen de Palestijnen zich behandeld als derderangsburgers in een apartheidsstaat. Tel uit je winst. Het zijn feiten en observaties van heel wat neutrale insiders die lastig te weerleggen zijn. 

Vernederd, onderdrukt en van alles beroofd: al 75 jaar wordt aan generaties Palestijnen elk toekomstperspectief door Israël onthouden. De haat die daardoor in die 75 jaar van generatie op generatie wordt doorgegeven moet immens zijn. Zolang de meeste Israëliërs dat niet interesseert en zij denken dat zij die status quo wel met geweld kunnen handhaven én het Westen wegkijkt en Israël onder alle omstandigheden in dit beleid blijft steunen, blijven er voor de Palestijnen maar twee opties over: 1. zich bij de onderdrukking en marginalisering neerleggen en als etnische groep met een eigen identiteit, cultuur en bestaansrecht, maar zonder land, uiteindelijk uitgegumd worden of 2. zich met moedeloos makend geweld naar de onderhandelingstafel proberen te vechten.

Er is geen excuus voor barbaarse moordpartijen op onschuldige Israëlische burgers, maar er is wel een verklaring voor de voedingsbodem voor die nietsontziende haat. En als je het, zoals Rutte c.s., ongepast vindt om het over de oorzaken van die haat te hebben, dan vraag je om een uitzichtloze escalatie van het conflict. Voor de even barbaarse bombardementen die nu zullen volgen op Gaza en die vele duizenden even onschuldige Gaza-burgers die daarbij gedood zullen worden, zal Israël voldoende rechsvaardigingsgronden bedenken, maar het gaat uiteindelijk vooral om wraak…en om het Israëlische volk te laten zien: wij, de regering en het leger, hebben de zaken weer volledig onder controle. 

En over een paar maanden gaan we dan weer de doden tellen en zal wederom blijken dat tegenover elk Israëlisch slachtoffer er 5 of meer Gaza-slachtoffers staan. En wie heeft er dan gewonnen als het aantal doden en gewonden nauwelijks meer te tellen zal zijn en Gaza-stad in puin ligt? Niet de burgers van Israël. Niet de Palestijnse bevolking. Maar Hamas. Want 'het bloed der martelaren, is het zaad van de revolutie'. Hoe meer burgerdoden in Gaza, hoe groter de haatgroei en navenant de aanwas van nieuwe Hamasstrijders. En er zal natuurlijk door beide partijen gezegd worden…,,maar zij zijn begonnen”….Op dat moment kun je je het best beperken tot de historische feiten en vaststellen wie wanneer met wat is begonnen. Ik vrees dat die oorzaak-gevolg-boekhouding van de geweldsspiraal er voor Israël als kolonisator van Palestijnse gebieden niet goed uitziet. (jv)

Jos Collignon tekent in zijn prachtige cartoon in de Volkskrant van 5 oktober zijn scepsis over referenda.

116.  Referenda lossen niets op, maar kunnen de democratie wel schaden.

Vrijdag 6 oktober 2023

Je hoort rechts-populistische politici al heel lang betogen dat de 'politieke elite' te weinig luistert naar wat 'het volk' wil, dat de kloof tussen burger en politiek te groot is geworden en dat we om daarom regelmatig referenda moeten organiseren. Progressieve partijen hebben zich op enig moment bij die roep om referenda aangesloten, met als gevolg dat er momenteel een politieke meerderheid in beide Kamers is voor een SP-initiatief om de invoering van een bindend correctief referendum in de Grondwet te verankeren. Kiesgerechtigde burgers  zouden volgens deze initiatiefwet onder voorwaarden een door het parlement aangenomen wet moeten kunnen blokkeren. Om dit voorstel ook in de Grondwet op te nemen is er in beide  Kamers een tweederdemeerderheid nodig. Die gaat er na de verkiezingen op 22 november bijna zeker komen.

Met zo’n referendum denken de voorstanders de veronderstelde kloof tussen de burger en de politiek te verkleinen en de burgers meer het idee te geven dat er naar hen geluisterd wordt. Dit is wensdenken dat nergens op is gebaseerd. Ze veronderstellen ook dat ze de burgers via dit instrument meer bij de politiek kunnen betrekken. Dat gaat natuurlijk ook niet lukken en er is ook geen spoor bewijs voor. Een SP-voorstander van de wet sprak zelfs over ,,een noodzakelijke verbreding en verdieping  van de democratie.” Met zo’n statement worden de verwachtingen wel erg opgeblazen want als een referendum juist iets niet doet is wel 'verbreden en verdiepen’. Een referendum is nu juist per definitie een versmalling van complexe vraagtukken tot een simpel eendimensionaal ja-of-nee spelletje. Maar er valt nog wel wat meer af te dingen op al die modieuze aanprijzingen van referenda.

Met meer 'luisteren' naar het volk bedoelen vertolkers van die ‘volkswil’ in de regel: meer doen wat de burgers willen. Maar zo’n oproep gaat uit van de cruciale denkfout dat er rond belangrijke onderwerpen zoiets als een eenduidige 'volkswil' te identificeren is. Echter, dat is nooit het geval. De meeste politici luisteren veel, misschien wel te veel, naar wat 'het volk' wil, maar daar komt nooit een eenduidig beeld uit. De neuzen staan nooit in dezelfde richting. Integendeel: die neuzen staan bij alle belangrijke vraagstukken alle denkbare richtingen op. Over welk onderwerp we het ook hebben: altijd blijken er tig verschillende, nauwelijks met elkaar te verzoenen opvattingen. Neem het onderwerp van de vluchtelingen. Uit elke peiling blijkt dat de meningen uiteen lopen van "eigen volk eerst en grenzen dicht” tot "grenzen open en ruimhartige opvang" plus alle smaken daartussen. Je zult hier nooit een beleid, laat staan een wet, uit kunnen destilleren waarin een meerderheid zijn eigen wensen in voldoende mate terug ziet. Hoe moet je die ingewikkelde keuzes nu in een ja-nee vraag gieten voor een referendum?

Complexe problemen oplossen en daarbij kiezen uit verschillende beleidsopties vraagt om een ingewikkeld onderhandelingsspel tussen gekozen volksvertegenwoordigers die subtiel naar oplossingen polderen die zo breed mogelijk gedragen worden. De uitkomst kan dan verwerkt worden in een wet waarvoor een parlementaire meerderheid blijkt te zijn. En altijd zullen er dan vele ontevredenen zijn met de uitkomsten, met als standaardreactie: ,,er wordt niet naar ons geluisterd.” Wordt de onvrede bij die groep weggenomen met een referendum over die wet? Ja, maar alleen als die wet via dat referendum wordt afgeschoten. Maar als dat zou gebeuren, dan staat de geloofwaardigheid van een democratische meerderheid in de Kamer op het spel en zijn er weer andere groepen in de samenleving zeer ontevreden. Zeker als bij een referendum met een opkomst van 50% een meerderheid van 60% de wet torpedeert. In die situatie blokkeert dus 30% van de kiesgerechtigden een wet die al wel op een (al dan niet ruime) meerderheid in de Kamer kon rekenen. En bij het Oekraïne-referendum hebben we kunnen zien dat het de tegenstemmers helemaal niet om Oekraïne ging ('geen idee waar dat land ligt'), maar ze wilden laten zien dat ze baalden van het hele kabinetsbeleid.

Voor bijna alle burgers, hoog of laag opgeleid, is het vaak te lastig om complexe vraagstukken op alle relevante aspecten te kunnen doordenken. Zij hebben meestal niet de tijd, expertise of inspiratie om zich in die vraagstukken te verdiepen. Of gewoon geen zin: ,,wel wat beters te doen.” Daarbij komt dat je van individuele burgers niet, maar van volksvertegenwoordigers wél mag verwachten dat zij zich bij hun keuzes vooral laten leiden door het brede landsbelang. En van hen wordt gevraagd dat keigoed aan de burgers uit te leggen. Goed bestuur vraagt om doordacht bestuur, dat bij besluiten rekening houdt met de gevolgen voor de lange termijn en/of de effecten voor specifieke groepen. Zulke afwegingsprocessen zijn razend ingewikkeld en de uitkomst daarvan in de vorm van een wet leent zich bijna nooit voor een ja-nee referendum. 

Maar waar we de voorstanders van referenda ook nooit over horen, dat zijn de gevaren van manipulatie van de publieke opinie in de aanloop naar het referendum door partijen met specifieke deelbelangen en veel geld, door Russische trollen of door AI-gestuurde stromen desinformatie en deepfake. Dit soort krachten speelden een belangrijke rol bij het Brexit-referendum. De desastreuze gevolgen daarvan moeten voor elke weldenkende politicus toch een nachtmerriescenario zijn?

Kortom: een referendum is ten enenmale ongeschikt om de ‘volkswil’ te peilen, omdat die niet bestaat en we een veel betere methode hebben om breed gedragen besluiten te nemen: discussies, afwegingen en besluitvorming door de gekozen volksvertegenwoordigers. Referenda zullen de polarisatie en ontevredenheid alleen maar doen toenemen omdat het instrument de gewekte verwachtingen nooit waar gaat maken en grote groepen kiezers zullen balen als wetten die democratisch in het parlement zijn aangenomen via een referendum toch in de prullenbak verdwijnen. Politici met lef, charisma en het vermogen om moeilijke keuzes goed uit te leggen dragen meer bij aan het verkleinen van de  (veronderstelde) ‘kloof’ dan referenda. (jv)

115.  De universiteit: een klachtenfabriek voor kneusjes die er eigenlijk niet thuishoren?

Donderdag 5 oktober 2023

"Het aantal studenten met psychische problemen groeit". Je kunt het met grote regelmaat lezen en horen. Studenten blijken nu veel vaker dan vroeger in psychische nood te verkeren. Maar ook over de psychische ellende onder de jeugd in het algemeen wordt permanent de noodklok geluid en daarbij worden er aantallen depressieven genoemd waarvan je denkt: zijn we in oorlog zonder dat ik het in de gaten had? Hoe moet die jeugd in Oekraïne en de Soedan zich dan wel niet voelen? Maar dat ook studenten, als de meest bevoorrechte groep jongeren van ons land en misschien wel van de wereld, ook in grote getale psychisch lijden, dat is toch verbazingwekkend. Alleen: nergens kan ik een deugdelijk wetenschappelijk onderzoek vinden waarin wordt aangegeven om welke aantallen het gaat en wat de oorzaken van deze malaise zijn. Alle verhalen zijn gebaseerd op indrukken, beelden en hearsay van betrokkenen in het hulpverleningscircuit en vertegenwoordigers van de studenten zelf. Belanghebbenden dus. 

En wat zijn dan zoal de problemen die deze belanghebbenden in hun 'rondje langs de velden' horen? Vermoeidheid, stress, faalangst en concentratieproblemen zijn wel de meest gehoorde klachten, die dan veelal gepaard blijken te gaan met overmatig gebruik van alcohol, drugs en internet!! Als achterliggende oorzaken worden vervolgens genoemd: het zware studieprogramma, het hoge studietempo, het afschaffen van de studiebeurs en de angst voor een te hoge studieschuld.

'Grappig' is ook de waarneming dat studenten nu (vroeger niet?) op zoveel fronten tegelijk moeten presteren: in de kroeg, op het sportveld, in bijbaantjes, in de studentenvereniging en op de sociale media, waardoor er te weinig tijd overblijft voor de studie. Hierdoor worden tentamens niet gehaald en wordt er om al die zorgen te dempen veel geblowd, tot men het helemaal niet meer ziet zitten. En dan komen de hulpverleners in beeld. Die vervolgens de media opzoeken.

Hier wreekt zich het gebrek aan wetenschappelijk onderzoek. Oorzaak en gevolg lijken nogal eens door elkaar te worden gehaald. Ga je van ellende maar blowen omdat je je tentamens niet haalt en je je zorgen maakt over je studieschuld? Of haal je je tentamens niet omdat je je niet meer kunt concentreren vanwege teveel blowen en zuipen? Kun je door de hoge studiedruk en daardoor ontstane faalangst je tentamens niet halen of heb je die faalangst terecht omdat je gewoon het niveau niet hebt voor een universitaire studie? Iedereen heeft natuurlijk wel een vermoeden hoe die oorzaak-gevolg relaties liggen, maar goed onderzoek zou hier wel nuttig zijn.

Maar voordat we nu weer een blik met extra hulpverleners opentrekken of de lat voor die arme studenten nog lager leggen, zouden de eerstverantwoordelijken op de universiteiten de studenten ook kunnen aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid: ze hoeven zich toch niet zo vaak tot diep in de nacht klem te zuipen of suf te blowen. Ze hoeven zich toch niet de helft van hun tijd op de sociale media te manifesteren. Als ze op deze punten wat minderen, houden ze voldoende tijd, hersens en concentratievermogen over om 5 dagen per week dagelijks een uur of 8 te studeren. En dan hou je zelfs nog tijd over voor een bijbaantje en sociale activiteiten.

Het is voor studenten, net als voor gewone mensen, een kwestie van prioriteiten en capaciteiten. En dan kom ik op mijn belangrijkste punt: zou een universitaire studie voor heel veel studenten niet veel te hoog gegrepen zijn? Missen zij misschien de elementaire vaardigheden die daarvoor nodig zijn? Voldoende intellectuele capaciteiten. Intrinsieke wetenschappelijke belangstelling. Studiediscipline. Doorzettingsvermogen. Als je die capaciteiten niet op universitair niveau hebt, kun je toch beter naar een andere vorm van onderwijs uitkijken? Dat is niet de lat lager leggen, maar een andere sport kiezen waar je beter in bent. Dan heb je ook minder stress.

Is de universiteit een klachtenfabriek geworden voor kneusjes die er eigenlijk niet thuishoren? Wie had dat ooit kunnen denken? De meest bevoorrechte groep aller tijden heeft er doorgaans de mooiste tijd van hun leven, maar een deel treurt, sombert en strest zich ongelukkig. Althans als je de hulpverleners moet geloven. Als het inderdaad om substantiële aantallen gaat, kost het, los van al het persoonlijke leed, de samenleving klauwen met geld, door al die uiteindelijk gesjeesde studenten die later nooit 'waar voor hun geld' geven. Geld dat beter besteed had kunnen worden aan opleidingen die ook belangrijk zijn voor de toekomst van Nederland. Los daarvan vind ik het ook iets gênants hebben: leden  van de toekomstige elite klagen steen en been en melden zich massaal ziek omdat ze, naast de gebruikelijke hen gegunde lol, hard moeten werken voor hun studie. Verwende mazzelaars.

Zet tegenover deze mazzelaars de 18-jarige vmbo-studenten die niet het voorrecht hebben om te kunnen ‘doorleren’, maar direct echt hard moeten werken, vaak voor weinig loon in kloterige flexbaantjes zonder het perspectief dat ze het ooit beter zullen krijgen en waarschijnlijk ook nooit een hypotheek voor een eigen huis kunnen krijgen. En dan mekkeren de bevoorrechte studenten, de meesten met mooie toekomstperspectieven, dat ze ooit hun studieschuld terug moeten terugbetalen, waardoor ze onzeker worden en in de stress schieten. Wat willen ze dan? Dat hun studieschuld gewoon betaald wordt door degenen die op 18-jarige leeftijd de arbeidsmarkt al op moesten?

Sinds 1970 is onze bevolking met 30% gegroeid, maar het aantal eerstejaars studenten met 130%!!! Van 17.000 toen naar 50.000 nu. Misschien zijn dat er 10.000 of 20.000 teveel, waarvan nu een deel bij de psych zit omdat het te hoog gegrepen voor ze is. Laten we de universiteit reserveren voor studenten die het wetenschappelijke niveau niet alleen ambiëren maar ook aankunnen. En tegen degenen voor wie dat niet geldt, zou ik willen zeggen: een beroepsopleiding is minstens zo respectabel en je kunt er prachtige en zeer belangrijke banen mee krijgen. Luister wat minder naar je streberige ouders, die je naar de universiteit pushen omdat ze daarmee bij vrienden, familie en buren willen snoeven en zich generen voor een beroepsopleiding. Maar doe vooral wat je zelf leuk vind en ook aankunt. En…een beetje stress en op je tenen lopen, daar word je weerbaar van.  (jv)

114. Welke Nederlander met gezag heeft zich ooit bekend tot de PVV? Niemand.

Woensdag 4 oktober 2023  

Oké, ook in dit land heeft extreemrechts veel te veel  zetels in het parlement, maar boven de 20% van de 150 Kamerzetels zijn ze nog nooit uitgekomen. De grootste van hen, de PVV, scoort momenteel 10% en die andere 10% zijn verdeeld over de partijen Forum voor Democratie, JA21 en von Haga, partijen in ontbinding. De PVV en de drie splinters zijn zowel binnen als buiten de politieke gremia nooit een echte machtsfactor geweest. Ze zorgen wel altijd voor veel brutaal rumoer, voor de obstructie van debatten en voor een nare, bedreigend sfeer met hun onbeschofte gedrag en verbale bedreigingen richting collega-politici, wetenschappers, journalisten en burgers met een migratieachtergrond. Je zou willen dat ze er niet waren, want het politieke niveau zou er door stijgen en de sfeer in de Kamer er veel beter van worden.

Maar een lichtpuntje is toch wel dat partijen als de PVV er nog nimmer in zijn geslaagd om iemand van enig gewicht aan te trekken. Noch als actieve partijganger, noch als sympathisant die in de media durft te zeggen dat ie een PVV-kiezer is. Geen denkers, geen schrijvers, geen bestuurders van formaat, geen bekende wetenschappers, geen toppers uit het bedrijfsleven. Zelfs geen bekende sporters of serieuze muzikanten. Niemand met enig maatschappelijk gezag heeft zich ooit voor het PVV-karretje laten spannen. Voor de sekte Forum voor Democratie zijn wel een paar types van de Leidse rechtenfaculteit actief, maar die worden zelfs in het eigen wetenschappelijke milieu niet serieus genomen. Net zoals hun partij, met een leider die lijdt aan wanen, door steeds minder kiezers serieus wordt genomen.   

Dat nog niemand die zijn of haar sporen in de samenleving heeft verdiend zich met de PVV of de andere extreemrechtse partijen heeft willen encanailleren, kun je een (schrale) troost noemen, maar hoe zou dat komen? Vrezen ze dat de blonde baas niemand met intellectuele capaciteiten in z’n buurt duldt? Is het omdat je je carrièrekansen wel kunt vergeten als je iets bij of met de PVV hebt gedaan? Is het dat het bij mensen met enig gezond verstand gewoon niet opkomt om zich bij die partij aan te sluiten? Of is het de schaamte om samen gezien te worden met vertegenwoordigers van deze partij? Wat de redenen ook moge zijn:  het duidt toch op een zeker zelfreinigend vermogen van ons systeem.

Althans tot dusver. Want we moeten wel waaks blijven voor het mechanisme dat als er één schaap over de dam is......? En wat momenteel ook speelt is het fenomeen dat veel erg-rechtse burgers die een maatschappelijke carrière te verliezen hebben en daarom weg blijven bij de PVV, nu met BBB en NSC twee partijen hebben waar ze zonder reputatieschade kunnen instappen. (jv) 

113. Mensen bewust kapot maken mocht, als je maar binnen de wet bleef.

Maandag 2 oktober 2023

De parlementaire enquêtecommissie Fraude en Dienstverlening probeert er achter te komen hoe het mogelijk is geweest dat de wet “Aanscherping en sanctiebeleid SZW-wetgeving” (2012), ook wel de Fraudewet genoemd, zoveel onschuldige burgers kapot heeft gemaakt. De bij de uitvoering van de Fraudewet betrokken ambtenaren en bewindspersonen worden door de commissie scherp aan de tand gevoeld en als je al die verhalen goed tot je door laat dringen kun je bijna niet geloven dat je in een rechtstaat leeft, die de mensenrechten hoog in het vaandel heeft. Je wordt ook telkenmale bevestigd in je bange vermoedens dat nogal wat mensen gewoon niet deugen en dat beschaving maar een heel dun laagje vernis is. Integriteit jegens de eigen burgers is in die gevallen die er echt toe doen blijkbaar minder belangrijk dat loyaliteit aan slechte wetten en aan bazen van wie je je opdrachten hebt gekregen.

De Fraudewet was in de rechtse tijdgeest waarin Rutte 1 met PVV-gedoogsteun opereerde een onmenselijke oplossing voor een nauwelijks bestaand probleem. Dat die wet desastreus zou kunnen uitpakken voor gewone burgers die een beroep moesten doen op toeslagen en uitkeringen zagen heel wat betrokken al vanaf het begin aankomen, maar er was nog de hoop dat de scherpe kantjes bij de uitvoering wel weggemasseerd zouden kunnen worden. Maar dat bleek niet het geval. Elke vluchtweg om de wet in specifieke gevallen humaan toe te kunnen passen werd geblokkeerd. Dat kwam niet alleen door de wet zelf, maar ook door sterke druk van bewindslieden en topambtenaren op de uitvoerende instanties om de wet ook zo streng mogelijk, naar de letter, toe toe te passen. De fraudejacht werd op den duur een mensenjacht op de allerzwaksten. Er waren ambtenaren die daar onder leden, maar er waren er ook die full-swing aan die mensenjacht meededen.

Van de verhoren die ik tot dusver heb gevolgd vond ik er twee het meest ontluisterend en wel die van ex-minister Henk Kamp en die van Monique van de Bospoort, voormalig plv. directeur Toeslagen  van de Belastingdienst. Kamp had bij mij alle krediet al verspeeld door zijn dubieuze rol in het Groningse aardgasdossier, maar hij zakte tijdens het verhoor door de Fraudecommissie zo mogelijk nog dieper in de drek. Zelfs met terugwerkende kracht kon hij geen spatje schuldbesef tonen voor het menselijk leed dat hij met zijn ongevoelige beleid heeft aangericht. Voor empathie met de slachtoffers van zijn beleid moet je niet bij Kamp zijn. Hij vindt nog steeds dat het misbruik van uitkeringen en toeslagen toen zo groot was dat scherpe controle en harde sancties onontkoombaar waren. Toen hij in die tijd door zijn ambtenaren werd geconfronteerd met de lage misbruikcijfers, waar ook nauwelijks groei in zat, woof hij die van tafel…zijn gevoel zei hem dat die cijfers veel hoger lagen. De onderbuik van Kamp bezegelde het lot van tienduizenden vervolgden. Een hardvochtige man, dat is wel het minste wat je van hem kunt zeggen.

Verleden week werd Monique van de Bospoort door de commissie gehoord. Ook haar technocratische, gevoelloze en bijna surrealistische verhaal was een schande voor de rechtstaat. Je kunt het bijna niet bevatten dat intelligente ambtenaren dag in dag uit willens en wetens bezig zijn het leven van gewone mensen te vergallen, met maar één drijfveer: plat eigenbelang. Het belangrijkste deel van haar betoog kwam in de kern hierop neer: de formatie van haar afdeling Toeslagen werd gefinancierd uit de opbrengsten van de fraudebestrijding. De taakstelling was om per jaar minimaal € 25 miljoen aan teruggevorderde toeslagen en daarbij behorende boetes te scoren. Werd dat bedrag niet gehaald, dan werd er voor het minder binnengehaalde bedrag op de afdelingsformatie gekort, waardoor ze het jaar daarna nog meer moeite hadden om met minder ambtenaren die doelstelling van € 25 miljoen te halen. Nou, met die dreiging wil je er wel tegenaan gaan. Haar afdeling moest dus uit een soort ‘overlevingsdrang’ op jacht naar fraude. Ze moesten dat bedrag hoe dan ook bij de slachtoffers die ze selecteerden weghalen.

Pas veel later kwam de buitenwereld er achter hoe die fraudejacht in z’n werk ging en hoe de doelgroepen waarop gejaagd werden geselecteerd. Allereerst werd gekozen voor de burgers met een migratieachtergrond, want die waren natuurlijk bij voorbaat al verdacht, maar wat belangrijker was: ze begrepen nog weinig van de ingewikkelde bureaucratie en hun Nederlands was nog niet zo goed waardoor ze snel administratieve fouten maakten bij het invullen van de formulieren. En de wet schreef voor: elke administratieve misser wordt gezien als fraude en leidt tot terugvordering van het totaal ontvangen bedrag plus een boete die afhankelijk was van de hoogte van die terugvordering. Vaak ging het om het terugvorderingen van vele tienduizenden euro’s die die mensen natuurlijk allang hadden uitgegeven aan de kinderopvang en die ze nooit van hun leven zouden kunnen terugbetalen. Het tweede bijna criminele aspect in de modus operandi van de Belastingdienst was dat ze hun jacht niet alleen toespitsten op burgers met een exotische achternaam, maar ook op de burgers met de laagste inkomens want die hadden vaak de hoogte toeslagen en zouden dus het hoogste rendement qua terug te vorderen bedragen opleveren. Velen werden door deze schunnige praktijken opgezadeld met mega-schulden die ze met hun kleine inkomens in nog geen honderd jaar terug konden betalen, terwijl ze ook niet aanmerking kwamen voor schuldsanering omdat ze van de Belastingdienst volstrekt ten onrechte de labels 'fraude' of 'opzet/grove schuld' kregen. Er werd evident niet gemaald om de gevolgen in termen van mensenlijk leed, althans niet zodanig dat de uitvoerders en leidinggevenden massaal tegen dit wrede beleid in verzet kwamen. Waar het vooral om ging: die taakstelling van € 25 miljoen moest elk jaar gehaald worden zodat de formatie in stand kon blijven. Kan het perverser?

De verhoren van de Fraudecommissie zouden verplichte kost moeten zijn voor alle ambtenaren,  politici en politieke bestuurders, omdat ze leerzaam, onthullend en vaak ook ontluisterend zijn. Terzijde dit nog: de leider van de kersverse partij NSC, Pieter Omtzigt, zal wel opgelucht zijn dat hij niet door de Fraudecommissie gehoord gaat worden, want hij was een van de scherpste aanjagers van de hetze rondom de zogenaamde Bulgarenfraude (die de facto weinig voorstelde) en daardoor op z'n minst medeverantwoordelijk voor het politieke klimaat waarin de strenge Fraudewet het licht zag. Dat hij zich later oprecht inspande voor de vele slachtoffers van die wet doet daar niets aan af. Ben benieuwd of zijn opponenten daar in de verkiezingstijd nog over durven te beginnen. (jv)

                                                Wopke Hoekstra

112. Wie wil er graag “chef lege dozen” worden? Wopke Hoekstra.

Zaterdag 30 september 2023

Wopke Hoekstra wordt ”chef lege dozen” stond er vandaag in de NRC. Hij krijgt als de opvolger van Frans Timmermans in de Europese) Commssie de volledig uitgeklede functie ‘klimaatbeleid’. Het belangrijkste deel van Timmermans’ portefeuille gaat namelijk naar een andere eurocommissaris, terwijl van het resterende deel de pap al gestort is. Hij heeft het komend jaar alleen nog het nodige diplomatieke werk te doen en kan daar nauwelijks mee scoren, maar wel op afgaan. En dan een jaar lang ook nog steeds vergeleken worden met ‘macher’ Frans Timmermans, die een voor EU-begrippen tamelijk revolutionair klimaatbeleid op de rails heeft gezet, dat hij niet alleen door het EP heeft geloodst, maar dat ook door de meeste nationale parlementen is geaccordeerd. Een huzarenstukje dat maar weinigen vooraf voor mogelijk hadden gehouden. 

Wat kun je daar dan als “chef lege dozen” tegenover zetten? Het zal variëren van kleurloos je tijd uitzitten tot roemloos afgaan. De eerste kans op afgaan is maandag a.s. in Straatsburg, waar met name de groene en sociaaldemocratische fracties in het EP hem gaan roosteren. Ze zullen de CDA-politicus genadeloos confronteren met zijn desinteresse tot dusver voor een streng klimaatbeleid en zijn gebrekkige kennis op dit complexe terrein. Natuurlijk krijgt hij die baan, want het EP kan weliswaar dwars gaan liggen, maar von der Leyen kan dat negeren. Wel kan hij inhoudelijk of politiek afgaan in het EP en dat zal dan voor altijd op zijn cv blijven staan. De beelden van zijn optreden zullen steeds weer tevoorschijn worden getoverd als ie later genoemd wordt voor andere functies. Waarom neemt een intelligente man en ervaren bestuurder als Wopke Hoekstra, die, als ie rustig even afwacht en om zich heen kijkt, de mooiste banen kan krijgen, dit soort risico’s op reputatieschade? 

In ieder geval is duidelijk geworden dat Ursula von der Leyen een dringend beroep op Rutte heeft gedaan om Hoekstra te nomineren, omdat zij perse geen ‘klimaatdrammer’ als Kaag wilde. De reden daarvoor: von der Lyen wil volgend jaar graag herkozen worden als commissievoorzitter en haar EVP, de grootste partij in het EP met een sterke plattelandsachterban, wil een veel conservatiever klimaatbeleid. En dan heb je aan Kaag een slechte en aan Hoekstra een goede. Die bijt maandag gewoon even door de zure appel heen en over een jaar zal zijn nieuwe politieke baas hem wellicht een wederdienst bewijzen als er in ergens Europa een mooie baan te vergeven is. Toch zou ik maandag niet graag in Hoekstra's schoenen staan. Hoewel.....misschien worstelt ie zich er wel met veel branie doorheen en verdampt de heisa daarna snel door veel belangrijkere vraagstukken. (jv)

111.  Veelpraters en luisteraars

Donderdag 28 september 2023

Zo nu en dan overkomt het je: je ontmoet iemand die veelvuldig het woord pakt. En dan realiseer je je weer dat je twee groepen mensen kunt onderscheiden: de luisteraars en de veelpraters. Je hebt mensen die bereid zijn om echt naar anderen te luisteren of dat zelfs graag doen. En je hebt er die juist erg moeilijk kunnen luisteren, maar vooral graag zichzelf horen praten. Ze zijn het liefst zelf zoveel mogelijk aan het woord. Ze nemen direct het initiatief en geven dat, als het maar even kan, niet meer uit handen. Ze stellen voor de vorm nog wel eens een tussendoor-vraagje, maar in het antwoord zijn ze niet echt geïnteresseerd. Ze geven dat antwoord ook het liefst zelf nog of ze bedenken ondertussen een nieuw verhaal en wachten tot de ander even adem haalt en een stilte laat vallen, een gat waar ze dan meteen weer induiken. De obsessieve praters: je hebt ze in alle soorten en maten. Het is een speciaal slag volk. Vaak niet eens onaardig, integendeel zelfs.

Hoewel bepaald geen notoire zwijger voel ik mezelf, als ik moet kiezen, toch meer thuis in het kamp van de luisteraars en vragenstellers, dan in dat van de veelpraters. Ik vind luisteren geen straf. Natuurlijk heb ik ook m’n momenten dat ik evident geklets probleemloos als achtergrondruis kan laten verdampen, maar er zijn ook veelpraters die me boeien of intrigeren. Hen volg ik scherp. Luister aandachtig. Kijk naar hun lichaamstaal. Probeer in hun brein te kruipen. Wat beweegt hen? Vinden ze zelf echt dat ze belangwekkende zaken te melden hebben? En waarom denken ze dat ik geïnteresseerd ben in alles wat ze te vertellen hebben?

Ik denk dat de veelpraters zich dit allemaal in het geheel niet afvragen. Dat maakt hen een apart slag mensen. Ze zitten structureel in hun oreer-modus. Het gaat mij er niet zozeer om dat ze geen enkele oprechte belangstelling hebben voor de luisteraar (dat hebben ze vaak niet), maar ik vraag me vooral af: wat zijn hun drijfveren? Zijn ze er van overtuigd dat zij het interessantste verhaal te vertellen hebben en willen ze anderen daarmee een plezier doen? Pakken ze steeds het woord omdat ze bang zijn voor stiltes? Is het toch een zekere vorm van narcisme? Of zijn ze onzeker van zichzelf, willen ze dat compenseren en rebbelen ze daarom maar door? Je weet het niet.

Ze lijken in ieder geval de nodige zelfreflectie te missen en niet in staat om door de ogen van de luisteraar de impact van hun eigen gepraat te doordenken: ,,hoe zou wat ik zeg bij de ander indalen? Daalt het überhaupt in?" Deze vragen zijn meestal diverse bruggen te ver voor de veelprater. Ik vind hem of haar een interessant psychisch fenomeen. Jammer dat het nauwelijks mogelijk is om dieper inzicht in de drijfveren van deze mensen te krijgen.

Overigens zal ik de veelprater op geen enkel moment het gevoel geven dat het me niet interesseert wat hij te berde brengt. Integendeel. Ik probeer er juist achter te komen waarom me al die dingen worden verteld. Dus vraag door. Diep uit. Geef feedback. Buig mee. Treur mee. Net zo lang tot de prater is uitgeput of zijn hele repertoire heeft afgewerkt. Meestal is het dan ook weer tijd om op te stappen. 

Volgens mij worden de luisteraars en vragenstellers vaak veel wijzer van dergelijke gesprekken dan de veelpraters. En zo niet, dan kun je er altijd nog een stukje over schrijven. (jv) 

110.   Waarom moeten kiezers met laakbare opvattingen eigenlijk serieus genomen worden?

Woensdag 27 september 2023

Elke politicus die relevant wil blijven moet zo nu en dan enig opportunisme niet schuwen. Maar ze moeten het dan wel zo doseren en verpakken dat ze toch ook nog geloofwaardig blijven. De talentvolle VVD-voorvrouw Dilan Yeşilgöz moet op dit punt nog wel wat slimmer worden. Het is namelijk behoorlijk opportunistisch, zeg maar ongeloofwaardig, dat ze nu vanuit het niets beweert dat ook de VVD ‘bestaanszekerheid’ altijd al een belangrijk issue heeft gevonden. En wat ze zegt over het strak beperken van vluchtelingenstromen naar Nederland is evident electoraal gemotiveerd, want zij weet zelf ook dat het magere maatregelenpakketje waarmee ze dit wil realiseren juridisch niet kan, in de praktijk niet gaat werken of dermate asociaal is dat de echte liberaal dat toch ook niet zou moeten willen.  

Maar haar meest opvallende opportunistische draai is die van het niet meer uitsluiten van de PVV als potentiële regeringspartner. Rutte heeft, ook namens haar, tien jaar lang bezworen dat een partij met zulke foute, niet rechtsstatelijke opvattingen voor de VVD nooit een serieuze coalitiepartner kan zijn. Yeşilgöz breekt die belofte en wel met het vreemdste argument dat ze voor dit opportunisme had kunnen bedenken: ,,wij willen die één miljoen PVV-stemmers niet afschrijven, maar serieus nemen.” Ik begrijp dat ze niet eerlijk kan zeggen dat ze hiermee het erg-rechtse deel van haar eigen achterban wil paaien om te voorkomen dat die naar extreemrechts overlopen, maar het ‘bedachte’ argument dat ze de PVV-kiezer niet wil afschrijven, maar serieus wil nemen, slaat toch nergens op?  

Tot dusver heb ik geen enkele journalist horen vragen wat ze daar nu precies mee bedoelt. Ik denk dat ze daar bij doorvragen ook helemaal niet uitkomt, want waarom zou je kiezers die stemmen op een abjecte partij die grote groepen Nederlanders hun grondrechten wil ontnemen niet mogen afschrijven (voor jouw VVD), en waarom zou je ook nog eens serieus moeten nemen? En waarom zou je de leider van een partij die gebedshuizen en heilige boeken van één specifieke partij wil verbieden serieus moeten nemen en eventueel als regeringspartner willen overwegen? Alleen omdat één miljoen burgers op hem stemmen? Met dat argument had Yeşilgöz dus de 300.000 antisemietische kiezers van de NSB-er Anton Mussert ook serieus moeten nemen? Wat ze eigenlijk zegt is dat ze ook de stemmers op racisten, antisemieten, islamofoben of migrantenhater serieus wil nemen? Maar dat kan toch niet zonder ook de opvattingen van die kiezers serieus te nemen? Yeşilgöz zal heel wat verbale acrobatiek moeten inzetten om weer uit deze fuik met amorele standpunten te kunnen zwemmen.

Ik geloof Yeşilgöz zonder aarzeling als ze zegt dat ze een afkeer heeft van al die abjecte PVV-standpunten. Maar dat gaat dus niet samen met het serieus nemen van kiezers mét zulke standpunten. En ik begrijp ook haar afwegingen niet: de PVV, als de partij van ‘eigen volk eerst’, weer salonfähig maken, alleen om je eigen erg-rechtse kiezers binnenboord te houden, maar met als groot risico dat een deel van je wat progressieve achterban uit afkeer wegvlucht. Wat is hier electoraal en moreel de winst?

De VVD-sympathisanten met enige historisch besef zullen met afgrijzen terugdenken aan de teloorgang van het CDA, de partij die 13 jaar geleden ook besloot om met extreemrechts in zee te gaan en daarna gedurende lange tijd uit puur opportunisme een zo rechtse koers insloeg, dat de christelijk-sociale CDA-kiezers massaal wegvluchtten. Laten we hopen dat zoiets de VVD niet overkomt, want zonder een stevige liberale middenpartij kan dit landje niet stabiel geregeerd worden.  (jv)

109. Wat doen we met de agressieve bejaarden als de tekorten aan verpleeghuispersoneel blijven oplopen?  

Maandag 25 september 2023

Sommige urgente vraagstukken lijken onoplosbaar. Althans, niet oplosbaar op een humane manier. Ik hoorde kort geleden een schrijnend voorbeeld. Dat er met de vergrijzing onontkoombaar ook steeds meer hulpbehoevende demente bejaarden bijkomen, is een bekend gegeven. Dat er daarnaast steeds grotere tekorten aan zorgmedewerkers aankomen, weet ook iedereen. Zet die beide ontwikkelingen uit in een grafiek met een tijdlijn en je kunt simpel vaststellen wanneer die tekorten aan zorgmedewerkers schier onbeheersbaar worden en tot inhumane situaties in de ouderenzorg zullen leiden. En dan hebben we het nog niet eens over de uitgaven-explosies als gevolg van die almaar uitdijende zorgvraag, zonder rem.

Maar het probleem is nog veel nijpender dan uit zo’n onheilspellende grafiek blijkt. Dit heeft te maken met een ontwikkeling, die maar weinig bekend is en die ook niet aan de grote klok wordt gehangen: binnen de snel groeiende groep hulpbehoevende dementen, zitten steeds meer agressieve bejaarden die alleen met 24-uurs zorg een beetje in de klauw zijn te houden. Ze bijten, spugen en slaan naar medewerkers en andere patiënten, ze schelden als bootwerkers en roepen racistische scheldwoorden naar donkere medewerkers en willen niet door hen verzorgd worden. Ze vragen niet alleen veel meer tijd van de zorgmedewerkers, ze eisen die tijd ook. De noodzakelijke personeelsinzet per demente bejaarde in een verpleeghuis stijgt daardoor dramatisch, terwijl de animo om voor deze mensen te zorgen omgekeerd evenredig daalt. Elke agressieve patiënt vraagt een permanente inzet van minsten 3 medewerkers per 24 uur. Dat is voor geen enkel verpleeghuis te managen. Er zijn in de meeste huizen al te weinig medewerkers voor de ‘normale’ dementen.

Hoe lossen we dit probleem op? Er meer financiële middelen op inzetten om meer personeel aan te trekken, zal niet veel helpen, want er willen nu al veel te weinig mensen in die sector werken. En die animo neemt alleen maar af. Om de andere patiënten niet te laten lijden onder de  continue aandacht die de agressieve patiënten opeisen, zit er voor het verpleeghuis niets anders op dan de agressieve oudjes vast te binden en/of met medicatie zodanig tot rust brengen dat ze geen hinder meer geven. Als bekend zou worden dat dit op grote schaal gebeurt, kun je natuurlijk voorspellen hoe er in de media op gereageerd gaat worden. Het beeld van platgespoten zombie-bejaarden zal als inhumaan beleid gehekeld worden. Familie zal in opstand komen als ze er achter komen dat hun vaders en moeders dit wordt aangedaan. Ben wel benieuwd met welke werkende oplossingen de criticasters dan vervolgens komen? Gaan ze zelf het zorgpersoneel in grote getale ondersteunen door hun eigen agressieve vader of moeder in toom te houden en te verzorgen?

Wanneer gaat ‘de politiek’ in meerderheid overstag en accepteert ze de harde realiteit dat we zonder grote groepen nieuwe arbeidsmigranten de personeelstekorten in de vitale sectoren, waaronder de zorg, niet gaan oplossen? Er zullen, naast gerichte wervingen van arbeidsmigranten, ook onorthodoxe maatregelen bedacht moeten worden. Tenminste, als we het op grote schaal platspuiten van agressieve demente bejaarden willen voorkomen. (jv)

                                     Volkskrant 22 september 2023

108.  Algemene Politieke Beschouwingen 2023: voorzichtige start van de verkiezingsdebatten.

Vrijdag 22 september 2023

De Algemene Politieke Beschouwingen waren ook dit jaar voor de liefhebber weer een interessant politiek theater, maar wel een theater waarin het gaat over zeer serieuze zaken. De constructieve partijen maakten er meer dan anders veel werk van om op een aantal urgente dossiers het kabinetsbeleid te amenderen. Er werden diverse onorthodoxe coalities gesmeed, wat mogelijk werd omdat de coalitiepartijen zich zonder consequenties van het kabinetsbeleid konden distantiëren. Zo konden ze zich met het oog op de verkiezingen nog wat profileren op de eigen speerpunten. Er werden meerderheden georganiseerd om voor een paar miljard binnen de kabinetsvoorstellen te verschuiven. Op een rijksbegroting met € 433 miljard aan uitgaven en € 403 miljoen aan inkomsten blijven die verschuivingen natuurlijk peanuts. Maar toch: om te voorkomen dat er een miljoen mensen door het bestaansminimum zouden zakken had het kabinet € 2 miljard uitgetrokken om dat aantal met een paar honderdduizend te verlagen. Een schijntje. Want nog steeds blijven met dit beleid vele honderdduizenden onder dat bestaansminimum. De Kamer wilde daarom boven op die € 2 miljard nog eens € 4 miljard uittrekken om de ruimte in de portemonnee van de burgers nog wat te vergroten, maar daar moeten dan vooral ook de midden- en hogere inkomens mee bediend worden. Dat generieke karakter van die extra impulsen lijkt me niet verstandig, temeer omdat het gaat om niet goed doordachte voorstellen, die een inflatie-opdrijvende effect zullen hebben en die de zorgwekkende trendmatige stijging in het begrotingstekort verder zullen opjuinen. Dat wordt in de komende vier jaar onontkoombaar weer stevig bezuinigen, € 17 miljard zeggen de rekenmeesters. Maar zo vlak voor verkiezingen mogen ook de mensen die het niet echt nodig hebben blijkbaar niet vergeten worden, dus ook voor hen wat extraatjes, die netto hoger zullen zijn dan die van dé minimumlijders. 

De meeste Kamerleden gingen, zoals gebruikelijk, politiek en persoonlijk respectvol met elkaar om, maar ook dit jaar konden de politiek geïnteresseerden die het grootste deel van debatten hebben gevolgd weer niet heen om de ergerniswekkende optredens van de politieke querulanten van populistisch en extreem rechts. Niet te harden waren, zoals bij elk plenair debat, de maffiose huisjesmelker von Haga, de pedante opportunist Eerdmans, de xenofoob Wilders en de steeds zotter wordende Baudet. Die laatste hoort er eigenlijk helemaal niet meer bij. Vindt hij overigens zelf ook. Nu kwam hij weer met het verhaal dat de landing op de maan nooit heeft plaatsgevonden en de aanslag op het World Trade Centre door de VS zelf in scene is gezet. Hij wordt nu zelfs door Wilders niet meer serieus genomen en publiekelijk voor joker gezet. Sommigen denken dat dit soort gestoordheid geen erupties uit een ziek brein zijn, want hij weet echt wel beter denken ze, maar onderdeel zijn van een slim politiek plan: hiermee zou Baudet veel ophef creëren en aandacht voor zijn persoon genereren, waardoor steeds meer burgers in het stemhokje toch aan hem denken. Dus gesimuleerde gekte als politiek verdienmodel? Het lijk mij een weinig plausibele duiding. Forum scoorde sky-high toen zijn discipelen en kiezers nog dachten dat het brein van het grote genie perfect functioneerde. Maar sinds ie almaar verder van het padje raakt en verkondigt dat de NAVO met de oorlog tegen Rusland is begonnen en de wereld geregeerd wordt door een kongsi van Joden, vrijmetselaars en reptielen is ie niet alleen de meeste van zijn partijgenoten in de beide Kamers en de Provinciale Staten kwijtgeraakt, maar ook het grootste deel van zijn kiezers. Als hij zijn gekte dus simuleert omdat hij denkt dat hij daarmee zijn populariteit en aanhang kan vergroten is ie nog maffer dan maf. Het zou voor de geestelijke volksgezondheid in ons land winst zijn als deze verwarde clown zo snel mogelijk wordt opgenomen en behandeld. Hij is een schande voor de Kamer en de Nederlandse politiek.

Maar toch…het type waaraan ik me tijdens deze APB toch het meeste heb gestoord was BBB-bazin van der Plas, voorvrouw van het agro-populisme. Vooral ook door haar geveinsde gewoonheid, snelle gekwetstheid en haar soms onzinnige voorstellen. Ze neemt anderen zonder gêne bij herhaling de maat, maar ze kan zelf geen spatje kritiek verdragen. Dan gaat ze verontwaardigd en agressief blazen. Dat zij daar als één-pitter staat met een air of ze die 15 zetels al binnen heeft, is tot daar en dat zij meer dan wie dan ook te pas en vooral te onpas naar de interruptiemicrofoon waggelt, ook als ze niets substantieelst te vragen of zeggen heeft, kan ik gezien haar te verwachten status na 22 november ook nog wel begrijpen. Maar waar ik allergisch voor ben, is dat geagiteerde, bozige toontje als andere Kamerleden of Rutte haar durven tegenspreken, haar wijzen op elementaire denkfouten in haar betoog, haar wel erg selectief omgaan met de feiten hekelen of haar claim als allesweter over de agro-sector onderuithalen. Dat gaat ze zeuren, zemelen en bozig doen. Dan noemt ze de kritiek van haar opponenten ,,bekende riedels", zonder er verder serieus op in te gaan.

De BBB-bazin heeft, en dat maakt haar tot een treurig geval, geen enkel benul van de elementaire begrotingsspelregels. En is daar dan nog trots op ook. Gisteren daarvan een brutaal staaltje toen Jan Paternotte van D66 haar wees op het feit dat geen enkel voorstel uit haar verkiezingsprogramma financieel gedekt is. Hij pakte er zomaar een paar veel-kostende plannen uit die optellen tot meer dan € 35 miljard structureel. Hoe wilde BBB die gaan financieren/dekken, zo vroeg hij. Moet het begrotingstekort daarvoor nog verder omhoog? Nee, zei van der Plas, juist omlaag. Moeten de belastingen dan misschien omhoog? Nee, zei ze, juist omlaag. Maar hoe moet die greep in de staatskas van € 35 miljard dan wel gefinancierd worden? Nou, zei ze, dat liet ze graag aan het kabinet over. Hoongelach vanuit een groot deel van de Kamer was haar deel. Zelf had ze, denk ik, niet eens door waarom er gelachen werd. Ze snapt het 'systeem' gewoon niet. Of ze heeft er maling aan. Toen andere partijen haar beschuldigden van een graties-bier-beloftes had zij geen andere reactie dan het wat onnozele ,,wat is er tegen gratis bier?" Humor? Lijkt me sterk. Twee minuten later nam ze het Rutte zeer kwalijk dat hij er ook bij serieuze vragen veel te lachend bij stond. 

BBB zal de plannen niet door het CBP laten doorrekenen, dat is ‘oude politiek’ vond van der Plas. Tot de verkiezingen zal ze haar kiezers blijven voorliegen dat al haar plannen echt wel betaald kunnen worden. Maar na de verkiezingen komt BBB misschien met wel 15 zetels in de Kamer en dan heeft de partij twee opties: 1. al haar dure kiezersbeloften door de plee spoelen omdat wederom zal blijken dat haar plannen onbetaalbaar zijn of 2. niet meeregeren, waardoor er nog moeilijker een kabinet over rechts gevormd kan worden.  

Er zijn mensen die met blijde verwachtingen uitzien naar de periode ná 22 november omdat ze denken of hopen dat er een nieuwe, frisse, positieve wind door Nederland zal gaan waaien. ‘Hope in vain’ vrees ik. De kans is veel groter dat er met een coalitie van VVD, BBB, NSC en PVV (samen volgens de laatste peilingen 79 zetels) een gure rechtse wind door Nederland gaat waaien. Dat zal overigens een uiterts instabiel kabinet worden, waarin drie van de vier partijen nog nooit bestuurd hebben. Dus een gure wind of er gaat helemaal geen wind waaien omdat er geen werkbare en duurzame meerderheden kunnen worden gevormd en de formatie erg lang gaat duren. Daarbij kun je een centrum-progressieve meerderheid ook wel vergeten, dat zit er in ieder geval op basis van de huidige peilingen absoluut niet in, zelfs als je een kabinet met 7 partijen een serieuze optie vindt. Die zeven redelijke en progressief-achtige partijen halen samen nog geen 50 zetels. Voeg je hier dan nog Omtzigts NSC aan toe (wat mij programmatisch irreëel lijkt) dan haal je krap 80 zetels. Kortom: degenen die hopen op betere politieke tijden na 22 november worden, vrees ik, teleurgesteld.

Niet alleen zijn de kansen op een toekomstgericht, probleemoplossend kabinet m.i. niet groot, maar daar komt nog eens bij dat er dan ook geen Rutte meer is om de boel, hoe rommelig die boel ook is, bij elkaar te houden. Het is goed, noodzakelijk zelfs, dat deze Rutte na 13 jaar vertrekt, maar we zouden zo snel mogelijk op zoek moeten naar een nieuwe Rutte. Althans naar een premier met een aantal vergelijkbare gaven: met zijn perfecte beheersing van het politiek ambacht van wealen en dealen, met zijn verbindende kwaliteiten, zijn verbale acrobatiek, zijn vermogen om met veelsoortige en lastige karakters soepel om te kunnen gaan en zijn relaxte en opgeruimde humeur. Van alle politieke leiders die op dit moment in de race zitten, denk ik dat Frans Timmermans zich de virtuositeit van Rutte het snelst eigen kan maken, maar dan zonder Ruttes ergerlijke streken: het geheugenverlies op cruciale momenten, het weglachen van eigen domme acties en het soms te laat ingrijpen bij naderende politieke rampen. Maar ik ben bepaald geen objectieve duider als het om ‘der Frans’ gaat: dit jaar precies 50 jaar lid van de PvdA, weliswaar een kritisch lid, maar toch. Geen Rutte meer....ik vrees dat we een aantal aspecten van zijn politieke vakmanschap erg gaan missen. Ik sluit zelfs niet dat heel wat centrum-rechtse kiezers over een jaartje naar m terug zullen verlangen.😜 (jv)

                      Henk Bleker                                    Maxime Verhagen

107  Twee glibbers die 13 jaar geleden de ontluistering van het CDA in gang hebben gezet.

Zaterdag 16 september 2023

Christelijke politiek heb ik altijd een anomalie gevonden, omdat je je geloof maar achter de voordeur moet belijden en niet in de Tweede Kamer. Toch was het CDA tot en met Ruud Lubbers een interessante machtspartij die medeverantwoordelijk was voor goed bestuur in dit land: stevig rechts, maar ook redelijk sociaal. Een partij die afwisselend met de sociaaldemocratische en de liberale pijlers het land bijna altijd stabiel heeft bestuurd. Maar mijn antipathie tegen deze partij kreeg een flinke boost toen in 2010 de opportunistische glibbers Henk Bleker en Maxime Verhagen het CDA-partijcongres huilerig toespraken en smeekten om met de PVV te mogen regeren. Een ogenschijnlijk half-gedrogeerde Camiel Eurlings pookte daarna de walging nog eens tot ongekende hoogte op. Maar een meerderheid van het congres klapte de handen blauw. Daarna werd het fatsoenlijke smaldeel van de club volledig uitgerangeerd. Het was voor mij een van de absolute dieptepunten in de Nederlandse politiek. Ontluisterend.

Vanaf dat moment hoopte ik dat het CDA ooit zou worden weggevaagd en haar kiezers zouden overlopen naar andere, seculiere, middenpartijen. Dat bijna-verdwijnen van het CDA zal 22 november a.s. waarschijnlijk een feit zijn. Het heeft 13 jaar geduurd, maar dan heb je ook wat. In zekere zin moet je die twee glibbers dus nog dankbaar zijn ook. Zij hebben een proces opgestart dat welhaast onvermijdelijk moest uitlopen op het einde van die ooit stabiele en fatsoenlijke volkspartij. Ze verkochten hun principes voor een paar zilverlingen, hadden schijt aan wat voor integriteitscodes dan ook en legden de morele lat lager dan laag.... tot steeds meer kiezers afhaakten. Hoe kleiner ze werden, hoe rechtser ze werden. De zalvende woorden bleven ze natuurlijk uitbalken, want ze kunnen in die kringen niet anders, maar de politiek van alledag werd steeds asocialer. Op den duur haalden ze Rutte en zijn VVD zelfs rechts in en zaten ze vaak nog geharnaster in het neoliberale model dan de VVD. Toen de zuidelijke EU-landen drie jaar geleden keihard getroffen werden door de coronacrisis, het geld niet meer hadden om hun economie draaiende te houden en honger dreigde, wilde Wopke Hoekstra die tobbende landen helemaal over de rand duwen door steun te weigeren. Botter kon je het niet bedenken. Er was een striemend fluitconcert uit de rest van Europa voor nodig, en een schop onder tafel van Rutte, om hem en zijn CDA weer bij zinnen te krijgen. Waarna er natuurlijk weer even makkelijk excuses werden gemaakt.

Maar ook Hoekstra kon de vrije val van ooit de grootste partij van dit land niet afremmen. Integendeel, hij wist het ontbindingsproces kundig te versnellen. Er waren jaren dat er in het CDA corpsballerig werd geroepen ,,we rule this country", maar de laatste jaren konden ze hun eigen partijtje niet eens ‘rulen’. Alles hebben ze zien verdampen: hun kiezers, hun macht, hun sociale gezicht en hun geloofwaardigheid. Ze hebben inmiddels een nieuwe leider, de intelligente en integere Henri Bontenbal, maar het enige wat bij mij van zijn nieuwe verkiezingsretoriek is blijven hangen is het mantra: ,,wij willen als CDA het fatsoen weer in de politiek brengen.” Gedver. Doe dat eerst maar eens in je eigen partij zou ik zeggen. Hij heeft de ondankbare taak om de op sterven liggende partij netjes naar het einde te begeleiden. Doet hij uiteindelijk het licht of weet ie er de komende jaren nog wat nieuw leven in te blazen? Het grootste deel van zijn kiezers lijkt over te lopen naar twee CDA-klonen: BBB en Nationaal Sociaal Contract, een goed bekkende naam overigens, maar dit terzijde. Of Nederland van die klonen nu echt veel beter wordt, moeten we sterk betwijfelen. Beide partijen willen de overheidsfinanciën op orde brengen, de belastingen verlagen, dus stevig bezuinigen, het gemeenschapsgevoel weer terugbrengen ten koste van persoonlijke vrijheden, het klimaatbeleid- en stikstofbeleid uitkleden, de EU een toontje lager laten zingen en de euro kritisch te lijf gaan. En onze militaire steun aan Oekraïne is bij hen ook niet gegarandeerd.

Het enige lichtpuntje is dat beide partijen ook werk zeggen te willen maken van het inmiddels door alle partijen omarmde thema “bestaanszekerheid”. Zelfs de VVD roept nu, volstrekt ongeloofwaardig, dat dit voor hen ook altijd een belangrijk thema was. Zo maak je de politiek pas echt ongeloofwaardig. Het zou mij niet verbazen als de rechtse partijen na de verkiezingen een paar luizige extraatjes voor de onderkant beschikbaar gaan stellen en dat dan gaan financieren door te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking en stikstof- en klimaatbeleid. Zo wordt dus dat enige lichtpuntje direct weer teniet gedaan door een behoorlijk zwart kruis. Maar misschien wordt Verenigd Links zo groot dat voldoende tegenwicht kan worden geboden aan een beleid waarbij “rechts Nederland haar vingers kan aflikken”. Forza Frans. 

Maar ondanks al deze sombere kanttekeningen.... laten we ook onze zegeningen tellen: het christelijke CDA heeft na 22 november weinig meer te vertellen... 40 jaar na de oprichting volledig gemarginaliseerd. Dat betekent in ieder geval dat rechts beleid niet meer met zalvende christelijke praatjes wordt goedgeluld. Das winst. (jv)

106.  Onze laatste Siamees…bleek toch de voorlaatste.

Donderdag 14 september 2023

Toen 3 jaar geleden onze derde en laatste Siamees via een euthanasie-traject smartelijk aan z’n eindje kwam, wisten we het zeker: dit was de laatste, vanaf nu namen we geen huisdier meer. De redenen waren helder en onweerlegbaar: 1. Een nieuwe Siamees zou ons overleven, en dan? 2. We kunnen snel nog dementer worden en wie moet er dan op enig moment voor m zorgen. 3. In vakanties en op andere momenten dat je weg wilt of moet, moet je van alles regelen, terwijl een Siamees niet tegen verandering kan en ook niet snel tevreden is. 4. Weer een kat met het risico op mankementen oud zien worden, dierenkliniek in en uit, zien lijden en dood zien gaan, daar zitten we níet op te wachten.

Deze argumenten waren 3 weken geleden nog even relevant en onweerlegbaar als 3 jaar geleden, maar toch hebben we afgelopen zondag een nieuwe Siamees opgehaald in de binnenlanden van Drente. Waarom in godsnaam? Absoluut geen idee. Er lagen zeker geen rationele, laat staan verstandige argumenten aan ten grondslag. Het moet gebeurd zijn in een vlaag van verstandsverbijstering. Ineens zei een van ons twee, ik weet niet meer wie: ,,zullen we….” En de ander vergat ,,nee” te zeggen. De werking van het brein is een enigma. Want eigenlijk was het dus een impulsief en intuïtief beluit dat zomaar uit de lucht kwam vallen. Maar dat hoeven overigens niet perse besluiten te zijn die verkeerd uitpakken. Dat weten we, zoals met bijna alle besluiten in het leven, ook de rationele,  pas achteraf. We zullen ongetwijfeld veel plezier aan onze nieuwe huisgenoot beleven, dat is zeker, maar vast ook gedoe. Misschien wel veel gedoe. En weeg dat dan maar eens tegen elkaar af. Het brein doet dat gelukkig meestal niet. Of suboptimaal.

Dus wij naar cattery de Hijkerhoeve in Nijeveen, waar ze nog een paar kittens in de verkoop hadden. Bepaald niet in de aanbieding. Een “hoeve” suggereert veel, op z’n minst enige grandeur, maar het tegenovergestelde bleek het geval. Het was een wel heel bijzonder huisje, met een bijzonder vrouwtje en een ook bijzondere buurman. Het minste wat je er van kunt zeggen is dat het een zeer authentieke combinatie was, tegenwoordig toch een aanbeveling. Het vrouwtje fokte niet alleen Siamezen, maar ook herdershonden. Buiten stond zelfs een ezel in de tuin, maar of ze die ook fokte…het zou zo maar kunnen. Het was een surrealistisch momentje tijdens een erg gezellige middag in het verder wat saaie Drente.

Onze nieuwe huisbewoner, Thai II, 3 maanden oud, maakte een tamelijk timide start. Ja, inderdaad, hij voelde zich zeker en vast een kat in vreemd pakhuis. Zat de eerste 6 uur vooral onder de bank, waar wij m alleen met veel soebatten zo nu en dan onder vandaan kregen. En net toen we dachten dat we een slome duikelaar, zeg maar een kat in de zak, hadden gekocht, onderging ie toch een soort metamorfose. Vanaf maandag loopt hij ons de hele dag met aandacht vragend gemiauw voor de voeten. Als je niet uitkijkt schop je hem per ongeluk de hele kamer door. Het ene moment ligt ie als een baby op je schoot vol overgave te maffen en/of oorverdovend te spinnen, maar het volgende moment vliegt ie als een gek door de kamer en de gang, waarna hij contemplatief voor zich uit gaat zitten staren, om vervolgens alles onderzoekend door het huis te sjokken. En als wij naar bed gaan, gaat hij blijkbaar ook te bedde, want we horen hem de hele nacht niet, geen kiik. Pas als hij ons rond kwart voor zeven boven hoort stommelen, begint ie weer wat geluid te maken. En dat houdt dan eigenlijk niet op.

Dus rustig ’s nachts en een druktemaker overdag. Maar het kan ook een beetje te gek worden. Gisterenavond liep hij eerst een poosje op z’n gemak miauwend in de kamer op en neer, alle hoeken en gaten aandachtig inspecterend en plotseling, vanuit het niets, rent hij naar de gordijnen, springt er van een afstandje in en klimt met de virtuoze techniek van een aap vliegensvlug, en voor het eerst van zijn leven, naar het plafond. Waarna hij zich zijwaarts beweegt, ons triomfantelijk aanloert, en zich vervolgens behendig laat zakken. Om over te gaan tot zijn orde van de dag. En dit herhaalde hij tot hij ons met een krant zag staan, klaar om hem bij een volgende klim een ram te verkopen. Dan de hoge krabpaal met 3 verdiepingen die we voor hem apart uit Taiwan hebben laten komen. Het blijkt een slimme aankoop. Hij scheurt met grote regelmaat naar boven en gaat vervolgens in het hoogste mandje even te ruste. Maar krabben doet ie niet aan de 3 palen, waaruit de krabpaal is opgebouwd…nee, dat noodzakelijke krabben, dat doet ie vol overgave in ons kostbare tapijt, dat hij, zeker weten, in no time zal hebben gesloopt. We krijgen zo dus de keuze tussen of de kat wegdoen of de hele kamer later met Spaanse tegels beleggen.

Je kunt je niet voorstellen dat er in zo’n klein ding, eigenlijk een geraamte met een velletje eromheen, zoveel kracht, energie, snelheid en vooral ook geluid zit. Maar ondanks al die bravoure: het ‘beest’ hoeft maar één onbekend geluidje te horen of één onbekend persoon te zien en hij schiet schichtig onder de bank waar je hem alleen met veel geslijm na 10 minuten weer onderweg krijgt.

Kortom: we hebben hem pas 3 dagen maar het lijkt wel 3 weken. Toch zouden we hem nu al niet meer willen missen…denk ik. Als hij zich zo blijft ontwikkelen hebben we bepaald geen kat in de zak gekocht, maar misschien wel een dier dat ons duidelijk zal gaan maken hoe hier de zaken vanaf nu geregeld gaan worden. We zullen m dus wel snel moeten laten zien wie hier de bazen zijn. Het wordt een harde strijd. Het is voor ons nu erop of eronder. Hij wordt onze kat, of wij zijn personeel.  (jv)

105.  De eerste zwarte president moest kapot: hoe racisme de Amerikaanse samenleving splijt.

Vrijdag 8 september 2023

Deze week hebben wij naar de driedelige HBO-documentaire “Obama: In Pursuit of a More Perfect Union” gekeken. We volgen in de serie de opkomst van de ambitieuze politicus Obama, de ups en downs van zijn presidentschap en zijn kansloze strijd om zowel een president voor zwart als wit Amerika te zijn. Hij heeft het met zijn briljante retorische gave van 2009 tot 2017, al schipperend tussen droom en daad, geprobeerd, maar stond vanaf het begin voor een onmogelijke opgave. Want hij moest wit Amerika het gevoel geven dat hij de zwarten in zijn beleid geen voorkeursbehandeling zou geven, terwijl zwart Amerika juist (terecht) van hem eiste om nu eindelijk eens iets te gaan doen aan hun grote achterstandspositie, aan de baan- en schooldiscriminatie en aan het virulente racisme dat de Amerikaanse samenleving al vanaf de onafhankelijkheidsverklaring in 1776 verdeelt en vergiftigt. Het grootste deel van de witten bleef hem echter wantrouwen, ondanks zijn verzoenende woorden, en veel van z’n zwarte kiezers, waren wel trots op hem, maar werden ook teleurgesteld, mede door die verzoenende woorden en te weinig concrete daden voor de zwarte gedepriveerden. De verwachtingen waren ook irreëel hoog. Maar hij werd in ieder geval een perfect rolmodel voor de ambitieuzen uit de minderheidsgroepen.

Het is hoe dan ook een mirakel dat hij toch nog een tweede termijn kreeg. Temeer daar de Republieken hadden gezworen dat ze er in het Congres alles aan zouden doen om van een Obama een ‘one-term-president' te maken. Daarbij hebben zij alle denkbare smerige trucs uit de kast gehaald om hem tegen te werken. Liegen. Bedriegen. Demoniseren. Fake-news. Fox-news. Alles was geoorloofd. Heilloze politiek, niet bedoeld om de VS beter te maken, maar om de president zo snel mogelijk uit het Witte Huis te krijgen. Het kon in hun perceptie niet zo zijn dat het normaal zou worden dat een zwarte het hoogste ambt van de VS zou vervullen. Dat racisme zit er gewoon bij die witte zultkoppen ingebeiteld. Hun cultuur is van doordrenkt. Bij de rechtse Amerikanen gaat het niet om de kwaliteit van het bestuur, maar om geld, geloof en vooral ras. Ras is al 250 jaar de factor die samenleving splijt. Het achtjarige presidentschap van Obama heeft het racisme alleen maar verergerd, omdat veel witten bang waren dat een zwarte man in ‘hun’ Witte Huis normaal zou worden. Die zwarten kregen teveel praatjes. Ze wilden erbij horen. Ze wilden gelijkwaardigheid en gelijke kansen. Maar dit ging de rednecks vele bruggen te ver. Een deprimerende conclusie.

Obama komt in de bijna vijf uur durende documentaire soms over al een wat naïeve idealist, maar blijkt ook gewoon een raspoliticus die mensen voor zich in wist te nemen en veel van zijn plannen toch door een vijandig Congres wist te loodsen. Met als absoluut hoogtepunt de Obamacare. De documentaire laat met vele voorbeelden zien wat we al wisten: de man kan briljant speechen en zegt in vraaggesprekken vooral zeer verstandige dingen. En hij heeft ondertussen ook al drie interessante en goed geschreven boeken op zijn naam staan. Mijn inschatting is dat Obama een van de meest integere, fatsoenlijke en intelligente presidenten in de moderne geschiedenis van de VS is geweest, die werd opgevolgd door op afstand de minst integere president....een onbeschofte, narcistische, liegende en gevaarlijke maffiabaas. Het contrast kon niet groter zijn.

Maar het presidentschap van Obama heeft in ieder geval, zoals gezegd, ook opgeleverd dat ambitieuze kinderen van minderheidsgroepen in de VS hebben kunnen zien dat je ook met een niet-witte kleur in beginsel een kans maakt om aan de top te komen. De betekenis van zo’n rolmodel moet niet onderschat worden. Burgemeester Aboutaleb en Kamervoorzitter Arib hebben die belangrijke rol hier ook gespeeld richting de Nederlanders met een migratieachtergrond. En daarom is het ook zo belangrijk dat de GroenLinks-PvdA-combinatie Esmah Lahlah op plaats twee van de gezamenlijke Tweede Kamerlijst heeft gezet. Zij is gepromoveerd kinderpsycholoog en de wethouder die zich in Tilburg heeft bewezen met de inzet voor de bestaanszekerheid voor de onderklasse. In 2022 werd zij door Binnenlands Bestuur verkozen tot beste lokale bestuurder. Dus het is iemand met bestuurservaring, een mooi cv en een rolmodel voor vergeten groepen, die vol wantrouwen naar de 'witte politiek' kijken. Iemand die je er graag bij wilt hebben.

Die plaatsing van LahLah op plaats twee is dus een verstandige en symbolisch belangrijke keuze. Maar ook een gewaagde. Want je mag vrezen dat er door de media niet zozeer naar haar politieke verhaal zal worden geluisterd, maar dat men vooral op zoek zal gaan naar smalende reacties op haar achtergrond, geloof en outfit, in de trant van: ,,wat moet zo’n moslim met een hoofddoekje in de Tweede Kamer”. Onze extreemrechtse vrienden in de Kamer kunnen weer los gaan. Het was ook een van de meest ontluisterende fragmenten uit de Obama-serie….een witte redneck die, terwijl de haat uit zijn ogen spat, roept: ,,wat moet die zwarte kutneger in ons Witte Huis?” En dan ook nog socialist en moslim, vond niet alleen deze racist, maar een groot deel van het rechtse electoraat. Obama werd door Republikeinse media geframed als een zwarte duivel. En dat ging er bij rechts Amerika in als koek. 

De terminologie van die redneck zal hier in het openbaar niet snel gebezigd worden. De minachting zal stiekemer geventileerd worden. Want vergis je niet, dat racisme en die aversie tegen de ‘etnisch vreemden’ zijn ook in ons land onder en boven het oppervlak springlevend. Ook hier willen de witten in ‘nette’ buurten liever geen Marokkanen of, nog erger, moslims met een hoofddoekje als buur. Niet omdat ze die persoon als mens kennen, maar omdat ze een negatief beeld hebben van de groep waar zo iemand uit komt. En als die groep in jouw dommige breintje niet deugt, dan is de kans te groot dat het individu dat daar uitkomt ook niet deug. Dus wegwezen uit deze buurt.

Tegen dit soort xenofobe vooroordelen kon ook Obama uiteindelijk niet op. Zijn aanwezigheid in het WH blies het racisme-vuur juist aan. Toch is de docu-serie niet alleen boos makend over de gevaarlijke gestoordheid van zo'n beetje de helft van de Amerikaanse samenleving die nog steeds een obscure maffiabaas steunt, maar ook boeiend en soms ontroerend. Het doet op z'n minst hevig terugverlangen naar het pré-Trump tijdperk. (jv)

104.  Bloedlanden’: 14 miljoen burgers vermoord, de meesten nog vóór WOII.

Donderdag 7 september 2023

In zijn boek ‘Bloedlanden’ analyseert Timothy Snyder de waanzinnige geschiedenis van Oost-Europa tussen 1933 en 1945. Centraal staan hierbij de mega-misdaden zowel voor als tijdens en ook na de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen de misdaden gepleegd in opdracht van de nazi- en Sowjetbazen, maar ook de moordpartijen gepleegd door ‘gewone’ burgers in dorpen op het platteland. Er bestond een klimaat van haat en omdat er in die periode in grote delen van Oost-Europa geen sterke staatsstructuren meer bestonden kon er straffeloos gejaagd en gemoord kon worden op 'hen die er niet bij hoorden'. Joden en andere etnische minderheden.

Tot de ‘bloedlanden’ behoorden Polen, Oekraïne, de Balkan, Wit-Rusland en de Baltische staten. De inwoners van dit gebied, zo betoogt Snyder, waren niet ‘slechts’ oorlogsslachtoffers maar ook slachtoffers van een op moord gericht, beleid. De gebeurtenissen in de concentratiekampen in Duitsland, zo stelt hij, waren nog maar het topje van de ijsberg van wat er elders in Europa plaats vond. De auteur beschrijft onder andere de bewust gecreëerde hongersnoden, de gedwongen deportaties, de massamoorden in de kampen, de pogroms en de willekeurige moordpartijen. Wat maakte dat er doelbewust voor kozen werd om miljoenen mensen ter dood te veroordelen? Wat maakte dat er ook miljoenen spontaan’ werden vermoord? Deze vragen worden gedetailleerd uitgewerkt, op basis van veel nieuwe bronnen. Ook de persoonlijke verhalen van direct betrokkenen maken het een aangrijpend en leerzaam boek.

In totaal werden er in de ‘bloedlanden’ tussen 1933 en 1945 14 miljoen burgers door etnisch geweld vermoord, verreweg de meesten voordat in 1940 WOII begon. In dit getal zitten dus niet de slachtoffers van oorlogshandelingen (soldaten en getroffen burgers). In dit gebied, dat ook toen al tot de westerse, joods-christelijke beschaving behoorde, zijn dus wel wat ‘dingetjes’ gebeurd. Er zal nog heel wat in het Midden-Oosten afgeknokt moeten worden, willen ze ook daar op dit ‘beschavingsniveau’ met zoveel slachtoffers kunnen komen.

NB In zijn nieuwe boek "Zwarte aarde Geschiedenis van de Holocaust" borduurt Snyder verder op de thematiek uit Bloedlanden

103  Verzoenen is een complex proces dat ook offers vraagt.

Dinsdag 65 september 2023 

Het kan voorkomen dat de verhoudingen met personen waar je ooit erg close mee was zo vertroebeld zijn, dat er geen zinvol contact meer mogelijk is. Je spreekt elkaar niet meer. Je mijdt elkaar. Dat zal je bij bepaalde personen worst wezen, misschien luchtte het zelfs op, maar soms kun je er ook onder lijden. Niet zelden lijden alle betrokkenen onder zo’n situatie, maar zien ze gedurende lange tijd toch geen wegen om er met elkaar uit te komen. En als dan ook de tijd niet alle wonden heelt, kun je nadenken over manieren om actief te verzoenen.

Het begrip ‘verzoening’ kent verschillende betekenissen. Het kan zowel ‘verbroedering’ betekenen als ‘het beëindigen van een conflict’. Het eerste is natuurlijk het perfecte resultaat. Het tweede soms het hoogst haalbare, maar kan ook al heel mooi zijn. De vraag is dus hoe ver wil je gaan met het weer ‘on speeking terms’ komen? Maar ook: wat is überhaupt haalbaar? Er zijn verschillende strategieën om tot een verzoening te komen. Je kunt er voor kiezen om te beginnen met een diepgaande analyse van de schuldvraag, waarbij je terug gaat tot ‘adam en eva’. Boren. Boren. Maar je kunt ook over het verleden heen stappen, de fouten die (natuurlijk) ‘de ander’ maakte accepteren, verwijten achterwege laten en vooral inzetten op een nieuwe start.

Als je pas tot een verzoening wilt komen nadat alles tot op de bodem is uitgepraat en alle relevante schuldvragen zijn gesteld en naar ieders tevredenheid zijn beantwoord, trek je een zware wissel op de succeskans. Eigenlijk lukt dit alleen als alle betrokken partijen er echt graag uit willen komen, de bereidheid hebben om de eigen fouten in te zien en te erkennen, in staat zijn zich ook in de anderen te verplaatsen, niet alleen gaan voor het eigen gelijk en een zekere mate van vergevingsgezindheid kunnen opbrengen. Dat is nogal wat voor een gewoon mens!!Dit assertieve model om tot verzoening te komen eist van alle betrokkenen ook een zeker intellectueel niveau en het vermogen om de gedachten, redeneerlijnen en gevoelens adequaat onder woorden te brengen. Als een van de partijen deze competenties mist, kun je er beter niet aan beginnen. Want dan kun je er met nog meer ruzie uitkomen, dan je er in ging.

Als je de lat wat lager legt en besluit om niet in het verleden te gaan wroeten, maar slechts aftast of ieder de behoefte heeft om weer regelmatig met elkaar te praten, dan kun je, als die behoefte blijkt, gewoon maar eens beginnen. Werkendeweg kun je dan aftasten of het weer normaal doen tegen elkaar een voldoende goed gevoel geeft om ermee door te gaan. In het begin kun je gevoelige onderwerpen vermijden en na verloop van tijd merk je vanzelf wat wel of (nog) niet bespreekbaar is. Op enig moment zal dan blijken of deze aanpak zo duurzaam is dat het waard is om er verder in te investeren. Dit groeimodel vraagt van alle deelnemers wel dezelfde discipline als het gaat om het (niet) maken van verwijten. Het zal uitermate lastig blijken om verwijten als “toen deed je ook al zo”, “jij hebt altijd alleen aan jezelf gedacht” of “als je toen normaal gedaan had, zat je nu niet in deze situatie” binnenboord te houden. Toch is dat een must, want anders lokt het ene verwijt het andere uit en ben je snel weer terug bij af. Maar of een van beide modellen echt gaat werken en er een reële verzoening tot stand komt, staat of valt vooral met de uitkomst van een simpele emotionele kostenbaten-analyse: krijg ik voldoende van wat ik er in stop ook weer terug of moet ik voor de ‘lieve vrede’ te veel inleveren c.q. te veel accepteren?

Als de oorzaken van de toenmalige breuk nog steeds actueel zijn en nog evenveel ergernis geven, zal een verzoening geen lang leven zijn beschoren. Daarom zal er een minimale acceptatie moeten zijn van gedrag of ideeën die als irritant respectievelijk ‘fout’ worden ervaren. Je kunt bepaald ‘fout’ gedrag van de ander misschien niet begrijpen en er ook geen begrip voor opbrengen, maar het eventueel nog wel accepteren als “zo is het nu eenmaal gelopen” of “ja, de omstandigheden waren ook niet makkelijk” of “misschien zijn er van mijn kant ook wel fouten gemaakt of hebben we elkaar niet goed begrepen”.

Dus de basis voor verzoening is erkennen dat de ‘foute ander’ misschien wel een totaal andere perceptie heeft (gehad) van de werkelijkheid dan je zelf had en zich oprecht benadeeld, geschoffeerd, onbegrepen of slecht behandeld c.q. slachtoffer heeft gevoeld. En dat slachtoffergevoel kan best onzin of zelfs ergerlijk zijn, maar wel de basis voor zijn ‘foute’ gedrag. Wat moet je met zo'n inzicht? Acceptatie is het vermogen om je te verplaatsen in het denk- en gevoelswereld van de ander en je af te vragen: “had mij dat in die situatie ook kunnen overkomen en hoe had ik dan het liefst benaderd willen worden?” Als zulk een acceptatie niet opgebracht kan worden, moet je niet aan een verzoeningsproces beginnen.

Reflectie en zelfreflectie zijn essentieel. De verzoening moet voor alle betrokkenen een win-win-situatie opleveren. De uitkomst moet op den duur zo zijn dat iedereen zich gelukkiger voelt (dan daarvoor) omdat er weer normaal met elkaar kan worden gesproken, waarbij iedereen wel ‘iets’ in moet leveren, maar ook weer niet zoveel dat het ‘ongeluksgevoel’ groter is dan voor de verzoening.

‘Nooit geschoten altijd mis’ of ‘een beetje improviseren’ om een langdurig slechte relatie te verbeteren? Gaat niet werken. Kan tot nog meer verbittering leiden. Verzoening vraagt om een goed doordacht proces van het inschatten van wensen, gevoelen en reacties van de anderen, van calculeren van emotionele kosten en baten en van onderhandelen over ‘geven en nemen’. Wat wil je zelf? En waarom wil je dat? Wat is haalbaar? En hoe pak je dat aan? Daar moet vooraf strategisch over worden nagedacht. Verzoening tot stand brengen is een ‘vak’.

102. Wel goed genoeg om de billen van onze oudjes schoon te schuren, maar ze moeten niet naast ons komen wonen. 😜

Zaterdag 2 september 2023

Wat ik me vaak afvraag bij de migratie-discussies van onze politici: hoeveel inhoudelijke en cijfermatige kennis ligt er nu eigenlijk ten grondslag aan al die uitgesproken, vaak harde opvattingen? Het is in abstracto makkelijk lullen over ‘de vluchteling’ en ‘de migrant’, maar waar heb je het dan in concreto over, nog los van alle persoonlijke drama’s die er achter elke migrant schuil gaan? Zomaar een paar vragen. Welk soort migranten vinden we nu eigelijk een probleem en waarom? Enig idee over welke aantallen het per groep gaat? En welke maatregelen kun je per groep nu wel en niet nemen? Maar zijn die maatregelen ook uitvoerbaar, lossen ze het probleem echt op en welke nadelen zijn er aan verbonden? En zouden we veel nieuwe migranten ook in de toekomst niet keihard nodig hebben nu onze bevolking in zo'n rap tempo vergrijsd, dat we over een paar jaar grote tekorten aan menskracht hebben in bijna alle vitale sectoren van onze samenleving? Ik hoor politici er nauwelijks over. Want...moeilijk, moeilijk....burgers begrijpen de cijfers niet....korte soundbites van minder, minder, minder....meer kunnen ze niet bevatten en zeker niet onthouden. Het is de infantilisering van de burger die wel geïnteresseerd is, die uitstekend in staat is om te begrijpen wat de problemen zijn en wat er wel en niet mogelijk is. Als hem maar het 'eerlijke verhaal' wordt verteld. 

Maar eerst even de cijfers. Het CBS levert elke keer weer statistieken waar je je voordeel mee kunt doen, ook in discussies over migratie. Zo kun je met wat zoekwerk te weten komen dat er vorig jaar in totaal 401.351 immigranten naar ons land kwamen en er 173.469 personen uit Nederland migreerden. Er was dus een positief migratiesaldo van 227.882 personen. Slechts 11% van deze immigranten was asielzoeker van buiten Europa. Niet minder dan 19% behoorde tot de groep gevluchte Oekraïners: een tijdelijk zaak, mag je hopen. En een deel gaat weer terug. Maar de overgrote meerderheid, bijna 70%, betrof migranten uit de EU, de VS en Azië die hier legaal kwamen om te werken, om te studeren of om bij hun partner te verblijven. Het aandeel ‘veilige-landers’ in de groep asielzoekers bedroeg slechts 5%. (1)

De komende maanden wordt migratie een van de meest explosieve politieke dossiers. Het de uitkomsten zullen mogelijk bepalend zijn voor het soort kabinet dat we krijgen. Politiek rechts vindt dat we al veel te vol zitten, dus: “minder minder minder” tegen elke prijs. (2). De linkerkant van het politieke spectrum erkent dat het migratievraagstuk een knellend probleem is, dat we slim en planmatig moeten tackelen, maar is van mening dat we rijk genoeg zijn om de gemiddelde jaarlijkse hoeveelheid vluchtelingen humaan op te vangen, en dus: wie recht heeft op de verblijfstatus moet ook snel kunnen inburgeren en werken en als een ‘normale’ landgenoot worden behandeld. Het politieke centrum scharrelt een beetje tussen rechts en links door: ze vindt dat we de huidige aantallen asielzoekers niet meer aankunnen, maar 'het probleem' moet wel humaan ‘geregeld’ worden. Wat in hun politieke praktijk tot toch meestal neerkomt op: we moeten de vluchtelingen zoveel mogelijk ‘buiten de deur' houden en de problemen op het bordje van andere landen leggen. 

De ‘we-zitten-al-vol’-burgers willen harde maatregelen, terwijl ze best weten dat de meeste maatregelen die ze bedenken niet kunnen, niet helpen of economisch niet erg slim zijn zijn. Grenzen dicht? Kan fysiek en juridisch niet. Arbeidsmigranten weren? Kan juridisch niet en zou heel wat economische sectoren lam leggen. Vluchtelingen de grens overzetten? Lukt niet, kan juridisch niet en zou een morele deconfiture betekenen. ‘Veilige-landers’ terugsturen? Lukt niet, want hun thuislanden willen ze niet terugnemen en je kunt ze toch niet eeuwig op straat laten zwerven of doodschieten.

Kortom: het migratievraagstuk, dat onmiskenbaar politiek urgent is, is wel een ‘dingetje’. Natuurlijk zijn er maatregelen mogelijk die kunnen werken, maar niet op de korte termijn. Om te beginnen zou je de migratiestromen in EU-verband veel beter kunnen reguleren en de oorzaken van de vluchtelingen- en migratiestromen kunnen aanpakken. Je kunt de toelating van arbeidsmigranten, kenniswerkers en studenten strakker doseren op basis van urgente arbeidsmarktbehoeftes en de beschikbaarheid van fatsoenlijke huisvesting. Dit vraagt deels om het openbreken van EU-verdragen en is gaat dus pas op de langere termijn iets opleveren.

Maar ook de relatief beperkte groep asielzoekers is op korte termijn niet of nauwelijks te sturen. Je kunt niet voorkomen dat ze uit hun regio vluchten voor lijf en leden, omdat ze geen enkel alternatief hebben willen ze blijven leven. En dan kun je als beschaafd land kiezen voor een humane behandeling of een inhumane, verelendungspolitiek. Een deel van onze politieke kaste kiest voor dat laatste, zo blijkt uit de systematische wijze waarop men de afgelopen jaren het hele asielsysteem, qua opvang, procedures, bemensing en huisvesting voor statushouders heeft afgebroken en laten vastlopen. In de hoop dat de beelden daarover een afschrikwekkend effect zouden hebben op vluchtelingen op zoek naar een veilige haven. Wat het natuurlijk niet had. Want zelfs de ellende hier is voor hen nog beter dan de ellende daar.

Exclusief de gevluchte Oekraïners, is de groep ‘echte vluchtelingen’, zoals in de intro aangegeven, dus maar een beperkt deel van de migrantenpopulatie: 11%. Die kunnen we op basis van internationale verdragen niet weigeren om ‘in procedure’ te nemen en je kunt dus ook geen hek om Nederland zetten om ze ‘buiten’ te houden. Dan hebben we tot slot nog de paar duizend ‘veilige landers’, een vreselijk eufemisme voor vaak jonge Noord-Afrikaanse mannen die gevlucht zijn voor de armoe en uitzichtloosheid in hun land, maar geen recht hebben op een verblijfsvergunning en weer terug moeten naar hun geboorteland, dat ze vaak niet niet meer wil opnemen. Ze worden uit elk EU- land weggejaagd, leven vaak als dieren op straat en hebben niets meer te verliezen, en weinig meer te winnen. Dat creëert opstandigheid en vaak haat. Een deel van hem zorgt daardoor voor veel overlast. In ons land gaat het om een op zich beperkt aantal gevallen, maar ze zijn vaak erg negatief in het nieuws zijn en bepalen daarmee het beeld, waar de tienduizenden vluchtelingen die wel recht hebben op asiel de dupe van worden in de media, de publieke opinie en de politiek.

Hoe nu verder? In de verkiezingscampagne zullen we vernemen welke briljante, slimme, humane, uitvoerbare en effect-hebbende voorstellen de verschillende partijen hebben bedacht. Ik heb daar hoge verwachtingen van. 😜😜 Want in het kader van de nieuwe bestuurscultuur kappen onze politici nu definitief met hun ophitsende symboolpolitiek, waarmee ze de pechhebbers en de perspectieflozen bestrijden en willen weren. (3). Maar nu even serieus: de VVD heeft de PVV 'niet uitgesloten' en daarmee de hand gereikt om het asielprobleem samen aan te pakken. Als dat echt serieus bedoeld is, kan dat wel eens fout voor die partij aflopen. Ik zie de opportunistische gladjakkers Bleker en Verhagen nog huilebalkerig voor het partijcongres van het CDA staan, waar ze toestemming vroegen voor een heilloos verbond met de PVV. Het was het begin van de CDA-ondergang. Hopelijk is dat niet het voorland van de VVD, want een fatsoenlijke liberale blijven we in dit land nodig hebben.

Maar, als afsluiting, nog los van die negatieve beeldvorming over migranten gaat het bij veel bange burgers vaak om de ingebakken aversie tegen andere etnische groepen, hoe goed of aardig ze ook zijn, hoe goed ze hun best ook doen. Ze kennen persoonlijk niet één 'mens met een migratieachtergrond', maar toch: burgers die ietsjes afwijken van de witte dominante cultuur, daar houden ze zo niet van. Want ze hebben een kleurtje, andere gewoontes of een andere religie. Vroeger waren het de Joden waar de witte brave burgers niet naast wilden wonen, toen werden het de Turken en Marokkanen die hier voor een habbekrats het zware werk kwamen doen en daarna werden uitgekotst en nu zijn het niet alleen de migranten en vluchtelingen, maar zelfs de kinderen van de kinderen van de gastarbeiders uit de jaren tachtig. Ze spreken uitstekend Nederlands en hebben een goede opleiding, maar vanwege hun kleur, hoofddoekje of achternaam krijgen ze moeilijker een stage of een baan. Of een huis in een mooie buurt, waar ze niet welkom zijn, want ze zijn als buur niet gewenst. Hoe vernederend moet dat zijn?

Het mantra van fatsoenlijke witte burger is: als ze hier zo nodig moeten komen en willen blijven, dan niet naast mij. Ze mogen dus wel onze billen wassen en onze pampers verwisselen, maar naast ons wonen in de dure, witte wijken? Nou liever niet. Doe ze dan maar in die arme-wijken, want daar die mensen het toch al gewend. Of misschien nog beter in aparte wijken voor ‘etnisch afwijkende vreemden’?  Zodat we er zo min mogelijk last van hebben. Die wijken mogen ze dan alleen met een pasje uit voor het werk en daarna gelijk weer terug. Er zijn landen die daar goede ervaringen mee hadden. 😛

Minder. Minder. Minder. Je zal ze de kost moeten geven: Nederlanders die liever niet naast een Syriër of Irakees willen wonen. Maar iedereen heeft natuurlijk z’n preferente soort buren. Zo woon ik liever naast een paar aardige Afghanen, dan naast Mona “Toetje” Keijzer. Maar waarom zou je in godesnaam iemands etnische afkomst een rol laten spelen bij bepalen van je voorkeursburen? Ja, oké, toegegeven, dat zou dus ook voor een blonde luchtverkoper uit Volendam moeten gelden. Etnisch profileren is altijd slecht en dom. (jv)

(1) Bronnen: CBS, IND en stichting Elia

(2) Op zich wel 'grappig' is dat het het de rechtse politiek c.q. het bedrijfsleven was dat de massa-immigratie in de jaren tachtig sterk heeft gestimileerd. Om de noodlijdende  arbeidsintensieve sectoren, zoals de textielindustrie, het leven te rekken, moesten er heel veel goedkope arbeidskrachten uit Italië, Turkije en Marokko worden 'ingevoerd'. En die moesten zich vooral onze taal en cultuur niet eigen maken, want ze zouden toch weer teruggaan. Wat natuurlijk niet gebeurde. En nu gaat het verhaal dat de massa-immigratie de schuld van links was/is. Onzin dus. Wat links wel goed fout heeft gedaan, is 1. die massa-immigratie met haar loondrukkende effecten accepteren en 2. toestaan dat al die gastarbeiders alleen in de armste volkswijken werden gedropt. Waarom niet eerlijk verspreid over ook de sjiekere buurten? Hierdoor heeft vooral de PvdA heel veel van haar traditionele achterban verloren. En terecht. Dat mag "de Timmermans" nu goed gaan maken.😜 

(3) Zelfs de door rechts omarmde professor sociologie aan de Universiteit van Berlijn, Ruud Koopmans, vindt ons asielbeleid "failliet en dom" en zegt dat een land als Nederland het huidige aantal asielzoekers makkelijk aan moet kunnen. Maar we moeten het alleen anders organiseren. Lees zijn boek "De asielloterij". Waar ik het overigens op belangrijke punten mee oneens ben. Als tegenhanger van Koopmans boek, kan ik van harte aanbevelen het laatste boek van Arnon Grünberg, "De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood" (2023). Het is zeer inzichtgevende non-fictie over alle facetten van het migratieproces, maar wel met heel wat literaire hoogstandjes. Een van de beste boeken over de binnenwereld van de migratie-industrie die ik heb gelezen. 

101. Armoedebestrijding levert uiteindelijk meer op dan het kost: macro-economisch en moreel

Maandag 28 augustus 2023

Laat de Tweede Kamer het echt gebeuren dat het aantal mensen dat onder de armoedegrens zakt, gaat stijgen van 815.000 naar bijna 1 miljoen dit jaar, waaronder 230.000 kinderen? Het zou een schande zijn voor het rijkste land van Europa.

Maar als het kabinet bij de komende begrotingsbehandeling niet stevig ingrijpt, dan gaat dat toch echt gebeuren. Volgens de recente berekenen van het Centraal Planbureau zakt 6% van de burgers zonder een aanvullend pakket maatregelen diep door een ondergrens die door overheid zelf is gedefinieerd als het bestaansminimum. Het is de grens waaronder je in dit land geen ‘human bestaan’ kan leiden. Om zo’n asociale situatie te voorkomen is het minimaal noodzakelijk om de energie- huur, kinder- en zorgtoeslagen voor de onderkant zo te verhogen dat er wat meer ruimte voor die groepen ontstaat om te kunnen ‘leven’. De kosten daarvan worden geschat op € 7 miljard. Peanuts op een rijksbegroting van € 400 miljard. De vermogens- en winstbelasting ietsjes omhoog en klaar is Kees.

Rechts Nederland zal de precaire situatie van deze armoelijders een biet wezen en links Nederland zal electoraal te weinig scoren om echt het verschil te kunnen maken. De Nederlandse kiezers zullen op 22 november, zoals gebruikelijk, in meerderheid weer rechts-conservatief stemmen. Althans, dat ligt in de lijn der verwachtingen, gezien de actuele peilingen waarin Omtzigt, van der Plas, Yeşilgöz en ander rechts spul samen een Kamermeerderheid zouden krijgen. Eerstgenoemde heeft wel veel vage praat over het zorgen voor de ‘bestaanszekerheid voor iedereen’ maar niemand weet wat hij daar mee bedoelt en hoeveel extra's hij over heeft voor de groepen die te weinig hebben om rond te komen. Als rechts het heeft over de groepen die het moeilijk hebben, hebben ze het bijna altijd over de middenklasse en de ‘hardwerkende Nederlanders die het al zo zwaar hebben', maar slechts zelden over de mensen die het CPB onder de armoedegrens ziet zakken.

Ik denk dat Omtzigt en van der Plas bij de komende begrotingsdebatten best wel wat pepernoten naar de armen gaan strooien. In de aanloop naar de verkiezingen moet je immers je sociale imago wat oppoetsen. We mogen veel sociale retoriek en verbaal getetter verwachten, maar met structurele oplossingen voor de hardnekkige armoe in dit land zullen ze niet komen. Want dan hadden ze dat al veel eerder gedaan. Maar er was de afgelopen acht jaar geen Kamermeerderheid te organiseren voor een effectief langetermijnbeleid voor de armen. Meer dan wat ad-hoc maatregelen met veel onwerkbare bureaucratie zat er nooit in. Daarom heeft de goedwillende minister voor armoedebestrijding, Carola Schouten, er ook niets van kunnen maken. En dat zal de komende vier jaar niet anders zijn. Hoe kan dat?

De plaag die armoede heet, krijgt in dit land geen prioriteit omdat de armen minder goed kunnen lobbyen dan de vermogenden en omdat de echte de armoede zich in ons land aan het zicht van de meeste Nederlanders onttrekt. Het grootste deel van de burgers komt nooit in aanraking met echt arme mensen, want waar zou je ze moeten ontmoeten? Ze wonen immers in aparte buurten en komen doorgaans niet op sportverenigingen of in andere gelegenheden waarvoor je over voldoende financiële middelen moet beschikken. Nederlanders horen over de armen alleen in abstracte termen of via CBS-cijfers, maar ze zien ze niet in hun concrete misère: hun slecht geïsoleerde en gehorige huizen, hun dagelijkse geploeter om de rekeningen van eten, kleding, energie en huis te kunnen betalen en hun zorgen over de schoolprestaties van hun kinderen die ze niet kunnen geven wat voor de kinderen van andere ouders normaal is.

De houding van tegenstanders van een effectieve armoedebestrijding is moeilijk te volgen. Dat het je niet interesseert dat je met armoedebestrijding heel veel mensen iets minder ongelukkig kunt maken, is al heel erg, maar dat je niet begrijpt dat investeringen in mensen aan de onderkant zichzelf uiteindelijk terugverdienen, is gewoon kortzichtig.Terwijl het toch zo simpel is. Haal mensen die zich dagelijks grote zorgen moeten maken over hun eten, hun huur, hun kleding en de opvoeding en de schoolprestaties van hun kinderen uit de financiële sores en ze voelen zich mentaal beter, piekeren minder, worden gezonder, doen minder beroep op de zorg, kunnen beter voor hun kinderen zorgen en zijn productiever in hun werk. Allemaal winst.

Meer mensen onder de armoedegrens betekent meer mensen ongelukkig en een groter nationaal welvaartsverlies. Armoedebestrijding levert op termijn veel meer op dan het kost. Nog los van de morele winst.

Het CPB-rapport met de nieuwste koopkrachtcijfers is er duidelijk over: de mensen die het al goed hebben krijgen het weer beter en de mensen die het al slecht hebben, krijgen het nog slechter. En ondertussen stemt het volk dat ver van de armoelijers afwoont massaal op de volksvertegenwoordigers die ook niets met de sores van de gedepriveerden hebben. (jv)

100. ChatGPT is een ongeëvenaarde AI-gestuurde vraagbaak met nog wel wat kinderziektes.

Vrijdag 25 augustus 2023

Wij gaan binnenkort een Siamees ophalen in een dorp nabij het Drentse Vledder, dus vroeg ik aan het AI-gestuurde ChatGPT: ,,Hoe lang doe ik er met de auto over om van Groningen in Vledder te komen?” Het antwoord dat ik binnen 1 seconde van ‘het systeem’ kreeg, luidde: ,,De reistijd met de auto van Groningen naar Vledder kan variëren, afhankelijk van de exacte vertrek- en aankomstlocaties, verkeersomstandigheden en snelheidslimieten. Over het algemeen zou je kunnen verwachten dat het ongeveer 1,5 tot 2 uur duurt om van Groningen naar Vledder te rijden, aangezien deze plaatsen zich in de provincie Drenthe bevinden. Het is echter een goed idee om een kaartapplicatie of GPS-navigatiesysteem te gebruiken voor actuele verkeersinformatie en een nauwkeurige schatting van de reistijd.”

Vertrouw de antwoorden van ChatCPT niet altijd en zeker niet zonder er zelf ook even over na te denken. In dit antwoord zitten b.v. al drie hilarische missers: 1. Beide plaatsen liggen evident niet in Drente. Alleen Vledder ligt in die provincie. 2. Voor iemand die deze regio een beetje kent, is de schatting dat de reis 1.5 tot 2 uur gaat duren aan de zeer hoge kant, passend bij een scootmobiel of een sputterend dafje. De afstand tussen beide plaatsen bedraagt namelijk 70 km en kan met een normale auto easy binnen het uur worden gereden. 3. Erg humoristisch is ook de redenering dat de reistijd 1.5 tot 2 uur duurt “aangezien deze plaatsen zich in de provincie Drente bevinden”. Los van het feit dat beide plaatsen zich dus in verschillende provincies bevinden: het slaat ook nergens op, omdat dat feit dat twee plaatsen ,,zich in de provincie Drente bevinden" niets met de aangegeven reistijd te maken heeft.

Als zo’n simpele vraag al zo’n bizar antwoord oplevert, hoe moet je de betrouwbaarheid van de antwoorden op serieuze en/of complexe vragen dan inschatten en controleren? Dat gaat zeker lukken als je bij het checken van de antwoorden gewoon ook het gezond verstand gebruikt. Mijn ervaringen met ChatGPT zijn tot dusver door de bank genomen erg positief. Ik vind de prestaties zelfs imponerend.

Ingewikkelde wiskundige en statistische opgaven worden in een 'split-second' accuraat berekend, met uitleg van de relevante stappen. Als databank voor vragen over politiek, economie, wetenschap, bekende personen etc etc is het systeem onovertroffen.Tegen de snelheid en de volledigheid kan geen enkele andere zoekmachine op. Ook als je vraagt om de samenvatting en/of een recensie van een boek, welk boek dan ook, heb je binnen een paar seconden (1) in elke taal die je wenst, een uittreksel, waarvan je de lengte en beoordelingscriteria gewoon zelf kunt opgeven. Maar dat is nog lang niet alles. De mogelijkheden van ChatGPT lijken onbegrensd: het geeft niet alleen antwoorden op de meest complexe vragen, maar kan ook een inhoudsopgave genereren voor een boek, teksten herschrijven, teksten samenvatten, songteksten schrijven en verhalen voor een roman of essay over een opgegeven thema componeren. Met 'chatbot' van ChatGPT kun je een serieus gesprek voeren en je kunt over alles en nog wat advies vragen. Je kunt zelfs de opdracht geven een schilderij te maken waarin de stijlen van Dali, Moesman, Melle en Kiefer worden gecombineerd. Bijzonder is ook het zelf-lerend vermogen van ChatGPT. Het leert van gemaakte fouten en van verkregen feedback. (2) 

En we staan nog maar aan het begin van deze AI-gestuurde revolutie. De toepassingsmogelijkheden en snelheden nemen exponentieel toe. Dat het diep zal ingrijpen in alle sectoren van het menselijk bestaan, inclusief de werkgelegenheid, de opleidingseisen en omgangsvormen, is evident, maar hoe diep…daar hebben ook de deskundigen nog weinig zicht op. Over 5 jaar werken we in een AI-gestuurde wereld waar we ons nu nog geen enkele voorstelling van kunnen maken. De impact zal waarschijnlijk nog groter zijn dan die van de pc en het mobieltje.

Ongekende mogelijkheden. Ongekende gevaren. Maar niet meer te stoppen. Nauwelijks stuurbaar. Hooguit de goede richting op te ‘begeleiden’ en de negatieve effecten zoveel mogelijk mitigeren. In ieder geval moeten de overheden er bovenop zitten en de combinatie techneuten-markt-bedrijven-winst niet hun goddelijke gang laten gaan. (jv)

(1). ChatGPT is zo supersnel dankzij de revolutinaire chips van Nvidia, een Amerikaanse chipsfabrikant met beurswaarde van 1200 miljard dollar, waarbij de beurswaarde van een andere techreus Intel met 137 miljard dollar bleekjes afsteeekt.

(2) Dat ChatGPt leert van z’n fouten en die ook ruimhartig toegeeft, blijkt uit de reactie op mijn vervolgvraag over de reistijd Groningen-Vledder: ,,Maar de afstand tussen Groningen en Vledder is 70 km, hoe kan mijn auto daar 1.5 tot 2 uur over doen?”  ChatGPT antwoordde per omgaande: ,,Je hebt gelijk, de afstand tussen Groningen en Vledder bedraagt ongeveer 70 kilometer. Normaal gesproken zou een reis over deze afstand met de auto veel minder tijd in beslag nemen dan 1,5 tot 2 uur. Mijn excuses voor de verwarring. In normale verkeersomstandigheden zou je waarschijnlijk ongeveer 45 minuten tot 1 uur nodig hebben om van Groningen naar Vledder te rijden, afhankelijk van de specifieke route en snelheidslimieten onderweg”.

Wie van de drie? Doe maar alle drie......😜

Op 10 september halen we de middelste op....of was het de rechter....en de naam van deze Siamees wordt...Thai. Maar in de dagelijkse omgang kan ook de naam Tukkie er uit vliegen, want deze Siamezen zijn niet alleen luid teruglullende schoot- en hielklevers, maar in een veilige omgeving ook comateuze slapers. Thai of Tukkie? 

99. Zou Pieter Omtzigt echt over water kunnen lopen? De verwachtingen die hij heeft gewekt kan ie alleen waarmaken met messiaanse gaven.

Dinsdag 22 augustus 2023

Pieter Omtzigt is de laatste jaren een van de bekendste Kamerleden geworden. Hij wordt door grote groepen burgers gewaardeerd, gerespecteerd en vertrouwd. Dat overkomt nog maar weinig politici heden ten dage. Die bewondering, die griezelige vormen begint aan te nemen, heeft overigens heel weinig van doen met zijn politieke standpunten, want die kennen de meeste mensen helemaal niet. Het kan ook niets te maken hebben met zijn leiderschapskwaliteiten, want die worden hem door zijn politieke omgeving niet toegedicht. En wat weten zijn bewonderaars van de wijze waarop hij met zijn collega-Kamerleden omgaat? Niets, maar de meesten die hem dagelijks meemaken, zijn daar niet onverdeeld enthousiast over.

Nee, die bewondering voor Omtzigt heeft dan ook weinig te maken met feitelijke kennis over de man, zijn programma en zijn partij, maar is vooral het product van beeldvorming. Het beeld dat men zich van Omtzigt heeft gevormd is eerst en vooral toe te schrijven aan zijn niet-aflatende inzet voor de vermalen slachtoffers van die schandalige toeslagenaffaire. Daar verdient ie ook een standbeeld voor. En in de tweede plaats hebben zijn keiharde en vaak emotionele aanvallen op de ‘oude bestuurscultuur’ hem ook geen windeieren gelegd. De beelden waarin zulke aanvallen breed worden uitgemeten, gaan er bij de meeste burgers namelijk in als koek. Omtzigt heeft zich uitermate populair en zichtbaar gemaakt door evident overheidsfalen genadeloos aan de kaak stellen en is daardoor eerst de darling van de media geworden en daarna van grote groepen kiezers. Begrijpelijk en deels ook verdiend. 

Dat Pieter Omtzigt de bestuurscultuur drastisch wil veranderen en de politieke omgangsvormen wil verbeteren, kan dus niemand zijn ontgaan. Maar de meeste partijen willen dat, dus waarom kon vooral Pieter er dan zo mee scoren? Dat komt niet alleen omdat hij zijn verhaal vaak goed onderbouwd kan verwoorden, maar ook omdat hij er soms met gestrekt been in kan gaan en zich niet direct bekreunt om de uitvoerbaarheid van zijn alternatieve voorstellen. Nu heeft hij met zijn wagonladingen ongezouten kritiek ook zeker heel wat punten die hout snijden, maar…hij is zelf wel al meer dan 19 jaar actief onderdeel van die door hem verfoeide politieke cultuur en tot voor kort zelfs lid van de partij die bijna altijd aan de macht was. Dus kritiek op die 'oude politiek' is oké, maar hoe staat het met kritiek op jezelf? Wie hem al een tijdje volgt, kan het niet zijn ontgaan dat er op zijn eigen functioneren ook heel wat is aan te merken. Voor iemand die vaak hoge eisen stelt aan bewindslieden, topambtenaren en collega-Kamerleden, is ie behoorlijk blind voor zijn eigen zwakke punten. Je hoeft geen heilige te zijn, maar verbeter de wereld en begin bij jezelf, denk ik bij hem regelmatig.

Als je afgaat op de verhalen die Haagse insiders nu al jaren over hem vertellen, dan ontstaat het beeld van een behoorlijke schizofrene persoonlijkheid, die met maar weinigen kan samenwerken. De ene keer is hij vriendelijk en benaderbaar, maar als hij zijn zin niet krijgt, kan hij kil en afstandelijk reageren. Hij is op sommige gebieden briljant, maar heeft niet het geduld en de tact om anderen die minder gis zijn mee te nemen in zijn ideeën. Leiding geven aan een groep heeft hij nooit gedaan, en de mensen die hem goed kennen, menen te weten dat hem dat ook niet gaat lukken. Hij komt over als een onvermoeibare werker met een groot hart voor de publieke zaak, maar ook als een norse en irritante gelijkhebber. Hij is slecht in het sluiten van compromissen, want dat betekent consessies doen aan je eigen briljante voorstellen, wat tegen zijn 'natuur' lijkt in te gaan. 

Maar het gaat niet alleen om zijn moeilijk karaktereigenschappen, ook zijn politieke strapatsen zijn soms onnavolgbaar. Wat te denken van de rare manier waarop hij nu zelf zijn opvattingen over een nieuwe bestuurscultuur in de praktijk brengt? Meer dan een jaar liet hij boven de markt zweven wat hij ging doen: uit de politiek stappen, zich aansluiten bij een andere partij of zelf een partij oprichten. Waarom moest dat in godsnaam zo lang duren? Aandachttrekkerij? Besluiteloosheid? Nog voor de grote vakantie liet hij via zijn voorlichter weten dat hij het nog steeds niet wist!! Daar had hij zeker nog twee weken vakantie voor nodig. Volstrek ongeloofwaardig natuurlijk. Want nu wordt bekend dat er achter de schermen al geruime tijd een groepje vertrouwelingen in het geheim bezig is met de voorbereidingen voor een nieuwe partij. Lijkt niet op de eerlijke en transparante bestuurscultuur die hij pretendeert na te streven. 

Maar het meest bizarre moet nog komen. Op 22 november zijn er al verkiezingen en op 9 oktober moeten de kandidatenlijsten bij de Kiesraad zijn ingeleverd. Maar we weten van Omtzigts partij “Nieuw Sociaal Contract” nog niet eens of ze wel in alle kiesdistricten mee gaan doen. Hij geeft hier dubieuze signalen over af. Niet elegant richting zijn potentiële kiezers. Moeten de kiezers in b.v Groningen dan maar op BBB stemmen, omdat Omtzigt daar niet meedoet? Verder heeft de partij blijkbaar nog geen idee wie er goed genoeg zijn om op de lijst te komen. Gesprekken zijn er nog nauwelijks gevoerd, wordt gezegd, want hij moest eerst nog op vakantie. Het kan ook zijn, zegt hij, dat er maar betrekkelijk weinig kandidaten op zijn lijst komen te staan omdat hij te weinig goede kan vinden, wat betekent dat de vele restzetels van zijn partij dan naar andere partijen zullen gaan. Ook erg leuk voor zijn kiezers. Je stemt op Omtzigt, maar jouw stem gaat naar dan vervolgens via de restzetels naar de PVV, omdat de lijst van Omtzigt maar 20 van de verkregen 30 zetels kan invullen. Afgang en kiezersbedrog.

Als het aan Omtzigt ligt wordt er snel een nieuw kiesstelsel ingevoerd, waarbij 125 van de 150 Kamerzetels worden bezet door regionale politici. Om meerdere redenen linke soep, maar geen idee hoe dat allemaal wordt geconcretiseerd….vaagheid troef. Het is natuurlijk goed dat Omtzigt zegt zelf geen premier te willen worden, die zelfkennis siert hem, maar wie gaat hij zo dan wel naar voren schuiven. Bij elke partij weten we wie de premierskandidaat is, maar bij Omtzigt niet. We zien later, als hij eenmaal de grootste is, wel eens wie het land gaat leiden. Divagedrag.

Omtzigt liet ook weten liever ,,niet te groot te worden”. Nog nooit heb ik zo’n klunzig a-politiek statement gehoord. Want hoe wil hij dit gaan regelen en wat moet een kiezer hier nu weer mee? Wel of niet op hem stemmen? Laten we die geweldige Omtzigt een plezier doen door niet op hem te stemmen? Anders wordt ie groot en dat wil hij niet? Eigenlijk weten we nog niets van die partij en al helemaal niets van zijn kwaliteiten als partijleider, een partijleider die na 22 november misschien wel 30 Kamerleden moet aansturen en een cruciale rol gaat spelen bij de totstandkoming van een nieuw kabinet. Stem op de grillige Omtzigt en maak het systeem zo nog grilliger...stem op de man die niet te groot wil worden, maar zo wel het hele politieke systeem kan laten ontploffen....stem op de duisternis....met z'n allen richting de klif. 

Zou Omtzigt de onduidelijkheid en vaagheid die ie nu zelf produceert van ander partijen hebben gepikt? Zo hard op de grote trom slaan over een nieuwe bestuurscultuur en er dan zelf zo’n slecht voorbereid rommeltje van maken. Maar na de “Omtzigt-functie-elders”-affaire zijn we in een situatie beland waarin bijna niemand in de politiek of de media nog kritiek op hem durft te geven. Zou dat vóór 22 november in de verkiezingsstrijd nog gaan veranderen?

Uitdoen die fluwelen handschoenen. Ooit, 2000 jaar geleden, pakten ze die andere messias ook hard aan. Die beweerde dat ie over water kon lopen. Ja, ja, maar dat bleek toch lastiger dan gedacht. En dat geldt natuurlijk voor al die Omtzigt-beloftes. Hij zegt nieuw overheidsfalen te gaan voorkomen. Hij zegt oplossingen te hebben voor de grote crisissen van deze tijd. Maar als je zelf denkt dat jij Nederland kunt ‘verlossen’ en dat jij er wel voor kunt zorgen dat al die grote problemen snel opgelost worden, mag je toch ook wel eens een paar keer scherp en kritisch ondervraagd worden? (1) Zonder daar franterig, nijdig, vaag of afhoudend op te reageren. Zeg gewoon concreet wat jij allemaal anders gaat doen om de woningnood, het klimaatprobleem, de stikstofmisère, de ongelijkheid, de bestaansonzekerheid en de migratie-ellende effectief aan te pakken. Het land gaat op 22 november haar lot in jouw handen leggen Pieter. Make Holland Great Again. (jv)   

(1) Gisteren zei de Verlosser bij Nieuwsuur ineens dat hij wel 10 jaar nodig heeft om zijn plannen te kunnen uitvoeren. Ja, zo kan iedereen het. Dit heet: 'je er met een lulsmoes van afmaken'. Van alles beloven en dan zeggen: ,,daar mag je me pas over 10 jaar op afrekenen". Dit zegt de man die voortdurend eiste dat het kabinet snel snel snel zijn voorstellen moest uitvoeren, die vond dat heg kabinet veel lang over allerlei kwesties deed. Niemand was zo veeleisend aan de interruptiemicrofoon als Omtzigt. De meest ingewikkelde vragen aan het kabinet moesten de volgende dag al zijn beantwoord. Maar nu ie na 22 november misschien zelf aan de bak moet, blijkt het allemaal toch veel ingewikkelder. En ja, zei hij, hij natuurlijk niet direct meerderheden in de Kamer voor zijn plannen, waardoor het allemaal trager kan gaan dan hij zou willen. Ja grappenmaker, dat gold toch ook voor het kabinet dat je dagelijks de grond in boorde? 

Iedereen heeft het recht om zijn bovenlijf in de openbare ruimte te ontbloten. Maar moet je het ook willen?

98. Buik en borsten bloot, oké, moet kunnen, maar denk qua esthetische uitstraling ook een beetje aan het incasseringsvermogen van de medemens.

Maandag 21 augustus 2023

Artikel 1 van de Grondwet gebiedt dat er geen onderscheid mag worden gemaakt tussen de rechten van de inwoners van dit land en (dus) ook niet tussen de rechten van man en vrouw. Iedereen heeft gelijke rechten. “Free The Nipple" is de naam van een nieuwe internationale beweging die vindt dat vrouwen evenveel recht hebben als mannen om, waar ze dat willen, hun borsten te laten zien. Het lijkt me, mede op basis van artikel 1, zo vanzelfsprekend, dat je je afvraagt waarom hier nog over gedebatteerd moet worden. Gewoon doen dus, zeker op de plaatsen waar mannen dat ook mogen.

Maar dit is natuurlijke naïeve gedachte, want zo vanzelfsprekend zijn die gelijke rechten niet, of niet meer. In een groot deel van de wereld is het zelfs vanzelfsprekend dat man en vrouw fundamenteel ongelijkwaardig zijn en dat de ene sekse veel meer rechten heeft dan de andere. De door cultuur en religies gedicteerde achterlijkheid is daar nog zo groot, dat voor een meisje of vrouw het laten zien van zelfs een haarlok, een bloot been of een ontblote arm al je einde kan betekenen. Op z'n minst word je dan als een paria uitgestoten, maar vaak nog erger. In Iran, Afghanistan of Pakistan zien we dagelijks de vreselijke voorbeelden. Een deel van die culturele aberraties zijn in de loop der jaren gewoon mee-geëmigreerd onze kant op. De laatste 30 jaar zijn ze ook de liberale democratieën binnen gesijpeld. Wat in de zeventiger en tachtiger jaren hier op de stranden en in parken, na een stevige emancipatiestrijd, voor de vrouwen normaal was geworden, zie je nu bijna niet meer. Zij hebben die vrijheid om topless te zonnen of te paraderen grotendeels opgegeven. Deels onder druk van verbale en fysieke bedreigingen vanuit conservatieve moslimgemeenschappen, deels vrijwillig omdat ze zelf ook conservatiever zijn geworden. De tijdgeest heeft een ruk naar rechts gemaakt. Kleinburgerlijk fatsoen en nieuwe preutsheid zijn de dominante normen geworden. 

Het is daarom goed dat er een sterke internationale beweging aankomt, "Free the Nipple", die de liberale vrijheden in de openbare ruimtes weer terug gaat veroveren. Maar om deze beweging een kans te geven, moeten de conservatief-religieuze mannetjes wederom fel bestreden worden, zoals hier vroeger de refo's en papen door de linkse intellectuelen werden aangepakt. De intolerante fatsoensrakkers en morele haatpredikers moeten uit de publieke ruimte worden verdreven en worden teruggedrukt naar binnenwereld van hun gebedshuizen. Hun optreden is van kwaad tot erger geworden. Ze hebben ooit een vinger gekregen, maar pakten vervolgens de hele hand en denken nu dat ze hun knellende fatsoensregels ook ‘op de straat’ kunnen laten gelden. De hoofddoek en bourkini mag (natuurlijk), maar de borsten en de blote buiken ook. 

Mannen en vrouwen die dat willen moeten de vrijheid hebben om met ontbloot bovenlijf op de stranden, in de parken en op de terrassen van de zon te genieten. En ook als het regent hebben ze dat recht. Maar zoals ik dat bij zwaarbuikige mannen vaak denk, zal ik dat ook bij sommige vrouwen denken: je hebt alle vrijheid om dat T-shirt uit de doen, maar het hoeft niet, want in de openbare ruimte heeft het menselijk oog ook zo zijn rechten. De vraag is hier niet: mag het of is het fatsoenlijk, maar is het esthetisch verantwoord? 😜  (jv)

                                                     Salvador Dali                                          

97. Wanneer noemen we iets ‘kunst’ en wanneer ‘gefröbel’? En wie bepalen dat? 

Zaterdag 19 augustus 2023

Voor een relatief kleine groep burgers, vaak goed opgeleid en financieel weinig te klagen, is kunst het zout der aarde, de sjeu van het leven. Maar het overgrote deel van onze landgenoten heeft niets met kunst en is veel meer bezig met b.v. sport. Slechts 10% van de bevolking gaat één of meer keer per jaar naar een museum, 90% komt er nooit en heeft andere prioriteiten. In de pyramide van Maslov staat de behoefte aan kunst op de vijfde plaats na allerlei biologische behoeften, de behoefte aan veiligheid en bestaanszekerheid, de behoefte aan sociale relaties en de behoefte aan erkenning van de ander. Als we de financiële steun van de overheid voor de kunst van het democratisch proces moeten laten afhangen, blijft het tobben. Verleden jaar schoven de overheden € 1.7 miljard naar kunst en cultuur, dat is nog geen € 100 per Nederlander. Er valt dus nog heel wat missiewerk te verrichten om het belang kunst hoger op de prioriteitenladder te krijgen. (1) Een schrale troost is misschien dat de sportliefhebbers met € 1.2 miljard nog slechter door de overheid bedeeld worden, € 80 per Nederlander, terwijl er heel veel meer burgers van sport genieten dan van kunst. Maar hoe krijgen we kunst nu hoger op de politieke agenda? En waar hebben we het bij kunst dan eigenlijk over? Wat zou er  wel en wat niet door de overheid ondersteund moeten worden? En wie zouden daar over moeten beslissen? 

Het bepalen van wat als kunst mag worden beschouwd, en wat niet, is een behoorlijk subjectief en uitermate arbitrair gebeuren, waarbij niet alleen culturele opvattingen, maar ook persoonlijke smaken een grote rol spelen. De kunstkenners gebruiken vaak criteria als creativiteit, expressie, esthetiek, originaliteit en de intentie van de maker om uitspraken te doen over de vraag of iets een kunstwerk is of niet en om een oordeel te geven over de kwaliteit en zeggingskracht ervan. Het zijn nauwelijks te operationaliseren en te meten begrippen, maar veel concreter wordt in de kunsthandboeken de definitie van kunst niet.

Persoonlijk vind ik ‘iets’ dat de pretentie heeft om kunst te zijn pas echt interessant als het mij ontroert, laat fantaseren, wegdromen, dwingt tot nadenken of wanneer het provoceert, ontregelt, schokt of technisch-ambachtelijk iets bijzonders is. Heel wat ‘kunstspul’ vind ik ook helemaal niet interessant, amateurisme, hobbyisme. Of het ergert. Maar doet dat er toe? Als een kunstwerk je irriteert of boos maakt en dus emoties oproept, dan valt het toch binnen de definitie van kunst? De kunst-paradox. Feit is dat iedereen er het zijne van kan vinden…of toch niet? Zijn er ook min of meer algemeen erkende criteria op basis waarvan het kaf van het koren kan worden gescheiden? Want indien helemaal niet kan worden vastgesteld of iets kunst is, dan wel absoluut niets voorstelt, en dus alles wat iemand op z'n zolderkamertje in elkaar knutselt als kunst kan worden beoordeelt, dan verliest het begrip toch z’n betekenis? Een korte doordenking van dit vraagstuk aan de hand van een bijzondere kunstenaar.

Anselm Kiefer wordt door kunstkenners beschouwd als een van de grootste Duitse naoorlogse schilders. Ik ben een belangstellende leek en geen kenner, dus ik wist dit niet. De naam zat in een verafgelegen nisje van mijn geheugen verstopt. Toen ik me wat in hem verdiepte, begreep ik pas hoe ‘groot’ ie werd gevonden, niet alleen vanwege z’n werken, maar ook door z’n grote impact op de moderne kunstwereld. Vooral in de genres schilderkunst en sculptuur. Tijdens mijn ‘Kiefer-research’ kwam ik bijna overal dezelfde superlatieven en verklaringen voor zijn meesterschap tegen. B.v. de volgende passage, in vele variaties: ,,In Kiefers werken zien we niet alleen zijn diepgaande exploratie van thema’s als geschiedenis, mythologie, politiek en menselijke ervaring terug, maar ook de gelaagdheid van betekenissen en de complexe manier waarop hij geschiedenis en cultuur in zijn werk verweeft”. Hier mag wel even over nagedacht worden, toch? Je kunt denken: ja, zo is het, dat heb ik er ook altijd in gezien, of: mooi gezegd, maar wat bedoel je daar nu eigenlijk mee? 

Dus toen ik deze complexe duiding van Kiefers belang las, was mijn eerste gedachte: kan het niet iets concreter gezegd worden, en mijn tweede: zou ik, als gewoon mannetje, maar wel in kunst geïnteresseerd, al die belangwekkende thema’s en die complexe gelaagdheid ook zelf uit zijn schilderijen kunnen halen, of moet je daar kunstkenner voor zijn? Of nog wat scherper geformuleerd: moet je het verhaal over Kiefers gelaagdheid en de boodschap die hij bij elk specifiek schilderij heeft vooraf kennen om het schilderij ook te begrijpen en/of om het te kunnen waarderen? Of kan ik als kijker ook zonder al die filosofische bagage zijn schilderijen ‘lezen’ en waarderen? Dus speken zijn schilderijen voor zich?

Om dit te testen heb ik de belangrijkste werken van Kiefer op internet aandachtig bekeken. En mijn leken-opvatting: ik vind zijn werken ook zonder voorkennis al heel bijzonder, maar die gelaagdheid en complexiteit haal ik er nog niet direct uit. Dat lukt wel met voorkennis over 'het verhaal' van het schilderij. Dan ga je nog scherper kijken en zie je pas hoeveel indrukwekkende stukken er tussen zitten, stukken die emoties oproepen en tot veel nadenken dwingen, mede omdat ze refereren aan ‘werelden’ en gebeurtenissen die we uit de geschiedenis kennen als de meest dramatische. Het is te vergelijken met de immense impact van Picasso’s Guernica, een impact die groter wordt naarmate je meer weet over de geschiedenis van de Spaanse burgeroorlog en de platgebombardeerde stad en weet wat Picasso met dat schilderij wilde uitdrukken.

Maar het gaat me niet alleen om Kiefer. Bij de duiding van het werk van kunstenaars komen er zoveel vragen mijn brein binnen dat ik er een beetje duizelig van wordt, vooral ook omdat ik er geen heldere antwoorden op kan vinden. Welke vragen er zoal blijven hangen? Om te beginnen: wanneer is iets eigenlijk kunst en wie bepalen er wat kunst is, en wat niet? Is dat een bepaalde groep of mag iedereen daar aan meedoen? En wanneer ben je een kunstenaar? Stel dat iedereen zich kunstenaar mag noemen, wat zo is, is dan in beginsel alles wat die kunstenaar maakt ook een kunstwerk? Of is iets pas kunst als de kunsthandel of de kunstkenners vinden dat dat werk echte kunst is? Moet een kunstwerk sowieso voldoen aan vastgelegde specifieke criteria op basis waarvan je aan de gemeenschap helder kunt uitleggen: dit is kunst en dit is niets? En mag je als geïnteresseerde burger in het museum staand voor een stapel stenen ‘met een gelikt verhaal’ ook zeggen: dit is geen kunst, maar een trucje, kitsch, of: dit is gewoon…niks? Of moet je altijd devoot meegaan met wat de kunstelite kunst noemt? Is het gepast om iemand die het raar vindt om elke scheet in een netje of elke menselijke abberatie maar kunst te noemen, te framen als een wappie, een cultuurbarbaar of nog erger? Allemaal vragen waar ik geen heldere antwoorden op heb, maar waar ik toch ook niet op wil worden afgerekend als die antwoorden niet ‘politiek correct’ zijn.

Een uiterst hypothetisch gedachte-experiment: stel, ik zeg stel…Anselm Kiefer heeft een video-performance gemaakt waarin hij een jonge vrouw, gekleed in een wit gewaad bezig laat zijn met een liniaal, een viltstift en een vele meters lang stuk papier. Om de minuut meet zij een stuk van ca een meter of twee op het papier af, trekt een streep over dwars, kijkt er belangstellend naar en gaat over tot de volgende meting. Dit gaat ca 10 minuten lang mateloos saai repeterend zo door. Is dit sowieso kunst? Of wordt dit alleen als een kunstwerk beschouwd omdat Kiefer het heeft bedacht? Is alles wat Kiefer maakt kunst, ongeacht de kwaliteit, of is er bij kunst eigenlijk nooit sprake van ‘kwaliteit’ als beoordelingscriterium’, maar gaat het om ‘het gevoel dat het oproept’, om ‘het mooie verhaal erbij’ of vooral ook om de ‘slimme marketing’? Had ik zelf, geen kunstenaar zijnde, die video van die vrouw met de liniaal en het papier ook als kunst kunnen ‘verkopen’, als er maar genoeg ‘kenners’ mijn werk hadden willen pushen? Is het ook bij kunst zo dat het er niet (alleen) om gaat wat je kunt, maar vooral ook om ‘wie je kent’ en welke naam je al hebt opgebouwd? (2)

Hier kom ik dus niet goed uit. Dat heeft mede te maken met mijn afwijking dat ik maar moeilijk klakkeloos iets kan aannemen. Zeker niet als er alleen wordt verwezen naar een gevoel, een 'geloof' of een autoriteit. Ik wil altijd overtuigd worden door feiten die kloppen en argumenten die deugen. Daarom als afsluiting maar een paar ‘maaksels’ op een rij gezet met de vraag: als je niets van de makers en van de werken zou weten, met welke criteria of argumenten maak je dan het onderscheid tussen hogere kunst, lagere kunst, hobbyisme en gefröbel? Voorwaar een blasfemisch testje.🤪🤪🤪 (jv)

Kiefer 

Kiefer 

Kuitert

Kuitert 

Vos

Vos

(1) Als gaat om het vergroten van de politieke en maatschappelijk urgentie voor kunst, helpt het niet dat kunst steeds meer een decadente miljarden-business is geworden. Japanse investeerder en rijke patsers uit het Midden-Oosten hebben voor vele miljarden euro’s aan kunstwerken in hun kluizen liggen of in privéhuizen aan de muur hangen. Meesterwerken als geldbelegging of om mee te pronken en je status mee te verhogen. Topkunst die nooit meer voor een groot publiek te zien zal zijn. Het roept louter weerzin op. Voor de rijkste musea blijven er best nog wat mooie kluiven over en voor de ‘gewone’ musea zijn er de ‘restjes’. Soms 'restjes' die ook nog tientallen miljoenen kosten, waarbij de rekening bij de belastingbetaler wordt neergelegd. Kunst is meer dan ooit decadente ‘handel’ geworden, een kapitalistisch spel, waarbij onzichtbare marktkrachten de vaak waanzinnige prijzen bepalen. Voor zover kunst een bedrijfstak is geworden, waarin vooral geld verdiend moet worden, vervreemdt ze zich steeds meer van de ‘gewone mensen’ en dreigt ze een hobby van de elite te worden. De gunfactor voor kunstenaars bij het ‘grote publiek’ wordt er daardoor niet beter op. Een jammerlijke ontwikkeling. Maar natuurlijk nooit meer terug te draaien. Het zal van kwaad tot erger worden. Kunst zal zich voegen in de waanzinnige wereld waarin voetballers van een bepaald niveau in het Midden-Oosten € 300 miljoen per jaar krijgen en voor hun veertigste miljardair zijn. 

(2) De performance met het papier en de viltstift, op YouTube te zien, is overigens niet van Kiefer, maar van de Hongaarse beeldend kunstenaar Dora Maurer. Volgens de kunstboeken een kunstenaar met blijvende invloed op de kunstgeschiedenis. (1936) 

      J.P.Sartre                                Harry Mulisch                        Joris Ivens

96. Joris Ivens: gelauwerd cineast, fellow-traveller en propagandist voor criminele politieke praktijken

Woensdag 16 augustus 2023

De benaming fellow-traveller werd in de zestiger en zeventiger jaren gebruikt voor ‘politieke meelopers’, vaak linkse schrijvers, filosofen of filmers, die in hun eigen land altijd erg kritisch waren op ‘hun’ democratie, maar wel enthousiaste verhalen schreven of films maakten over de 'geweldige ontwikkelingen' in de Sovjet-Unie en China, waar het, volgens hen, dankzij het communisme en maoïsme eindelijk goed ging met de economie en het volk. Ze verheerlijkten dictators als Jozef Stalin en Mao Zedong, terwijl ze wisten of hadden kunnen weten van de onvoorstelbare materiële armoe en de gruwelijke schendingen van de mensenrechten in de politieke dystopieën en wie daar voor verantwoordelijk waren. 

In Frankrijk had je in die tijd relatief veel fellow-travellers, waarvan een van de bekendste J.P. Sartre was, die nog tot op zijn tachtigste, half-seniel, samen met twintigjarige studentes Maoïstische pamfletten stond uit te delen aan de fabriekspoorten, waar de arbeiders die overigens niets van moesten hebben. In eigen land hadden we Harry Mulisch, die altijd heel denigrerend deed over onze politici, maar erg lovend was over de Cubaanse heilstaat en haar dictator Fidel Castro. De gevierde schrijver had lange tijd een zwerm ‘elitaire groupies’ aan zijn lippen hangen die alles wat ie over Castro zei even mooi vonden en weer doorvertelden. Sneu volk. Naïef, slecht of een pathologisch behoefte om ‘erbij te horen’? Bepaald niet dom, maar gewoon sluw en moreel slecht was een van de meest vermaarde cineasten van die tijd en ook nog van eigen bodem: Joris Ivens.

Wereldburger Ivens heeft een groot deel van zijn leven gewijd aan het verheerlijken van totalitaire systemen. Eerst de Sovjet-Unie en daarna China. Daarbij heeft hij zich nooit bekommerd om de ellende van de talloze slachtoffers van de politieke criminelen voor wie hij zijn films maakte. De ideologische prietpraat waarmee hij zijn docu-films ‘verkocht’ waren niet te harden, maar gingen er in naïef-linkse kringen in als Gods woord in een ouderling.

In 1931 maakte Ivens voor het Stalin-schrikbewind de propagandafilm “Het lied van de helden” over de stad Magnitogorsk, die voor een groot deel door Goulagdwangarbeiders was gebouwd. Ivens zou die dwangarbeiders later vergelijken met ‘onkruid’. Midden zeventiger jaren verruilde hij Stalin voor zijn nieuwe held, Mao Zedong, en maakte, volgens insiders, een van de schandelijkste propagandafilms ooit: “Hoe Yukong de bergen verzette”, waarin hij Mao’s culturele revolutie verheerlijkte. Deze culturele revolutie en Mao’s “grote sprong voorwaarts” van een decennium daarvoor, hebben naar schatting 40 tot 60 miljoen Chinezen het leven gekost. Feiten over het barbaarse systeem die ook Ivens toen al had kunnen en moeten kennen. B.v. als hij het boek Chinese Schimmen van  Simon Leijs had gelezen. Ivens, kun je zeggen, was als beroepspropagandist van hetzelfde soort als Leni Riefenstahl, de Duitse cineaste die met indrukwekkende spektakelfilms een zeer belangrijke bijdrage leverde aan de opkomst van het nazisme en de beeldvorming van Hitler als een charismatisch leider.

Je vraagt je met terugwerkende kracht af hoe hele volksstammen van politiek verdwaasden Ivens toen zo hebben kunnen adoreren en lyrisch werden als zijn films werden uitgezonden door de VPRO, de omroep die in de jaren zeventig altijd haantje de voorste was als er fellow-travellers op schild moesten worden gehesen. De fellow-travellers van dit moment zijn onbeduidende mieren vergeleken bij de ‘grote jongens’ van toen. Zo geeft de omroep Ongehoord Nederland de politiek ontspoorde clown Thierry Baudet en de sneue Arnold Karskens tegenwoordig alle ruimte om de nodige propaganda te maken voor de oorlogsmisdadiger Poetin. Na zijn het rechts-extremisten die reclame maken voor andere rechts-extremisten, wat op zich logischer is dan wat de fellow-travellers vroeger. Maar wat stelt het voor? Terecht worden Baudet en Karskens door het denkende deel der natie gecanceld als semi-landverraders, maar ze hebben nauwelijks een bereik. In tegenstelling tot Sartre, Mulisch en Ivens toen. Toch blijft het bizar dat types die in de vorige eeuw achter veel grotere politieke schurken aanliepen nu in sommige kringen nog steeds op veel respect kunnen rekenen. (jv) 

De heel goed verstopte postbus bij het Groninger busstation.

95. Waar zijn de postbussen in Groningen-centrum gebleven?

Dinsdag 15 augustus 2023

Als mensen elkaar een bericht willen sturen, doen ze dat tegenwoordig in 99,99% van de gevallen per mail. Maar vanmorgen kocht ik in het centrum van Groningen een briefkaart, zo’n fysieke ansichtkaart dus, die je via de KPN kunt versturen en die dan door een echte postbode op het aangeven adres wordt afgeleverd. Met een in het café geleende ballpoint schreef ik een tekstje, zette het adres op de envelop, postzegeltje erop geplakt en daarna dus niet op “verstuur” drukken, maar m gewoon zelf in de gleuf van een postbus gaan stoppen. Simpeler kan het niet. Dus op zoek naar een postbus. Vroeger liep je dan even naar de hoek van een straat en binnen een paar minuten had je er altijd wel een gevonden gevonden.

Vanmorgen ben ik echter zo’n 25 minuten kris-kras door het centrum van Groningen gestiefeld, steeds wat geïrriteerder, op zoek naar een postbus. Ben langs zeker 5 plekken gelopen waarvan ik zeker wist dat er ‘vroeger’ een was. Nu nada. Nergens een bus te vinden. Ten langen leste maar naar de straat gefietst waar het hoofdpostkantoor zit. Zat dus. Het statige pand bleek inmiddels omgetoverd tot een soort bedrijfsverzamelgebouw… zonder een postbus. Geen idee waar het nieuwe postkantoor nu is. Het zegt ook wel iets over de frequentie waarmee doorsnee burgers zoals ik gebruik maken van fysieke KPN-diensten. Toen maar naar het Centraal Station gefietst, waar in de schitterende hal altijd een paar postbussen stonden. Nu niet meer. Bij de informatiebalie: “nee meneer, die zijn hier al jaren niet meer, ze zijn toen samen met de geldautomaten weggehaald.” En ze verwezen me naar het busstation, wat verderop. Daar zou er nog een zijn. En inderdaad, na veel zoeken vond ik een postbus. Goed verstopt in een nisje, dat wel, opdat het maar niet snel zichtbaar zou zijn.

In Groningen, een ‘wereldstad’ met 240.000 inwoners en met alle voorzieningen die het leven aangenaam (kunnen) maken, heeft de KPN in het centrum, waar ook zo’n 25.000 mensen wonen, bijna al haar postbussen uit de handel gehaald. En dat bedrijf maar klagen dat het onderdeel ‘postbezorging’ zo dramatisch terug is gelopen. Ja, om post te kunnen bezorgen, moet je als klant wel eerst je brief of kaart ergens af kunnen geven of in kunnen stoppen. (jv)

                                          Robbie Robertson   1943 - 2023 

94. Het gezicht van The Band is overleden: Robbie Robertson (pas 80 jaar)

Donderdag 10 augustus 2023

En wéér is er een rock-icoon uit de jaren zestig/zeventig overleden: Robbie Robertson is gisteren, na een langdurig ziekbed, voorgoed naar de eeuwige jachtvelden vertrokken. Hij was de leadgitarist, songwriter en zanger van de Canadees-Amerikaanse band The Band. De Leider. Charismatisch. Begin jaren zestig was hij de belangrijkste sessiemuzikant van Bob Dylan. Samen maakten ze beroemd en berucht geworden tournees. Ook was hij betrokken bij Dylan's legendarische Basement Tapes. De bekendste nummers van The Band zijn: The Weight, The Night The drove Old Dixie Down en Up On Cripple Creek.

Het werd een van de beste livebands van de VS, maar met uitzondering van Robertson sloopten de leden zichzelf met veel te veel drugs en drank. De onderlinge verhoudingen verzuurden en de prestaties 'on the stage' werden steeds slechter. Robbertson kreeg er schoon genoeg van en in 1976 nam The Band afscheid van het publiek met een fameus afscheidsconcert "The Last Waltz", waaraan de bekendste rockartiesten van die tijd hun bijdragen leverden. Van het concert is door Martin Scorsese een film gemaakt, die nog steeds op YouTube te zien is. In 2019 maakte Robertson een van zijn laatste songs: "Once Were Brothers", waarin wordt verwezen naar de reeds lang vervlogen vriendschap van de bandleden. Het is tevens de naam van de documentaire die Martin Scorsese in 2019 over de The Band maakte en waarin o.a. Eric Clapton, Van Morrison, Bruce Springstien en George Harrison hun licht over de groep laten schijnen. Het middelpunt van de documentaire, de toen 76-jarige Robbie Robertson, maakte in de film nog een uitermate vitale indruk. Daarna ging het bergafwaarts met m. (1)

Robbie Robertson dus ook al weer dood. Wie is de volgende van het rijtje rocklegendes:

1. Mick Jagger (80) ?
2. Keith Richards (80) ?
3. Eric Clapton (78) ?
4. Van Morrison (78) ?
5. Bob Dylan (81)? of wordt het 
6. Paul McCartney. (80) ?

Hoe kan het dat deze fenomenen, die samen de loop van rockgeschiedenis hebben bepaald, zo oud zijn geworden? Altijd braaf geluisterd naar wijze adviezen over een gezonde levensstijl? Ik waag het te betwijfelen. De eerste drie komen, zou je denken, vanwege hun ‘uitbundige’ levensstijl juist het meest in aanmerking om Robbie snel naar het grote niets te volgen, maar er is natuurlijk geen donder van te zeggen. Want met bijna een leven lang onmatig slikken, snuiven, spuiten en zuipen kun je blijkbaar 80 jaar worden en nog steeds drie uur vol passie live optreden en 50.000 liefhebbers opzwepen. Ze kennen de teksten en melodieën van hun honderden songs uit het hoofd en kunnen ook nog coherente verhalen over hun leven vertellen. Nog geen sporen van dementie of Korsakov. Dus waarom zouden ze ook geen 90 kunnen worden? Het is het genenpakket dummy, plus nog wat andere soorten mazzel die de volgorde gaan bepalen waarin deze zes het loodje gaan leggen. Ik gok op Van Morrison als eerste, omdat hij er met zijn dikke kop en dito lijf het ongezondst uitziet en bij optredens steeds chagrijniger schijnt te worden. Maar eigenlijk zegt dat natuurlijk ook helemaal niets. (jv)

(1) De 99 minuten durende documentaire is te zien door op google “The Band" in te tikken en door te klikken naar "The Band. Once Were Brothers" die de VPRO uitzond in mei 2021. Voor de muziekliefhebber van oude rockmuziek een must.

93.  Alles moet anders….hoe gaat van der Plas de door haarzelf opgeklopte verwachtingen managen?

Woensdag 9 augustus 2023

Hoe vaak hebben we het de afgelopen twee jaar niet moeten aanhoren? In bijna elk debat was het weer raak: dat de bestuurscultuur in “Den Haag” drastisch moet veranderen. Vooral bij de kleine partijtjes en bij de partijen op de flanken werd het een mantra dat zo eindeloos vaak werd herhaald dat het op de lachspieren ging werken. Temeer omdat geen enkele partij kon aangeven wat die “andere bestuurscultuur” dan concreet zou moeten inhouden. Het moest allemaal anders….ja, maar wat dan? En hoe dan? De inhoudsloze toverspreuken die ze elkaar nabouwden, kwamen hierop neer: het moet transparanter, de politiek moet meer naar de mensen luisteren, de overheid moet doen wat ze belooft, de menselijke maat moet weer centraal staan en de Tweede Kamer en het kabinet moeten beschaafder met elkaar omgaan. Wie kan er op tegen zijn? Natuurlijk moet dit. Doe het dan gewoon, zou je denken. Wat houd jullie tegen? Niet lullen, maar poetsen.

Maar het is blijkbaar toch nog lastig om die obligate slogans ook zelf in de praktijk waar te maken. Want zodra die abstracties wat concreter gemaakt moeten worden, blijken ze er allemaal iets anders mee te bedoelen. En dan is het niet ‘practise what you preach, nee, dan bedoelen ze vooral dat “de ander” transparanter moet worden, beter naar de burger moet luisteren, meer moet doen wat ze beloven en zich fatsoenlijker moet gedragen: want zij zelf doen dit natuurlijk al. Het ligt altijd aan ‘de ander’. De makke is: een Kamer met veel te veel partijen, die allemaal iets anders willen om zich t.o.v. de ander te kunnen profileren waardoor het steeds moeilijker wordt om voor belangrijk voorstellen een meerderheid te verwerven. Ook niet voor het concretiseren van  "bestuurlijke vernieuwing". 

Hoewel dus alle partijen te pas en (vooral) te onpas zemelen over het verbeteren van de bestuurscultuur, spant BBB van der Plas de kroon. Dikkertje Dap vindt bij elk debat wel een (meestal gezochte) aanleiding om de bewindslieden en collega-Kamerleden de maat  te nemen over wat ze nu weer allemaal verkeerd doen. “Ik ben er goed klaar mee” ligt haar in de mond bestorven, of: “laten we hier toch eens een beetje normaal gaan doen”. Ze lijkt zichzelf te zien als het morele ijkpunt van de Kamer en ziet elke splinter in het oog van de ander, maar de balk in haar eigen oog ontgaat haar volledig. Telkenmale beent ze naar de interruptiemicrofoon om vooral het progressieve deel van de Kamer op het belang van fatsoensnormen te wijzen, wat een gotspe is, want voor haatverspreiders als Wilders en Baudet komt ze nooit haar bankje uit. En hoe durf je anderen de les te lezen als je zelf uit volle overtuiging meestemt met PVV-moties waarin migranten ‘parasieten’ worden genoemd. Hoezo fatsoensnormen en nieuwe bestuurscultuur? Ze is vaak irritant inconsequent, maar daar gaat ze het waarschijnlijk steeds moeilijker mee krijgen.

De natuur, het milieu en de gezondheid in dit land gaan de bietenbrug op, maar omdat er geen rechtvaardige God bestaat, is kans namelijk groot dat BBB na 22 november regeringsverantwoordelijkheid gaat dragen. Dan is de periode van vrolijk en vrijblijvend van alles en nog wat roeptoeteren voor die lobby-partij voorbij. Dan wordt het voor CvdP veel lastiger om de grote problemen van deze tijd met nepfeiten en selectief shoppen in onderzoeken te ontkennen of te bagatelliseren. Haar halve waarheden en eigen verzinsels zullen sneller worden doorgeprikt. En de bij haar ingestoken lobby-lulpraat van de grote agro-bedrijven zullen als fake niet (meer) serieus worden genomen....mag je hopen. Ik hou mij hier vast aan de befaamde uitspraak van de Amerikaanse president Abraham Lincoln die door Bob Dylan 200 jaar later in een prachtige song is verwerkt: "You can fool all people some of the time and some people all the time. But you can never fool all people all the time.

Ik ga er vanuit dat de media en de oppositiepartijen de BBB-bewindslieden dan kritischer zullen bevragen dan ze nu doen, op hun transparantie en alle andere oproepen tot een betere bestuurscultuur. Ik kan er bijna niet op wachten. Al die BBB-ministers zullen dan aan den lijve ondervinden hoe lastig het is om, als je midden in een proces van onderhandelen zit over ingewikkelde beleidsdossiers, je vertrouwelijke informatie met de media en de Kamer te moeten delen. Want transparantie toch? En hoe leggen ze al die moeizame compromissen die ze moeten sluiten uit aan hun achterban? Niet goed geluisterd naar die achterban? Niet gedaan wat die achterban wilde? Niet gedaan wat ze de achterban beloofd hadden? Gottie gottie…serieus besturen valt niet mee.

Van der Plas en haar BBB-makkers zullen aan den lijve gaan ondervinden dat regeren in een democratie wat anders is dan: alles beloven en doen wat de achterban eist. Ze zullen er achter komen dat er in ons land vele achterbannen zijn, die allemaal iets anders willen en dat een meerderheid in de Kamer (dus) niet bij voorbaat wil wat de BBB aan haar achterban heeft beloofd. Dat er dus moeizaam compromissen moeten worden gesloten en dat er voor heel wat compromissen vaak veel water in de beleidswijn gedaan moet worden. Soms zoveel water dat die wijn voor de achterban niet meer te zuipen is. Neus dicht, doorslikken en het suboptimale compromis uitleggen aan de eigen kiezers. Dat gaat het eerste jaar misschien nog goed, maar daarna zullen er weer andere volksmenners opstaan die vinden dat de BBB en van der Plas niet luisteren naar de burgers en niet doen wat ze beloofd hebben. Ze zullen en masse blèren om een “andere bestuurscultuur” en daarna een nieuwe van der Plas.

De BBB-bazin doet er goed aan om tijdig een cursus verwachtingenmanagement te gaan volgen. Want een heel groot deel van haar tijd zal ze moeten besteden aan het uitleggen aan haar kiezers waarom ze maar een klein deel heeft kunnen waarmaken van al die beloftes en morele praatjes uit de tijd dat ze vrijblijvend kon roepen wat haar achterban wilde horen. (jv)

                                                       Henk Nijboer

92. De ‘gewone man’ heeft niets aan kleine getuigenispartijtjes, maar moet het hebben van een sterk Verenigd Links dat echt het verschil kan maken.   

Zaterdag 5 augustus 2023

Partijleider Deng Xiaoping zei het al in 1978: ,,Het maakt me niets uit of een kat wit of zwart is, als hij maar muizen vangt.” Deng wilde breken met het dogmatisch maoïsme, dat de Chinezen straatarm hield. Om zijn volk uit de diepe armoe te trekken, voerde hij een partij-gecontroleerd marktmechanisme in. Mao draaide zich om in zijn graf, want dit was voor de marxisten niet minder dan heiligschennis. Maar Deng, ook een totalitair baasje, wilde een sterke economie die welvaart produceerde en maakte 'de leer' daaraan ondergeschikt. Zuiver in de leer zijn en principes belangrijker vinden dan concrete resultaten: wat kopen de groepen die het van een zorgzame overheid en een sterke economie moeten hebben hiervoor? Het morele mechanisme van  de leer belangrijker vinden dan de effecten voor 'gewone mensen' zag ik terug in het recente besluit van het PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Dit uitstekende Kamerlid, gedreven, sociaal bewogen en inhoudelijk top, heeft besloten om zich niet meer verkiesbaar te stellen op de gezamenlijke lijst van PvdA en GroenLinks omdat hij het samengaan met GL niet ziet zitten. En waarom ziet hij dit niet zitten?

Concreet noemt hij de houding van GL t.o.v. migranten en het klimaat. W.b. de migranten vindt hij het GL-beleid te uitnodigend en hun klimaatbeleid vindt hij te ver gaan, omdat de ‘gewone man’ dit niet meer kan betalen. Het is een merkwaardige reactie. Allereerst omdat de nieuwe combinatie nog helemaal geen concrete standpunten inzake migratie en klimaat heeft ingenomen en ze de afgelopen jaren bij alle migratie- en klimaatmoties hetzelfde hebben gestemd: er zat geen spat licht tussen beide partijen. En in de tweede plaats is Nijboer hier inconsistent bezig. Hij noemt zichzelf telkenmale een ‘echte sociaaldemocraat’, maar wie de geschiedenis van die partij kent, weet dat ‘solidariteit met de zwakken waar ook ter wereld’ altijd de belangrijkste hoeksteen van de sociaaldemocratie was, is en zal blijven.

Maar voor Nijboer geldt die solidariteit blijkbaar niet meer voor de zwakken uit andere delen van de wereld die als vluchteling of economisch migrant hier naar toekomen. En als je je verzet tegen een stevig klimaatbeleid, dan schrap je dus ook de solidariteit met toekomstige generaties die we dan met een slap klimaatbeleid mooi een perspectiefloze toekomst insturen. Dit laat onverlet dat als het gaat om het nieuwe beleid inzake migratie en klimaat er zeker stevige koerswijzigingen nodig zijn. Maar wel met solidariteit als belangrijkste uitgangspunt. Nijboer had daar, als ie was gebleven, met zijn kwaliteiten een sterk stempel op kunnen drukken. 

Solidariteit als kernwaarde lijkt bij de sociaaldemocraat Nijboer dus tamelijk begrensd. Hij zegt met regelmaat op te willen komen voor ‘de gewone man’ en vreest dat hij dat binnen de nieuwe combinatie van PvdA en GL niet meer kan. Ook een wat vreemde opvatting. Waarom zou dat niet kunnen? Hij suggereert dat als je kiest voor een sterke Verenigd Linkse combinatie, je een minder soort sociaaldemocraat bent, die niet voor ‘de gewone man’ kan, wil of mag opkomen. Ik lees geen argumenten waarom dat niet zou kunnen. 

De vraag zou ook voor Nijboer moeten zijn: langs welke weg bereik je het meest voor de ‘gewone man'? Via de een kleine PvdA, die zuiver in de sociaaldemocratische leer is en als getuigenispartij hooguit nog een goed gevoel geeft bij de oude achterban, maar politiek steeds irrelevanter wordt omdat ze geen machtsfactor van betekenis meer is? Of via een Verenigd Links, dat grote groepen progressieve kiezers inspireert, electoraal aantrekkelijk is en daardoor een echte vuist kan maken tegen de tsunami van rechtse, recht-populistische en extreem-rechtse bewegingen?

Als je naar de reacties van de burgers in de peilingen kijkt en naar de stemgedrag van de leden van beide partijen dan is het antwoord duidelijk. Er blijkt een heel groot enthousiasme voor de nieuwe combinatie. Terwijl het enthousiasme voor de PvdA als een stand-alone-partij al heel lang ver te zoeken is. Het is voor de PvdA dus de existentiële keuze tussen: samengaan met andere linkse krachten en belangrijke dingen voor ‘de gewone man' fixen of in haar uppie machteloos toekijken hoe anderen het spel bepalen en langzaam van het toneel verdwijnen.

Naar mijn bescheiden mening is de sociaaldemocratie het aan de ‘gewone man’ verplicht om de samenwerking met alle progressieve krachten nu sterk te intensiveren. Alleen dan is er enige kans om na de verkiezingen van 22 november weer een machtsfactor van betekenis te worden. En alleen dan is er zoveel mogelijk van de sociaaldemocratische agenda realiseren. Je kunt de combinatie Verenigd Links attaqueren omdat je vreest dat ze niet zuiver genoeg zijn in de sociaaldemocratische leer, maar het klimaat en de ‘gewone man’ worden van die principiële discussies niet veel wijzer. Het gaat er om dat er uit solidariteit met de onder- en middenklasse per saldo zoveel mogelijk concrete resultaten worden geboekt.

De sociaaldemocratie moet en kan de belangrijkste pijler in de sociaal-groene beweging worden, maar dan moet een politicus als Nijboer, met al zijn kwaliteiten, niet weglopen, maar daar van binnenuit, in de Kamer of in een kabinet, hard aan meewerken. Helaas, hij geeft het op nog voor de echte strijd is begonnen. (jv)

 Steven van der Heijden ceo Corendon

91. Beter kleine stapjes met vuile handen, dan helemaal geen stappen, maar wel moreel zuiver.

Vrijdag 4 augustus 2023

In zijn Volkskrant-column van dinsdag j.l. maakte Jarl van der Ploeg schimpende en onnodig grievende opmerkingen over de topman van het reisbureau Corendon, Steven van der Heijden. Die had in een interview met dezelfde krant aangegeven dat hij zich grote zorgen maakt over de opwarming van de aarde en dat hij ook wel weet dat zijn reissector sector onevenredig bijdraagt aan de CO2-uitstoot. Hij doet daarom, zegt hij, alles wat binnen zijn vermogen ligt om zijn bedrijf te verduurzamen door de CO2-uitstoot zoveel mogelijk te verminderen, veel meer dan andere reisbureaus, die hem daarom maar ,,een vreemde vogel” vinden.

Maar geen vliegenreizen meer aanbieden of het aantal vliegreizen sterk reduceren is voor Corendon natuurlijk geen optie, want dan stappen de reiziger massaal over naar een ander reisbureau en kan hij ,,zijn tent wel sluiten”. En wat is dan de klimaatwinst? Per saldo gaat de CO2-uitstoot dan omhoog, want die andere bedrijven doen er helemaal niets aan. Van der Heijden pleit er overal voor dat de overheid op Europees niveau met belastingmaatregelen veel harder in de vliegsector moet ingrijpen. In zijn branche, zegt hij, is hij daarmee een roepende in de woestijn. Hij wordt daar als een soort klimaatactivist beschouwd.

Hadden we maar meer van dit slag ceo’s die hun nek uit durven uitsteken, denk je dan. Maar wat schrijft de columnist van de nationale azijnbode, de Volkskrant, dan over de uitleg van de baas van Corendon? ,,Het was een stupide rechtvaardiging van laakbaar gedrag….waar de Hollandse arrogantie vanaf droop. Zo van ..als wij stoppen, komen er anderen voor in de plaats met minder moreel besef, dus in feite verdienen we applaus.” Het dedain en het cynisme druipt van deze zinnen van deze JvdP af.
  

Persoonlijk vind ik het een stompzinnige reactie van deze columnist. Wat er arrogant is aan van der Heijdens reactie ontgaat me, maar wat JvdP hier eigenlijk zegt is: ,,ja, van der Heijden, jij moet met dat CO2 producerende bedrijf van jou gewoon stoppen en dat andere reisbureaus die nog veel meer CO2 uitstoten die passagiersladingen dan overnemen, zal mij worst wezen. Wees een beetje principieel man.”

Moreel zuiver in de leer zijn en principes belangrijker vinden dan concrete resultaten: ik heb er niets mee. Ik heb juist bewondering voor ondernemers die tegen de stroom van de markteconomische krachten in zo duurzaam mogelijk proberen te ondernemen. Je kunt er niet genoeg van hebben. En dan helpt het niet om ze in moreel correcte columns zonder argumenten af te zeiken.  (jv)

90. De Jut en Jul van de Nederlandse politiek.

Donderdag 3 augustus 2023

Zie ze daar zitten. De Jut en Jul van de Nederlandse politiek die, als het de wispelturige en massaal zwevende kiezers behaagt, op 22 november het land zomaar in een bestuurlijke chaos kunnen storten. De een scoort in de peilingen 46 zetels en de ander 24, samen zouden ze dan bij zo'n uitkomst 70 zetels binnenhalen. Nog één mallotig rechts partijtje erbij en ze hebben een Kamermeerderheid. De kans dat dit dystopische perspectief werkelijkheid wordt, is niet heel groot omdat Jut en Jul in dezelfde electorale vijver vissen van boze overheidshaters, plattelandswokies, politiek verweesden en verwende burgers die ‘wel eens wat anders willen’. Maar ook al scoren beiden samen ‘maar’ 40 zetels, dan kunnen ze het land toch onregeerbaar maken met hun irreële beleidseisen en de bijna-zekerheid dat er zonder hen geen meerderheden te organiseren zijn. 

Zie ze daar zitten. Ze hebben beiden nul-komma-nul bestuurlijke ervaringen en willen beiden (een geluk bij een ongeluk) geen premier worden, zeggen ze. Dus als ze de grootste worden, willen ze iemand anders als premier naar voren schuiven. Het blijft dus nog even gissen welke politieke paljas ze uit hun hoge hoed toveren. Dat rommelen met een van de belangrijkste functies in het land is blijkbaar hun invulling van 'nieuwe politiek'.  Ze worden beiden op handen gedragen en als helden vereerd door hun achterbannen. Achterbannen die vooral stemmen ‘op gevoel’, want uit meerdere onderzoeken blijkt dat de idolate fans maar in heel beperkte mate weten wat de kernpunten van de beide politici zijn. Maar wat geeft het. Ze stemmen nu eenmaal op ‘de mens’ Omtzigt en op ‘de mens’ van der Plas, die ze aan de dagelijkse kwektafels een paar minuten hebben horen afgeven op de Haagse politiek en waarvan ze op sociale media lezen dat zij wél deugen. Dat heeft hun beeld gevormd. En dat vinden zij als fans voldoende. Beide helden worden dus alleen al vanwege hun vage, zeg maar karikaturale imago vertrouwd. Hun programmapunten zal de fans een worst wezen. Ze zullen ze nooit lezen. 

Zie ze daar zitten. Ze willen beiden in dit Land een totaal andere bestuurscultuur, maar zijn er tot dusver nooit in geslaagd aan te geven wat ze daar precies mee bedoelen, anders dan dat ze willen breken met ‘oude politiek”. Let wel: de een is 13 jaar lang een heel actief onderdeel van geweest van die 'oude cultuur' en de ander komt net kijken, maar weet nu al dat het in Den Haag helemaal niet deugt en het ‘totaal anders moet’. Tot dusver aapt ze vooral in bijna alles de partijen na die nog rechtser zijn dan haar BBB. Ze uiten beiden met veel pathos zoveel vage weerzin tegen de werking van het systeem en de politici die daar onderdeel van uitmaken, dat je het ergste moet vrezen. Maar bij hun kiezers gaan al die anti-overheidspreken er in als Gods woord in een ouderling..

Zie ze daar zitten. Ze moeten beiden niet veel hebben van klimaatbeleid, milieubeleid, de euro, de EU en ontwikkelingsbeleid en ze willen vluchtelingen en migranten buiten de deur houden. Ze willen beiden dat de ‘hardwerkende Nederlander’ het beter krijgt en dat de staat meer en beter voor haar burgers gaat zorgen. Ze willen op vele terreinen 'veel meer' overheidsinzet, maar willen tegelijkertijd ook dat de overheid kleiner wordt en dat de belastingen omlaag gaan. Over de idiote tegenstrijdigheid van deze beleidswensen hoor je ze niet.

Zie ze daar zitten. De een moet niets van wetenschappelijk onderzoek hebben en ontkent alle feiten die haar onwelgevallig zijn, maar de ander zweert bij wetenschappelijk onderzoek, voor hem zijn de feiten juist heilig. De een wil beleid voeren op gevoel en vooral luisteren naar wat ‘de mensen’ zeggen’, maar de ander wil pas besluiten nemen als de effecten ook met degelijk onderzoek geanalyseerd zijn.

Zie ze daar zitten. De een opponeert sterk tegen de onhoudbare intensieve veehouderij en vindt dat die sector ‘flink aangepakt’ moet worden, maar de ander komt al klaar als ze een koe in de wei ammoniak ziet pissen en schijten. Er kunnen voor haar nooit genoeg dieren in dit land zijn en dat die heilloze vee-intensiteit de natuur, de bodem, de lucht en het water verzieken....dat is allemaal door links bedachte apekool met maar één doel: de grond van de boeren inpikken om er huizen voor migranten ('parasieten') neer te zetten. 

Zie ze daar zitten. De een is een communicator pur sang, is makkelijk te lijmen, wil graag harmonieuze persoonlijke relaties en is, zegt ze, vooral op samenwerking ingesteld, maar de ander heeft sterk autistische trekjes, kan juist moeilijk met anderen samenwerken, maakt vaak ruzie en wordt snel bokkig en chagrijnig als ie z’n gelijk niet krijgt.

Zie ze daar zitten. De een is een logisch-consistente denker, die veel leest, veel weet, alles door-analyseert tot op het kleinste detail en is briljant met cijfers, maar de ander weet relatief weinig van dossiers buiten haar agro-hobby, leest alleen de A4-tjes van haar staf, denkt even rommelig als ze spreekt en is een dyscalculist die waarschijnlijk daardoor absoluut niets met cijfers heeft.  

Zie ze daar zitten. De een meestal goed verzorgd in het pak is de irritant gelijkhebberige, nurkse calvinist, die slecht kan samenwerken en voor wie de feiten heilig zijn. En daarnaast meestal weinig verzorgd in slonzige/sjofele kleren is de soepel communicerende en vrolijke levensgenieter die selectief met de feiten en de waarheid omgaat en die ook minder relevant vindt dan 'haar agro-belangen' en ‘het goede gevoel’. Twee types die een aantal gemeenschappelijke beleidswensen hebben, maar die persoonlijk en inhoudelijk zo van elkaar verschillen, dat je ze niet samen in de nieuwe regeringscoalitie ziet zitten. Maar dit kan ook wensdenken zijn. 😜 (jv)

   Olaf Ephraim                            Wybren von Haga                       Henk Krol 

89. Wordt het parlement steeds meer een speeltuin voor zich afsplitsende ego's? 

Dinsdag 1 augustus 2023

Het is in feite om je te bescheuren, als het niet zo’n treurige zaak voor de parlementaire democratie zou zijn: al die politieke kneuzen en mateloos irritante egotrippers die zich in de Kamer van hun partij afsplitsen omdat ze zich niet meer kunnen verenigen met wat er in de eigen fractie gebeurt. Meestal doen die ijdeltuiten dat omdat hun eigen opgeblazen ego zo groot is geworden dat ze met iedereen in hun fractie bonje hebben gekregen, waarna de hele fractie ook opgelucht is als ze eindelijk opsodemieteren. Maar het is natuurlijk een gevaarlijk mechanisme, want het leidt tot een heilloze versplintering die uiteindelijk het functioneren van de Kamer ernstig bedreigt.

Het is een fenomeen dat in de loop der jaren steeds gekker is geworden. Alleen al van de huidige Kamerleden zijn er 10 afsplitsers….Joost Eerdmans, Nilifur Gundagan, Liana den Haan, Nicky Pouw-Verweij, Wybren van Haga, Hans Smolders, Olaf Ephraim, Pieter Omtzigt, Tunahan Kuzu en Geert Wilders. Ze hebben samen gezorgd voor 7 nieuwe partijen. Forum voor Democratie spande qua afsplitsingen de kroon. In 2020 stapten eerst Eerdmans en Pouw-Verweij uit de partij om als JA21 door te gaan en in 2021 splitsten von Haga, Ephraim en Smolders zicht af en gingen verder onder de naam Groep van Haga. De afsplitsers gebruikten allemaal dezelfde argumenten voor hun afsplitsing: met het gedrag en de standpunten van Baudet konden ze niet meer leven. Maar de nu gelaakte Baudet verschilde niet van de gestoorde clown van een jaar daarvoor en toen vonden ze het allemaal prachtig en waren ze vereerd dat ze op zijn lijst mochten staan. Het waren, zijn en blijven politieke opportunisten onder elkaar.

Maar een nog lachwekkender fenomeen is het afsplitsen van de afsplitsers. Vandaag is bekend geworden dat Ephraim zich afsplitst van de Groep van Haga en voor zichzelf gaat beginnen. Het partijbestuur (lees von Haga) wilde hem niet meer op de nieuwe lijst zetten, dus gaat Ephraim tot de verkiezingen alleen verder, waarschijnlijk als de Groep Ephraim. En daarna probeert hij natuurlijk met zijn eigen lijstje weer in de Kamer te komen. Maar we hebben nu wel 21 partijen in de Kamer. Een internationaal record. Er zijn verdwaalden die dit het toppunt van democratie vinden en zich heftig verzetten tegen een kiesdrempel en/of een afsplitsingsverbod. 

Die Groep van Haga is een treurig extreem-rechts zootje bij elkaar. Smulders, de voormalige chauffeur van Pim Fortuyn, is een absoluut onbenul. Hij heeft al die tijd in de Kamer geen moer uitgevroten. Hij verscheen nauwelijks in Kamercommissies en als hij er incidenteel wel was, las ie wat standdaard riedels van een politiek assistent voor. Von Haga is een paar slagen slimmer en zeer goed gebekt. Hij is van professie een louche huisjesmelker die in Kamerdebatten ongegeneerd pleit voor maatregelen die zijn eigen business ten goede komen. Verder heeft hij zich  ontpopt als een viruswappie eerste klas. En dan ‘dikkie’ Ephraim: oud-bankier die in Kamerdebatten maar al te graag op een gewichtige manier zijn bancaire kennis wil etaleren, maar nooit een politiek punt weet te maken. Zelden zie je iemand zo machteloos in het luchtledige oreren. Deze vreemde snuiter is ooit, samen met zijn bancaire collega Frank Vogel, ontslagen bij de Fortis-bank wegens frauduleuze praktijken, m.n. dividend-stripping. Die Vogel is momenteel hoofdverdachte in een mega-fraudezaak en wordt waarschijnlijk aan de VS uitgeleverd. En het lijkt een kwestie van tijd voordat de schijnwerpers in deze zaak ook op Ephraim worden gericht voor verlijkbare oplichterij in de sfeer van belastingontduiking. Dus dat zijn partij van m af wilde, is te begrijpen. 

Louche figuren trekken louche figuren aan. Dan geldt zeker von Haga. Hij heeft Ephraim er nu uitgedrukt omdat ie te gevaarlijk wordt, maar is ook bezig om een ander ongeleid projectiel zonder enig integriteitsbesef binnen te halen: Henk Krol. Die heeft hij plaats nummer 2 op zijn lijst aangeboden. Deze onbetrouwbare, maar sluwe rat met een groot hard voor de ouderen, mits ie daar zelf beter van kan worden, wil natuurlijk weer dolgraag terug in de Kamer. De bij ouderen nog steeds populaire Krol kan voor von Haga heel wat stemmen binnenhalen. En als Krol zelf ook weer in de Kamer komt, kan ie zich natuurlijk direct weer afsplitsen, want samenwerken is niet Henkie's sterkste punt. Gelukkig staat von Haga's partij BVNL op nul zetels in de peiling.

Het zijn slechte dagen voor de Haagse politiek. De fatsoenlijke politici laten zich door het schorriemorrie in grote getale wegjagen en de rechts-populistische nitwits met een grote bek sluipen in te grote getale de Kamer binnen. We zullen het wel verdiend hebben. (jv)

88. Heilige boeken verbranden…het mag. Maar moet je het dan ook doen, wat de gevolgen ook zijn? 

Zondag 30 juli 2023

Je hebt de vrijheid om zonder condoom te vrijen, maar als je er aids van kunt krijgen waarom zou je het dan doen? Je mag in democratieën boeken verbranden, ook de Koran, maar waarom zou je het doen als je daardoor het risico loopt dat andere gestoorden dan uit wraak moorddadige aanslagen dreigen te plegen? Rechts-extremisten in Zweden en Denemarken maken er de laatste tijd weer een hobby van om de Koran te verbranden en de overheid staat machteloos omdat er geen wet is die het verbiedt en kritiek op religies binnen de vrijheid van meningsuiting valt. Gelukkig, want die vrijheid is de hoeksteen van een beschaafde samenleving.

Boekverbranding mag dus, maar het lijkt mij geen teken van beschaving, eerder een teken van barbarij en stompzinnigheid, het is een uiting van een nazi-mentaliteit die doet denken aan de Kristalnacht, bedoeld om tot uitdrukking te brengen dat je degenen die die boeken hebben geschreven of die boeken als heilige boeken vereren, verachtelijk vindt. Het is bedoeld als de overtreffende trap van beledigen. Het mag, maar moet je het ook willen? En moet je het als overheid ook blijven tolereren?

Het dilemma is duidelijk. Want stel de verbranding van heilige boeken wordt verboden, dan zit je, voor je weet, op een glijdende schaal.  Want wanneer is iets een ‘heilig boek’? Welk boek mag je niet verbranden en welk boek wel. De Koran niet en Mijn Kampf wel? En wie bepaalt dat? En hoe omschrijf je het soort boek dat je niet mag verbranden dan in de wet zo precies, dat het ook toetsbaar is door een rechter? Maar als je de verbranding van de Koran expliciet zou verbieden, dan is de volgende vraag: mag je dan helemaal niets kritisch meer zeggen over 'de profeet' en de islam, alleen omdat moslims er zich beledigd over voelen? Niet aan de orde lijkt me, want het einde van de vrijheid van meningsuiting is in zicht als een rechter iets gaat verbieden, alleen omdat een christen, hindu of moslim zich ergert aan een uitspraak, grap, cartoon, boek of film. Helaas zitten we op dit punt in feite al in een uiterst precaire situatie: er komen steeds meer kunstenaars, cabaretiers, schrijvers en politici die via zelfcensuur allerlei controversiële cultuuruitingen of kritische statements maar achterwege laten. Alleen omdat gelovigen zich gepikeerd of beledigd zouden kunnen voelen en dreigen met geweld. Het is een heilloos pad als we ons zo serviel gaan opstellen tegenover intolerante gelovigen met lange tenen. Wij moeten kunnen blijven zeggen dat in de Koran, de Bijbel en vele Hindu-geschriften op heel wat pagina's fascistische standpunten, intolerantie en geweldverheerlijking worden uitdragen. Niet alleen omdat dat, volgens kenners, zo is, maar ook omdat ik over de politici die in onze Kamer telkenmale roepen dat de Koran een fascistisch boek is, ook wil kunnen zeggen dat zij, die roeptoeters, zelf extreem-rechtse islamofoben zijn. Wat ook klopt.  

Dus liever geen verbod op boekverbranding en ook geen zelfcensuur uit angst voor bedreigingen, maar wat dan wel? Misschien een beroep doen op het gezond verstand, de redelijkheid en het goede voorbeeld? In de trant van: geloofskritiek moet altijd kunnen, evenals harde grappen over een geloof of een profeet, maar waarom zou je de meest extreme vormen kiezen, alleen om te provoceren? Maar zelfs zo’n oproep om het gezond verstand te gebruiken is linke soep, want je roep dan toch min of meer op tot een zekere zelfcensuur. En hoever zijn we san af van de opvatting dat als je toch iemand beledigt, de daarop volgende bedreigingen ook een beetje je eigen schuld zijn. Het zou te gek voor woorden zijn. Daarom is de volgende lijn misschien de beste: binnen de grenzen van de wet moet in beginsel alles kunnen en gelovigen mogen zich daarover natuurlijk beledigd voelen, mogen ook zeer boos worden, maar moeten zich hier in het Westen onthouden van elke vorm van verbaal en fysiek geweld. En als ze die waarden en normen niet op kunnen brengen, kunnen ze beter verhuizen naar daar waar ze niet met geloofskritiek worden geconfronteerd. 

Maar los van die principiële claim op de vrijheid om religies te beledigen: het gaat die boekverbranders in Zweden en Denemarken helemaal niet om die vrijheid, maar om het creëren van chaos en het oppoken van haat. Het is de beproefde formule van extreem-rechts in alle westerse landen: de Islam beledigen, hopen op even extreme reacties van moslims en zo de ‘angst voor de ander’ oproepen en beweren dat moslims een bedreiging vormen voor de westerse cultuur als ze fanatiek op die boekverbrandingen reageren. En daarom moeten ze dus ‘weg'. 

By the way, recent werd er in Zweden ook een Koran-belediging uitgevoerd door een gevluchte Irakees, die voor de Irakese ambassade bladzijden uit de Koran scheurde omdat hij de Islam een gevaarlijke ideologie vindt, die de hoofdoorzaak is van veel geweld in zijn regio, waar ie deels gelijk in heeft. Hij zei dankbaar te zijn dat hij in Zweden de vrijheid heeft om daar uiting aan te geven. Tsja, wat moet je dan? Er op z’n minst op verdacht zijn dat de Islam een religie is met nogal wat intolerante en irrationele kantjes: je mag niets negatiefs over hun profeet zeggen, maar zij claimen niet zelden wel alles over andere religies te mogen debiteren. Daarover zwijgen is teveel gevraagd, maar het niet verbranden van de Koran moet toch op te brengen zijn. Uit vrije keuze. (jv)

87. Wanneer gaan we eindelijk eens een serieuze maatschappelijke discussie voeren over niet alleen de baten, maar ook de kosten van de agro-productie? 

Dinsdag 25 juli 2023

In bijna elk politiek debat en in de kletsprogramma’s over ‘de boeren’ domineert de opvatting dat er weliswaar de nodige problemen zijn, maar dat de sector van ‘groot belang’ is voor de Nederlandse economie. De dappere minderheid die hier kritische of relativerende kanttekeningen bij durft te plaatsen, wordt vaak weggezet als bakfietsende stadsyuppies die van toeten noch blazen weten, klimaatdrammers of studeerkamergeleerden.

Maar de exacte cijfers over het belang van de agro-industriële sector voor onze economie kun je gewoon vinden in de CBS-statistieken. Er zijn in ons land ca 50.000 agrariërs, die vormen nog geen half procent van onze beroepsbevolking. Wat stelt het voor? Ze kunnen allemaal in het Feyenoord-stadion. Oké, toegegeven...als ze allemaal op een trekker naar Den Haag komen, dan piepen we wel anders. Tellen we alle banen in het agro-industriële complex bij elkaar dan komen we ca 550.000 werknemers, 5.5% van de beroepsbevolking. Deze cijfers laten zien dat het belang van de agro-sector qua hoeveelheid banen niet moet worden overdreven.

Maar ook al we kijken naar wat de agro-sector toevoegt aan de nationale welvaart is dat uitermate bescheiden. Haar bijdrage aan het Bruto Nationaal Product bedroeg in 2021 circa 6%. Wordt alleen gekeken naar de primaire landbouw en veeteelt, dan bedraagt dit aandeel slechts 1,4%. De bijdrage van de culturele sector aan het BNP ligt met 3.7% aanzienlijk hoger.

Dus de agro-sector is voor de economie niet onbelangrijk, maar ze is bepaald niet van vitaal belang. De sector is echter om heel andere redenen dan banen en BNP van groot belang: een deel van de sector produceert namelijk hoogwaardig voedsel en de boeren zijn de onmisbare ‘dragers’ van een leefbaar en toekomstbestendig landelijk gebied, waarin de natuur en de plattelandsgemeenschappen zouden kunnen floreren. Maar dan moet het allemaal wel heel veel anders. Dat dit nog ontkend wordt, is eigelijk bizar. Het is windmolengevecht tegen de feiten en de toekomst.

Ook vandaag in de NRC weer een paar schokkende cijfers. Ons BNP bedroeg in 2022 € 860 mld. Daarvan werd € 15 mld verdiend door de intensieve veehouderij. Dat is 1.7%. Een schijntje dus, zeker als je het afzet tegen de gigantische kosten die deze sector met haar wijze van produceren veroorzaakt, maar die nooit in de prijzen worden verrekend. Deze kosten worden geschat op minimaal € 9 mld. Het gaat hier om klimaatschade, natuurschade, bodemschade en gezondheidsschade. Die € 9 mld is nog uitermate conservatief ingeschat, want niet meegerekend is b.v. de schade aan de waterkwaliteit en de immense schade die aan huizen in stedelijke gebieden m.n. in de randstad wordt aangericht omdat de boeren eisen dat het grondwaterpeil onder hun weidegronden zo hoog mogelijk blijft. Hoelang laten we de boeren en hun machtige lobby's in de waterschappen het grondwaterpeil nog bepalen, tegen het algemeen belang in?

Overigens kwam die € 15 mld die in de intensieve veehouderij wordt verdiend, zo lezen we in de NRC, vooral terecht bij de grote veevoer- en zuivelbedrijven, de vleesverwerkers, de gewasbeschermingsindustrie, de kunstmestproducenten, de machine- en stallenbouwers en de banken. Bij de veehouders zelf kwam maar een fractie van die miljarden binnen.…waarom wordt dit nog gepikt door de boeren en buitenlui?

Waarom worden, als we het hebben over de toekomst van de Nederlandse agro-sector, bijna nooit alle voor- en nadelen c.q. alle kosten en baten scherp in beeld gebracht en eerlijk tegen elkaar afgewogen? Stel dat je dat wel doet. Welke politieke concluies moeten daar dan uit worden getrokken en wat wordt dientengevolge de boodschap aan de boeren? De conclusie is voor Max van der Sleen, ceo bij adviesbureau Ecorys, wel duidelijk: ,,In Nederland is is er geen plek voor de intensieve veehouderij zoals die er nu is.” Maar dat moet je niet tegen BBB-bazin van der Plas zeggen, want dan ontkent ze eerst alle feiten en stuurt ze vervolgens de trekkers op je af. (jv)

NB.      Dat de boeren, 0.5% van de beroepsbevolking, ca 50% van alle grond in Nederland in bezit hebben, is een detail waar we hier niet dieper op in zullen gaan. Maar een deel van dit grondbezit nationaliseren en benutten voor gebruik met een veel hoger collectief nut, lijkt me het overwegen waard: meer grond voor natuur, meer voor watergebieden en meer voor woningbouw. Die functies leveren een veel hoger maatschappelijk rendement op. Welke politieke partij durft deze discussie aan te zwengelen?  

                                                         Thomas Hertog

86. Was er ooit een begin van alles? En wat was er dan vóór dat begin? Niets? Maar hoe kan 'iets' uit 'niets' ontstaan? Kom hier maar eens uit. 

Zondag 23 juli 2023

Vanavond interviewt Theo Maassen in Zomergasten de internationaal vermaarde Belgische kosmoloog professor Thomas Hertog, die op Cambridge jarenlang heeft samengewerkt met Stephen Hawking….Einstein de Tweede dus. Doorgaans schrijft Hertog artikelen over het universum en zwarte gaten die maar voor een handjevol ingewijden te volgen zijn, maar dit jaar kwam hij met “Het ontstaan van de tijd, mijn reis met Stephen Hawking voorbij de oerknal”, bedoeld voor een breder publiek.

Oké, het is toegankelijk geschreven, maar heb niet de illusie dat je met je HBS-B kennis alles over de oerknal, de uitdijing van het universum en de ontwikkeling van ruimte en tijd in dit boek kunt volgen. Zelfs met 100% concentratie was ik al blij als ik me bij 10% van al die ingewikkelde vraagstukken iets kon voorstellen.... een begin van begrip. Maar zelfs met dit lage percentage was het fascinerend om te lezen. Allereerst om weer eens te beseffen dat er blijkbaar geniale geesten zijn die iets kunnen bedenken wat ik nooit en te nimmer zal begrijpen. En ten tweede omdat er vragen zijn te bedenken die raken aan het begin van alles. De meest intrigerende vragen in het boek gaan over ruimte, tijd, snelheid en afstanden. En alsof dat nog niet genoeg is, gaat hij ook nog in op de relativiteitstheorie ofwel de wetten van het grote universum en de quantumtheorie, de wetten van de superkleine deeltjes. Twee theorieën die (nog) niet matchen met elkaar. De knapste koppen in deze wereld zijn druk doende om een overkoepende theorie te bedenken? Het is een werkveld waarin 'onze' Robert Dijkgraaf actief was met zijn snaartheorie. Tot hij zonodig minister moest worden. 😜

De vragen die Hertog behandelt zijn 'groots'.  Was de oerknal, het begin van ons universum, echt het begin van alles? En wat was er dan voor dat begin? Niets? Maar hoe kan het begin van alles uit het niets ontstaan? Iets kan toch niet uit niets ontstaan? Of was er voor de oerknal toch wel ‘iets’? Was er vooragaande aan de oerknal al ruimte? En zo ja, was die er dan altijd al? Maar er kan toch nooit altijd al zoiets als ruimte hebben bestaan, want iets moet toch altijd een begin hebben? Het zijn bijna filosofische vragen waar je toch iets mee moet. Het boek van Hertog tast mogelijke antwoorden af. Het duizelt, maar iedereen zou gewoon eens een tijdje diep over die vragen moeten nadenken. 

En dan zijn we nog maar bij de oerknal van waaruit het huidige universum ontstond en vervolgens maar eindeloos uitdijde. Eindeloos? Of houdt het een keer op? En wat is er aan het eind van die ruimte van het universum? Niets? Kun je daar over de rand kijken? Gaat dat uitdijen eindeloos door? Of komt er op enig moment een eind aan en krimpt het universum dan weer in tot een speldeknop, waarna er vervolgens weer met een oerknal een volgend universum ontstaat? Hertog en Hawkings hebben er een theorie over ontwikkeld, die nog niet op een brede ondersteuning kan rekenen in het kleine wereldtje van ingewijden. 

Na de oerknal en zwarte gaten weet Hertog boeiend te vertellen over de sterrenstelsels, waarvan we er zeker 100 miljard !!!! hebben. En binnen elk sterrenstelsel zijn er dan weer 100 miljard sterren actief, waar omheen meerdere planeten omheen draaien. Alleen ons ‘eigen’ sterrenstelsel, de Melkweg, heeft dus al meer dan een miljard sterren, waarvan onze zon er maar één is. Er zijn meer sterren in het universum dan zandkorrels op aarde.  Het zijn duizelingwekkende aantallen sterren die er na de oerknal zijn ontstaan.

Maar zo mogelijk nog duizelingwekkender dan de aantallen sterren zijn de afstanden tussen de sterren en tussen de sterrenstelsels, afstanden die niet eens meer in miljarden kilometers zijn te meten. Dat gebeurt daarom in lichtjaren: de afstand die het licht in één jaar aflegt. En dat is een behoorlijk afstandje als je weet dat het licht in één seconde al 300.000 km aflegt…hoe is dat dan in een jaar? 300.000 x 365 x 24 x 60 x 60 = 9.460. 000.000.000.000 km ofwel 9461 biljoen km. Het licht doet er meer dan 4 jaar over om sfstand naar de dichtstbijzijnde zon buiten ons zonnestelsel te overbruggen. 

Met zulke afstanden zal het duidelijk zijn dat er nooit levende wezens van een andere planeet behorend bij een andere ster dan onze zon de aarde kan bereiken. Ze zouden er miljoenen jaren over doen om die gigantische afstanden te overbruggen.

Ik hoop dat Thomas Hertog op z’n minst een aantal van deze vragen over tijd, ruimte, sterren en afstanden zo weet te behandelen dat veel meer mensen zich er voor gaan interesseren. Er over nadenken alleen al kan er misschien voor zorgen dat we de ‘kleine dingen des levens’ wat gaan relativeren. We stellen in de context van de kosmische tijd en ruimte absoluut geen ene moer voor. We waren niets en worden, na een nano-momentje op deze planeet, uiteindelijk gewoon sterrengruis. Ook niets mis mee.  (jv)

                                               Ruben Brekelmans

85. Zakt de VVD af naar het niveau van de PVV? Gunstig voor D66.  

Zaterdag 22 juli 2023

Eén veilige voorspelling kun je in de aanloop naar de verkiezingen nu al maken: de VVD gaat t.o.v. de periode Rutte een flinke ruk naar rechts maken. Dat werd natuurlijk al duidelijk met de kandidatuur van Dilan Yesilgöz voor het leiderschap. Zij is, veel meer dan Rutte, de vrouw van ‘law-and-order’, met ferme spookverhalen over het woke-gevaar en ‘de onbeheersbare stroom vluchtelingen’. Dat zij het klimaatbeleid heel laag op haar agenda heeft staan, zal een groot deel van haar partij worst wezen.

Maar vandaag is het VVD Tweede Kamerlid VVD Ruben Brekelmans nog een stapje verder gegaan. In de spreekbuis van rechts Nederland, EW Magazine, liet hij namelijk weten dat de VVD op zoek moet naar de gedoogsteun van de PVV om het migratie-vraagstuk nu eens goed te regelen. Wilders liet per omgaande weten dat een goed idee te vinden, maar dan wel met de PVV als volwaardige partner ín het nieuwe kabinet, en niet als gedogende bijwagen. 

Brekelmans vindt dus dat de VVD maar bereid moet zijn om alle bizarre standpunten van de PVV inzake moslims, Poetin, Oekraïne, de EU, de euro en het klimaat te accepteren, alleen om een zo hard mogelijk vluchtelingenbeleid te kunnen voeren. Gewoon een kwestie van even de neus dichtknijpen en doorslikken. Ik had het van dit bijna altijd redelijke en inhoudelijk goed ingevoerde Kamerlid met de buitenland-portefeuille niet verwacht. Laat hij zich voor een karretje spannen om zo hoog mogelijk op de nieuwe kieslijst te komen? 

Hier wordt wel de opportunistische en harde kant van het conservatieve deel van de VVD zichtbaar. Eerst denken ze de rechts-populisten in te kunnen kapselen door een deel  van hun retoriek over te nemen, maar nu willen ze zelfs de gevaarlijke zelfkant van de politiek bij ‘hun’ nieuwe kabinet betrekken. Het kan een blessing in disguise zijn voor het op apegapen liggende D66. Want door deze ‘liefdesverklaring’ van Brekelmans voor de PVV kan D66 een toevluchtsoord worden voor de fatsoenlijke VVD-liberalen die absoluut niet in één bootje met extreem-rechts willen stappen. (jv)

                                                                            Wassili Hatchchi

84.  Wassili Hatchchi: ook het huis van D66 kent vreemde kostgangers

Donderdag 20 juli 2023

“Ik accepteer en steun liever het ontwaken van de mensheid door pijn, dan het ontwaken te vertragen of zelfs tegen te houden. Daarom zou ik de VS stemmen op president Trump en in Nederland op Baudet...(Wassili Hatchchi 2018)

Rob Jetten heeft zich gekandideerd als de nieuwe partijleider voor D66, maar ziet plotsklaps een geduchte tegenkandidaat 😜 opdoemen: Wassila Hachchi, die van 2010 tot 2016 voor D66 in de Tweede Kamer zat, maar plotseling, om nooit echt opgehelderde redenen, tussentijds vertrok. Pas veel later liet ze weten dat ze het vertrouwen in de politiek en in haar partij, en met name in partijleider Pechthold, volledig was kwijtgeraakt. Ze vertrok naar de VS, waar ze ging werken voor de verkiezingscampagne van Hillary Clinton.

Hachchi stelt zich nu dus kandidaat als partijleider voor D66, met als voornaamste verkiezingsslogan dat ze “alle partijen wil afschaffen”, dus ook D66. Het lijkt maffer dan maf, maar als ze 250 handtekeningen weet te verzamelen, mag ze aan de interne verkiezingen meedoen. Ik moet nog zien dat dat gaat lukken, want als je op internet vluchtig screent wat deze dame allemaal voor bizarre gedachtespinsels heeft, dan word je daar niet vrolijk van. Of misschien ook juist wel. Samengevat kwamen haar politieke opvattingen opvattingen rond 2018 bijna perfect overeen met de ideeën van Trump-ideologen zoals Steve Bannon. (1) Ze liet op haar blog via een duisterere politiek-filosofische onderbouwing weten “te sympathiseren met buitenstaanders zoals Trump en Baudet”. Van Hillary Clinton naar Donald Trump, zo’n ideologische move begrijpen vraagt veel lenigheid van de geest. 

Hachchi legt op haar site uit hoe zij tegen de politiek en de samenleving aankijkt. Zomaar enkele opvattingen van haar op een rij.

• “Politieke partijen zijn oppermachtig geworden. Het is bijna een democratische dictatuur te noemen, met bijbehorende zorgwekkende symptomen zoals karaktermoorden, dolkstoten, afrekeningen en onveilige werkomgeving oftewel angstcultuur. Ik spreek uit eigen ervaring.”
• “Op papier zijn Kamerleden onafhankelijk, maar met de uitvoering is van alles mis. D66 moet het lef hebben om die verandering te benoemen en door te voeren, ook als de partij daarvoor zelf moet worden opgeheven.”
• “Ik stem voor President Trump als ik zou mogen stemmen in de Verenigde Staten - en in Nederland voor Thierry Baudet, aangezien dat de enige manier lijkt om het ontwaken van de mensheid te ondersteunen en te versnellen”.
• “Ik accepteer en steun liever het ontwaken van de mensheid door pijn, dan het ontwaken te vertragen of zelfs tegen te houden. Ontwaken is wat we nodig hebben om een paradigma verschuiving te omarmen en onze democratie en haar politiek te transformeren.

Wie gedacht had dat er met BBB-bazin van der Plas een vreemde snoeshaan de politieke arena binnen is gewaggeld, moet maar eens goed lezen wat Hachchi allemaal te melden heeft. Gelukkig zullen we na wat verplichte nummertjes in de kletsprogramma’s nooit meer iets over haar Haagse ambities horen. Mag je hopen. (jv)

(1) Steven Bannon, geciteerd in het boek “Vuur en Woede in het Witte Huis van Trump” van Michael (2018): “Een buitenstaander als Trump is onze beste kans op democratische vernieuwing. Geen enkele kandidaat van de gevestigde orde durft namelijk het machtssysteem te veranderen dat hem of haar aan de macht heeft gebracht. De gevestigde orde in de VS geeft niets om het volk en daarom zal ze niets doen om de schrijnende ongelijkheid aan te pakken. Ze kiezen klonen van zichzelf. Alleen buitenstaanders als Trump luisteren naar de ‘gewone man’ die zich verzet tegen meer migranten, tegen meer klimaatbeleid en tegen de globalisten. Het volk wil een president die de banen weer terug uit China haalt. Alleen buitenstaanders als Trump durven de bestaande orde te vernietigen, om vervolgens een nieuwe te bouwen Hoe? Met alle beschikbare middelen”.

Zinnige observaties, vermengd met gevaarlijk gif, want we weten nu inmiddels hoeveel ellende deze Trump-revolutie de VS heeft gebracht. De democratie had bijna niet meer bestaan. Omdat de Trump-maffia alle democratische instituties wilde slopen. Bannon analyseert de diepste emoties van de Amerikaanse onderklasse ongetwijfeld adequaat en zijn opvatting dat ook de democratische politieke elite de systemen niet zal veranderen die onrechtvaardig uitpakken voor de onderklasse, klopt waarschijnlijk ook. Maar dat zijn ‘baas’ Trump iets gedaan heeft, of wilde doen, aan de noden van de 'gewone man en de kanslozen' is evidente onzin. Integendeel. Trump dacht, meer dan elke andere president voor hem, alleen maar aan zijn eigen belang. Nog vier jaar de onwetende, sluwe en pathologisch liegende Trump aan de macht zou een ramp voor de VS en de wereld zijn. En zeker voor de Amerikaanse midden- en onderklasse.   

83.  'Rijke zeikerds' willen arme buurtbewoners hun wil opleggen.

Woensdag 19 juli 2023

Duindorp, met 5800 inwoners, ligt op een unieke locatie in Den Haag. Vlak bij beschermd duingebied en de Scheveningse haven en een paar minuten van het strand. Je zou, gezien die locatie, verwachten dat hier vooral rijken in dure villa’s wonen, maar Duindorp is een dichtbebouwde, kwetsbare volksbuurt waar iedereen elkaar goed kent, maar wel met veel sociaal-economische problemen. Je vindt er veel woningen uit de periode 1916-1930 en vooral goedkope huur- en koopwoningen. Maar hoe lang blijft dit nog een volksbuurt met betaalbare woningen? De laatste jaren zijn er op verschillende plekken in de wijk nieuwe, dure woningen gebouwd. De wijk lijkt te gaan veryuppen.

Er ontstaan daardoor steeds vaker spanningen tussen autochtonen en nieuwkomers. Botsende portemonnees en botsende subculturen. Vandaag een illustratief artikel hierover in de Volkskrant. Al enige tijd wordt er Duindorp een hoogoplopende strijd gevoerd over een voetbalkooi waarin de Duindorpse jeugd zich vermaakt. Vermaak? Grote overlast door te hard geluid en hangjongeren zul je bedoelen. Althans, dat vinden de welvarende senioren in het luxeappartementen-complex met huizenprijzen tot € 2 miljoen, vlakbij. Die voetbalkooi en de jeugd waren er al lang voordat de ‘rijke zeikerds’ er kwamen wonen. Volgens de politie valt het met de overlast allemaal reuze mee en ook uit onderzoek naar de geluidsoverlast blijkt het geluid binnen de normen te blijven.

Maar de klagende oudjes pikten het niet meer en spanden een kort geding aan: die kooi moest weg. Echter, afgelopen vrijdag sprak de Raad van State in een voorlopig vonnis uit dat de kooi mocht blijven. Er komt nu een bodemprocedure en daarna een definitieve uitspraak. De Duindorpers zijn er niet gerust op. Het geld voor dure advocaten zit namelijk ‘aan de andere kant’. En wie heeft de beste relaties met ‘de macht’ wordt er wantrouwend gedacht.

Maar de autochtone Duindorpers gaan dit niet pikken, zo blijkt uit het verslag van de Volkskrant. Ze zijn boos en bang. Boos omdat die nieuwkomers zo zeuren en iets willen doordrukken dat zij onrechtvaardig vinden. Bang omdat ze vrezen dat dit nog maar het begin is en dat ze sluipenderwijs door de yuppen uit hun eigen wijk worden gedrukt. De sfeer wordt grimmiger.

De Volkskrant citeert een van de sneue senioren die last heeft van de jonge voetballertjes in de kooi: “als ik met een glas witte wijn op het balkon zit, hoor je tik-tak-tak”. Je hoort z'n geaffecteerde toontje. Krijg je nu medelijden met die ouwe zeur of denk je “sodemieter dan op naar een andere wijk, patser”? Ik geloof dat mijn sympathie niet direct bij die bejaarde klagers ligt. 😜👎(jv)

82. Armoe is geen keuze, maar het gevolg van pech en kansenongelijkheid waar de overheid veel aan kan doen.

Maandag 17 juli 2023

Hebben de mensen die het in het leven goed getroffen hebben en min of meer welvarend zijn geworden dat vooral te danken aan de eigen verdiensten of hebben ze vooral veel mazzel en veel kansen gehad? Of vanuit het negatieve geredeneerd: hebben degenen die structureel in de shit zitten, dat aan hun eigen domme gedrag te danken, of hebben ze op vele fronten gewoon vette pech gehad, waar ze zelf ook maar weinig aan konden doen? 

De relevante politieke vraag is of in dit land iedereen in beginsel dezelfde kansen op een normaal of goed bestaan heeft? Of zijn die kansen al vanaf het begin ongelijk verdeeld en is het een kwestie van toeval, mazzel en pech wat je vanaf de geboorte allemaal overkomt aan zaken die je levensloop, inclusief welvaart en welzijn, bepalen? Over deze kansengelijkheid of kansenongelijkheid zullen de komende maanden ongetwijfeld stevige politieke debatten worden gevoerd in de aanloop naar de verkiezingen van 22 november a.s. 

Op rechts vinden de klassiek liberalen doorgaans dat in de Nederlandse samenleving iedereen voldoende kansen krijgt om zijn of haar talenten te ontwikkelen, maar, vinden ze, je moet de kansen die zich voordoen dan wel willen pakken. Doe je dat niet, dan moet je later niet zeuren dat je buiten de boot bent gevallen, te weinig hebt om rond te komen of in de shit zit. Dus armoe is een keuze vinden de liberalen. En je moet volgens hen ook vooral niet jaloers worden op degenen die het wel gemaakt hebben, want dat was een kwestie van hun ‘eigen verdiensten’. De partijen aan de linkerkant, m.n. de sociaal-democraten, vinden dit onzinnige redeneringen die aantoonbaar niet sporen met de werkelijkheid, waarin de één bij de start van het leven al bijna kansloos is door de plaats waar zijn wieg staat: de slechte wijk, de armoe, de moeilijke gezinssituatie en de gebrekkige aandacht voor school, waardoor er al direct een achterstand wordt opgelopen die zonder veel extra hulp bijna niet meer is in te halen, terwijl de ander in een mooie wijk met een gouden lepel in de snavel wordt geboren en wordt opgevoed met een breed palet aan kansen voor zich. De overheid, vinden de sociaal-democraten, moet die ongelijke startpositie in zoveel mogelijk fases van het leven proberen te corrigeren.

Wie hebben er in deze fundamentele politieke discussie de beste argumenten: de klassiek liberalen of de sociaaldemocraten? Als we eerst een stukje met de liberalen meelopen en akkoord gaan met hun open deur dat je de kansen die zich in het leven voordoen moet pakken, dan zijn er vervolgens minimaal drie randvoorwaarden nodig om een succes van het leven te kunnen maken: 1. die kansen moeten zich ook bij jou wel voordoen, 2. je moet het vermogen hebben meegekregen om die kansen ook te kunnen pakken en 3. je moet meer mazzel dan pech in het leven hebben. Op de eerste twee punten gaat het bij een groot deel van de mensen al direct mis in de startfase, zeg de eerste 18 jaar. Zelfs als ze over de nodige talenten beschikken, krijgen ze onvoldoende tools en teveel handicaps mee om de schaarse kansen ook te kunnen grijpen.

Het begint natuurlijk al met de genenloterij, waarin je pech of mazzel kunt hebben, maar waarvan de uitkomst vam grote invloed is op de hoeveelheid hersens en het vermogen ze te kunnen gebruiken. Die genen zijn ook medebepalend voor je doorzettingsvermogen, voor je (on)aardig karakter, voor je mooie of lelijke uiterlijk, voor je fysieke beperkingen en voor je hormoonhuishouding die weer van grote invloed is op je kwetsbaarheid voor hinderlijke ziektes. Al deze loterij-uitkomsten zijn later heel lastig te mitigeren, maar ze bepalen wel voor een groot deel ieders vermogen om de kansen die zich voordoen te kunnen benutten. Op het fundament dat via die genenloterij wordt gelegd, wordt verder gebouwd met nog veel meer faal- en succesfactoren die je levensloop sterk beïnvloeden en waar je zelf ook nauwelijks invloed op hebt: je ouders die je wel of niet adequaat opvoeden, de wijk waarin je opgroeit, de school waarop je wel of geen goed onderwijs krijgt en de clubs waarvan je wel of geen lid mag worden en waar je je onmisbare sociale vaardigheden en contacten ontwikkelt.

Het zijn allemaal gegevenheden die al voor je 18-de jaar grotendeels kunnen bepalen in welke mal je terecht komt: de mal van de kanslozen of de mal van de kansrijken en alle varianten daartussen. Natuurlijk kun je soms met veel mazzel en veel hulp van de juiste mensen uit de minst kansrijke mallen komen, maar de meesten lukt dat niet omdat de handicaps te groot zijn. En dan moet het volwassen leven nog beginnen. Dat hele voortraject met factoren waar je zelf nauwelijks invloed op hebt kunnen uitoefenen is heel belangrijk, maar niet voor iedereen ook weer zo deterministisch dat daardoor hun hele levensloop en mate van succes geheel vastligt. Je kunt, om maar eens wat te noemen, ook na een slechte startsituatie later, vaak toevallig, mensen tegen het lijf lopen die jouw levensloop een besissende wending ten positieve kunnen geven. Een relatie, een leraar, een werkgever, een vriend. Maar je kunt dan bijna altijd achteraf vaststellen dat het dubbeltje ook net zo goed de andere kant had kunnen opvallen en je totaal ergens anders zou zijn uitgekomen. Jij had hier gewoon een keer mazzel. 

Het wrange van deze tijd in dit steenrijke land is dat steeds meer kinderen en jong volwassenen helemaal geen enkele serieuze kans hebben (gehad) om hun intrinsieke talenten te ontwikkelen en iets van hun leven te maken. Ze groeien op in de arme wijken, ze zitten in problematische gezinssituaties, ze missen de goede voorbeelden, kunnen hun school niet afmaken, ontwikkelen onvoldoende sociale vaardigheden, vallen buiten de onmisbare netwerken en ontberen het doorzettingsvermogen om zich uit hun achterstandspositie te werken. Wat moet er dan van je worden? Welke kansen hebben ze dan nog? Ze zullen genoegen moeten nemen met de laagste en slechts betaalde baantjes en zijn ook een makkelijke prooi in het criminele circuit.  Hoe kun je ze dat kwalijk nemen? Het is natuurlijk een schande als die pechhebbers worden benaderd met “he armoedzaaier, het is toch echt je eigen schuld, want dan had je maar slimmer moeten zijn, beter moeten leren en betere keuzes moeten maken”.

Niemand kiest uit eigen beweging voor een leven in misère aan de onderkant van de samenleving. Dat overkomt mensen en dat is treurig, gevaarlijk en voor een deel ook onnodig. Dus is er een dwingende noodzaak voor een super-actief overheidsbeleid om die kansenongelijkheid te bestrijden. In de wijken, in het onderwijs, in de opvoeding en op de arbeidsmarkt. De overheid kan mensen niet gelukkig maken en kan ook de ongelijkheid niet zomaar laten verdwijnen, maar ze kan wel alles uit de kast halen om in te grijpen in de slechte startposities van de jongeren en jong volwassenen. Op dit punt is er echt iets te kiezen op 22 november. Kansenongelijkheid wordt een hot issue....hopelijk.  (jv)

   Dilan Yesilgöz                                                  Caroline van der Plas                                    Joost Eerdmans

81.  Hoe de rechts-populisten ook hier zomaar aan de macht kunnen komen.

Donderdag 13 juli 2023

Overal in Europa rukken ze op: extreemrechts, het rechts-populisme en domrechts. Die laatste term is gemunt door Sander Schimmelpennick in zijn wekelijkse column in de Volkskrant. Hij bedoelt er de rechtse politici mee die denken dat ze de kiezers van de partijen die nog rechtser zijn, kunnen paaien door een deel van hun extreme standstandpunten over te nemen. Zo dachten VVD en CDA veel stemmers bij de PVV en Forum te kunnen weghalen door nog harder te worden op b.v. migratie en nog ‘genuanceerder te gaan denken over het stikstofprobleem en de afbraak van de natuur. Hun tactiek: problemen vooruitschuiven om de boze burger te behagen, maar daarmee maakten ze de problemen alleen maar groter. Het heeft de doorgaans fatsoenlijke rechtse partijen alleen maar hoon en zetelverlies opgeleverd. We zullen de desastreuze gevolgen van de domrechtse politiek na de verkiezingen van half november zien.  

Wat geldt voor Nederland zien we in de meeste Europese landen: een zorgwekkend oprukken van extreemrechtse-nationalistische-populistische bewegingen, waarbij partijen in de regering komen die geen vluchtelingen meer willen opvangen, uit de euro en Europa willen stappen en weigeren om een effectief klimaat-, milieu- en natuurbeleid te voeren. Als die extreme partijen noodgedwongen in steeds meer regeringen moeten worden opgenomen, kan dat zo ondermijnend gaan werken dat de liberale democratie en het EU-bouwwerk in gevaar komen.

Wat er kan gebeuren als er na de verkiezingen extreemrechtse types in een kabinet worden opgenomen zien we momenteel in Finland. Daar regeert nu sinds drie maanden een coalitie van centrumrechts met de extreemrechtse partij “De Finnen”. De minister van Economische van de laatstgenoemde partij moest al na 9 dagen vertrekken, omdat hij in zijn tweets zodanig met het getal ‘88’ had gespeeld, dat de Finse neonazi’s direct wisten aan welke kant hij stond. Het getal 88 is namelijk ‘hondenfluitjes-taal’ waarmee je tot uitdrukking kunt brengen dat je een bewonderaar van Hitler bent. Je zegt dat niet expliciet, maar gebruikt daarvoor het fluitje waarvan alleen ‘de honden' van jouw club de betekenis begrijpen. 88 refereert aan 2 x de achtste letter in het alfabet, de H, en staat dus voor Heil Hitler. Zulk gespuis zit nu in de regering van een EU-land! De minister ontkende zijn bewondering voor H. niet eens en werd gedwongen af te treden. Maar nu ligt ook zijn partijgenoot en vice-premier Riika Purra, onder vuur vanwege racistische uitlatingen op haar blog. Ze heeft het daar over ‘die negers’ en noemt Turkse immigranten “Turkse apen’. De Volkskrant rept vanmorgen van een passage waarin ze zich haar volgers vraagt: ,,wie heeft er nog meer zin om in Helsinki op bedelaars en zwarte kinderen te spugen.” Zij in ieder geval wél. Ja, waarom niet, untermenschen immers. Dit lid van de Finse tak van de bruinhemden-brigade mag vooralsnog aanblijven. Bizar. 

Heel fatsoenlijk Finland én Europa denkt nú al met weemoed terug aan die beschaafde en eloquente sociaaldemocrate Sanne Marin, die vier jaar lang de jongste premier van Europa was en hét boegbeeld van het progressieve Finland. Ze loodste het land ook nog eens bekwaam de NAVO binnen. Een mega-prestatie in een land dat sinds WOII neutraal was en in overgrote meerderheid niet bij de NAVO wilde om de Russische beer en buur niet boos te maken. Marin lukte het om, na de Russische inval in Oekraïne, een meerderheid van de Finnen wel achter de toetreding te krijgen. Een grotere tegenstelling tussen haar en het rommeltje dat er nu zit, is niet denkbaar.

Gaan wij hier na november eenzelfde kant op? Kan het slechter worden dan het was? Ja, het kan veel slechter worden dan het was. Althans voor die ca 3 miljoen Nederlanders die mede-afhankelijk zijn van sociale overheidsinterventies, slechter ook voor de urgente woningzoekenden, voor het klimaat en de natuur, voor vluchtelingen en voor onze invloed in Europa en de wereld. Op al deze punten kan het ook vooral slechter. Want progressief Nederland komt er ook na de nieuwe verkiezingen niet aan te pas en de VVD kruipt, aangevoerd door haar wel erg rechtse nieuwe partijleider, onder de dekens met de rechts-populisten van BBB en JA21 plus nog wat rechts gedoog-grut in een nieuw kabinet. En dan wordt Nederland een speeltuin voor conservatieve liberalen, rechts-populisten en onervaren tuinkabouters. (jv)

80. Democratie =  meningsverschillen verbaal hard uitvechten zonder rancuneuze persoonlijke verhoudingen.

Maandag 10 juli 2023.

In pre-democratische tijden was het normaal dat politieke conflicten met de wapens of andere vormen van geweld werden beslecht. Macht kwam uit de loop van een geweer. De essentie van politiek bedrijven in een democratie is het geweldloos beslechten van conflicten m.b.v. geschreven en ongeschreven regels. De hoogste vorm van beschaving is daarbij dat je met elkaar diepgaande meningsverschillen over het te voeren beleid kunt hebben en elkaar scherp kunt aanvallen, zonder elkaar na het debat een lul te vinden of elkaar rancuneus te bejegenen. Joop de Uyl en Hans Wiegel waren hier in de zeventiger jaren een goed voorbeeld van deze mores: elkaar keihard tackelen op de inhoud, maar achter de schermen goed met elkaar overweg kunnen.

In onze democratische arena proberen de fatsoenlijke politici dus een scherp onderscheid te maken tussen de ‘politieke mens met slechte plannen’ en ‘de mens achter de politicus die ook maar z’n best doet’. M.a.w.: je moet in de politiek ook met iemand met wie je inhoudelijk sterk van mening verschilt toch een normale of goede persoonlijke relatie kunnen hebben. Anders wordt het politieke bedrijf een wel erg onaangename omgeving om in te werken. Helaas zien we in onze Tweede Kamer de laatste jaren m.n. aan de extreem-rechtse kant wel steeds meer voorbeelden van een verbale verruwing van het politieke debat. Zij weigeren heg spel van beschaving en fatsoen mee te spelen. 

De man die een meester is in het managen van goede persoonlijke verhoudingen, ook met zijn politieke opposanten, kondigde vandaag zijn afscheid uit de nationale politiek aan. Het kwam als een donderslag bij heldere hemel. Bijna iedereen dacht dat hij door slim (of sluw of slinks) manoeuvreren een kabinetscrisis had geforceerd om zo de weg vrij te maken voor een Rutte V, omdat in Rutte IV met de urgente dossiers z.i. te weinig vorderingen gemaakt konden worden. Wel, die nieuwe verkiezingen, die komen er, maar Rutte V niet.

De manier waarop er vandaag in een bijzondere zitting van de Tweede Kamer over de val van het kabinet en het vertrek van Rutte werd gedebatteerd, was in meerdere opzichten bijzonder. De sfeer was op zich redelijk goed, de toon was kritisch-zakelijk, soms hard en er waren bij de meeste partijen sterke twijfels of Rutte nu wel of niet bewust op een crash had aangestuurd. Maar toch, een enkele zuurpruim daargelaten, wisten de meeste fractieleiders hun waardering onder woorden te brengen voor de wijze waarop Rutte 13 jaar het landsbelang heeft gediend. Hoewel de loftuitingen uit de mond van enkele notoire haatzaaiers tamelijk hypocriet klonk. 

En de demissionaire premier zelf? Die stond er relaxed bij, scherp en vrolijk als altijd, alsof het business as usual was. Hij memoreerde de harde gevechten die de Kamerleden de afgelopen jaren met hem hadden gevoerd, maar roemde ook de goede persoonlijke verhoudingen. Misschien was er ook wel een last van hem afgevallen. Als je zolang, vooral ook buiten de Kamer, zoveel bagger over je heen hebt gekregen en alsmaar moet aanhoren dat jij verantwoordelijk bent voor wat er in dit land allemal mis gaat, dan kan het vooruitzicht om te kunnen vertrekken ook een opluchting zijn. En uit opiniepeilingen blijkt al geruime tijd dat het grootste deel van de Nederlanders vindt dat ie beter kan vertrekken. Ook in de Kamer ging bij heel wat partijen de vlag uit nu hij de vlag strijkt. Grappig is wel dat diverse partijen die al heel lang vinden dat ie er een zootje van heeft gemaakt en dus weg moet, hem vandaag ook verweten dat hij onverantwoord had gehandeld door de stekker uit het kabinet te trekken.

Maar wij zullen het misschien nog wel een jaar met deze premier ‘moeten doen’. Half november verkiezingen en daarna vast weer een eindeloos durende formatie. Of Rutte's vertrek voor Nederland een goede zaak is, zullen we pas over een paar jaar goed kunnen beoordelen. Was Rutte na de politieke versplintering een bastion tegen de chaos of een sta-in-de-weg-weg bij het oplossen van de grote problemen? Ik hou het vooralsnog op iets er tussenin' en hou m'n hart vast voor de bestuurbaarheid van het land in de komende jaren. Als de onderbuik van Nederland bij de komende verkiezingen los gaat en niet gehinderd door enige kennis in grote getale op domrechts of extreemrechts gaat stemmen, raakt de Haagse politiek op drift en kan het zomaar alle kanten op gaan. Ook de verkeerde. Voorlopig blijven de meeste urgente vraagstukken minstens nog een jaar liggen. De grote schade die dat veroorzaakt, kunnen we alvast inboeken. (jv)

Volkskrant zaterdag 8 juli 2023....Rutte regelt nog snel even iets voor het zomerreces.

Vrijdag....7 juli.....14.00 uur. Wat gaat het worden in Den Haag?

Rutte werd door zijn eigen partij gedwongen het hard te spelen..... nu wint hij in dit kabinetscrisisgedoetje over de asielinstroom altijd….of hij krijgt zijn zin vandaag niet, omdat D66 en cu niet willen buigen, en dan valt het kabinet en komen er nieuwe verkiezingen waarin hij, voor de laatste keer 😜, de VVD-lijsttrekker wordt die zich kan afficheren als de man die de asielinstroom met harde maatregelen wilde indammen....maar gedwarsboomd werd door die linkse wappies die niet wilden meewerken ….de VVD ligt dan weer aan zijn voeten en blijft de grootste na de verkiezingen....Rutte gaat dan een kabinet met BBB en JA21 leiden......of Rutte krijgt zijn zin vandaag wel omdat CU en D66 overstag gaan en het asielbeleid nog strenger wordt.....maar D66 en CU hebben zich dan geblameerd en voor de weggelopen VVD-stemmers is Rutte weer de aanvaardbaar. Hoe je het ook wendt of keert….Rutte wint bij elke uitkomst van deze crisis en lijkt het politieke machtsspel toch nog steeds erg slim te kunnen spelen. Of het ook in het belang van het land is dat er nu minstens een jaar lang geen besluiten over urgente problemen kunnen worden genomen ??...👎👎 …maar het is zeker niet in het belang van de zwakste partij….de asielzoekers….die zijn zoals altijd de lul. (jv)

                                                Jelena Milasjina, mensenrechten journalist in Rusland  

79. Laf in een democratie waar alles kan versus dapper in een harde dictatuur.  

Vrijdag 7 juli 2023

In de Volkskrant van vandaag twee interessante artikelen, die opvallen omdat ze gaan over twee personen die qua burgermoed mijlenver van elkaar afstaan. Op pagina 12 een rapportage van Ana van Es over het slavernijmonument in Vlissingen en de laffe rol van de burgemeester en op pagina 11 een stuk van Tom Vennink over een dappere mensenrechtenjournalist in Rusland.

Het monument in Vlissingen werd met racistische en nazistische leuzen en stickers beklad op de dag dat Willem Alexander niet alleen excuses aanbood voor ons slavernijverleden, maar ook vergiffenis vroeg voor de daden van zijn eigen familie. Dit was meer respect “voor die zwarten” dan de verdwaalde geesten van PVV en Forum voor Democratie konden verdragen. 

Snel het gore vuil van het monument verwijderen, de daders opsporen en de toezegging doen om het vanaf nu beter te beschermen....zou je van de gemeente verwachten. Maar de burgemeester, doctorandus Bas van Tillaar, CDA, heeft eergisteren opdracht gegeven om het monument weg te halen….omdat er geen vergunning voor was afgegeven en die vergunning er ook niet zou komen (1). De burgervader wilde geen precedent, veinsde hij. Maar de waarheid is dat er naast het slavernijmonument al 38 jaar twee kanonnen staan die het heldhaftige koloniale verleden van Vlissingen moeten uitbeelden: zonder vergunning!! Nee, de burgervader van Vlissingen is geen held die zijn gemeenteraad wil overtuigen van de morele noodzaak van dit monument, maar komt over als een wat bange, ruggengraatloze en inconsequente procedureneuker. Aan wiens kant zou zo'n karakter staan in Rusland? Voor wie en wat zou hij durven opkomen? 

Dan op pagina 11 de rapportage van Tom Vennink over de Russische journalist Jelena Milasjina die al 25 jaar verslag doet van de wrede mensenrechtenschendingen in Rusland en Tsjetsjenië. Afgelopen dinsdag is ze in dit laatstgenoemde land, toen ze op weg was naar een rechtbank, ontvoerd, kaalgeschoren, met een bijtende groene vloeistof in haar gezicht gespoten en gemarteld, al haar vingers werden een voor een gebroken. Het was bepaald niet de eerste keer dat haar zoiets is overkomen. Ze wordt permanent bedreigd en fysiek hard aangepakt. Maar zij laat zich niet intimideren en blijft in eigen land, waar zij als een van de beste journalisten wordt beschouwd, onthullingen over de mensenrechtenschendingen van de Poetinclique doen. Wetende dat de boeven van de geheime dienst haar op een zekere dag definitief de mond zullen snoeren. Haar bekendheid heeft haar leven tot dusver gered. Dat dat geen garantie is, blijkt uit het langzaam doodmaken van Alexsej Navalny. 

De één is laf in deze democratie waarin je nooit bang hoeft te zijn voor vervolging of marteling, de ander is moedig in een maffiastaat waarin minimale kritiek je je leven, je levensplezier of je gezondheid kan kosten. (jv)

(1) Burgemeesters Bas zit een gemeenteraad voor die niets van excuses wil weten, misschien wel omdat Vlissingen in de Nederlandse top 3 staat van steden met het zwartste slavernijverleden en de raad daar gedomineerd wordt gereformeerden en ander eng spul.

78.  Renske Leijten….opgewonden standje….maar sociaal betrokken Kamerlid… vertrekt na bijna 17 jaar.

Woensdag 5 juli 2023

Als je vaak Kamerdebatten volgt dan ontwikkel je automatisch een zekere sympathie voor bepaalde Kamerleden. Of antipathie natuurlijk. Beide emoties hebben weinig van doen met de partij waar ik zelf lid van ben. In die partij met 9 Kamerleden zitten er eigenlijk maar twee waarvoor mijn duim omhoog gaat. Óf die duim omhoog gaat, heeft vooral te maken met dossierkennis, politieke vaardigheden, eloquentie in het debat, humor en beschaving in brede zin. Er zijn heel wat Kamerleden van links tot rechts die bij mij goed scoren op een aantal van deze criteria.

Bij Renske Leijten heb ik altijd gemixte gevoelens gehad. Ik vond haar per slado niet erg sympathiek. Ze is inhoudelijk sterk en een doorzetter, maar heeft totaal geen gevoel voor humor, is irritant gelijkhebberig, kan missers nooit toegeven en is een zwak debater, die vooral aan het zenden is, maar weinig oor heeft voor wat haar opponent te melden heeft. Heel vaak krijg ik de kriebels van haar opgewonden, die soms aan hysterie grenzende boosheid richting een bewindspersoon of een collega Kamerlid. Je neigt af te haken of een deel van haar boodschap ontgaat je door de ergernis over haar opgefokte toon, maar je kunt er ook weer niet omheen: ze pleit met passie voor de goede zaak, bedoelt het goed en ze weet doorgaans heel goed waar ze het over heeft.   

Leijten wilde na bijna 17 jaar, zo zei ze ,,uit de Haagse bubbel treden”. Die bubbel: ,,waarin ik energie verloor en de onderlinge verhoudingen vaak giftig waren.” Die reflectie van Leijten heeft toch iets ondankbaars, iets cynisch bijna. Je bent je halve werkleven superactief in de belangrijkste functie die onze rechtstaat te bieden heeft en dan geef je er aan het eind zo’n negatieve kwalificatie aan. Het komt over als een schop na richting al die ‘giftige’ collega’s. Of waren het er maar een paar? En kwam je daar de laatste jaren pas achter, of vond je al altijd al en waarom ben je dan nog zo lang in die 'bubbel' door blijven gaan?

Haar kwalificaties over die ‘giftige Haagse bubbel’ zijn helaas koren op de molen van het volkje wier onderbuik ook altijd al heeft gevonden: die Haagse politiek deugt niet. Leijten heeft hiermee het wantrouwen in politici weer een beetje vergroot. Dat rancuneus terugkijken is jammer. Poepen in je eigen nest komt nooit sterk over. Het was ook onnodig, want ze wordt door het grootste deel van de Kamer zeer gewaardeerd. En die waardering beperkt zich niet tot het Haagse circuit. Voor zover de gemaltraiteerden aan de onderkant van onze samenleving de politiek volgen, dragen ze Leijten op handen. En terecht, met Omtzigt en Azarkan was zij hét Kamerlid dat letterlijk dag en nacht bezig was met een van de grootste schandalen uit de naoorlogse politiek: de toeslagenaffaire. Dankzij de SP-terriër werd deze beerput eindelijk bijna tot op de bodem uitgebaggerd. Daarvoor krijgt ze misschien ooit nog eens ergens een standbeeld.  

Leijten is van plan om nu ‘in de wijken’ te blijven vechten voor de mensen die het moeilijk hebben. Gelukkig, want dat is nodig. Kamervoorzitter Vera Bergkamp sloot haar afscheidstoespraak gisteren in de Tweede Kamer af met de woorden: ,,Wij verliezen een gepassioneerd Kamerlid, maar krijgen er een straatvechter voor terug.” Sloeg nergens op, want Leijten is tijdens haar Kamerperiode altijd al een straatvechter geweest. En daar heb je er in de Kamer ook een paar van nodig, maar niet teveel. (jv)

De Volkskrant van maandag 3 juli 2023

77. Het moet nu maar eens genoeg zijn met die al dat gezeur over ons slavernijverleden. Vinden de reactionairen en onwetenden.

Zaterdag 1 juli 2023

Gedurende 200 jaar slavenhandel werden er door ondernemende types minimaal 12 miljoen Afrikanen met grof geweld over de Atlantische Oceaan gedeporteerd. Ca 600.000 van hen door Nederlandse slavenhandelaren naar Suriname, het Caraïbisch gebied en Brazilië. Zeker 75.000 vrouwen, mannen en kinderen stierven tijdens de oversteek. En de overlevenden en hun nakomelingen waren niet veel beter af: ze zaten daar levenslang geketend als beesten zonder rechten en werden gemarteld of gedood als ze daar tegen in verzet durfden te komen. Nederland was een van de grootste slavenhandelaren ter wereld en heeft er fors deel van haar welvaart in de Gouden Eeuw aan te danken. Voor heel wat mannen die er toen hun bloedgeld mee verdienden zijn er standbeelden opgericht. Vooral rechts-Nederland is nog steeds trots op 'die helden van vroeger met hun VOC-mentaliteit' en wil niet horen dat de Nederlanders in die tijd tot de wreedste slavenhandelaren behoorden. ‘Zwijg erover en wees trots’ is hun motto. Zou het hier ooit ook zover komen dat de boeken over dat misdadige slavernijverleden, net als in de conservatieve staten in de VS, uit de bibliotheken worden gehaald en leraren strafbaar worden als ze over dat verleden les geven? 

Het is 160 jaar geleden dat dit land, in 1863, de slavernij in haar koloniën afschafte. Althans, in formele zin. In ons Suriname moesten ze na de 'vrijlating' nog 10 jaar jaar ‘gratis’ op de plantages doorwerken. Ontvingen de tot slaaf gemaakten daarna een schadevergoedinkje voor hun lijden? Nee, natuurlijk niet, maar gelukkig kregen de plantagehouders wél een ruime compensatie voor het verlies van hun menselijk bezit. Die compensaties aan de slavenhouders konden, in euro’s van nu, oplopen tot meer dan een miljoen per plantage.

Het is pás 160 jaar geleden, maar er zijn ons land nog steeds heel veel onwetende zultkoppen zonder enig empathisch vermogen die vinden dat de herdenking van de afschaffing van de slavernij maar linkse flauwekul is. Afgedwongen door woke-types, voegen ze er tegenwoordig gretig aan toe. Onder de bezielende ophitsing van de rechtse populisten worden vooral de excuses voor dit bloedige verleden en het fonds voor ereschuld-projecten gehekeld. “Waarom zou je excuses aanbieden voor iets wat al zo lang geleden is en waarom moet er altijd weer geld beschikbaar komen voor slachtoffers van vermeend onrecht?” aldus de spreekbuizen van de intellectueel-minder-bedeelden. Hun botte ongevoeligheid stuit nu eenmaal nooit op morele grenzen, met als inzet: hoe bagatelliseer je een misdaad tegen de menselijkheid? Het effect van dit soort cynisme werd gisterenavond weer duidelijk: in Vlissingen werd het Slavernijmonument beklad met racistische leuzen. Zo zijn onze manieren. Zo worden woorden omgezet in daden. Overigens: als de staat excuses maakt voor een fout verleden betekent dat natuurlijk niet dat ook de huidige generatie voor die wandaden verantwoordelijk gehouden wordt, maar wel dat de staat erkent dat het een schandvlek in onze gemeenschappelijke witte geschiedenis is, die veel nazaten van de slachtoffers nog steeds bezig houdt. Daarom is excuses aanbieden ook een kwestie van beschaving.

Los van het gegeven dat Nederland in euro’s van nu vele miljarden aan de slavernij heeft verdiend en elke compensatie voor het aangerichte leed een fooi is: hoezo, het is al zo lang geleden? Het is nog máár 160 jaar geleden en de slavernij is, met de Holocaust (80 jaar geleden) een van de grootste misdaden ooit gepleegd. Het is een iconische fenomeen dat nooit verjaart en dat, net als de massamoord op 5 miljoen Joden, doorwerkt tot op de dag van vandaag. De nazaten worden hier nog steeds geconfronteerd met sociaal-economische achterstanden en alledaags en institutioneel racisme. Ook dit vinden de witte sympathisanten van rechts-populistische opiniemakers maar onzin en een vorm van irritant slachtofferdenken. Ook zijn onze koloniën in de West die uitbuiting en roofbouw van toen, en de jaren daarna, nooit te boven gekomen. Het zijn altijd wingewesten gebleven. Nederland heeft er nooit serieus geïnvesteerd in de sociaal-economische ontwikkeling. En toen er niets meer te halen viel, heeft men de problemen over de schutting gegooid en...red je maar. Maar nu vinden we het wel raar dat dat niet is gelukt. 

Het is treurig dat de excuses voor ons slavernijverleden pas dit jaar loskomen. Maar beter laat dan nooit. Er resten nu nog twee ferme besluiten: 1. het fonds voor ereschuld-projecten moet ruimhartiger worden gevuld met meer dan die luizige € 200 miljoen. Alleen de Oranjes hebben al een half miljard aan de slavenhandel verdiend. En 2: het besluit moet worden genomen om van Keti Koti (verbreek de ketenen) een nationale herdenkingsdag te maken, net als de jaarlijkse herdenking van de Holocaust. Want als je dit soort historische schandvlekken niet steeds herdenkt, wordt het vergeten…en als je het vergeet, wordt de kans dat het weer gebeurt alleen maar groter.

In weinig landen is 'het volk' zo onwetend en ongeïnteresseerd als hier als het gaat om de nationale geschiedenis en haar inktzwarte bladzijden. Een groot deel wil maar niet erkennen dat ook 'wij' zulke misdaden konden plegen. Dat superioriteitsdenken gaat ons nog eens lelijk opbreken.  Het motto dat het denkende deel der natie daarom moet blijven uitdragen is: blijvend herdenken = blijvend herinneren = herhaling voorkomen. (jv)

NB. De voordracht waarin Willem Alexander zojuist excuses aanbood voor het schandalige verleden van de staat en ook vergiffenis vroeg voor de rol van zijn eigen familie daarin, was sterk: historisch verantwoord, empatisch en evenwichtig. Misschien wel zijn beste optreden sinds zijn koningschap. Hij zal er voor beloond worden met veel haatmail vanuit dom-rechts Nederland. 

 Thierry Baudet                         Geert Wilders                           Johan Derksen  

76. Op welk moment verbieden we partijen die de democratie in gevaar brengen?

Donderdag 29 juni 2023

 
Laten we de democratie en rechtstaat van binnenuit sluipenderwijs door haar vijanden ondermijnen, of grijpen we op tijd in? Daar wordt in de Haagse politiek al jaren over nagedacht en Rutte IV is momenteel druk doende om met de ‘Wet op de Politieke Partijen’ antwoorden op die vraag te geven. Een onderdeel van de ontwerpwet is een mogelijke uitsluiting van partijen die de democratische rechtstaat bedreigen. In dat kader werd er gisteren in de Tweede Kamer een zeer leerzame hoorzitting met een tiental experts gehouden over de kwetsbaarheid van onze democratie en rechtstaat, met als kernvragen: 1. Hoe kun je vaststellen of een partij onze democratie bedreigt? 2. Hoe grijp je in als je die bedreiging serieuze vormen aannemt? en 3. Moet je partijen die onze democratie ernstig bedreigen als ultimum remedium ook kunnen verbieden?

Vooral de reacties van de experts op die laatste vraag, over het verbieden van partijen, gingen zwanger van terughoudendheid en genuanceerdheid. M.i. terecht. Verbieden van democratisch gekozen partijen kan leiden tot het ondergronds gaan van extremisten, wat mogelijk nog gevaarlijker is. Het kan de aanhangers van de extreme leiders ook sterken in hun geloof ‘dat de elite niet te vertrouwen is’. Een van de experts sprak van een ‘democratische paradox’: iets verbieden dat gebruik maakt van de essentiële rechten van het systeem…te weten het recht van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van partijvorming. Want: waarom zou je geen partij op mogen richten die van mening is dat onze democratie vervangen moet worden door een ander systeem? Maar mag dat dan ook een systeem zijn dat een einde maakt aan die grondrechten en dus aan de democratie? Ergo: mag je de doodgravers van de democratie hun gang laten gaan tot de democratie foetsie is? Mijn favoriete filosoof Karl Popper, strijder voor de open samenleving, vond van niet, je moest ze tijdig 'afstoppen'. 

Maar toch....alle experts waren dus huiverig voor het verbieden van partijen. Het deed ze teveel denken aan totalitaire systemen. Het eerste wat die doen, is het verbieden van andere politieke partijen. Toch willen de meesten een partijverbod wel achter de hand hebben, voor het geval dat…. Er was brede consensus dat een sharia-partij, een communistische partij en een nazistische partij voor zo’n verbod in aanmerking zouden kunnen komen. Net zoals elke partij die expliciet aangeeft dat zij geweld niet uitsluit of in haar statuten opneemt dat zij de democratie zal afschaffen als zij eenmaal de meerderheid heeft.

Paul Cliteur, emeritus hoogleraar en lid van Forum voor Democratie, deed zijn querulanten-imago natuurlijk weer eer aan door te betogen dat globalistische partijen zoals D66 en GroenLinks een groter gevaar voor de democratie zijn dan de radicaal-rechtse partijen omdat die globalisten z.i. ,,de nationale soevereiniteit, en daarmee onze grondrechten, laten verdampen ten gunste van supranationale instanties.” Dit standpunt lag dicht aan tegen de vraag, ingeleid door een warrig betoog, van Kamerlid Baudet: of professor Cliteur ook niet vond dat niet Forum voor Democratie de labels ‘extreem’ en ‘gevaarlijk’ opgeplakt zou moeten krijgen, maar de ,,partijen van het partijkartel die onze nationale soevereiniteit verkwanselen aan de EU” en ,,zouden zij dus niet verboden moeten worden?”  Cliteur ging hier niet direct op in, maar was wel van mening dat partijen best ondemocratische opvattingen mogen hebben als ze maar niet oproepen tot geweld en niet expliciet aangeven de democratie te willen afschaffen wanneer ze 51% of meer van de zetels hebben.

In die laatste formulering zit natuurlijk het grote probleem. Geen enkele partij zal in haar statuten opnemen dat zij de democratie wil afschaffen. Zo slim zijn ze nu ook wel weer. Partijen die dat van plan zijn, doen dat ietsepietsie subtieler. De meeste experts pleitten dan wel voor de uiterste terughoudendheid bij een partijverbod, maar waarschuwden ook voor het dempen van de put als het kalf al verdronken is. Want als de partijen die niets met ‘het systeem’ hebben eenmaal aan de macht zijn, ben je te laat, dan zijn we democratie en rechtstaat al kwijt. Er moet dus tijdig worden ingegrepen. En de kunst is nu om dat in de nieuwe wet goed te regelen. Niet te snel, maar ook niet te laat. 

We hebben nu een aantal partijen ter rechterzijde in het parlement die wel gebruik maken van de democratische spelregels, maar zich telkenmale kenbaar maken als ‘vijanden van het systeem en de elite die het in stand houdt'. De experts noemden daar ook voorbeelden van: ons parlement een “nepparlement” noemen, journalisten wegzetten als “tuig van de richel”, dictators als Poetin ophemelen, bevolkingsgroepen vanwege hun religie willen uitsluiten, politici verbaal bedreigen, stelselmatig roepen dat we worden geregeerd worden door een kwaadaardige elite die ons land wil ‘omvolken’ en de bevolking in het geheim tot slaven wil maken, politici van het partijkartel, wetenschappers en journalisten wegzetten als “volksvijanden”….en dat gaat zo maar door, als druppels die op den duur een steen kunnen uithollen. De sociale media versterken dat ondermijnen van de democratie mega. 

Ook de populistisch-rechtse media, zoals Ongehoord Nederland en SBS6 doen hier een stevige duit in de zak. Het stompzinnige ON is ntuurlijk op afstand de meest reactionaire  omroep van Nederland, maar hoog scoort ook het ranzige programma Vandaag Inside waar ze dagelijks tot vermaak van een miljoen gelijkgezinde boze kleindenkers de onbeschoftheid normaliseren. O.a. door beschaafde politici zo grof te demoniseren dat zij in hun privéleven fysiek bedreigd worden. O, wat kunnen we daar toch om lachen. Humor van de grove bekken. Humor voor de weke breinen. Het lijkt onschuldig vermaak en goedkope lol, maar Johan Derksen en z'n companen voeden systematisch en bewust het wantrouwen in democratische politici. Het kijkvee dat nog nooit een seconde over de bedreiging van de rechtstaat heeft nagedacht, vindt het allemaal prachtig. Hoe platter, hoe leuker....vinden die 1 miljoen genieters, een aantal dat overigens aardig spoort met het aantal stemmers op PVV, Forum en Von Haga. Disclaimer: er kijken vast ook wel een paar 'normale' mensen naar VI. Masochisten die zich dagelijks een uurtje willen ergeren of types die er gelaten en met een deprimeremde verbazing over de teloorgang van de menselijke soort naar kijken om er een stukje over te kunnen schrijven 😜. 

Het ontmantelen van de democratie is een sluipend proces. Het begint met het systematisch ondermijnen van het vertrouwen in de democratische instituties. Dat gebeurt o.a. via de verspreiding van nepnieuws en het via de sociale media bedreigen van politici, experts, journalisten en andersdenkenden. En na het verbale geweld, krijgen we het fysieke geweld. Geen woorden, maar daden. Zowel Mussolini als Hitler zijn op deze wijze, bijgestaan door hun knokploegen, ‘democratisch’ aan de macht gekomen. En toen ze aan de macht waren, schaften ze de democratie af. De zwarthemden in Italië en de bruinhemden in de Weimarrepubliek hadden het afschaffen van de democratie natuurlijk niet in hun programma staan. De les die we hieruit kunnen trekken is dat we onze kwetsbare democratie niet kunnen beschermen met het beginsel van Cliteur: een partij pas verbieden als ze expliciet laten weten de democratie af te willen schaffen. Want dan ben je altijd te laat.

Hoe bepaal je nu het moment waarop er moet worden ingegrepen om de ‘doodgravers van de rechtstaat’ tijdig te stoppen? In het ontwerp van de nieuwe 'Wet op de Politieke Partijen’ staat dat  een partij kan worden ontbonden ,,indien de partij door haar doelstelling of werkzaamheden een daadwerkelijke en ernstige bedreiging vormt voor een of meer grondbeginselen van de democratische rechtsstaat”. Als grondbeginselen worden dan genoemd: “a. periodieke, vrije en geheime verkiezingen; b. democratische besluitvorming; c. grondrechten; d. scheiding van machten; e. onafhankelijke en onpartijdige rechtspraak.”

Deze formulering is nog redelijk vaag en sluit m.i. nog onvoldoende uit dat een partij op een stiekeme en sluipende manier de democratie en rechtstaat blijft ondermijnen. Zo zien we de rechts-populistische partijen bij voortduring de grondrechten van minderheden ter discussie stellen, hele bevolkingsgroepen uitsluiten, de integriteit van de rechterlijke macht hekelen en hen onwelgevallige politici verbaal intimideren en bedreigen. Laten we dit doorgaan tot er een kantelpunt is gepasseerd, waarna er geen weg meer terug is en de kwetsbare democratie aan betonrot ten onder gaat? (jv)

NB.  Vandaag hebben we voor de zoveelste keer gezien hoe onze democratie kan worden ondermijnd. De zwarthemden van Farmers Defence Force zijn onder leiding van hun Leider Mark van den Oever een intimiderende smeercampagne gestart tegen o.a. de CDA-woordvoerders op het landbouwdossier. En als deze intimidatie van Kamerleden niet helpt, zeggen ze, komen ze met hun trekkers het land weer lam leggen. De FDF treedt zo op als gewapende tak van Forum voor Democratie. Gezamenlijk doel: het land bestuurlijk ontregelen tot er zoveel anarchie ontstaat dat zij in het gat kunnen springen.

Via het portal van de Tweede Kamer zijn de hoorzittingen van 28 juni terug te zien en de position papers van de experts te downloaden.

                                               Volkskrant 23 juni 2023

75. Het extreme deel van de agri-sector wilde helemaal geen bestuursakkoord. Dus de LTO-voorman zwichtte en koos voor een middelvinger naar het algemeen belang. 

Vrijdag 23 juni 2023

Landbouwminister Piet Adema stond er eergisteren beteuterd, misschien wel ontgoocheld bij: hij dacht dat hij het eindelijk gefixt had en dat het bestuursakkoord met de boeren en agro-industriële sector bijna rond was. Het kabinet was de boeren op de meeste punten ruimhartig tegemoet gekomen, vond hij, en hij schatte in dat ze er voor 95% met elkaar uit waren. Maar op de avond dat de minister dacht ook die laatste 5% te gaan scoren, blies de belangrijkste landbouwonderhandelaar Sjaak van der Tak het akkoord gewoon op.

Zitten ze 6 maanden te onderhandelen en krijgen ze verregaand hun zin, zo lijkt het, en dan, vlak voor het afhameren, drukt de LTO-voorman lafjes zijn snor met de dooddoener:,,mijn achterban vertrouwt de overheid niet.” Maar dat was gelul. Van der Tak zwichtte voor machtspolitiek vanuit de extreme delen van zijn achterban en koos uiteindelijk vooral voor zijn eigen positie: eigenbelang en het kortetermijnbelang van een minderheid in één sector vond hij uiteindelijk belangrijker dan het algemeen belang. 

Dat het vertrouwen bij de boeren in de overheid gering is, was allang bekend en daar waren ook best redenen voor, maar het kan niet als serieus argument worden aangevoerd voor het opblazen van een akoord in de eindfase. Want dan waren ze er toch überhaupt niet aan begonnen? De echte reden was veel banaler: de extreme agri-fracties, die het spel achter de schermen bepalen, zagen al vanaf het begin helemaal niets in een akkoord dat hen zou binden aan strengere stikstofmaatregelen. Maar ze wilden wel eens zien tot hoever de regering wilde gaan met het doen van consessies. Daarom schroefden ze hun eisen steeds verder op. Nog meer geld. Nog meer garanties. En toen LTO-onderhandelaars van der T. dacht dat ze bijna alle consessies wel binnen hadden, blies ie de handel op. Waarom? Omdat Sjakie het radicale deel van zijn achterban nooit heeft durven trotseren. Reactionaire pressiegroepen als de Farmers Defence Force van Mark van den Oever en de Nederlandse Melkveehouderij Vakbond van Henk Bleker vonden het, zeker na de verkiezingszege van BBB, 'politiek dom’ om nu een akkoord te sluiten. Hun platte redenering: ,,Waarom zouden we nu consessies doen aan dit kabinet, dat er nog hooguit anderhalf jaar zit? Ze krijgen er in de nog resterende periode geen enkele ‘landbouw-vijandige’ maatregel meer door. En na de nieuwe verkiezingen zal BBB het landbouw- en stikstofbeleid in de Tweede Kamer gaan bepalen en kunnen we als boeren gewoon doorgaan zoals we het gewend waren. En mocht de nieuwe regering de boeren toch nog in de weg willen zitten, dan leggen we Nederland gewoon weer plat met onze trekkers.”

Vanuit deze jezuïtische redenering is het misschien ook nog wel te begrijpen dat de weinig moedige LTO-baas, toen hij de buit verleden week bijna binnen had, zijn knopen telde. Hij had liever ruzie met Adema en het kabinet dan met de extreme LTO-vleugels. Want van dreigers met geweld kun je het immers nooit winnen. Daar loop je liever voor weg. Mijn respect voor van der Tak daalde nog sneller dan die voor Adema steeg. 

Het is natuurlijk een gotspe: met niet meer dan 0.5% van de beroepsbevolking laten we de boeren Nederland hun wil opleggen. Het was in de onderhandeling over het landbouwakkoord dus nooit de bedoeling om vanuit hun kant ook maar één serieuze concessie te doen. Het zal het extreme deel worst wezen wat de gevolgen van hun halsstarrigheid zijn voor de rest van Nederland. Voldoende huizen kunnen bouwen? De natuur en biodiversiteit weer herstellen? Who cares? Zij hebben immers van der Plas en hun trekkers. Dus niemand gaat hen de wet voorschrijven. Ze wilden voor de vorm best een beetje palaveren over een landbouwakkoord, maar verwacht niet dat ze ooit hun handtekening gaan zetten onder maatregelen die hen in hun bedrijfsvoering gaan belemmeren.

Hoe lang laten we het kortetermijnbelang van belang van één sector nog prevaleren boven het algemeen belang" Hoe lang laten de verstandige politici en het denkende deel der natie zich nog chanteren en gijzelen door een gevaarlijke groep met geweld dreigende boeren, die weten dat ze een achterhoedegevecht voeren, maar het zo lang mogelijk willen rekken om zoveel geld uit de staatskas te trekken? Ze willen chaos, want in chaos gedijt het geteisem, wordt er niet geregeerd en kunnen zij ongestoord op de oude weg doorgaan. (jv)

                                          Benito Mussolini 1883-1945

74. Hoe kon Mussolini met zijn fascistische partij aan de macht komen en welke lessen kunnen we hieruit trekken voor onze kwetsbare liberale democratie?

Donderdag 22 juni 2023

Begin deze maand verscheen de Nederlandse vertaling van het laatste deel van Antonio Scurati’s trilogie over het leven van Benito Mussolini: “de laatste dagen van Europa”. Scurati beschrijft in zo’n 1800 pagina’s, verdeeld over drie kloeke delen, de opkomst en ondergang van de grondlegger van het Italiaans fascisme. Zonder Mussolini was het fascisme in Italië bijna zeker nooit die dominante totalitaire ideologie geworden. De dictator en ‘zijn’ fascistische heilsleer bepaalden van 1922 tot 1943 het leven van de Italianen en de koers van de staat Italië. We zullen nooit weten wat er in en met het land was gebeurd als Mussolini gewoon onderwijzer of journalist was gebleven. 

Scurati reconstrueert de sleutelmomenten in Mussolini’s leven, en dat van de belangrijkste personen in zijn entourage, en wel zodanig dat het lijkt alsof je in het hoofd van die personages zit. De historische feiten kloppen volgens de insiders tot in het kleinste detail en bij de reconstructie van wat er in al die breinen aan overwegingen en vele soorten emoties plaatsvindt, heeft Scurati geput uit de vele brieven, persoonlijke notities, dagboeken en verslagen van vertrouwelijke gesprekken van de hoofdrolspelers zelf. De auteur noemt deze vorm van geschiedschrijving ‘de documentaire roman’.

De auteur boetseert een beeld van Mussolini, ‘il Duce’, dat je met de volgende trefwoorden kunt samenvatten: politiek briljant, charismatisch, oratorisch talent, schaamteloos opportunistisch, een ongeëvenaarde snoever, meedogenloos en wreed voor zijn politieke vijanden, mateloos corrupt, seksueel ongeremd en moreel verdorven. Hij werd in 1918 afgezet als leider van de socialisten en werd daarna in 1919 de leider van de fascisten. Hij was in de eerst een soort leermeester voor Hitler en later niet meer dan brave leerling. Hij trok graag met Hitler op, steunde hem in bijna alles en voerde op enig moment, op aandrang van de nazi’s, ook ongekend strenge rassenwetten in die voor de Italiaanse Joden een normaal leven onmogelijk maakte. 

Maar toen Duitsland in september 1939 Polen binnenviel probeerde Mussolini eerst nog enige afstand te nemen van Hitler, omdat Italië in geen enkel opzicht klaar was voor een oorlog. Maar het was te laat. Door Mussolini’s samenwerkingspact met Hitler stortte hij Italië in een rampzalige Tweede Wereldoorlog, waar het economisch, politiek en moreel zwaar beschadigd uitkwam, aan de kant van de eerloze verliezers.

Mussolini overleefde de oorlog niet, hij werd in 1943 vermoord. Het fascisme als staatsideologie overleefde de oorlog ook niet. Maar daar waar Hitler en het nazisme na WO II als de belichaming van de hoogste graad van slechtheid werden beschouwd en in de morele afvoerput van de wereldgeschiedenis verdwenen, is Mussolini in Italië nog steeds redelijk populair en kunnen politici gewoon uitkomen voor hun fascistische sympathieën zonder maatschappelijk geboycot te worden. De huidige premier Meloni is daar een ‘mooi’ voorbeeld van. Wel probeert zij haar semi-fascistische preoccupaties nu wat onder de pet te houden, om in de rest van Europa niet teveel morele weerstand op te roepen.

Hoe vestigde en handhaafde Mussolini een totalitair fascistisch systeem dat gedurende 20 jaar tot in de haarvaten van de maatschappij het doen en laten in Italië bepaalde? Deze vraag loopt als de rode draad door de hele trilogie en wordt uitgewerkt middels een grondige analyse van Mussolini’s leven. De trilogie is niet alleen literair van hoog niveau, maar ook op vele plaatsen verbijsterend, omdat het zo duidelijk maakt hoe relatief simpel een redelijk functionerende democratie gesloopt kan worden en kan worden getransformeerd tot een totalitair systeem met een dictator, waar een groot deel van de bevolking twee decennia doldwaas achteraan loopt. Het is in die zin ook een leerzame trilogie, vooral vanwege een aantal paralellen met het huidige tijdsgewricht. Het kan zomaar weer gebeuren. Als er maar een charismatisch leider 'beschikbaar' is. 

De fascistische machtsovername in Italië is mogelijk geworden door een combinatie van een aantal elkaar versterkende politieke, economische, historische en persoonlijke factoren. Om te beginnen heerste er een politiek klimaat waarin obscure personages perfect konden gedijen:  1. Grote armoe en sociale spanningen. 2. Economische onzekerheid en hoge werkloosheid. 3. De als vernederend ervaren gevolgen voor Italië van WO I. 4. Angst voor het overslaan van de Russische revolutie en mede daardoor veel haat van rechts tegen alles wat links was. 

Deze stemming in het land eind jaren negentig, begin jaren twintig wisten Mussolini en zijn zwarthemden maximaal uit te buiten via:  5. Lokale knokploegen die in de steden en dorpen op socialisten-jacht gingen en hen vaak met dodelijk geweld als politiek factor uitschakelden. 6. Het met manipulaties en fysieke intimidaties uitschakelen van de linkse media. 7. Het op grote schaal verspreiden van nepnieuws over ‘het linkse gevaar’. 8. Het inzetten van de moderne massamedia en propagandatechnieken bij bouwen van een heldencultus rond de persoon van de Sterke Leider Die De Volkswil Begrijpt En Die Ook Uitvoert. 9. De ruimhartige financiering van al deze staatsondermijning en het vele geweld door de conservatieve industriëlen en aristocratie. 

Maar de fascistische revolutie kon 'in the end' alleen maar slagen vanwege de persoon Mussolini: de juiste man op het juiste moment met de juiste skills. 10. Een briljant politicus die elke keer weer precaire of ogenschijnlijk hopeloze situaties toch in zijn voordeel wist om te buigen. 11. Een charismatisch redenaar die de massa’s wist op te zwepen. 12. Een geslepen ideoloog die zijn belangrijkste tegenstanders tactisch en strategisch steeds weer de baas was. 13. Een wrede opportunist die bereid was om zonder aanziens des persoons opponenten te slachtofferen als dat zijn belangen diende. 14. Doorgaans rationeel en slim calculerend, maar vaak ook verrassen met impulsief en intuïtief handelen. 15. Een geluksvogel: net als de meeste andere dictators had hij ook vaak het geluk aan zijn kont hangen. Op vele momenten rolden de balletjes door puur toeval toch weer net zijn kant op. 

Veel van de punten die hierboven worden genoemd als oorzaken voor de fascistische revolutie kunnen ook vandaag de dag zomaar weer optreden: een volk dat massaal ontevreden is door wantrouwen, armoe of onzekerheid, volksmenners die daar via nepnieuws misbruik van maken en het volk opjutten tegen 'de elite', complottheorieën die steeds massaler worden aangehangen, geweld met woorden dat overgaat in geweld met daden en knokploegen die politici die hen niet zinnen fysiek intimideren of uitschakelen, waardoor fatsoenlijke burgers zich uit publieke functies terugtrekken en het schorriemorrie die plaatsen inneemt. De waarschuwing van Scurati in meerdere interviews: ook nu kan een liberale democratie via een sluipend proces met ondemocratisch middelen zodanig worden ontwricht dat we, al dan niet na een autocratische tussenfase, weer wegzakken in een totalitair systeem. Het wachten is op een moderne Mussolini 2.0.  (jv) 

De titels van de drie delen en de periode die ze bestrijken. 

M1. De zoon van de eeuw.           1919-1924

De jonge Mussolini is als een beest: hij voelt en ruikt de tijd die eraan komt, in het uitgeputte Italië van net na de Eerste Wereldoorlog. Afgezet als socialistisch leider, plaatst de onvermoeibare politieke agitator zich aan het hoofd van de onwettigen, de misdadigers, brandstichters en andere woeste dwazen. Met afschuw en fascinatie beschrijft Scurati hoe zijn opportunistische personage, hongerend naar macht en seks, zich van 1919 tot 1924 leugenachtig en instinctmatig van socialisme naar fascisme beweegt.

M2. De man van de voorzienigheid.       1925-1932

Begin 1925. Benito Mussolini staat aan de rand van de dood vanwege een heftige maagzweer die zijn leven van binnenuit bedreigt. Hiermee opent M. De man van de voorzienigheid, het tweede deel van Antonio Scurati's wervelende trilogie over Benito Mussolini. Het regime van Mussolini heeft zojuist een ernstige crisis overleefd na de moord op de socialistische leider Giacomo Matteotti. De moord is gepleegd door fascistische knokploegen en Mussolini neemt, na eerdere ontkenning, de verantwoordelijkheid op zich alsof het een verdienste is. Niet veel later laat hij zich uitroepen tot Duce, dictator van Italië. In de jaren die volgen breidt de macht van Mussolini zich steeds krachtiger uit; Paus Pius XI stelt zelfs dat Mussolini door de voorzienigheid gezonden is. Door zijn indrukwekkende vermenging van feit en fictie laat Scurati de lezer ervaren hoe het is om in het centrum van de macht te zitten. Aanstekelijk en psychologisch treffend beschrijft hij de periode van 1925 tot 1932, de eerste jaren van Mussolini als Duce, de jaren waarin de democratie verdween.

M3. De laatste dagen van Europa.      1933-1940

Op 3 mei 1938 wordt Adolf Hitler door Mussolini in Italië ontvangen, voor een bezoek aan Rome, Napels en Florence. Enkele weken eerder heeft Hitler de Anschluss van Oostenrijk afgekondigd en Mussolini bereidt zich voor op de afkondiging van een ongekend strenge rassenwetgeving. Toch zijn er nog velen in Italië die hopen dat er een einde komt aan de machtslust van de twee staatshoofden. Antonio Scurati reconstrueert met koortsachtige precisie het beangstigende delirium van Mussolini, in de waan dat hij de beslissingen van de Führer kan beïnvloeden, terwijl hij zich ervan bewust is hoe onvoorbereid Italië is. Hij zal Italië uiteindelijk naar de afgrond leiden en wordt een van de hoofdschuldigen aan vijf jaar massaslachtingen en de vernietiging van grote delen van Europa.   

73. Het agro-industriële model is failliet. De toekomst is aan echte boeren. 

Dinsdag 20 juni 2023

In de Volkskrant van vandaag legt Marcia Luyten in een activistische column uit dat ‘boeren’ in Nederland ook in de toekomst nog wel degelijk mogelijk is, zonder het milieu te verzieken, de boer uit te buiten en de dieren te laten lijden, maar alleen als het huidige agro-industriële verdienmodel volledig op de schop gaat. Haar betoog kan in de volgende tien punten worden samengevat.

1. Het kabinet moet stoppen met het toegeven aan organisaties die alleen maar inzetten op behoud in plaats van verandering. Ze moet zich niet laten ringeloren door de politieke pressie van een boerenpartij, die alleen opgericht om noodzakelijke veranderingen te blokkeren. Wat zij willen behouden, is het verdienmodel van de industriële landbouw: kunstmestbedrijven, veevoerfabrikanten, kalverslachters, zuivelmultinationals en producenten van pesticide en gentechzaden. Deze agro-industrie eist maximale productie. Ten koste van alles wat wel waarde heeft, maar waarvoor geen prijs hoeft te worden betaald, zoals de natuur. 
2. Van dit model zijn boeren en burgers de dupe. Burgers omdat hun grond, water en lucht de meeste vervuilde van Europa zijn. Omdat bossen aftakelen, de grutto wegkwijnt, en het een zomer zonder vlinders is. En dan worden ook nog eens nauwelijks huizen gebouwd. Boeren hebben evenmin belang bij de landbouwindustrie. Zij zijn gegijzelden van de multinationals.
3. Hoe konden ze zo diep zakken? De maximale productie dwong boeren tot megastallen vol koeien met postzakken van uiers die krachtvoer en medicijnen nodig hebben. Eindeloos gelazer met mest. Tonnen aan machines. De megastallen lijken in niets op de kinderboerderij of het boeren in tv-series; het zijn fabriekshallen als voorportaal van het slachthuis. Boerderijen zonder land met beesten die ademen, eten, schijten, maar geen leven hebben.
4. Met de romantische beelden van het boerenleven verspreid door agro-industrie en BBB heeft het allemaal niks van doen. Net zomin met de andere sentimentele kaart: het boeren van vaders, grootvaders en overgrootvaders. Die waren boer in de natuur, geen pion in een kil industrieel proces.
5. Voor boeren en burgers is er mooi nieuws. De boer kan slim boeren, met gebruik van de natuur - het complexe web van bodemleven vol schimmels, bacteriën en wormen - in plaats van die te doden, om daarna dure kunstmest te strooien. Zijn kosten dalen dramatisch als hij geen ontwormingsmiddelen, antibiotica, krachtvoer, kunstmest en pesticide hoeft te kopen. Dat is domme industrie versus kiene bedrijfsvoering. Dat laatste geeft de zo gewenste rust, zekerheid, en echte onafhankelijkheid.
6. Meer boeren houden minder koeien en worden fatsoenlijk betaald voor natuurbeheer. De burger krijgt schone lucht en schoon voedsel. Bioloog Thomas Oudman zet het op een rijtje in Uit de shit, het net verschenen pamflet van de Correspondent.
7. Wat nodig is, is geen behoudend landbouwakkoord maar een transitieplan. De € 24,3 miljard die klaarligt, zou de overheid moeten investeren in landbouw met behulp van de natuur. (In de huidige plannen gaat slechts 10 procent naar de overstap naar biologische landbouw.) Hoe sterk, vernuftig en veerkrachtig dat ecologisch systeem eigenlijk is, beginnen we nu pas te begrijpen. Maar dan moet het probleem bij de bron worden aangepakt.
8. Dat begint met een rigoureuze stap: draai de stikstofkraan zo goed als dicht. Verbied de import van krachtvoer en het gebruik van kunstmest. Oudman: 'Wat je er niet in stopt, stoot je ook niet uit.' En je pakt behalve het stikstofprobleem, ook die andere grote kwesties aan: CO2-uitstoot en zoönosen als vogelgriep.
9. Het betekent het einde van landbouwbedrijven zonder land, zoals de varkenshouderijen. Daarna krijgen de andere boeren een lange tijd van wennen, leren en rustig uitvoeren.
10. De textielindustrie in Twente en Tilburg ging teloor. Limburgse mijnen en Amsterdamse scheepswerven, glasindustrie, Philips-fabrieken, suikerindustrie, vliegtuigbouwers en auto-industrie, allemaal werden ze gesloten omdat de tijden veranderen. Zo is de tijd van natuurvernietiging door industriële landbouw voorbij. De toekomst is aan echte boeren.

De agro-industriële sector en de meeste boeren zullen oorlog blijven maken als het kabinet de weg naar een 'gezonde landbouw' zal inslaan. Ze zullen zich hardnekkig en tegen beter weten in tegen een transformatie blijven verzetten. Daarom is de kans op een landbouwakkoord ook erg klein. De landbouworganisaties moeten wel beseffen dat als ze een akkoord blijven frustreren ze verantwoordelijk voor een bestuurlijke chaos. Want zonder zo'n akkoord wordt het kabinet geconfronteerd met een duivels dilemma: geen harde maatregelen nemen leidt tot een kabinetscrisis omdat D66 en CU dan uit de kar springen, wel harde maatregelen nemen leidt tot een oorlog met de agro-sector en tot een kabinetscrisis omdat het CDA niet tegen de boeren durft in te gaan. In deze strijd hebben onze politici een keuze, zoals ze die hadden bij alle crises die ons nu boven het hoofd dreigen te groeien: of ze zetten hard in op een transformatie naar een gezonde landbouw, of ze rommelen zo door met pappen en nathouden tot we verzuipen in de stront, nog zieker worden van de ongezonde lucht, er steeds minder groeit vanwege de verwoeste grond en het landelijk gebied met steeds minder biodiversiteit voor vele soorten onleefbaar wordt.

We kunnen lering trekken uit hoe we terecht zijn gekomen in de migratiecrisis, de huizencrisis, de klimaatcrisis, de milieucrisis, de stikstofcrisis en de politieke vertrouwenscrisis: door weg te kijken, te ontkennen, door te modderen, de kool en de geit te sparen en vooruit te schuiven. Waarom? Om korte termijn deelbelangen te dienen in plaatst van het algemeen belang op lange termijn. Uitstel leidt bij een crisis in wording nooit tot afstel, maar altijd tot nog grotere problemen die alleen met nog meer geld en nog meer moeite kunnen worden opgelost. (jv)

72. Rosanne Hertzberger wil alleen maar standbeelden van helden. Helden? Welke helden?

Vrijdag 16 juni 2023

Haar zaterdagse stukjes in de NRC zijn meestal provocerend en tegendraads. Dat kan verfrissend zijn, maar bij haar komt het te vaak irritant geforceerd over. Enige jaren geleden bekende zij zich als een VVD-aanhanger, maar op een gegeven moment vond ze Rutte te links worden en te veel aan de leiband van D66 lopen. Het is de afgezaagde framing die rechts-populisten er ook op nahiuden. Via de CU kwam zij recent bij van der Plas terecht. Provoceren verdraagt zich vaak slecht met politieke logica. Zij behoort onderhand tot de oprukkende stroming die zo anti-woke is dat ze niet meer door hebben dat ze zelf het toppunt van een onverdraagzame woke-variant zijn geworden. In haar NRC-column van zaterdag 3 juni j.l. ging Rosanne Hertzberger tekeer tegen het net geplaatste beeld voor het Centraal Station van Rotterdam: een vier meter hoog standbeeld van een zelfbewuste jonge zwarte vrouw die het multiculturele Nederland symboliseert en in wie je een nazaat van de miljoenen tot slaaf gemaakten kunt zien. RH vindt dat maar niets, omdat je volgens haar een standbeeld ,,moet verdienen” en ,,die vrouw met die knot heeft niets gepresteerd”. Had de man zonder hart van Zadkine in het centrum van Rotterdam dan wel iets gepresteerd? Nee, die stond, net als 'de knot', ook symbool voor iets belangwekkends.  

Ik heb die opvatting van RH veertien dagen moeten laten bezinken, want ik kon me niet voorstellen dat zo'n bizarre gedachte überhaupt opkomt in het brein van een bovengemiddeld intelligent type, laat staan dat het dan ook nog eens, met veel reactionaire lullekoek ter onderbouwing, wordt opgeschreven.

Haar redenering in het stukje is warrig en vol minachting jegens standbeelden van wat zij “marginalen” noemt. Het grote verhaal achter het beeld begrijpt ze blijkbaar niet of ze begrijpt het wel, maar vindt het niet relevant. Het beeld laat zich ‘lezen’ als enerzijds een symbool van ons inktzwarte slavernijverleden, terwijl die zelfbewust ogende vrouw anderzijds ook laat zien dat de stad met 130 verschillende nationaliteiten de kracht heeft om zo’n gruwelijke geschiedenis nooit meer te laten gebeuren. Als je enige interesse voor het slavernijverleden hebt, het nodige gelezen hebt over de doorwerking daarvan tot op de dag van vandaag en je dus ook enige empathie voor de slachtoffers en hun nazaten kunt opbrengen, dan begrijp je ook de kracht van dat beeld.  

Maar RH schrijft denigrerend dat die vrouw met die knot alleen maar bedoeld is om sympathie op te wekken voor een ,,gemarginaliseerde partij”. Ja, het gaat hier over mensen met een donkere kleur, dan mag je dat blijkbaar zeggen, maar als je zoiets zou schrijven over al die beelden in ons land die de Holocaust symboliseren, dan zou je (terecht) weggezet worden als een antisemiet. Want de Holocaust en haar symbolen bagatelliseer je niet. Maar over racisme en haar symbolen kun je lacherig of minachtend doen.

En wat vindt RH dan van het beeld van Ossip Zadkine “De verwoeste stad”, het beeld van de wanhopig schreeuwende man zonder hart. Waarover Zadkine zelf zei:,, Een kreet van afschuw tegen de onmenselijke wreedheid van deze beulsdaad”. Die beulsdaad betrof het bombardement van de Duitsers op 14 mei 1940 dat het Rotterdamse stadshart verwoestte. Zou RH dit beeld ook zien als ‘het sympathie opwekken voor een gemarginaliseerde groep’? Had dit indrukwekkende beeld, briljant vanwege de vorm en de cotext, er daarom ook niet moeten komen? Wat is qua symboliek het verschil tussen de man zonder hart en de donkere vrouw met de knoet?

Of het beeld ‘mooi’ of ‘lelijk’ is, daar hoef je niet over te twisten, dat is een kwestie van smaak, daar kom je nooit uit en elk oordeel is even legitiem. Het gaat er dus niet om dat RH dat beeld niet mooi vindt. Het gaat er om dat zij vindt dat een beeld waaraan je een slavernij-boodschap of een “dat nooit meer”-houding kan hangen daar niet hoort, omdat in haar visie alleen helden een beeld verdienen. Aan het eind van haar column maakt RH duidelijk dat een standbeeld dat zonder belangrijke historische personen symbolisch aandacht vraagt voor een ‘fout verleden’ of ‘een strijd tegen onderdrukking’ onzin is, ze noemt dat zelfs ,,een belediging voor iedereen die wél heldendaden heeft verricht.”  

Aan wie zou RH denken als ze het heeft over helden die hun standbeeld wél verdienen omdat ze echte heldendaden hebben verricht? Aan de massamoordenaar van Heutsz, hoofdverantwoordelijke voor de dood van minstens 35.000 Atjehers? Aan VOC-baas J.P.Coen, die verantwoordelijk was voor vele gruwelijke misdaden in Indonesië, m.n. op de Banda-eilanden? Of aan die vele standbeelden van de oude Oranjes? Die laatsten hebben inderdaad heel wat gepresteerd, maar hoe trotst moeten we daar op zijn? Juist deze week werd bekend dat deze familie zo’n half miljard euro aan de slavenhandel heeft verdiend. Deze types hebben volgens RH dus meer recht op een standbeeld dan de vrouw met de knoet. ,,Zeg me wie uw vrienden zijn, dan zeg ik wie u bent.” Een gezegde, zo oud als de weg naar Kralingen. (jv)

NB Heel grappig is ook: in de maandag na de zaterdag-column van RH besprak de cultuurrecensent van diezelfde krant, Paul Steenhuis, het beeld en maakte met een heldere uitleg duidelijk dat hij het een bijzonder beeld vindt, niet alleen vanwege de esthetische kwaliteiten maar ook vanwege het verhaal erachter. Hij beloonde het met vijf sterren. Daar waar het stukje van Hertzberger minachting uitstraalde, schreef Steenhuis er met respect over: ..,,het is een aanwinst voor Rotterdam”…,,een knappe mengeling van hedendaags en klassiek”…,,dit is een vrouw die nu leeft en haar plaats opeist”…,,het beeld straalt een monumentale kracht en onverzettelijkheid uit”….,, een zelfbewuste jonge zwarte vrouw die het multiculturele Nederland symboliseert”….

"Moments Contained" van                                "De verwoeste stad" van                         Rosanne Hertzberger 

Thomas J. Price                                                 Ossip Zadkine                                        micro-bioloog en columnist 

71. Waarom wil de regering haar versie van de ‘spreidingswet’ voor asielzoekers doordrukken?

Woensdag 14 juni 2023

Donderdag 1 juni waren er een drietal zogenaamde ‘rondetafelgesprekken’ in de Tweede Kamer over de inmiddels beruchte ‘spreidingswet’ die asielzoekers en statushouders eerlijk over de Nederlandse gemeenten moet verdelen. Deze gesprekken tussen Tweede Kamerleden en experts, vertegenwoordigers van maatschappelijke groeperingen of andere overheden, gaan bijna altijd over urgente thema’s waarover de Kamerleden zich inhoudelijk willen laten bijpraten. Het waren uitermate leerzame sessies die donderdag, waarin vooral de bestuurlijk spreekbuizen van de provincies en gemeenten steekhoudende kritiek hadden op de voorliggende ‘spreidingswet’ en met logisch-consistente verbeteringsvoorstellen kwamen. Direct overnemen dacht ik, maar dat was te simpel gedacht, blijkt.

Over die ‘spreidingswet’ is al vanaf het begin veel gedoe. In de regeringscoalitie was vooral de VVD eerst mordicus tegen ,,want er moeten gewoon minder vluchtelingen binnenkomen.” Ja, oké, minder...minder...minder...maar als ze er dan toch eenmaal zijn, dan moet je er wel iets mee. Je kunt ze niet allemaal zomaar weer over de grens zetten, want dat pikken onze buurlanden niet. En je kunt ze ook niet doodschieten. We zijn nu eenmaal gehouden aan internationale verdragen die dat verbieden en een humane beoordelings- en opvangprocedure voorschrijven. En als je daartoe verplicht bent, dan kun je ze toch beter eerlijk spreiden over het land? Of moeten ze alleen naar die paar gemeenten die wel bereid zijn ze op te vangen? Populistisch rechts wil helemaal niet over dat soort vragen nadenken. Ze willen alleen praten over een asielstop en niet nadenken over een fatsoenlijke opvang en eerlijke spreiding.

De VVD-Kamerleden gingen pas mokkend akkoord met de ‘spreidingswet’ toen Rutte plechtig beloofde dat hij zich er ,,persoonlijk” voor zou inzetten dat de instroom substantieel omlaag zou gaan. Een onzin-belofte natuurlijk, want hij kan zich inzetten tot ie een ons weegt, maar Rutte kan er echt niet voor zorgen dat de instroom onze kant op omlaag gaat, zeker niet op korte termijn. Maar de ‘spreidingswet’ was weer even ‘veilig’. 

Echter, zaterdag 2 juni gingen de conservatief-liberalen, opgejut door de Telegraaf, tijdens het VVD-congres weer helemaal los. Het zwaard van Damocles werd weer boven Rutte’s hoofd gehangen: als hij voor de zomer geen maatregelen heeft bedacht om de instroom te verlagen, dan moet hij de stekker maar uit het kabinet trekken. En met die ‘spreidingswet’ zouden ze dan zeker niet akkoord gaan. Hoe al die asielzoekers, die niet allemaal naar VVD-congressen kijken, dan over Nederland verdeeld moeten worden, zal die VVD-achterban de kont roesten. Arme Rutte. Maar ja, vaak krijgt een premier de partij die ie verdient.

Na die vrij stompzinnige debatten over migratie en asielzoekers in de VVD-gelederen was het een verademing om te luisteren naar de ‘rondetafelgesprekken’ over dit thema in de Tweede Kamer op 1 juni. Hier acteerden ervaren bestuurders van provincies en gemeenten die zowel inhoudelijk als procesmatig en politiek van de hoed en de rand wisten. Ze kwamen met concrete en uitvoerbare verbeteringsvoorstellen. Het kabinet hoeft ze alleen maar integraal over te nemen en de meeste gemeenten zouden bereid zijn om een rechtvaardig = evenredig deel van de asielzoekers en statushouders op te nemen. Houdt het kabinet, onder druk van VVD vast aan de nu voorliggende wet, dan gaan de lagere overheden er dwars voorliggen en wordt het een fiasco.

Waarom blokkeren VVD, CDA en populistisch rechts in de Kamer  steeds weer juist die maatregelen die de migratiestromen in goede banen moeten leiden? Simpel: ze willen helemaal niets in goede banen leiden. Integendeel, de asielopvang moet een georganiseerde puinhoop worden. Daar is de afgelopen jaren alles op ingezet: door de opvangcapaciteit sterk af te bouwen en het aantal COA-medewerkers drastisch af te schalen, zodat de hele keten wel vast moest lopen. Statushouders bleven daardoor jaren langer in AZC’s gevangen zitten i.p.v. regulier door te stromen naar een woning en nieuwe asielzoekers moesten op het gras of in onleefbare barakken slapen.

Het grootste deel van de Nederlandse politiek accepteert dat asielzoekers hier inhumaan worden behandeld. Het is zelfs bewust beleid: maak het die types die vluchten voor geweld en armoe hier zo onaangenaam mogelijk. Want anders komen er nog meer. Om dat laatste te voorkomen moeten er een paar dingen gebeuren: de asielprocedures procedure moeten zo vervelend mogelijk zijn en erg lang duren, de huisvesting moet vooral schamel en grootschalig, zonder enige privacy, de gezinnen moeten regelmatig van hot naar her worden gesleept opdat ze zich nergens gaan thuisvoelen en het wordt ze verboden om vanaf het begin te gaan werken…kortom, als het even kan moeten ze weer naar ‘thuis’ gaan verlangen. Kortom: een humaan opvangbeleid is voor de zultkoppen van rechts onbespreekbaar, omdat het, denken zij, zorgt voor een aanzuigende werking. Maar ze hebben het mis. Door de schrijnende ongelijkheid in de wereld en het mede door het Westen getolereerde geweld in zwakke regio's zullen ze blijven vluchten, ook onze kant op. Het enige dat ze misschien een beetje zou kunnen afschrikken is ze hier geen eten en huisvesting meer geven....of ze gewoon dood schieten. Maar dat zijn ook weer van die dingetjes. Dus eerst maar eens proberen of we ze op andere manieren het leven zo zuur mogelijk kunnen maken. 

Daarom is rechts ook tegen een goed werkende spreidingswet…ze zijn hooguit voor een slecht werkende spreidingswet….want alles moet vastlopen….het draagvlak voor opvang moet nog verder eroderen en de asielzoekers moet een normaal leven onmogelijk gemaakt worden....die berichten zullen naar het thuisfront worden verzonden en pas dan zullen ze het wel uit hun hoofd laten om naar Nederland te vluchten.

Dan komen de dromen. Je zou willen dat degenen die hier en in andere delen van Europa een fatsoenlijke opvang blokkeren ooit zelf eens moeten vluchten voor geweld en armoe en dan overal geweigerd worden. Je droomt dat de PVV-achtigen met gammele bootjes de Noordzee over vluchten en bij de witte kliffen van Dover te maken krijgen met push-backs van de Engelse regering, waardooor ze weer terug moeten naar open see, stuurloos blijven ronddobberen, halverwege omslaan en dan met zand gevulde reddingsvesten blijken te hebben. En de 'gelukkigen' die uiteindelijk levend op Engelse stranden aanspoelen worden dan in interneringskampen opgevangen en daar zo 'humaan' behandeld dat het geen aanzuigende werking heeft. 😂 Na een snelle procedure worden ze vervolgens naar Rwanda gedeporteerd, waar ze in detentie, wederom 'humaan' natuurlijk, moeten wachten op een 'wit land' dat hen uiteindelijk een verblijfsvergunning wil geven. Die landen staan, helaas voor ze, niet te dringen. En al die jaren mogen de PVV-achtigen niet werken en hun kinderen niet naar school. Gelukkig waren ze altijd zelf warme pleitbezorgers van zulks beleid. Een mens fantaseert wat af. jv)

70. De bijtjes, de insecten, de biodiversiteit en het ecosysteem…waarom zeuren die linkse lui daar zo over?

Zondag 11 juni 2023

Elke keer weer dat zielige gemekker van natuurdrammers over die bijtjes en insecten die verdwijnen….nou en?…dan verdwijnen ze toch….ik zie ze nu al niet…ik hoor ze niet….ik mis ze niet…dus waarom moet ik daar steeds mee lastig gevallen worden. Deze week weer door EU-commissaris Fransje Timmermans die zijn klimaat- en natuurplannen wil redden. Waarom zouden we die linkse paniekzaaiers geloven? Opzouten met dat strenge natuurbeleid van de EU. 

Dit zijn  grof samengevat, de standaardreacties van dat deel der mensheid dat niets weet van de kwetsbaarheid van ecosystemen en het belang van biodiversiteit….ze weten het niet, ze willen er eigenlijk niets van weten, het interesseert ze geen bal….want: moeilijk, moeilijk….ze maken liever de mensen die zich er wel zorgen over maken belachelijk…makkelijk, makkelijk.

Terwijl het zo simpel is uit te leggen en ook best goed te begrijpen. Zonder bijen en andere insecten worden bloemen en planten niet bestoven en zal de bodem haar vruchtbaarheid verliezen…zonder die bestuiving en een gezonde bodem kan een groot deel van ons voedsel niet worden geproduceerd. Maar is dat nu erg? Ja, dat is erg lullo’s. Verder staan insecten aan het begin van de voedselketen….door het verdwijnen van insecten, verdwijnt ook een groot deel van de dierenpopulatie hogerop in de voedselketen.

Dus als het domme deel der boeren en hun politieke frontrunners van BBB het cynisch hebben over al dat gezeik over de bijtjes en insecten, dan negeren ze de basis van het boerenbestaan, zonder welke ze op den duur niets meer kunnen produceren. Ze vernietigen met hun intensieve wijze van produceren en hun bestrijdingsmiddelen zelf de biodiversiteit zodanig dat er steeds minder voedsel geproduceerd kan worden. De slogan “boeren zorgen voor voedsel” kan op enig moment worden vervangen door “boeren zorgen ervoor dat er steeds minder voedsel geproduceerd kan worden". omdat ze de biodiversiteit vernietigen en het ecosysteem verstoren.

Het belang van bijen en insecten voor onze voedselproductie, biodiversiteit en voedselketen is nu al zo lang en zo grondig door de wetenschap aangetoond, dat je je er over verbaasd dat de goeroes van populistisch rechts het grote belang van die diersoorten elke keer weer ongestraft belachelijk kunnen maken. In plaats van de collectieve middelvinger krijgen dit soort dombo’s steeds weer een uitbundig applaus als ze die ,,natuurdrammers met hun bijengelul” in de zeik zetten. (jv)

69. Alleen populistisch rechts heeft belang bij een kabinetscrisis op dit moment. 

 Vrijdag 9 juni 2023

Woensdag j.l. diende GroenLinks een door de bijna voltallige oppositie gesteunde motie van wantrouwen in tegen premier Rutte. Hij had, volgens de voorstemmers, gedurende zijn 12-jarige bewind te weinig betrokkenheid getoond bij de Groningers die het slachtoffer waren en zijn van de aardbevingsellende en had nauwelijks iets gedaan aan het oplossen van hun problemen. De emotie achter deze motie kan ik goed volgen, maar niet de politieke logica van het progressieve deel van de oppositie. Zijn deze partijen echt van mening dat een kabinetscrisis op dit cruciale moment het beste voor het land is, in ieder geval beter dan nog drie jaar Rutte? Zo’n gedachte getuigt m.i. van weinig politiek gogme. Een kabinetscrisis nu is m.i. namelijk niet in het belang van het land, niet in het belang van de Groningers en zeker niet in het belang van de door GroenLinks en de PvdA voorgestane ‘progressieve politiek’. Ik licht dit toe.

Het is niet in het belang van het land omdat een kabinetscrisis betekent dat alle vitale wetgeving door de nieuwe verkiezingen en een ‘eeuwigdurende’ formatie misschien wel meer dan een jaar plat komt te liggen. De meeste beleidsprocessen komen gewoon tot stilstand en alleen lopende zaken zonder politieke haken en ogen worden afgehandeld. De uiteindelijke gevolgen hiervan voor een effectief klimaat-, stikstof en migratiebeleid kunnen desastreus zijn. En als de huidige peilingen ook de uitslag worden van de nieuwe verkiezingen dan lijkt het zelfs schier onmogelijk om een werkbaar kabinet in elkaar te spijkeren met minder dan vijf partijen. Hoe dan ook: we krijgen een langdurige regeerstilstand terwijl de acute problemen in dit land nog nooit zo groot zijn geweest.

Ook de gedupeerde Groningers worden van zo’n kabinetscrisis niet wijzer, integendeel, als dit kabinet met de terecht veel geprezen staatssecretaris Vijlbrief demissionair zou worden (om daarna te verdwijnen) dan betekent dat o.a. dat alle nieuwe maatregelen om de schadeafhandelingen te versnellen die nu voorliggen de ijskast in gaan. Leuk als je net de mentale bocht hebt gemaakt en denkt: vanaf nu gaat alles beter en word ik eindelijk geholpen.

En....wat zou het belang van een kabinetscrisis voor de progressieve partijen kunnen zijn? Op basis van de huidige peilingen hoeven ze nergens op te rekenen. Links levert wederom fors in: D66, PvdA en GroenLinks komen op krap 20% van het aantal Kamerzetels. Terwijl (zeer) rechts een megaklapper zou maken. De kans dat er uiteindelijk een kabinet komt met een forse rechts-populistische rand is groot, terwijl de kans op een centrum-links kabinet verwaarloosbaar klein is. Zouden de progressieve meestemmers met de motie van wantrouwen zich dit gerealiseerd hebben? Ja natuurlijk, dat maakt hun stemgedrag des te raadselachtiger. 

Maar als een kabinetscrisis in niemands belang is, alleen in het belang van extreemrechts, waarom is zo’n motie van wantrouwen dan toch ingediend door GroenLinks en gesteund door de PvdA? Ik kan maar twee motieven bedenken. De eerste is: men heeft zo’n aversie tegen de persoon Mark Rutte dat elke vorm van politieke rationaliteit daaraan ondergeschikt wordt gemaakt. Een ander motief zou kunnen zijn: door met het wegsturen van Rutte een zoenoffer te brengen, laten ze de Groningers zien dat ze zich in hun lijden kunnen verplaatsen. Maar als je vooraf weet dat die motie van wantrouwen toch niet door de coalitie cq de meerderheid gesteund zal worden, is het wel een vrij risicoloos en goedkoop gebaar. Je zou het ook een bepaalde vorm van cynisme kunnen noemen, waar in the end niemand beter van wordt.

Dat Rutte ook in dit gasdossier veel te verwijten valt, staat als een paal boven water en zullen maar weinigen ontkennen. Maar ook de PvdA, Jeroen Dijsselbloem voorop, die in Rutte II het 'gasspel' gewoon meespeelde valt veel te verwijten. En wat te denken van de Tweede Kamer die decennia heeft zitten slapen of zich als een lam heeft gedragen, maar nooit haar tanden liet zien? Het bleef bij het indienen van vele krachteloze moties. En tot slot de Groningse bestuurders: die weigerden oorlog te maken toen het er op aankwam. Ze gedroegen zich vooral 'bestuurlijk' en lieten zich zo elke keer weer in het pak naaien. Ze waren geen partij voor 'Den Haag' en vooral onderling verdeeld. Natuurlijk, er waren hoofdschuldigen en partijen die machteloos meespeelden, maar om nu alle schuld op één persoon te laten neerkomen, gaat wel erg ver. 

Het vertrouwen in de politiek en in politici wordt er niet groter op als emoties en opportunisme belangrijker worden dan het landsbelang en het belang van de zwaar getroffen burgers in Groningen. Je mag van de verantwoordelijke politici die stemmen over een motie van wantrouwen verwachten dat ze de nadelen van een val van het kabinet goed afwegen tegen de voordelen ervan. (jv)

68. De vraag naar de zin van het bestaan van de mens levert vooral zinloze antwoorden op. 

Maandag 5 juni 2023

Zowel in de Volkskrant als de NRC staan regelmatig artikelen waarin aan filosofisch ingestelde burgers wordt gevraagd wat de zin van het leven is. In het begin sloeg ik die stukken over omdat ik er al heel lang van overtuigd ben dat er op zulke ‘grote’ levensvragen geen zinvolle antwoorden mogelijk zijn. Je kunt hooguit op vaak onbeholpen wijze aangeven wat de zin van jouw leven is, maar de vraag naar de zin van het leven van 'de mens' is niet te beantwoorden. Op enig moment ben ik die zingevingsartikelen steekproefsgewijs toch maar eens gaan lezen, vooral om me te verbazen over de pretentieuze woordenbrij en om mijn (voor-) oordelen te toetsen. 

Mijn verwachtingen bleken te klopten. Mensen die verder een uitermate verstandige indruk maken, blijken behoorlijk te ontsporen wanneer ze de woorden proberen te vinden om uit te leggen wat het leven van de mens zinvol maakt. Veel esoterische lullekoek, religieus gezever en emotionele open duren. Wat vaak terugkomt zijn variaties op tegeltjes wijsheden als: “genegenheid aan elkaar schenken”, “het er zijn voor elkaar”, “mens durven zijn” of “doorgroeien in liefde met de medemens of God”. Het ene antwoord was nog vager dan het ander, maar het had allemaal niets met de vraagstelling “wat is de zin van het leven van de mens” te maken. Ze gaven hooguit aan wat zij in het leven belangrijk vinden.

De waarheid is blijkbaar moeilijk te verdragen: het leven van ‘de mens’ heeft geen enkele zin, tenminste als we ‘zin’ opvatten als een hoger doel waarvoor de homo sapiens op aarde is. Hij is er en plant zich voort….c'est tout....en dat is zijn enige evolutionaire doelstelling. De homo sapiens is er uiteindelijke na een paar miljard jaar gekomen door talloze toevallige mutaties vanuit een eencellige amoebe en niet omdat er iemand dacht: laten we nu eens een zinvolle mens op aarde laten rondwandelen. 

Zou er zonder ons ergens iets mis gaan in heelal of op aarde? No way: niemand zou het merken. En dat geldt ook voor elk individu afzonderlijk: het zou totaal niets hebben uitgemaakt als jij er niet geweest zou zijn. Leuk voor jou, misschien, maar zinvol? En voor het grootste deel van de mensen is het leven zelfs niet een beetje leuk, maar vooral één grote bak met ellende, een gebeuren dat ze waarschijnlijk graag hadden willen missen. Alleen leven om een tijdje te ploeteren en af te zien en om dan aan het eind op een vaak rottige manier dood te gaan….ik kan er zin niet van inzien. En is het zinvol om het hele tobbende leven te verdragen alleen omdat iemand je heeft wijsgemaakt dat je na dit leven in een paradijs komt? Maakt die illusie het zinvol? 

Maar ....als je er dan toch bent, kun je je er het beste een beetje relaxed doorheen rommelen. Binnen je beperkte mogelijkheden de dingetjes doen waar je je goed bij voelt. Van instant-kicks of een goed boek lezen tot nuttig zijn voor anderen. Of nog ambitieuzer: eruit halen wat er in zit of de maatschappij willen veranderen. Zonder daar van die ingewikkelde spirituele zingevingsbegrippen aan te hangen. Het leven mag dan geen hoger doel dienen, maar waarom zou je om die reden alleen maar wat slampamperen of er vroegtijdig somber uitstappen? Je kunt nog lang genoegd dood zijn… wat het meest zinloze gebeuren van alles is. 

Tussen het bizarre toeval van geboren worden en de zekerheid van dood gaan is het leven voor de meesten een loterij met weinig prijzen en veel nieten, met als enig zinvol adagium: zolang het kan…maak er wat van. (jv)

(1) Ik werd met name tot bovenstaande bespiegelingen geïnspireerd door het boek van de historicus Ian Kershaw "De afdaling in de hel. Europa 1914-1949", waarin Kershaw in 600 bladzijden met diepgravende analyses en talloze gevalstudies duidelijk maakt hoe Europa er die 35 jaar werd omgebouwd tot een gruwelijk slachthuis waarin er meer dan 80 miljoen door  geweld om het leven kwamen, zoals de homo sapiens er de afgelopen 5000 jaar overal slachthuizen van heeft gemaakt. Allemaal voorbeelden van zinloze levens. En te midden van zoveel zinloos lijden is een zinvol leven van hen die iets meer geluk hebben moreel gezien onmogelijk. 

.

67. Een miskleun in het diversiteitsbeleid van GroenLinks in Zuid-Holland

Donderdag 1 juni 2023

Het was een van de meest hilarische momenten in het acht uur Journaal van het afgelopen jaar…het Zuid-Hollandse statenlid Debora Fernald legt uit waarom ze de dag ervoor bij het kiezen van de Eerste Kamer niet op haar eigen partij GroenLinks, maar op Volt heeft gestemd. Deze actie kostte haar partij een zetel in de EK. Had ze het uit naïviteit of rancune gedaan? Het was een combinatie van beide, dat werd na haar uitleg wel duidelijk. In een onnozel soort eerlijkheid gaf ze toe dat ze het niet gedaan zou hebben als ze had geweten dat het zou uitkomen. Ze dacht dat de stemming anoniem was en wist ook niet dat het zo'n impact zou hebben. Maar wáárom had ze het gedaan? Simpel: ze vond die Volt-meneer in de Zuid-Hollandse staten “aardig” omdat hij haar had geholpen zich in te werken en haar vijf fractiegenoten van GroenLinks hadden dat niet gedaan, "die vonden dat zij het wel zonder mij afkonden en hebben de portefeuilles onderling verdeeld, waardoor ik niets kreeg.”

Dat is inderdaad niet erg ‘aardig’, maar ik begrijp die vijf GroenLinksers die Fernald bij de portefeuilleverdeling oversloegen wel, want deze Debora lijkt ongeschikt voor welk politiek gremium dan ook. Dat zagen haar fractiegenoten natuurlijk direct. Die wilden geen enkel risico nemen. Ze is na haar ‘daad’ uit de fractie gestoten en mag zich nu als één-pitter op alle denkbare portefeuilles in provinciale staten uitleven. Misschien gaat ze Zuid-Holland nog verbazen.

Hier zijn wel een paar dingen erg mis gegaan. Allereerst had het Journaal deze vrouw, die in het dagelijks leven docent beeldende vorming op een middelbare school is, tegen zichzelf moeten beschermen en haar niet op deze manier haar eigen graf moeten laten graven. Ze wordt nu nergens meer serieus genomen. Maar de selectiecommissie van GroenLinks treft de meeste blaam. Als je als kijker naar dit Journaalfragmentje al binnen één minuut kunt vaststellen dat Debora Fernald absoluut ongeschikt is voor een functie als statenlid, dan kun je niet anders dan concluderen dat ook de sollicitatiecommissie incompetent was. Hoe kan zij anders door de ballotage zijn gekomen? Die commissie moet blijkbaar gedacht hebben: we maken alles ondergeschikt aan ons diversiteitsbeleid….we missen op de kandidatenlijst nog een vrouw van kleur, dus Fernald moge dan misschien niet veel weten, maar kan ons vast wel een paar extra zetels opleveren. Inderdaad, ze werd met 8000 voorkeursstemmen gekozen. Als dat de reden inderdaad was, dan hebben ze de politiek onervaren Fernald dus opgeofferd aan een hoger doel en haar willens en wetens voor de bus gegooid. 

Het was een domme strategie die niet alleen GroenLInks imagoschade en uiteindelijk zetelverlies heeft opgeleverd, maar die ook slecht uitpakt voor Fernald en andere vrouwen van kleur. Want het incident voedt de witte onderbuiken die bij dit soort selecties bij voorbaat al weten dat die kandidaten niet om hun inhoudelijke kwaliteiten hoog op de lijst kwamen, maar vanwege de groep waartoe ze behoren. (jv)  

Zaterdag 27 mei 2023…..Bezetting A12 in Den Haag….Extinction Rebellion….het waterkanon is lekker bezig.

Het gaat sensu stricto om een leefbare aarde voor toekomstige generaties en dan maakt conservatief Nederland zich boos over het tijdelijk blokkeren van de A12 middels een ludieke bezetting.....zoals ze zich ook altijd wél opwinden over voorstellen voor een vlieg- en vleestax, maar nooit over de dramatische schade die de intensieve veehouderij toebrengt aan de natuur, de bodem, het water, de lucht, de gezondheid en het dierenwelzijn. Dat vinden ze maar 'slap gelul van types die er geen verstand van hebben'. Welk soort afwegingen zouden die tegenstanders van een serieus klimaat-en natuurbeleid eigenlijk maken? Maak je niet zo druk, het komt allemaal echt wel goed? Leef nu, betaal later? Die klimaatdrammers moeten een paar toontjes lager zingen? Een ding lijkt me duidelijk: de probleemontkenners, onverschilligen, hedonisten relativisten en complotdenkers hebben de politieke wind stevig mee. Daarom zijn aansprekende en zonodig irritante klimaat- en natuuracties meer nodig dan ooit. (jv)

Zaterdag 27 mei 2023....cartoon van Jos Collignon in de Volkskrant

Inderdaad...de familie Kaag leeft in Jeruzalem waarschijnlijk relaxter dan in het botte Nederland, waar onbeschoftheid in de publieke ruimte de dominante omgangsvorm lijkt te worden. Nederland, waar gevaarlijke ophitsers in het parlement en op de buis gewoon hun haat kunnen zaaien tegen politici die ze niet lusten en waar vele tienduizenden mafkezen op de sociale media grof op die haat mogen inspelen. Zonder consequenties. Het is het Nederland waar Sigrid Kaag haar honden niet meer zonder beveiligers kan uitlaten en permanent bewaakt moet worden. Want: ,,kuthoer, je krijgt een kogel door je kop." Als er een dezer dagen echt iets met haar gebeurt dan wassen de Kaaghaters, die in talkshows als Vandaag Inside elke keer weer op haar en andere beschaafde politici los mogen gaan, hun handen in onschuld. Maar er zit dan gewoon bloed aan. En dat de meest bedreigde man van Nederland, de beledigingengoeroe Wilders, dag in dag uit haat in haar richting zaait, is vooral een geval van niet te snappen boosaardigheid. Welke misogyne gedachten kronkelen er in dat rancuneuze brein rond? Als ik niet normaal kan leven, dan jij ook niet heks?  (jv)

66. Een beetje compassie met de armen is voor proleten al teveel gevraagd.

Donderdag 25 mei 2023

Ayn Rand, de Amerikaanse schrijver en oprichter van de Objectivistische Beweging, vond egoïsme een morele deugd en altruïsme verwerpelijk, omdat het passief maakt. Want wie hulp accepteert, onderwerpt zichzelf volgens haar aan wat een ander te geven heeft en onderneemt zelf niets meer. Dat gaat ten koste van de creativiteit en betekent het einde van een welvarende samenleving. In haar boeken predikt Rand de noodzaak van een minimale staat die zich niet met het welzijn van individuen moet bemoeien en zich daar zeker niet om moet bekommeren. De staat moet alleen alle hindernissen wegnemen die individuen belemmeren hun eigen belang na te jagen. Of en hoe ze dat dat doen, moeten de burgers helemaal zelf uitzoeken. En als ze niets van hun leven (kunnen) maken, ook goed, maar dat kunnen ze dan alleen zichzelf  verwijten. 

Wat voor velen meedogenloos zal klinken, is voor Rand een volstrekt rationale politieke filosofie. Een filosofie die zich diep heeft ingevreten in het wild-west-kapitalisme en de conservatief-liberale stromingen die de facto nog steeds dominant zijn in heel wat westerse landen, de VS voorop. Maar ook in ons land steekt deze mentaliteit nog vaak de kop op, al gebeurt het hier minder expliciet dan in de VS. Je herkent de filosofie van Rand in slogans als:  “de overheid is niet de oplossing, maar juist het probleem”, “belasting innen is diefstal’,”, “je kunt alles bereiken als je maar wilt”, “als je betere keuzes had gemaakt, zou je nu niet in de shit zitten” en, de meest hufterige, “succes is eigen verdienste en armoe een keuze”. M.b.v. de Rand-test kun je de hardvochtigen zonder compassie makkelijk onderscheiden van degenen die zich wel kunnen verplaatsen in het lot van de pechhebbers.

Zelfs in onze rijke samenleving heb je zo’n miljoen burgers, waaronder vierhonderdduizend kinderen, die in diepe armoe leven. Je hoeft niet veel moeite te doen om, als het je interesseert, zicht op te krijgen op zowel de omvang van die armoe als de oorzaken. Vele instituten rapporteren daar met grote regelmaat over. Het Sociaal Cultureel Planbureau zelfs driemaal per jaar. Over mensen die door een veelheid van redenen diep in de shit zitten en daar zonder hulp niet meer uit kunnen komen. Mensen die moeten kiezen tussen de huur betalen of voldoende eten kunnen kopen. Mensen die hun kinderen niet kunnen geven wat ze nodig hebben om op school mee te kunnen komen. Die studies gaan ook over honger in een land, waarin de overgrote meerderheid het goed heeft en een bovenklasse van gekkigheid niet weet wat ze met hun geld moeten doen.

Hoe kun je in een samenleving met uitkeringen en toeslagen toch nog in de armoe en/of diepe financiële problemen komen? In al die rapporten wordt dat keer op keer uitgelegd. Er zijn vele oorzaken en die kunnen bijna allemaal worden samengevat met het begrip vette pech: je groeide op in een zwak gezin, waarin je alleen maar met ellende werd geconfronteerd, je hebt geen sociale vaardigheden meegekregen, je bent gebrekkig opgeleid, je bent digibeet en bent het contact met de complexe wereld totaal kwijtgeraakt, je hebt geen sociale netwerken, je hebt een slechte gezondheid en veel extra kosten, je hebt onzekere flexbaantjes met te weinig inkomsten om van te kunnen leven, je hebt schulden moeten maken vanwege een scheiding en een gedwongen verkoop van je huis, je hebt geen huis meer, je bent niet vaardig genoeg om een toeslag aan te vragen of je durft geen toeslag aan te vragen omdat je bang bent dat je later weer iets moet terugbetalen ….etc etc etc. En als je eenmaal een kansloze start hebt gemaakt, vooral tegenslagen hebt gekend en diep in de dalles zit, dan kom er bijna niet meer uit. Het ene financiële gat wordt met het andere gedicht, waardoor je zo depressief kan worden dat je helemaal niet meer logisch kunt denken en geen rationele beslissingen meer kunt nemen. Het is bijna nooit onwil, maar onmacht. Het zijn situaties die vaak zo schrijnend zijn, dat je niet begrijpt dat die slachtoffers van het noodlot dit nog volhouden. Als je die gevallen minachtend afdoet met 'eigen schuld', dan ben je dom, bewust ongeïnformeerd of een hardvochtige Rand-fan. 

Als je de treurige verhalen over armoede in Nederland leest of hoort, dan denkt, hoop ik, ieder normaal mens met een beetje gevoel: 1. wat een mazzel dat mij dit niet is overkomen, wat zomaar had gekund en 2. Waarom haalt dit stinkend rijke land niet alles uit de kast om het lot van die armen te verbeteren?  

Vooral dat laatste punt intrigeert natuurlijk. We laten die mensen gewoon in de shit zitten omdat we politiek een superrechts landje zijn. Er is blijkbaar te weinig draagvlak voor een effectief armoedebeleid. Dat heeft m.i. te maken met een Ayn Rand-mentaliteit, d.w.z. met cynisme, groepsegoïsme, het onvermogen om je in de pechhebbers te verplaatsen of zelfs minachting voor de burgers die het niet redden zonder hulp.

Er zijn blijkbaar heel wat Nederlanders die niets hebben met ‘mensen in armoe’. Of ze ontkennen gewoon niet dat hier nog honger wordt geleden: "want er zijn toch uitkeringen?" Of ze vinden het de eigen schuld van mensen als ze in de armoe zitten. Ze willen er ook niets over lezen of over horen. Nee, stel dat je iets wijzer wordt. Ze hebben via via gelijkgezinden een paar anekdotes over misbruik van sociale voorzieningen gehoord en dat is voldoende. Verder is de onderbuik hun raadgever. Ze hebben het zelf vaak goed en vinden dat niet meer dan terecht, omdat ze daar immers ‘hard voor gewerkt hebben’. Dat zij hun welvaart vooral te danken hebben aan vette mazzel met hun goede opvoeding, hoge opleiding, handige sociale contacten, goede gezondheid, mooie baantjes of lekker verdienende partner vinden ze onzin. Het was echt allemaal hun eigen verdienste.... vinden ze. Michael Sandel schreef over deze onnozele veronderstelling een schitterend boek: “De Tirannie van Verdienste”.

Ook in Sandels boek scherpe beschouwingen over de alles bepalende rol van toeval, pech en geluk in het leven. Met als rode draad: niemand heeft zijn mooie positie en welvaart (vooral) aan eigen verdienste te danken en niemand kiest er voor om permanent in de ellende te zitten. Die mazzel, maar ook die ellende overkomen je. Sommigen hebben dan nog de kracht en/of de hulp om zich uit de shit te vechten, maar velen hebben daarvoor niet de skills, het doorzettingsvermogen, de mentale mindset of de hulp van anderen. De Rand-aanhangers van de Republikeinse partij in de VS zeggen dan: eigen schuld, had je maar beter je best moeten doen. De hardvochtigen in ons land kwaken dat dan na. Je zou willen dat het henzelf een keer zou overkomen. Wedden dat ze dan vinden dat hun misère niet aan henzelf heeft gelegen. (jv)

65. De acceptgiro gaat er uit…en digibeten zijn weer de Sjaak.

Dinsdag 23 mei 2023

Als je tegenwoordig je betalingen nog met een acceptgiro verricht, dan behoor je tot een achtergebleven, niet meer serieus te nemen groep. Althans, dat lijken de banken te vinden. Daarom stoppen ze met deze betaalmogelijkheid per 1 juni. Dat las ik vanmorgen in de column van Peter de Waard in de Volkskrant. Waarom is dat nodig? Het gaat hier natuurlijk, zoals altijd bij banken, om geld. Door de acceptgiro af te schaffen, kunnen de banken namelijk hun kosten verlagen. Hoe zit dat? Volgens de banken worden acceptgiro’s nauwelijks nog gebruikt omdat bijna iedereen digitaal bankiert. Klopt dat? Ja, dat is niet te ontkennen. In 1995 werden er nog 350 miljoen acceptgiro’s verstuurd en in 2022 nog maar 3 miljoen. Oké, dat zijn er t.o.v. 1995 nog maar ‘een paar’. Wie zijn die volhouders? Dat zijn volgens de Waard de digibeten en de mensen die ‘het systeem’ niet vertrouwen en bang zijn voor hun privacy en voor hackers.  

De banken vinden dat aantal van 3 miljoen acceptgiro's te klein om nog economisch verantwoord te verwerken. Dat moge zo zijn, maar hier wordt dan wel geheel voorbij gegaan aan de sociale kosten: hoe moeten de digibeten die geen computer hebben of voor wie digitaal bankieren gewoon een brug te ver is nu hun financiële transcties uitvoeren? Zij zijn toch al de ontheemden in onze complexe samenleving, die nauwelijks nog kunnen communiceren met overheden en nutsbedrijven. En daar komt dit nu nog eens bij. Hadden de banken zich hier niet ietwat socialer kunnen opstellen? Temeer omdat het hier voor deze miljardenbedrijven gaat om bedragen waar ze echt niet wakker liggen. Die acceptgiro's nog wat langer in de lucht houdem is voor hen 'klein bier’.

De banken hebben het afgelopen decennium een reputatie opgebouwd die niet al te best is: ‘graaiers' die vooral bezig zijn met winst maken en met het uitkleden van hun dienstverlening,  maar in tijden van crisis staan ze al snel bij de overheid op de stoep voor steun. Je zou denken dat ze er in dit tijdsgewricht alles aan zouden willen doen om hun publieke imago wat op te poetsen. Dat had hier goedkoop gekund. Door de digibeten hun acceptgirootjes nog een tijdje te laten behouden. (jv)

64.  Hoe geloofwaardig willen de BBB en PvdA zijn? Interesseert het ze überhaupt? 

Zaterdag 20 mei 2023

In de NRC van gisteren stond een stukje over de verdeeldheid binnen de Christen Unie van Flevoland. Er wordt daar namelijk met de PVV onderhandeld over een nieuw bestuursprogramma, maar een deel van de CU wil absoluut niet met de PVV in een nieuwe college gaan zitten. Dat ze er überhaupt met extreemrechts praten is natuurlijk al bizar gezien de onoverbrugbare morele en inhoudelijke kloof tussen beide partijen in de Tweede Kamer. Dat de hele CU in die provincie de PVV niet bij voorbaat voor 100% uitsluit, lijkt voor een simpele volger niet uit te leggen, maar toch proberen ze dat. De kleine CU blijkt een gespleten partij met één God, maar met twee vleugels.

Maar dit 'het valt niet uit te leggen' geldt ook voor al die provincies waarin de PvdA en/of GroenLinks overwegen om met de BBB in zee te gaan. In de Tweede Kamer stemt die partij namelijk in 95% van de gevallen met de PVV mee en delen ze bijna alle rechts-populistische standpunten waar progressief Nederland puistjes van krijgt: uit de EU en euro treden, een keihard anti-migratiebeleid voeren, het belachelijk maken van een serieus klimaat- en natuurbeleid en het ruim baan geven het agro-industriële complex dat de boeren opjut en faciliteert om zich met alle middelen tegen democratisch genomen stikstofbesluiten te verzetten.

Ondanks deze BBB-standpunten lijkt de PvdA in Groningen, maar daar niet alleen, best bereid om met de BBB te onderhandelen over het samen zitting nemen in het nieuwe college. Stapt deze progressieve partij dan zo makkelijk over die rechts-populistische standpunten heen? Of is er iets anders aan de hand? Dat laatste zeker, maar of dat de zaak begrijpelijker maakt, waag ik te betwijfelen. De club van van der Plas heeft namelijk in haar wijsheid/onnozelheid besloten om twee kandidaat-gedeputeerden naar voren te schuiven die beiden van een partij komen die niets van die extreme BBB-standpunten moeten hebben, t.w. PvdA en VVD. Een grap? Nee, echt waar. Maar hoe staan die beide BBB-kandidaten dan nu t.o.v. de genoemde programmapunten van de landelijke BBB? Er zijn hier twee opties: 1. ze hebben een stevige bekering ondergaan en onderschrijven nu die malle standpunten, omdat ze graag op het provinciale pluche willen zitten, of 2. ze onderschrijven die standpunten niet, maar zijn van mening dat ze zo meteen niet namens de BBB in het college zitten, maar slechts namens zichzelf en slechts 'op voordracht van'. In het eerste geval gedragen ze zich gewoon als de politieke opportunisten, windvanen waar de BBB zo’n hekel aan zegt te hebben. In het tweede geval is er sprake van een schimmig woordenspel. En een politieke noviteit: niet willen horen bij de partij die jou heeft gekandideerd.

En wat vindt de BBB-bazin van der Plas hier nu van? Zij, die zichzelf continu afficheert als het nieuwe politieke geweten van ons land, altijd zuiver op de graat, altijd fulminerend tegen die ‘oude bestuurscultuur’. Vindt deze nieuwe Messias van de boze burgers en buitenlui het nu wel goed dat ‘haar’ beide kandidaat-gedeputeerden in Groningen afstand nemen van de belangrijkste BBB-standpunten? En als ze dat accepteert, mag je dat dan ook volksverlakkerij noemen?

Welke keuzes hier in Groningen ook gemaakt worden.....door de PvdA, door de beide BBB-kandidaten of door van der Plas: ik zie diverse probleempjes als het gaat om geloofwaardigheid en integriteit. Maar wedden dat dit van hen afglijdt als water van een eend? Het is gewoon 'stokoude politiek'. Oude, zure wijn in niet eens nieuwe zakken.  (jv)

63. De aarde die wordt opgeslokt door de zon…..hoe lang hebben we nog?

Dinsdag 16 mei 2023

In ‘ons’ sterrenstelsel, de Melkweg, zijn er tot dusver meer 100 miljard sterren geteld, elk met hun eigen planeten en manen. Eén van die sterren is ‘onze’ zon. Maar naast de ‘eigen’ Melkweg zijn er nog zeker 100 miljard andere sterrenstelsels, ook weer met hun vele miljarden sterren en hun planeten. Astronomen schatten het  aantal sterren in het universum op 100 miljard x 100 miljard sterren = 10 triljard sterren …1000.000.000.000.000.000.000. (een 1 met 22 nullen). En als we toch met grote getallen aan het rekenen zijn….het aantal sterren in het heelal is, volgens de meest actuele schatting, 100 x zo groot als het aantal zandkorrels op aarde.

Bij feiten over het heelal gaat het altijd over nauwelijks te bevatten grote getallen, astronomische getallen dus. Niet alleen over die talloos miljarden sterren en planeten en de vele miljoenen lichtjaren afstand tussen die hemellichamen, maar ook over de tijd die er reeds is verstreken sinds ‘het begin’, de oerknal, ruim 14 miljard jaar geleden, toen een nano-hoeveelheid materie in een paar seconden uiteenspatte tot een immens universum met een onvoorstelbare hoeveelheid materie, en maar bleef uitdijen tot op dit moment …en wanneer stopt het? En krimpt het dan op enig moment weer in tot een speldenknop, waarin alle materie is samengeperst, waarna er weer een nieuwe oerknal kan plaatsvinden? Astronomen voeren hier een heftige richtingenstrijd over die voor leken niet volgen is, maar wel mysterieus boeiend blijft. Het draait uiteindelijk ook steeds weer om velerlei filosofische vragen: wat was er vóór de oerknal? Niets? Geen materie en ook geen tijd? Maar kan er ooit geen tijd zijn geweest? Of kan er iets uit niets ontstaan? Dat lijkt op toveren. Maar is er dan altijd ‘iets’ geweest waaruit iets anders kon ontstaan? Ook dat lijkt onwaarschijnlijk. Want alles moet toch een begin hebben? 

Deze materie is op dit moment zelfs voor meest briljante insiders nog te complex om het in z’n essentie te doorgronden en daarom was het ook zo leuk toen astronomen op 4 mei j.l. met iets kwamen wat wel (een beetje) te volgen was: wetenschappers hadden voor het eerst op een indrukwekkende foto vastgelegd hoe een planeet in één keer werd opgeslokt door een stervende ster. Een lot dat ook onze aarde wacht ….over een paar miljard jaar.

Het was al veel langer bekend dat planeten in bijna elk sterrenstelsel op enig moment worden opgeslokt door sterren. Maar deze foto is ‘van dichtbij’ genomen op een afstand van ‘slechts’ twaalfduizend lichtjaar. Een afstandje van niets in een universum waarin we al snel rekenen met miljoenen lichtjaren. Maar met de huidige rakettechnologie zouden we er toch méér dan 10 miljoen jaar over doen om de ster op die foto te bereiken.  

De spectaculaire foto is niet met een mobieltje gemaakt. Zelfs niet met het meest geavanceerde fototoestel ter wereld. De foto is geconstrueerd door de meest actuele waarnemingen van radiotelescopen vast te leggen in complexe wiskundige formules die vervolgens door de computer zijn omgezet in beelden. .

Onze aardbol wacht hetzelfde lot zeggen de onderzoekers. Over zo'n vijf miljard jaar zal onze zon sterven en exploderen. Bij die uitbarsting zullen de aarde, Mercurius en Venus worden opgeslokt. De homo sapiens zal van dat opslokken niets merken, omdat de aarde dan al vier miljard jaar bestaat uit verschroeid gruis, waar al lang voor die tijd geen leven meer mogelijk was.

Die verschroeiing van de aarde zal dus binnen een miljard jaar een feit zijn. Ver daarvoor zal de homo sapiens het loodje al hebben gelegd. Dit zijn allemaal zekerheidjes. Alleen onzeker is nog wanneer dat proces van homo sapiens-extinctie zal starten. En wat de oorzaak daarvan zal zijn. Zal het de versnelling in de opwarming zijn? Of maken we er nog wat sneller een eind aan middels een mondiale kernoorlog? Rekken we het bestaan nog duizend jaar? Of zitten we er binnen honderd jaar een punt achter? En maakt dat eigenlijk nog wel uit?

We hebben in feite de keuze tussen het menselijk leven zo rationeel, geleidelijk en humaan mogelijk uit te faseren of er een hel van maken waarin iedereen tegen ieder voor het bestaan vecht en alleen de sterken het wat langer kunnen volhouden dan de zwakken. Zelfs de geboren optimist moet toegeven: het gaat op enig moment niet leuk meer worden.  (jv)

62. De klimaatcrisis: de veroorzakers nemen de slachtoffers, die er iets aan willen doen, de maat.

Woensdag 10 mei 2023

Het klimaatbewustzijn loopt, denk ik, dwars door de generaties heen. Ik kan er niet direct cijfers over ophoesten, maar ik heb het idee dat jongeren zich in gelijke mate wel of geen zorgen maken over de verwoestende gevolgen van een verdere opwarming van de aarde als de ouderen. Die mate van bezorgdheid is grofweg in drie hoofdcategorieën te verdelen: een deel van de burgers ziet het probleem niet en maakt zich er zeker niet druk om, een deel ziet het wel, maar vindt niet dat de overheid strenge beleidsmaatregelen moet nemen waar zij als burger last van hebben en is ook niet bereid om het eigen gedrag serieus te veranderen en dan is er nog een derde deel dat wel vindt dat de overheid hard moet ingrijpen en dat ook zelf bereid is het eigen gedrag (een beetje/veel) te veranderen. Die laatste groep is nog steeds een minderheid als we naar het politieke krachtenveld kijken. Dus een serieus klimaatbeleid kunnen we voorlopig wel op ons buik schrijven. Veel plannen, weinig harde maatregelen.

Binnen die laatste groep is er een handjevol klimaatbezorgden, meest jongeren,  die bereid zijn om met ‘irritante acties’ dwingend aandacht voor de opwarming te vragen. Ze willen met vreedzame buitenparlementaire acties klimaatmaatregelen afdwingen die sneller tot meer resultaat leiden. Extinction Rebellion is zo’n beweging. Ze worden gehaat door de klimaatonverschilligen en door hen geframed als halve terroristen, maar ze zijn ook niet echt populair bij types die ook vinden dat er wel iets aan de CO2-uitstoot gedaan moet worden, maar die tegen acties zijn waar zij zelf ook wel eens last van zouden kunnen hebben: de autoweg blokkeren, een concert verstoren of de gezellige sfeer in een museum verstoren. Dat vinden ze contra-productief, wat het niet is, want er is door die 'irritante acties' nog nooit zoveel media-aandacht voor de boodschap van Extinction Rebellion geweest als het afgelopen jaar en hun aanhang groeit snel.

Gisteren was er in het discussieprogramma Nadia een korte confrontatie tussen twee leden van Extinction Rebellion en twee ‘oudjes’ die er niets van de beweging moesten hebben. Eerst zei een hoogblonde vrouw van zeer middelbare leeftijd, die zo kunstmatig bruin was dat het leek alsof ze twee dagen met haar gezicht in een tosti-ijzer had gelegen: ,,Als die Afrikanen niet zo fokten, zouden ze niet zoveel kinderen hebben en zouden ze ook niet zoveel droogte en honger hebben.” Kijk, zo cynisch en dom kun je de door ons veroorzaakte opwarming ook wegrederen en die bij mensen neerleggen die er part noch deel aan hebben. Vervolgens kwam er een oude heer aan het woord, gekleed in driedelig bruin, die heel deftig zei dat ie ook wel bezorgd was over het klimaat, maar de gewelddadige acties van Extinction Rebellion afkeurde. Hij vond, in zijn nette pak, het blokkeren van rijkswegen blijkbaar al ‘gewelddadig’.

Vervolgens was het aangenaam en hoopgevend om te luisteren naar de zeer genuanceerde reacties van de jonge ‘rebellen’. Ze gingen niet met gestrekt been op al die onzin van de twee oudjes in, maar zetten beheerst en welbespraakt de feiten op een rij:

1. De grote, ontwrichtende droogte in Afrika heeft niets te maken met de bevolkingsgroei, die ook daar afneemt, maar wel met de opwarming van de aarde door de CO2-uitstoot die daar nauwelijks plaatsvindt, maar voor 90% in de welvarende landen. Wij de lusten, zij de lasten.
2. Een land als Nederland heeft, zoals de meeste westerse landen, een ecologische voetafdruk die meer dan 2x zo hoog is als de aarde kan dragen, terwijl de gemiddelde voetafdruk van Afrika slechts een fractie daarvan is.
3. Extinction Rebellion voert nooit gewelddadige acties. Dat is een eis die aan alle deelnemers wordt gesteld: nooit enige vorm van agressiviteit tonen, ook niet tegen de politie als die wel geweld gebruikt.
4. Maar wat zijn ‘gewelddadige acties’? Wat is gewelddadiger: de grootschalige uitstoot van CO2 die leidt tot een opwarming die hele gebieden onleefbaar maakt en vele miljoenen op de vlucht drijft of acties die juist de bedrijven met veel fossiele uitstoot plat proberen te leggen?
5. Als we nu geen rigoreuze maatregelen nemen, als overheden en individuen, dan bereiken we binnen 10 jaar een situatie die onomkeerbaar leidt tot een opwarming van gemiddeld tussen de 2 en 3 graden, een opwarming die leidt tot zulke extreme weersituaties, dat er honderden miljoenen slachtoffers te betreuren zullen zijn, vooral in de arme delen van de wereld die geen bijdrage aan de opwarming hebben geleverd. Hoezo je boos maken over wat soep op de glasplaat voor het schilderij van een oude meester.

Tot zover de samengevatte reacties van die jongeren in het programma Nadia. Het waren misschien wel de ideale schoonzonen en -dochters en ze waren zeker niet representatief voor hun generatie, maar toch goed dat we ook hun stem eens in de media horen. Ze hadden de gave van het woord, waren inhoudelijk heer en meester over de materie en maakten zich oprecht en goed onderbouwd zorgen, niet alleen over de toekomst van de mensheid, maar ook over hun eigen toekomst. Een toekomst die verknald dreigt de worden door een generatie die voor al die rotzooi verantwoordelijk is, maar er zelf wel zeer van heeft geprofiteerd. En een deel van die oude knarren probeert de actievoerders nu de maat te nemen als ze fel in actie komen. Op dit soort momenten denk ik: van mij mogen die acties nog wel wat harder, want er staat teveel op het spel om het over te laten aan de veroorzakers die denken: na mij de zondvloed. (jv)

Volkskrant 5 mei 2023......Ik vrees dat dit een cartoon is waarvan de meeste kijkers naar Vandaag Inside de historische context zal ontgaan. Het leidende trio van dat programma stemde, naar eigen zeggen, ooit eerst op de blonde Poetin-vriend rechts, daarna op de gestoorde clown van Forum en recent op de zwarte vrouw links. Argument om voor dat 'gezellige dikkertje' te kiezen: ,,om het zittende zootje weg te krijgen." Ja, inderdaad, verheffend en goed beargumenteerd. Een miljoen kijkers vermaken zich dagelijks kostelijk met het nepniews, de reactionaire opvattingen en het afbranden van personen. Hoe zouden die volgers zich voelen als het soort maatschappij dat het trio voor ogen staat werkelijkheid wordt? Is het een geruststelling dat deze drie nihillisten, en veel van hun volgers, helemaal niets voor ogen staat? Het is cynisch en opruiend vermaak vanuit de onderbuik, je moet je er maar lekker bij voelen. (jv) 

61. Zelensky wordt door de 'omgekeerde vlaggen'-mevrouw de morele les gelezen.

Donderdag 4 mei 2023

Volodymyr Zelensky kwam gisterenavond in Nederland aan voor een verrassingsbezoek. Zojuist hield hij een indrukwekkende speech voor Kamerleden, bewindslieden, journalisten en juristen van het Internationaal Strafhof. De Kamerleden Wilders en van der Plas lieten vanzelfsprekend verstek gaan. Wilders omdat hij als Poetin-vriend niets van Zelensky moet hebben. BBB-bazin der Plas zei het bezoek ,,heel misplaatst te vinden omdat wij nu onze doden herdenken." Zegt ze dit nu gewoon uit pure domheid of past het bij haar normale gedrag: het goedkope gedrag van de politieke opportunist die, zonder schaamte, geen kans voorbij laat gaan om de aandacht van de media te trekken. Het laagje fatsoen is bij haar maar heel dun. Het is bizar: de dame van de omgekeerde vlaggen, zelfs tijdens 4 mei, wil Zelensky hier de morele les lezen. (jv)

60.  Van der Plas vindt die stalbranden ook heel erg …voor de varkenshouders. 

Woensdag 3 mei 2023

Na de laatste stalbrand, een maand geleden in Sint Oedenrode, waarbij 9000 varkens levend verbrandden twitterde de BBB-bazin van der Plas via @Lientje1967…,,mensen beseffen niet hoe verschrikkelijk zo’n brand is …voor de staleigenaren.”  Want, was haar cynische uitleg, die varkens zijn vaak al bewusteloos en rustig ingeslapen door de rook vóór ze verbranden, maar die getroffen boer blijft nog lange tijd met de ellende zitten. Hij is immers zijn stal kwijt.

Het is, zoals bijna altijd als deze rijzende ster in het verwarde politieke wereldje iets over haar agrosector zegt, een kwestie van halve waarheden en hele leugens. De dieren lijden namelijk wel degelijk hevig en massaal en de staleigenaren kunnen met de uitgekeerde verzekeringspremies weer een nog grotere en beter renderende mega-stal bouwen. Iedereen blij, behalve de verbrande dieren.

Deskundigen, w.o. brandweerlieden, die veel ervaring hebben met stalbranden reageerden onthutst en laaiend op die harteloze tweet van van der P. Als zij bij zo’n stalbrand geroepen worden, horen ze gillende en krijsende varkens, paarden en geiten die ,,als vuurballetjes heen en weer rennen.” Peter Middendorp schreef er in zijn Volkskrant-column van 20 april j.l. over: ,,Vaak zijn alle dieren dood: levend verbrand, gestikt, verdronken in het bluswater, soms nog levend, zwaargewond en met rookschade of  verbrande longen, waardoor ze alsnog moeten worden afgemaakt.”

Volgens Middendorp hoeven we ook niet te raden hoe van der P. zal reageren als er weer een filmpje rondgaat van een varken dat in een slachthuis levend in kokend water wordt gegooid: ,,als het varken het niet leuk had gevonden, was het wel uit het bassin geklommen.”  Soms kun je met humor meer over iemand morele kompas zeggen dan met feiten.

Het Verbond van Verzekeraars meldde verleden week dinsdag dat er in 2022 meer dieren door stalbranden zijn overleden dan het jaar ervoor. In de 43 stalbranden die er verleden jaar waren, kwamen ruim 158.000 dieren om het leven. Natuurlijk is hier veel tegen te doen. Deskundigen weten precies in welke maatregelen er moet worden geïnvesteerd. In het aanbrengen van vluchtwegen, zodat de meeste dieren kunnen ontsnappen als er eenmaal brand is uitgebroken. De stal moet worden gecompartimentaliseerd, zodat de brand niet naar de hele stal overslaat. Er moeten deugdelijke sprinklerinstallaties worden aangebracht. En er is nog veel meer te bedenken. Maar er is voor de meeste stalhouders geen prikkel om hier in te investeren, omdat die investeringen vaak hoger zijn dan de verzekeringspremies. Dus, is de redenering, laat maar affikken die handel, dan krijgen we meer dan genoeg vergoed om een mooi, nieuw bedrijf op te bouwen.

De intrinsieke desinteresse van BBB-er van der P. voor dierenleed probeert zij in de media altijd te maskeren met het vrome praatje dat ook zij natuurlijk begaan is met het dierenwelzijn en dat de sector er al veel aan doet. Maar….en dan volgt altijd de riedel dat de veeboeren en eigenaren van mega-stallen wel méér willen doen aan het voorkomen van dierenleed, maar dat de overheid het de boeren onmogelijk maakt om daarin te investeren, omdat ze ook al zoveel moeten investeren in maatregelen om het milieu en de natuur niet verder te verzieken.

Wat de BBB-bazin in feite zegt, is dat de boeren, willen ze nog iets verdienen, de keuze moeten maken tussen dierenwelzijn of een verantwoord milieubeleid. Verantwoord handelen op beide terreinen kan blijkbaar niet. Dit toont wederom aan dat de mega-stallen een exponent zijn van een verziekte agro-industriële sector waarin de intensieve veehouderij in het kleine Nederland geen gezond verdienmodel kan genereren en dus geen toekomst meer heeft. Maar hoeveel dieren moeten er nog levend verbranden voordat het stopt?  (jv)

Levend verbrande varkens in hokken van anderhalve vierkante meter. Ze konden geen kant op. Net als die 6000 andere zeugen in deze stal. Maar volgens BBB-van-der-Plas zijn ze vredig ingeslapen.👎🤮

59. Psychopaten op de veld kweken het schorriemorrie op de tribunes?

Dinsdag 2 mei 2023

De mentaal zeer stabiele schrijver-columnist Bert Wagendorp is doorgaans wars van harde taal en in zijn stukken koestert hij de nuance. Maar vandaag liet hij zich in de Volkskrant ‘even gaan’. Alle remmen gingen los bij zijn beschrijving van de bekerfinale Ajax-PSV van afgelopen zondag. Volgens de meeste ‘normale’ voetbalvolgers was het een vreselijk slechte wedstrijd en maakten de spelers en trainers er qua beschaafde omgangsvormen een potje van, maar Wagendorp had hier toch wel iets meer over te zeggen:

 “Ajax - PSV was een wedstrijd zum Kotzen. Alles wat voetbal stomvervelend kan maken zat erin. De verzameling psychopaten op het veld deed er alles aan om de gewone liefhebber weg te jagen van de sport. Het voetbal zinkt langzaam weg in cynisme. Dat is niet alleen op het veld te merken, maar ook daarbuiten. Het tuig van de richel op het veld vindt zijn afspiegeling in het schorriemorrie op de tribunes. Wie nog een beetje beschaving in zijn lijf heeft, kan weinig anders doen dan zich afkeren van de sport. Binnenkort kunnen we bij elke wedstrijd de poorten van het stadion na het begin van de wedstrijd op slot doen en er de gesloten afdeling van een krankzinnigengesticht van maken.”

Zo, dat moest er even uit, zal Wagendorp opgelucht gedacht hebben. Zelf ga ik al 20 jaar niet meer naar het voetbalstadion. Ik hield al nooit zo van grote mensenmassa’s, maar het keerpunt was toen de brave huisvaders rondom mij, samen met hun kinderen naast hen, massaal in koor bloedfanatiek gingen schreeuwen dat de scheidsrechter een homo was en voor zijn kloten geschopt moest worden. Dit, in combinatie met de oerwoudgeluiden als er een donkere speler van de tegenpartij aan de bal was, was voor mij voldoende aanleiding om het voetbalstadion te gaan mijden. Het is sinds het begin van deze eeuw alleen nog maar erger geworden.

Het is voer voor psychologen: waarom komt er bij geen enkele andere sport zulk verbaal en fysiek geweld voor, alleen bij voetbalwedstrijden en dan vaak ook in hevige mate? En niet alleen in het betaalde voetbal met ‘grote belangen’, maar ook bij de laagste elftallen van de amateurs in de onderste regionen is het elke week weer raak: scheidsrechters worden gemolesteerd, toeschouwers van de tegenpartij worden bedreigd en op het veld staan de spelers, van jong tot oud, elkaar naar het leven.

Termen als beschaving, fatsoen, sportiviteit en redelijkheid komen in het woordenboek van veel voetballers en voetbalsupporters niet voor. Schoppen, schelden, spugen, schreeuwen, kankeren, blessures faken, dat zijn hun strijdmiddelen. Heel wat profvoetballers kunnen zich met een microfoon onder hun neus in welgekozen bewoordingen uitermate genuanceerd uitdrukken, maar eenmaal op het veld komt ‘het beest in hen’ blijkbaar los. En dan moet je niet vreemd opkijken dat het hersenloze deel van de tribune zulk gedrag overneemt. Ze hebben maar weinig aansporing nodig om te laten zien hoe zwakbegaafd ze zijn.

Het zou niet verkeerd zijn als Wagensdorp’s boutade over de relatie tussen de psychopaten op het veld en het schorriemorrie op de tribune met enige regelmaat  aan de profvoetballers wordt voorgelezen. Het zijn immers deze over het paard getilde veelverdieners die met hun gedrag het sportplezier voor de echte liefhebber bederven en hun eigen broodwinning om zeep helpen. (jv)

Disclaimer....alles wat hierboven wordt gezegd, geldt niet voor het vrouwenvoetbal...alles is daar het tegendeel van het mannenvoetbal: het gaat er erg sportief aan toe, er is nauwelijks gezeik en het wordt steeds aantrekkelijker om naar te kijken.

Dat rode petje past goed bij het wat sneue hoofd van deze Trump-aanhanger van het eerste uur: Arnold Karskens. Hij is de voorzitter van Ongehoord Nederland, de omroep die opkomt voor de mensen waarvan hij zegt dat die niet gehoord worden, maar waar onderhand de meeste politieke partijen juist veel te goed naar luisteren. 'Kars' was ooit een oorlogscorrespondent met een zekere status, maar heeft zich ontwikkeld tot een extreem-rechtse complotdenker die compleet van het padje is geraakt. Zijn vroegere vrienden en collega's denken dat dat ie zo is verdwaald door een combinatie van pathologische achterdocht en een diepe gekrenktheid. Die gekrenktheid groeide naarmate hij op enig moment door zijn collega's (en de 'elite') steeds minder serieus werd genomen. Hij beschouwde dat als een schandalige, tegen hem gerichte samenzwering van journalisten. Journalisten die  zich uit eigen belang inlikken bij de zittende macht en daardoor hun kritische zin verliezen. Daarom zou hij ze met ON wel eens een poepie laten ruiken.

Dat hij niet meer serieus werd en wordt genomen klopt. Daar heeft hij vooral zelf met zijn mallotige gedrag heel veel toe bijgedragen. Zoals met zijn hilarische intervieuw in Trouw van 11 januari 2020 waarin hij vertelde dat hij in de Israëlische nederzetting Hebron in de jaren negentig niet alleen Jezus had gezien, maar ook de Heilige Geest. Met de unieke combinatie van die twee zal hij infruk hebben willen maken. Want niemand ter wereld was dat natuurlijk eerder overkomem. 😜 Jezus zat, zei Karskens, vlak bij de poort van Kirjat Arba: lange baard, lange haren. Origineel bedacht. Hoe komt ie er op? ,,Ik heb toen een goed gesprek met Hem gevoerd en Hij had veel belangstelling voor mijn artikelen, die Hij allemaal gelezen had, natuurlijk" aldus de ON-baas in 2020. Het is niet erg als iemand soms stomdronken is of soms aan waanvoorstellingen lijdt, maar kun je iemand die de ik-heb-Jezus-gesproken hoax tot op dag van vandaag zonder enige relativering blijft presenteren als een waar gebeurd verhaal nog serieus nemen als journalist voor wie de feiten heilig zijn? Dat lukt mij meestal niet. 😜 Zeker niet als ik hem in zijn nette pak in een ON-uitzending als een soort dagsluiter hoor bazelen over de gevaarlijke elite die de gewone mensen monddood wil maken. Medelijden wint het dan vaak van ergernis. (jv)

58. Moet een nepnieuws-omroep met stuitende meningen uit het bestel gemieterd worden? Toch maar even niet doen.

Donderdag 27 april 2023

Begin van deze week was ik nog een overtuigd voorstander om het extreem-rechtse Ongehoord Nederland uit de bestel van de Nederlandse Publieke Omroep te schoppen. Je hoeft alleen maar een paar maal per week een paar minuten met een wasknijper op de neus naar die kakelende gifmengers te kijken/luisteren en je weet met welk volk je van doen hebt: racistische complotdenkers die onze liberale democratie willen slopen, apologeten van het autoritaire Rusland en haar grote leider, pleiters voor een samenleving die weer keurig blank is en van alle smetten vrij en verkondigers van de ‘omvolkingsthese, waarin de fatsoenlijke partijen er van worden beschuldigd dat zij hier ‘andere volkeren’ massaal naar binnen willen halen, enkel om de eigen blanke bevolking te vervangen. De leugen en de haat regeren er. Terwijl de Belgische omroepen het radicalisme in de ban hebben gedaan en de politiek er een corridor sanitair voor heeft opgetrokken, hebben wij hier het rechts-extremisme genormaliseerd door het een podium gegeven aan de talkshow-tafels en zelfs een eigen omroep werd hen gegund. 

De goed gebekte ON-crew met haar hoogopgeleide, maar moreel en politiek totaal ontspoorde dwaallichten, bedient zich vooral van halve waarheden en hele leugens …op een niveau waar Fox News nog een puntje aan kan zuigen. Het blijkt behoorlijk goed te scoren bij het boze deel der natie, dat voor 100% in de eigen bubbel leeft waarin feiten geen rol spelen. Ze willen alleen bevestigd worden in hun treurige vooroordelen en hun cynische haat tegen de overheid, de politici, de experts en iedereen die hen vertrouwt. ON bedient de e doelgroep op hun wenken.

Maar waarom zou de belastingbetaler aan die stinkende beerput van weerzinwekkende opvattingen moeten meebetalen? Er verschijnt nu al zoveel publieke gefinancierde rommel, je moet toch ergens een grens trekken? Zelf hoop ik ooit op een Kamermeerderheid die ons publieke bestel tot op de fundamenten opblaast en er totaal nieuw gebouw voor in de plaats zet: een soort BBC, waarin kwaliteit, objectiviteit, redelijkheid en beschaving als een rode draad door alle programma’s lopen en alle politieke bagger, het nepnieuws en het goedkope amusement geloosd worden naar de ‘commerciëlen’. 

Maar bij leven zal ik zo’n soort reinigende revolutie nooit meemaken: een fatsoenlijke Nederlandse BBC zal een ‘hope in vain’ blijven. Maar misschien dan wel zoveel mogelijk het nepnieuws en de fascistische opjutterij er uit blazen? Ja natuurlijk, om te beginnen met ON, en wel zo snel mogelijk. Althans dat dacht ik tot afgelopen dinsdag nog. Maar Max Pam reikte de lezers van zijn Volkskrant-column op die dag een argument aan dat mij, zeer tegen mijn gevoel in, van gedachten deed veranderen.

Pam maakte daarbij gebruik van de redenering van Karel van het Reve die stelde dat als je in dit land alles mag zeggen wat je wilt, dat je dan ook al die dingen mocht zeggen die velen misschien wel vreselijk vinden om te horen. Van het Reve had natuurlijk gelijk. Een van de belangrijkste grondrechten van een liberale democratie is de vrijheid van meningsuiting en die geldt nu juist voor die opvattingen die niet worden gepruimd door de staat, of door een religieuze groep, dan wel door een elite of de meerderheid van de bevolking. Die groepen haddden vroeger dan de sterke neiging om die ongewenste meningen te verbieden en de verkondigers ervan te straffen. Maar ja, in een rechtstaat kan dat verbieden en straffen in beginsel niet meer. Je mag hier immers alles vinden en zeggen, ook weerzinwekkende dingen, als je maar niemand bedreigt of oproept tot geweld. De vraagt blijft dan wel of je evidente leugens en opruiing met belastinggeld moet faciliteren.

ON is er nog niet door een rechter van beschuldigd dat ze met haar abjecte uitzendingen regels heeft overtreden of  strafbare feiten heeft gepleegd. Toch wil de NPO  de extreem-rechtse omroep, de dagelijkse spreekbuis van Forum voor Democratie, uit het omroepbestel gooien. Maar ze heeft die ‘klus’ formeel op het bordje van de D66-staatssecretaris voor Cultuur en Media, Gunay Uslu, gedropt. Zij moet dus maar besluiten of ON mag blijven of moet verdwijnen.

Dit kan een fragmentatiebom worden die in haar handen ontpoft, want Uslu zou bij een ON-uitsluiting extreem-rechts heel wat munitie geven om de ‘zittende macht’ te beschuldigen van het monddood maken van personen met ongewenste meningen. Je hoort het ze de ether al in toeteren: ,,alleen de opvattingen en waarheid van de linkse elite mogen uitgezonden worden.” Zo'n kans op een lastercampagne kan de staatssecretaris ze maar beter niet geven, denk ik. Uslu en het al veelgeplaagde D66 zouden er heel veel publicitaire schade mee kunnen oplopen. En wat win je ermee? Er zullen elders toch weer nieuwe ON-achige beerputten worden gegraven en gevuld. Er is nu eenmaal een markt voor dit soort shit en die zal bediend blijven worden. Aan de andere kant moet het gevaar ook weer niet overdreven worden: ze hebben gemiddeld 100.000 kijkers, ca anderhalve Kamerzetel. 

Ongevraagd advies: sloop hele bestel en vervang het door iets veel beters, of, zolang daar geen politeiek meerderheid voor is, laat ON dan nog maar even mooi zitten waar ze zit. En zet daar om te beginnen als tegengif zoveel mogelijk hoogwaardige programma’s tegenover waarmee die cynische ON-rotzooi kan worden gemarginaliseerd. Maar of dit laatste lukt, is misschien ook weer 'hope in vain'. (jv)

                                 een aanrader voor de liefhebber

57.  Wie kent de schrijver Willem Frederik Hermans en zijn boeken nog?

Dinsdag 25 april 2023

Aan het eind van hun boek “HET UNIVERSUM VAN WILLEM FREDERIK HERMANS” uiten de auteurs hun droefenis over de schijnbare teloorgang van de Nederlandse literatuur van vóór het jaar 2000. Die lijkt, verzuchten ze op pagina 419 ,,te zijn opgeslokt als een Fokker Friendship in de Bermudadriehoek.” Hoeveel lezen er de schrijvers uit de vorige eeuw nog? Wat weten we nog van hun levens, hun vetes en vriendschappen en hun maatschappelijke betekenis? Bar weinig, zo blijkt uit  onderzoek. Er zijn heel wat aanwijzingen dat het vak Nederlandse literatuur op de middelbare scholen al geruime tijd op weg naar de afgrond is, een ontwikkeling waar de 20-ste eeuwse schrijvers als eerste de dupe van worden. Ook op de universiteiten verschrompelt de betekenis van het vak Nederlandse Literatuur, steeds minder jongeren willen het studeren. ,,Het gaat er om dat er in het Nederlandse cultuurlandschap iets verschrikkelijks is gebeurd met de liefde voor en de kennis van onze literatuur. Een calamiteit, een catastrofe, een drama, een onheil, een ramp waarbij de ondergang van de Titanic in het niet zinkt."  Aldus Max Pam cs op blz 419.

Louter als een komische illustratie van die onbekendheid bepreken de auteurs een hilarisch moment uit de quiz ‘De slimste mens’ uit 1994. De kandidaten krijgen een fragment uit 1994 te zien van een tv-interview met W.F. Hermans. Een van de drie kandidaten, t.w. de VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans (nu 41), dacht dat hier met Eduard Douwes Dekker werd gesproken, de man die in 1860 onder het pseudoniem Multatuli het standaardwerk over onze koloniale uitbuiting, "Max Havelaar", schreef. Dekker is al 140 jaar dood. Maar toen werden er, beste Sophietje met een rietje, nog geen tv-opnames gemaakt. W.F. Hermans is nog maar 30 jaar geleden overleden. En nu had naamgenoot Sophie al geen idee meer wie hij was. En dus ook niet wie Dekker/Multatuli was. Ze had alleen ergens een klol horen luiden. Culturele armoe, ook bij onze elite. Wat een verschil met Frankrijk: de elite daar gedraagt zicht misschien vaak irritant elitair, maar ze kennen wel hun geschiedenis en hun beroemde schrijvers. En in dat land eren ze hun grote schrijvers met straatnamen. En dan niet zoals hier bij de namen van obscure steegjes of burgerlijke plansoentjes, maar met belangrijke pleinen of historische of belangrijke wegen. W.F Hermans heeft hier geen enkele straat van betekenis 'gekregen'. Mulisch, Reve en Wolkers overigens ook niet. Maar dat had W.F. denk ik terecht gevonden. :-) 

Hoe ‘groot’ de schrijver W.F. Hermans is, moge dan niet blijken uit de omvang van zijn huidige lezerspubliek, maar wel uit de literaire kwaliteiten van zijn belangrijkste werken. En ook uit de omvang van zijn imposante oeuvre. Je wordt er duizelig van en vraagt je af: waar haalde hij nog de tijd vandaan om zoveel ruzie over zoveel schijnbaar nutteloze zaken te maken? Of waren die ergernissen, boosheid en minachtig de brandstof om zijn schrijversmotor op volle toeren te laten draaien? Hieronder de ‘waslijst’ van wat er van 1947 t/m1995 van hem is uitgegeven. Recent is alles ook nog eens gebundeld in 24 verzamelbanden onder de titel “De Volledige Werken”(samen meer dan 20.000 blz).  Gemiddeld kosten ze € 50 per deel. Moedig van de uitgever. Ben benieuwd hoeveel ervan verkocht worden. Hij is van de "Grote Drie' wel de enige van wie al zijn werken verzameld zijn en nog in de boekhandel liggen. Das al heel wat. (jv)

Romans W.F. Hermans

• Conserve (1947)
• De tranen der acacia's (1949)
• Ik heb altijd gelijk (1951)
• De God Denkbaar Denkbaar de God (1956)
• De donkere kamer van Damokles (1958)
• Nooit meer slapen (1966)
• Herinneringen van een engelbewaarder (1971)
• Het evangelie van O. Dapper Dapper (1973)
• Onder professoren (1975)
• Uit talloos veel miljoenen (1981) (Audiofragment Uit talloos veel miljoenen)
• Een heilige van de horlogerie (1987)
• Au pair (1989)
• Ruisend gruis (1994)

Novellebundels

• Moedwil en misverstand (1948)
• Paranoia (1953)
• Een landingspoging op Newfoundland en andere verhalen (1957)
• Een wonderkind of een total loss (1967)
• De laatste roker (1991)
• Vier novellen (1993)

Novellen

• Het behouden huis (1951)
• Bijzondere tekens (1977)
• Dood en weggeraakt (1980)
• Filip's sonatine (1980)
• Homme's hoest (1980)
• Geyerstein's dynamiek (1982)
• Waarom schrijven? (1983) (Audiobestand Waarom schrijven)
• De zegelring (1984)
• Naar Magnitogorsk (1990)
• In de mist van het schimmenrijk (boekenweekgeschenk, 1993, later verschenen als Madelon in de mist van het schimmenrijk)
• De onversleten wandelaar (1994)

Toneel en scenario's

• Drie drama's (toneel, 1962)
• De woeste wandeling (filmscenario, 1962)
• King Kong (gevolgd door wat Nederland niet op de televisie mocht zien, televisiespel, 1972)
• Periander (toneel, 1974)

Essaybundels

• Mandarijnen op zwavelzuur (1964)
• Het sadistische universum (1964)
• Het sadistische universum 2. Van Wittgenstein tot Weinreb (1970)
• Houten leeuwen en leeuwen van goud (1979)
• Ik draag geen helm met vederbos (1979)
• Mandarijnen op Zwavelzuur. Supplement (1983)
• Klaas kwam niet (1983)
• Door gevaarlijke gekken omringd (1988)
• Wittgenstein (1990)
• Malle Hugo. Vermaningen en beschouwingen (1995)

Columns

• Boze brieven van Bijkaart (1977)

Essays

• Fenomenologie van de pin-up girl (1950)
• Het geweten van de Groene Amsterdammer (1955)
• Wittgenstein in de mode (1967, latere aangevulde druk onder de titel Wittgenstein in de mode en Kazemier niet)
• Machines in bikini (1974)
• De liefde tussen mens en kat (1985)
• Relikwieën en documenten (1985)
• Het boek der boeken, bij uitstek (1986) (Audiobestand Het boek der boeken bij uitstek)
• Vincent literator (1990)

Reportages

• De laatste resten tropisch Nederland (reisbeschrijving, 1969; zie Passantenliteratuur)
• Hollywood (reisnotities, 1970)
• Gitaarvissen en banjoklokken (reisverslag, 1991)

Biografie

• De raadselachtige Multatuli (biografie, 1976)

Overige geschriften 

• Demon van ivoor (pseud. Fjodor Klondyke, 1945)
• Leproos van Molokaï (pseud. Fjodor Klondyke, 1945-1946)
• Misdaad stelt de wet (pseud. Fjodor Klondyke, 1945-1946)
• Misdaad aan de Noordpool (pseud. Fjodor Klondyke, 1945-1948; datering onzeker)
• De mandarijnenpers (essays, 1955)
• Drie melodrama's (roman/korte verhalen, 1957)
• Zwarte Handel (collages, 1965)
• Preambule/Manuscript in een kliniek gevonden (verhalen, 1968)
• De heilige Maria Juana (gedichten, gepubl. onder auteursnaam Luis Cimatarra met als vertaler W.F. Hermans; Luis Cimatarra is een pseud. van WFH, 1968)
• Fotobiografie (autobiografie, 1969)
• Het lek in de eeuwigheid (1969)
• Hellebaarden (Citaten uit het werk van Hermans, verzameld en ingeleid door Frans A. Janssen, 1972)
• Hundertwasser, honderdvijf en meer (verhalen, 1973)
• Meditaties (onder pseud. Schrijver Dezes, 1973)
• Dinky toys (aforismen, 1976)
• Scheppend Nihilisme (interviews, bijeengebracht door Frans Janssen, 1979)
• Vijf verhalen (verhalen, 1980)
• Beertje Bombazijn (kinderversjes, pastiche; onder pseud. Sita van de Wissel,^[4] 1981)
• Carel Willink, De schilderkunst in een kritiek stadium (met daarin opgenomen een essay van Hermans: 'De lange broek als mijlpaal in de cultuur'; essay van 1951), Amsterdam: Peter van der Velden 1981 (p. 61-85)
• Suid-Afrika (oplage 4 ex., gedrukt door De Literaire Loodgieters, 1983)
• Roeping (onder pseud. Age Bijkaart, 1985)
• Cascaden en riolen (1986)
• Koning Eenoog (fotoboek, 1986)
• Max Havelaar, ingeleid en van verklarende noten voorzien door W. F. Hermans, (fotografische herdruk, 1987), bijlage bij de tweede druk van De raadselachtige Multatuli.
• Mondelinge mededelingen (lezingen, 1987)
• Dinky toys (aforismen, 1988)
• De schrijfmachine mijmert gekkepraat (geschiedenis van de schrijfmachine, 1989)
• Het hoedenparadijs. 40 collages van Willem Frederik Hermans (1991)
• De aardappel van de dood (over de schilder J.H. Moesman; lezing, 1993)
• Slechte kritieken gaan nooit verloren, goede ook niet, sinds kort (toespraak en essay, 1993)
• Een foto uit eigen doos (foto's, 1994)

Poëzie

• Kussen door een rag van woorden (1944)
• Horror cœli (1946)
• Hypnodrome (1948)
• Overgebleven gedichten (1968)

Postume uitgaven

Brieven

• Je vriendschap is werkelijk onbetaalbaar. Brieven aan Geert van Oorschot(2004)
• Met Gerard Reve. 'Verscheur deze brief! Ik vertel veel te veel.' Een briefwisseling. Bezorgd door Nop Maas en Willem Otterspeer. Z.pl.: De Bezige Bij en Willem Frederik Hermans Instituut. ISBN 9789023425939(2008)
• Met Rudy Kousbroek. Machines en emoties, briefwisseling met Rudy Kousbroek en Ethel Portnoy tussen 1955 en 1978, becommentarieerd en ingeleid door Willem Otterspeer
• Met F. Bordewijk. Een onmiskenbare verwantschap. Brieven 1944-1965. Bezorgd door Arno Kuipers en Marsha Keja, met een voorwoord door Christiaan Weijts (2011)

56.  Willem Frederik Hermans werd door Groningse 'nulliteiten' groot onrecht aangedaan.

Zaterdag 22 april 2023

Van Mulisch, Reve en Hermans heb ik mij als niet-literair geschoolde lezer altijd afgevraagd waarom juist zij als de beste naoorlogse schrijvers werden gecanoniseerd: de 'Grote Drie'. Waarom zat b.v Jan Wolkers daar niet bij? Overtuigende argumenten heb ik nooit kunnen vinden. Het zal vooral op gezag van de wetenschappers in de literatuurgeschiedenis zijn gebeurd. Die zullen 'harde' literaire criteria hebben bedacht op basis waarvan ze hebben kunnen bepalen wie er tot het exclusieve groepje van ‘de grootste na-oorlogse schrijvers’ behoorden.

Als ik, simpele lezer, uitga van mijn persoonlijke voorkeuren vind ik Harry Mulisch de meest overschatte van de vier: een pedante praatjesmaker, geforceerd complex en elitair in z’n thema’s en taalgebruik en politiek behoorlijk modieus c.q. dubieus. Vanwege z’n sympathieën voor de Castro-dictatuur lag ie in de jaren zeventig heel goed bij linkse intellectuelen. Daarna werd Mulisch, net als Mao-sympathisant Sartre, politiek niet meer echt serieus genomen. Jan Wolkers was in de publieke beeldvorming de aardigste van de vier. En hij kon in interviews beeldend vertellen. Maar z’n meeste boeken na Turks Fruit waren niet bepaald bijzonder. Gerard Reve was decennia lang de meest humoristische en cameragenieke causeur in ons taalgebied, schreef prachtige brieven en mooie korte verhalen, maar een groot schrijver met een aansprekend oeuvre, dat ook internationaal aandacht trok? Dacht het niet.   

Willem Frederik Hermans daarentegen vond, en vind ik nog steeds, de beste van de ‘grote vier’: kraakhelder proza met veel zeggingskracht, scherpe observaties en sterk appellerend aan de  verbeeldingskracht van de lezer. Maar ook zijn complexe en grillige persoonlijkheid maakte hem tot een boeiend fenomeen van wie je zoveel mogelijk wilt weten. Hij was het tegendeel van modieus en alles behalve politiek correct. De mensen die hem goed kenden zeiden dat het met zijn ‘humeuren’ alle kanten op konden gaan: attent, verlegen, aimabel, humoristisch en hoffelijk, maar vaak ook chagrijnig, hard, onaangenaam, kwaadwillend, kinderachtig, snel gepikeerd, rancuneus en onverdraagzaam. Hij kon verbaal keihard uitdelen, maar zelf maar heel weinig kritiek van anderen incasseren. Niets eigenlijk. Ook leed hij aan 'mensenvrees'. Zelf zei hij daarover dat hij na een kennismaking vaak dacht: ,,hoe kom ik van deze mensen af?" Hij heeft, vaak om ‘kleine dingetjes’, heel wat vriendschappen van de ene op de andere dag verbroken. Een verkeerd woord....enige sympathie tonen voor iemand aan wie hijzelf een hekel had.....en je viel in ongenade. Dat liet ie de betreffende persoon zelf direct weten of hij speelde het via iemand andere. Maar meestal reageerde niet meer en liet het doodbloeden. Slechts een enkeling kon, met veel apaiseren, zijn kritische toetsen doorstaan en haalde als vriend 'de eindstreep'.

Van deze Willem Frederik Hermans heb ik in 1970 op de RUG te Groningen korte tijd colleges gehad. Hij was daar lector fysische geografie en gaf colleges klimatologie aan eerstejaars. Het waren vreemde colleges. Hij begon met een combinatie van hoorcolleges en responsiecolleges. In het luister-deel las hij uitermate saai voor uit zijn syllabus en in het responsie-deel stelde hij scherpe vragen aan zijn gehoor over de stof die moest worden voorbereid. Willekeurig pikte hij  een stuk of vijf slachtoffers uit de120 eerstejaars die op de eerste colleges nog aanwezig waren. Die wisten meestal van toeten noch blazen. Colleges voorbereiden deden de meeste studenten toentertijd niet. Dus zette WFH ze meedogenloos voor joker. Steeds minder studenten durfden naar de colleges te komen uit angst eruit gepikt te worden voor een cynische roast. Op enig moment vond ie dat er te weinig studenten aanwezig waren, deelde mee dat hij daarom met deze colleges stopte en dat de studenten die echt in de stof geïnteresseerd waren zich voortaan op zijn kamer konden vervoegen. Omdat de meesten dat niet aandurfden, of gewoon geen zin hadden, zaten we daar op enig moment met een man of zes voor zijn privé-colleges. Boeiende sessies. Geen cynisme of afzeiken. Maar een aardige  WFH die de stof goed uitlegde. Het waren, zo zou blijken, zijn laatste onderwijsactiviteiten. 

Dat stoppen met die hoorcolleges voor de grote groep studenten werd een  mega-rel die WFH uiteindelijk de kop kostte. Een aantal studenten ging protesteren bij de hoogleraren die het toen op het Geografisch Instituut voor het zeggen hadden: professor Keuning en professor Tamsma. Beide heren konden het bloed van Hermans wel drinken en dat was omgekeerd ook het geval. Het vuur werd stevig door de media aangeblazen en er werden zelfs Kamervragen over gesteld, waarna ook minister Jan de Koning zich ermee ging bemoeien. Hermans moest hangen.

In 1972, als het conflict zijn hoogtepunt/dieptepunt/climax bereikt en Hermans al meer dan een jaar geen colleges meer geeft, schrijft hij een brief van 12 kantjes en 15 bijlagen aan het Dagelijks Bestuur van de Groningse universiteit. Aan het eind van zijn ‘uitleg’ vat hij zijn oordeel over de veroorzakers van de op hem gepleegde karaktermoord als volgt samen:

“Niet de bijvakdocent (Hermans) is de oorzaak van de onrust op het Geografisch Instituut, waar ik zonder noodzaak nooit kom, maar dat zijn de hoofdvakdocenten.

 Dat is Professor Keuning die zich, uit angst in de schaduw te worden gesteld, zoveel mogelijk heeft omringt met nulliteiten. Een uiterst beperkte geest pogend aan te kleden met versleten stadhuistaal; niet voor rede vatbaar en zijn foute beslissingen doordrijvend met list en bedrog, is zijn dwangmatig urenlang vergaderen over niets geen poging tot “communicatie”. De diepste bedoeling daarvan is anderen medeplichtig te maken aan zijn geestelijk bankroet.

Dat is Professor Tamsma, een niet professorabele figuur, die tot zijn eigen en andermans ongeluk toch hoogleraar is geworden, dankzij Professor Keuning’s voorkeur voor nulliteiten. Een man die, blijkens zijn platvloerse uitlatingen, elke innerlijke beschaving mist. Overigens niet geheel van inzicht verstoken, als hij zichzelf en zijn medewerkers in het Algemeen Dagblad van 29 dec. ’71 als “de prostituees van het ministerie kenschetst. Kan het treffender?

Een intrigant die, stervend van jaloersheid, de door hem benijde poogt te bekladden met uit boulevardbladen nagezanikte oudewijvenpraat van collega’s die niet minder afgunstig zijn dan hij. Een karakterloze, partijtrekkend voor anonieme telefoonpiraten en karakterloze belhamels, die hun namen niet durven te noemen als zij het woord mogen voeren op een responsiecollege.

Een held zonder glorie die zich de ene keer achter een reeds naar elders vertrokken medewerkerverschuilt en de andere keer achter onnozele eerstejaarsstudenten, waarvan zeventig procent niet in de wieg is gelegd om het tweede jaar te halen en hoogstens tien procent de op vijf jaar begrote studie binnen twaalf jaar zal weten te voltooien…

Het hele verweerschrift waarin deze heerlijke passages zijn opgenomen, staat in het prachtige, net verschenen boekwerk “HET UNIVERSUM VAN WILLEM FREDERIK HERMANS" , (blz 207 en 208), gemaakt door Max Pam, Hans Renders en Piet Schreuders. In 2016 schreef Willem Otterspeer al de sterke tweedelige biografie over WFH: “De zanger van de wrok” en “De mislukkingskunstenaar”. Heerlijke titels overigens. Het boek van Pam cs is echter een heel bijzondere aanvulling op deze beide werken.

De kongsi van eerstejaars studenten, een paar hooggeleerde baasjes, de media, Kamerleden en een minister had succes. September 1973 werd aan Hermans eervol ontslag verleend en vertrok hij met vrouw Emmy en zoon Ruprecht naar Parijs. In zijn boek “Onder professoren” (1975) kon hij veel van zijn frustraties over de z.i. onbeduidende wetenschappers die hem in Groningen omringden kwijt. Maar het was toch een tragedie. De schrijver was weliswaar een uiterst complexe, niet makkelijke man, maar op de RUG is hem ook veel onrecht aangedaan. Een universiteit moet soepel kunnen omgaan met kleurrijke querulanten die goed in hun vak zijn. Zo’n type moet je toch koesteren? Maar WFH en Groningen waren een slechte match. We hebben wel een mooi boek aan Hermans' weerzin tegen 'Groningen' overgehouden. Hoewel niet zijn beste boek. Een zeventje.

De 'grootste' schrijver van Nederland overleed, zwaar hoestend, op 27 april 199, aan longkanker, in het Academisch Ziekenhuis van Utrecht, 73 jaar oud. Dit was wel de man die in 1971 de P.C. Hooft-prijs in ontvangst weigerde te nemen omdat hem in de toekenningsbrief van de toenmalige minister Piet Engels fl. 18.000 was beloofd, maar dat bleek een vergissing....die 1 van f.18.000 bleek achteraf verkeerd te hebben gestaan. Het moest fl. 8000 zijn i.p.v. f. 18000. Het was kleinzieligheid versus kleinzieligheid, een debatje dat door W.F. met een humoristische reactie op punten werd gewonnen. Zoals bijna altijd, ook als ie evident ongelijk had. De misantroop die gewoon erg goed kon schrijven.  (jv)

55. De progressieven zouden eerst maar eens naar hun eigen veel te hoge ecologische footprint moeten kijken.

 Vrijdag 21 april 2023

De cynische tekst die Sigmund hieronder in de Volkskrant-cartoon van Peter de Wit uitspreekt over het klimaatbewustzijn van GroenLinksers en D66-tigers moge qua genoemde aantallen niet erg accuraat zijn, feit is dat de ecologische footprint van de hoger opgeleide, goed verdienende progressieve burger gemiddeld 2x zo hoog is als die van de lager opgeleiden met weinig inkomen. Die laatste groep moet (dan ook) weinig hebben van een duur klimaatbeleid, waarvan vooral zij de gevolgen in hun portemonnee gaan merken. De urgentie van een strenger klimaatbeleid lijkt me evident, maar het lukt alleen als 'de pijn' van al die maatregelen rechtvaardig verdeeld wordt. 

Als je goed in de slappe was zit, heb je meestal ook veel meer ‘spulletjes’, maak je meer verre vakantiereizen, woon je in grotere huizen, rijd je in meer staal vragende auto’s, gebruik je meer energie, etc. Kortom: het consumptiepatroon en mobiliteitsgedrag van de hoger opgeleiden produceert direct en indirect veel meer CO2 dan dat van de groepen die minder te besteden hebben.

En dus is het logisch dat de mensen die maar net rond kunnen komen, gaan protesteren als zij door een vlees-tax, een vlieg-tax en een benzineauto-tax juist die zaken die ze leuk en lekker vinden niet meer kunnen doen. Zij zien drommels goed dat zij met al die extra belastingen op den duur niets meer kunnen en dat vliegen, vlees en autorijden over enige tijd het privilége van de happy-few wordt.

Degenen die nu al de grootste ecologische footprint hebben, kunnen dus gewoon doorgaan met wat ze deden omdat ze het kunnen betalen en de burgers met de minste centjes en de laagste footprint moeten stoppen met de leuke dingen die ze zich net aan konden veroorloven. Zal het zo gaan in Nederland? Zal het zo gaan in de wereld? Ik denk dat dat niet gaat gebeuren en dat ‘het volk’ in opstand zal komen. Net zoals de landen die nauwelijks een bijdrage hebben geleverd aan de opwarming het ook niet zullen pikken dat zij moeten lijden onder een streng klimaatbeleid, uitgedacht in de hoogontwikkelde landen, die voor de ‘troep’ verantwoordelijk zijn.  

Grote groepen burgers zullen het nooit accepteren dat lekker eten, ‘leuke spulletjes’, vliegen en autorijden door al die extra klimaatgerelateerde belastingen een exclusief voorrecht voor de hogere inkomens wordt. Als dit de uiteindelijke consequenties zijn van het ‘aangescherpte klimaatbeleid’ dat minister Jetten voor ogen heeft, dan kan hij het wel schudden. Dat krijgt hij langs democratische weg nooit voor elkaar. 

Het verzet daartegen lijkt me ook gerechtvaardigd. Het zullen vooral de bedrijven en hogere inkomens met hun veel te grote ecologische footprint moeten zijn die voor het kostbare klimaatbeleid gaan betalen. En het vliegen en rijden van benzineauto's moet voor iedereen drastisch beperkt worden.....of voor niemand. Een 'vliegrantsoen' is daarom veel eerlijker dan een vlieg-tax. 'Vliegen, vlees en benzine op de bon'. Het is vooral een gedachte-experiment, want zoiets is natuurlijk politiek en uitvoeringstechnisch vooralsnog onhaalbaar. (jv)

Volkskrant vrijdag 21 april 2023 

54.  Voor populistisch-rechts gaat het de verkeerde kant op en voor links gaat het veel te langzaam: hoe komt een regering hier uit?

Donderdag 20 april 2023

Niets is zo treurig en hachelijk als het wat moeten verloochenen van je eigen afkomst. Maar het moet toch gezegd worden: als de lager opgeleide burgers uit wat we vroeger de arbeidersmilieus noemden het voor het zeggen zouden hebben, en dat hebben ze deels al, dan zou er in Nederland weinig natuur overblijven, maar zou er absolute prioriteit worden gegeven aan de vervuilende boeren, goedkoop vliegen en benzineauto’s. En het tegengaan van de opwarming, voldoende aantrekkelijke natuur, schoon water, vruchtbare bodems of gezonde lucht? Het zal ze worst wezen. Het zijn de economie en de eigen portemonnee die topprioriteit moeten krijgen. Voor een deel ook best te begrijpen, als je veel moeite hebt om de eindjes aan elkaar te knopen. 

Vanuit die tamelijk ‘nihilistische’ invalshoek moeten er dus zeker geen miljarden worden uitgegeven voor stikstofbeleid, natuurbeleid en klimaatbeleid. Verder zouden de grenzen potdicht moeten voor vluchtelingen, arbeidsmigranten en kennismigranten. Dat ons land met een dergelijke beleidspakket economisch instort, vervuilt en verrommelt en een internationale paria wordt, is niet iets wat de partijen bezighoudt waar de lager opgeleiden in steeds grotere aantallen op stemmen: BBB, JA21, PVV en Forum. Dat stemgedrag van de lager opgeleiden vloeit vooral voort uit de onvrede over de wijze waarop ‘de overheid’ nu al weer jaren de problemen oplost, of, in hun zienswijze: juist niet oplost.

Dit alles blijkt uit een recent onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau, SCP, (1), waarin 60% van de ondervraagden zegt ontevreden te zijn over wijze waarop de overheid het land bestuurt en ruimtelijk inricht. Waarbij aangetekend moet worden dat die ontevredenen wel in twee groepen uiteenvallen: de lager opgeleiden die vinden dat de zittende macht totaal verkeerde keuzes maakt en hun problemen niet oplost en de hoger opgeleiden die juist van mening zijn dat de beleidskeuzes op zich de goede zijn, maar dat het allemaal te stroperig gaat en er teveel compromissen worden gesloten, die tot verwatering van het beleid leiden. Het progressieve deel van die laatste groep heeft dan weer te weinig oog voor het gegeven dat de zittende regering in het versplinterde politieke landschap met onwerkbaar veel partijen altijd zoveel water in de wijn moet doen, dat de wijn te vaak weinig kwaliteit meer heeft. 

Als het gaat om het actuele stikstofdebat maakt het SCP-onderzoek de grote verdeeldheid glashelder: 30% van de ondervraagden wil meer ruimte voor natuur, 30% wil meer ruimte voor landbouw en woningen en de middengroep van 40% is neutraal. En een dergelijke verdeling geldt voor bijna alle belangrijke dossiers. Ga daar als regering maar eens chocola van maken.

De partijen die m.n. de neutrale middengroepen vertegenwoordigen weten vaak niet met welk kamp ze in de beide Kamers meerderheden moeten organiseren. Welke keuze ze ook maken, er zal heibel in de flanken van hun partijen ontstaan. We zien dit nu perfect geïllustreerd in het Kamerdebat gisteren over het stikstoffonds van € 24,3 miljard. Links wil niet meedoen als de einddatum 2030 niet in de wet komt - ,,we gaan geen blanco check tekenen” - en populistisch-rechts vindt dat die miljarden over de balk worden gesmeten en doet sowieso niet mee als de einddatum 2030 er wél in komt – “want de boeren hebben zeker tot 2035 of nog langer nodig om de stikstofdoelen te halen”. Met welk deel van de Tweede en Eerste Kamer gaat het kabinet proberen een deal te maken? Het zou een mirakel zijn als dit lukt.

Voor de burgers met negatieve sentimenten jegens de overheid die dit soort debatten niet of maar half volgen, is dit weer een voorbeeld van ‘politiek handjeklap’ of van een ‘gebrek aan doortastendheid van de regering’. Maar hoe zou het kabinet hier anders mee moeten dealen zolang er zoveel partijen zijn en de drie hoofdstromen elk een andere kant uit willen? Dit is ook de belangrijkste reden waarom er nog geen landbouwakkoord is bereikt en waarom ook de asiel-spreidingswet  waarschijnlijk rond de zomer in mul parlementair zand zal vastlopen, met rampzalige gevolgen. Dit stagneren van de democratische besluitvorming is niet zozeer alleen de Rutte-club te verwijten, maar zeker ook de beide Kamers waarin grote groepen dwarsliggers van links en populistisch-rechts alles willen blokkeren, alleen om het kabinet te laten vallen. Alsof dat een soort landsbelang is. 

De ontevreden burgers van Nederland zijn, zo blijkt uit bijna elk onderzoek, in grote getale best tevreden met hun eigen leven, maar zeer ontevreden met hoe het bestuurt wordt en bang voor de toekomst van het land. Dat ze daar middels hun vaak irrationele en zwak onderbouwde stemgedrag zelf ook debat aan zijn, landt vast niet overal in een vruchtbare voedingsbodem. (jv)

(1) Continu Onderzoek Burgerperspectieven , maart 2023, verschijnt 3x per jaar

Het JA21-koppeltje. Joost & Annabel. 15 maart j.l. De uitslagen van de verkiezingen voor Provinciale Staten komen binnen. JA21 scoort goed. JA21? What's in a name. Je moet toch behoorlijk narcistisch zijn om een partij naar jezelf te vernoemen. (J)oost Eerdmans & (A)nnabel Nanninga. De eerste, rasopportunist, heeft al 3 populistische partijen versleten en ook nog het CDA gediend en de tweede, een racistische dikzak, die wanhopige asielzoekers die vier jaar geleden op de Middellandse Zee verdronken uitschold voor "dobbernegers". Leuk hè. Humor, weet je wel. En als je daar niet tegen kunt, ben je een politiek correct watje, of nog erger: woke. Kijk ze het op die foto toch eens leuk met elkaar hebben. Er straalt een bijna verliefde blijdschap af. Dat waren nog eens tijden....nog maar een maand geleden.

Maar nu het schuurt, borrelt, gist, broeit en meurt het in de boezem van JA21. Daarover in NRC van vandaag, 15 april, een aardig stukje. De deksel van de beerput wordt in de krant, als beginnetje, een heel klein beetje opgetild. Maar de lucht van ontbinding ruik je nu al en je kunt er donder op zeggen dat dit het begin van de sloop van het partijtje is. De terriërs hangen aan de broekspijp. Journalisten laten dit niet meer los. Het journaille zal blijven speuren naar en rapporteren over de ruzie en achterklap in de partij. Het kon ook niet uitblijven. Elke rechts-populistisch club gaat uiteindelijk in haat, nijd en chaos ten onder. Gelukkig maar.

Ze maken op de foto nig een gelukzalige indruk, maar in het partijkader blijken ze maar weinig vriendjes te hebben. De verwijten vanuit de eigen gelederen: ze zijn te solistisch bezig en de partij is teveel een PVV-look-alike geworden. Zet m op partijgenossen......ga er vandaag op het partijcongres met gestrekt been in....JAJAJAJA21.....maak zoveel mogelijk ruzie, zodat ook jullie partij implodeert. Net zoals het gedrocht waaruit jullie geboren zijn en wiens gestoorde leider jullie altijd hebben aanbeden. Pas toen dat beter uitkwam, omdat het antisemitisme en racisme tegen de plinten opklotsten, wilden jullie er niet meer bijhoren en begonnen jullie opportunistisch een eigen extreem-rechts groepje. Een partij die 'netter rechts' wilde zijn. Maar donkerbruin werd slechts ietsjes lichter bruin. Het JA21-appeltje is gewoon erg dicht bij de Forum-boom gevallen en blijven liggen. 😂🤪🙏👍 (jv)

53.  'Erst komt das Fressen und dann kommt die Moral'?

Woensdag 12 april 2023

Over het begrip ‘moraal’ heeft de Duitse dichter, schrijver en toneelregisseur Bertolt Brecht meerdere interessante quote’s afgeleverd. Zoals: “Er bestaan twee soorten moraal: een die je preekt en een die je toepast” en “Eerst komt het vreten en dan de moraal”.

Ik moest aan deze aforismen van Brecht denken na lezing van het stukje van Yvonne Hofs in de Volkskrant van vanmorgen waarin zij beschrijft dat de verschillen tussen GroenLinks en de PvdA pijnlijk zichtbaar kunnen worden bij de college-onderhandelingen in sommige provincies. Er schijnen namelijk een viertal provincies te zijn waarin de PvdA in beginsel bereid is om te praten over meedoen in een college met BBB, terwijl GroenLinks dat sowieso niet zal doen.

Of de beide partijen elkaar echt los gaan laten, is nog maar de vraag. Het zou haaks staan op de missive vanuit de landelijke besturen om bij de college-onderhandelingen samen op te blijven trekken. Dus hopelijk dringt ook in die ‘afvallige’ provincies bij de PvdA-dissidenten tijdig het besef door dat vanaf nu de linkse eenheid belangrijker is dan het provinciale pluche. Zonder progressieve machtsvorming op de grootste vraagstukken van deze tijd krijgen de rechts-populisten het bij de komende landelijke verkiezingen wel erg makkelijk. Nog los van het gegeven dat zo’n alleingang van beide partijen strategisch en tactisch oerdom zou zijn, heb je in een overwegend rechts BBB-college met die ene PvdA-gedeputeerde natuurlijk geen moer te vertellen. Je zit er louter voor de sier, Piet Snot en je eigen ego bij. 

In het stuk van Hofs wordt ook aangegeven dat de PvdA in de provincies zelden anders stemt dan GroenLinks. Maar illustratief is misschien dan toch wel die ene uitzondering die wordt genoemd in de provincie Limburg. De PvdA-lijsttrekker in die provincie:

,,Een van die keren betrof de uitbreiding van autofabriek NedCar. Voor een nieuwe fabriekshal moest in 2021 de helft van het eeuwenoude Sterrebos wijken. Met het oog op de werkgelegenheid, die volgens Nedcar in gevaar kwam als de uitbreiding niet doorging, stemde de PvdA voor. GroenLinks stemde tegen. Vorige week werd bekend dat Nedcar aanstuurt op een massaontslag. De verwachte productieorders kwamen er nooit. Het Sterrebos is inmiddels gekapt.”

Een treurig voorbeeld van natuurbelang en leefbaarheid ondergeschikt maken aan een arrogante kapitalistische dwingelandij die niet meer van deze tijd is. We zullen dat de komende jaren waarschijnlijk vaker zien: voor een deel van de (veel) oudere achterban van de PvdA zal ‘das Fressen’, lees de werkgelegenheid, belangrijker blijven dan ‘die Moral’, lees het klimaat. En de GroenLinksers zullen tegen de sociaal-democraten blijven zeggen: je moet je klimaatambities niet alleen prediken, maar ook in praktijk brengen.

Vooral uit lijfsbehoud zal het grootste deel van de PvdA-achterban uiteindelijk toch kiezen voor een steeds hechtere samenwerking, want voor de sociaaldemocraten is het een existentiële keuze: een fusie met GroenLinks of een irrelevante splinter worden, zoals de SP. Maar de hick-ups van de oude PvdA-garde zullen het landelijk kader nog wel een tijdje op de proef blijven stellen. Gewoon niets van aantrekken en stoïcijns doorgaan. Waarbij de GroenLinks-sectie wel in de smiezen moet blijven houden dat we ‘das Fressen’ macro dan wel goed voor elkaar hebben, maar dat de verdeling ervan nog heel veel beter moet. (jv)

Volkskrant 1 april 2023 

52.  Zijn schrijvers nog relevant in het maatschappelijk debat?

Dinsdag 11 april 2023

Schrijvers moeten vooral indrukwekkende boeken maken, maar moeten ze ook meedoen aan het maatschappelijk debat? Ze moéten natuurlijk niets, maar is het gewenst? Hebben ze een meerwaarde? Kunnen evident goede schrijvers door hun bijdragen het debat naar een hoger niveau tillen? Kan een schrijver aan zijn vermogen om goede boeken te schrijven ook het gezag ontlenen als het gaat om het duiden van maatschappelijke vraagstukken die niet tot zijn core-business horen?      

Lastige vragen waar, denk ik, geen simpele antwoorden op te geven zijn. Ja, erudiete schrijvers kunnen ongetwijfeld een meerwaarde hebben in het maatschappelijk debat over urgente vraagstukken. Net zoals eminente wetenschappers of filosofen dat kunnen. Maar aan de andere kant: waarom zou de mening van een goede schrijver over klimaatmaatregelen of de oorlog in Oekraïne relevanter zijn dan die van een goed ingevoerde politicus of wetenschapper? Daar kan ik geen argument voor bedenken. 

Als je je sporen hebt verdiend op het ene terrein maakt dat je nog niet gezaghebbend op een ander terrein. Er zijn tal van voorbeelden van juist het tegendeel. Een van de beste schrijvers van de 20-ste eeuw, Louis-Ferdinand Céline, deed vóór WO II actief mee aan het maatschappelijk debat Frankrijk. M.n. met de hetzes tegen Joden en het Gele Gevaar. In afschuwelijke schotschriften betoonde hij zich een notoire antisemiet en racist. Hij had daarmee behoorlijk wat invloed op het denken van Franse intellectuelen in die tijd. En Jean-Paul Sartre deelde als oud baasje bij fabriekspoorten Maoïstische pamfletten uit, maar zweeg in alle talen over Mao's massamoorden. Toch bleef hij ook, bijna seniel, een speler in het publieke debat. 

In Frankrijk hebben schrijvers zich altijd heel actief getoond in politieke discussies en gebruikten ze hun schrijversgezag om hun zeer linkse of zeer rechtse politieke opvattingen kracht bij te zetten. Nog steeds. Ze waren en zijn in die zin uitermate ‘politiek relevant’. Dat geldt ook voor veel schrijvers in de Oost-Europese landen tijdens de communistische dictatuur. De meest gezaghebbende schrijvers daar hadden een grote invloed op het morele kompas van de leidende politici van na de dictatuur.

Vooral in politiek onvrije landen blijken de relevantie en het morele gezag van kritische en moedige schrijvers groot. De Amerikaanse schrijver Philip Roth schreef hierover:  “Ik werk in een samenleving waar voor schrijvers alles kan en niets er toe doet, terwijl voor de Tsjechische schrijvers die ik in Praag ontmoette niets kan en alles er toe doet”. (1) Roth was hier wel erg bescheiden over zijn eigen invloed als schrijver. 

Voor Nederland gaat Roth's verzuchting wel op: de meeste schrijvers doen er hier niet toe in het maatschappelijk debat. Je ziet ze niet. Je hoort ze niet. En als dat per ongeluk dan wel eens gebeurt, denk je meestal: schoenmaker, hou jij je nu maar bij je leest. Al zijn er natuurlijk een paar zeer gunstige uitzonderingen, zoals Arnon Grünberg, Tommy Wieringa, Philipp Blom en Roxane van Ieperen, schrijvers die ver wegblijven van de partijpolitieke ‘dingetjes van de dag’, maar de urgente maatschappelijke vraagstukken wel heel consistent vanuit een moreel perspectief kunnen analyseren. Helaas hebben wij in dit kruidenierslandje dan niet de cultuur om de schrijvers die wel iets te zeggen hebben die ruimte op de buis dan ook ruimhartig te geven. Nog een reden om jaloers op Frankrijk en Duitsland te zijn, waar de grote schrijvers wel gevraagd wordt om op de tv hun opvattingen voor een groter publiek uit te leggen. Om de kijker wijzer te maken. WIJZER...Schrijvers kunnen daar laten zien hoe relevant ze zijn.  (jv)

(1) Timoty Garton Ash citeert Roth in zijn nieuwste boek Europa, een persoonlijke geschiedenis (blz 102)

Kamagurka in NRC 8 april.....krakkiemikkie Rutte, in zijn IV-de kabinet, ondersteund door een stok en wel heel dunne beentjes. 

51. De toekomst van de jongeren wordt vooral bepaald door de generatie die nog maar weinig toekomst heeft.

Zaterdag 8 april 2023

De kiezers die 15 maart j.l. op BBB stemden bleken overwegend van oudere leeftijd en laag opgeleid. Dat geldt ook voor de stemmers op de PVV en JA21. De toekomst en de wereld buiten hun eigen erf, dorp, regio of wijk interesseert hen, zo blijkt uit vele rapportages, maar matig. Behalve als het gaat om al de 'hier parasiterende gelukzoekers’, zoals de populisten de vluchtelingen plegen te noemen. En van 'Europa' moeten ze niets hebben, want al die bureaucraten daar kosten ons alleen maar geld en schrijven ons ook nog eens de wet voor. De NAVO? Ach, nergens voor nodig. Als wij Rusland met rust laten en haar gang laten gaan in haar grensregio's, hoeven we echt niet voor onze veiligheid te vrezen. Ook het klimaatbeleid kan wat hen betreft bij het grof vuil: er is geen klimaatprobleem, en als dat er wel is, dan kunnen we daar toch niets aan doen, en als we daar wel iets aan kunnen doen, dan moet het ons niets kosten. Zo denkt dus blijkbaar een steeds groter deel van de ouderen en laag opgeleiden. In de peilingen kiezen zij in grote getale voor populistisch- of extreemrechts. Die komen zo op ruim 30% van de virtuele Kamerzetels. Deze groep kiezers wordt door de vergrijzing steeds groter. Het doembeeld: de toekomst van jongeren wordt in toemende mate vooral bepaald door de ouderen die zich weinig zorgen maken over een toekomst die ze zelf niet meer mee hoeven te maken. 

Je hoopt dan dat die jongeren massaal in verzet komen tegen de zittende macht. En daar zo hard tegen aanschoppen dat die eindelijk een toekomstbestendig beleid gaat voeren. De barricaden op, zoals in de zestiger jaren toen die oude regenten ook wakker geschut moesten worden? Helaas. Dat lijkt niet te gaan gebeuren. Waarom niet? Vanwege twee krachten die elkaar negatief versterken en weinig hoop bieden. De eerste is dat de zittende macht van gevestigde middenpartijen zich uit zelfbehoud steeds meer laten gijzelen door de eisen vanuit populistisch-rechts. Waardoor we van crisis naar crisis hobbelen en problemen voor ons uit blijven schuiven. Met als absoluut dieptepunt de motie van wantrouwen tegen het kabinet afgelopen week. Een motie die nota bene werd ingediend door links en populistisch- en extreemrechts samen. Je bent als linkse stroming behoorlijk de weg kwijt als je samen met de extreme Wilders en de gestoorde Baudet een centrum-progressief kabinet affakkelt en weg wil sturen, terwijl er nu en in de nabije toekomst geen beter alternatief is, dat op een meerderheid kan rekenen. Opportunistische kamikaze-politiek van het slechte soort. 

De tweede negatieve kracht is de geringe weerbaarheid en afwezige politieke opstandigheid van de jongere, vaak goed opgeleide generatie zelf. Juist in dit tijdsgewricht verwacht je dat ze niet alleen bezig zijn met hun eigen actuele situatie, maar ook in verzet komen tegen de gevestigde partijen en de juiste maatregelen voor een leefbare toekomst afdwingen. En daarbij verder kijken dan hun eigen kortetermijnbelangen van te lage studiebeursjes en te hoge studiedruk. Echter, ook voor die doorgaans bevoorrechte jongeren geldt helaas vaak: eigen sores eerst. 

Maar het  probleem ligt nog veel dieper. Uit onderzoeken van het Sociaal Cultureel Planbureau kun je de behoorlijk deprimerende conclusie trekken: met onze jongeren en de generatie daar boven die net een baan en/of een gezin heeft, gaan we ‘de oorlog’ niet winnen. Als ze al niet vroegtijdig moe of depressief zijn, dan zijn ze vooral met hun eigen gezinnetje, huis, auto, vakantie, kleding of uitgaansleven bezig. Het leven moet vooral leuk zijn. Lid van een politieke partij is bijna niemand meer. Ze zijn in steeds grotere getale apolitiek. Strijd voor een rechtvaardiger maatschappij en een betere toekomst? Geen tijd voor. Geen zin in. Andere prioriteiten.

Het is blijkbaar maar een vrij kleine groep van jongeren en ouderen die willen weten wat er echt speelt in de wereld, die politiek actief willen zijn of die de barricaden opgaan voor serieuze maatschappelijke issues. Maar als maar zo weinig jongeren en jong volwassenen zich actief met het klimaat, Europa, de mondiale welvaart of onze nationale veiligheid willen bezighouden, wat is dan toekomst van die generatie? Het zal mijn tijd nog wel duren, maar wie verdedigt over een jaar of tien nog onze liberale democratie? Wie strijd er nu dag nog voor een leefbare aarde na 2050? Ze moeten er niet veel langer mee wachten. (jv)        

NB. Natuurlijk zijn de mensen die hun hoofd niet meer boven water kunnen houden en die geen geloof meer hebben in de overheid, en daarom op de populisten stemmen, niet met de grotere maatschappelijke vraagstukken bezig. Daar staat hun kop niet naar. Ze zijn vaak bezig om te overleven. Je komt niet aan de toekomst toe, als het heden shit is. Het klimaat over 20 jaar zal je worst wezen, als je niet weet hoe je het einde van de maand moet halen.

Volkskrant 7 april. Gelukkig sprong ie niet. Want wie zou het in de chaos die dan ontstaat over moeten nemen? Die zwarte of die hoogblonde aan de linkerkant? Beiden rampen voor het land. Of die zwarte en laagblonde aan de rechterkant? Onmogelijk omdat het progressieve deel van de Tweede Kamer na verkiezingen nog geen 35% van de stemmen haalt. (jv)

50.  Waarom eten we wel vlees van intelligente dieren, maar niet van domme mensen?

Woensdag 5 april 2023

Varkens zijn relatief intelligente dieren, zijn heel sociaal en hebben sterk ontwikkelde emoties zoals opwinding en angst. Ze zijn slimmer dan een gemiddelde hond en hebben het IQ van een vierjarig kind. Dit alles blijkt uit talrijke wetenschappelijke onderzoeken naar het gedrag van varkens die leven onder diervriendelijke omstandigheden. Maar dat zijn er niet zoveel.

Want de meeste van deze intelligente gevoelsdieren worden door de notoire dierenbeulen van de varkensmaffia gedwongen tot een vreselijk leven, van het begin tot het eind. De meeste volwassen zeugen liggen hun hele  leven doelloos en apathisch binnen een ijzeren traliewerk van één meter bij één meter in mega-stallen met 6000 of meer soortgenoten. Een leven van vetgemest worden en zoveel mogelijk biggen baren. Daarna gaan ze naar ‘de slacht’. Als ze tenminste niet vroegtijdig gecremeerd worden in een van de vele varkensstallen die er jaarlijks affikken omdat investeren in brandveiligheid door varkensboeren te duur gevonden wordt.  

Als de varkens aan het eind van hun levenscyclus massaal een abattoir binnen worden geschopt en geslagen en ze de doodskreten van hun gemartelde soortgenoten al van verre horen, worden ze panisch. En dan moet het ‘spel’ nog beginnen. De koptelefoon waarmee ze geëlektrocuteerd moeten worden, wordt vaak vluchtig en slordig op de varkenskop geplaatst, waarna de beesten, de meesten wat versuft maar nog levend, aan een vleeshaak naar de kokende waterbak worden getakeld, waarin ze langzaam afzakken om onthaard en gekookt te worden. Voor wie daar nooit bij heeft gestaan: het gegil als ze in het kokende water zakken is oorverdovend, gaat door merg en been en is voor mensen met een beetje gevoel niet te harden. Het is een vreselijke dood, na een vreselijk leven. Elke dag een kort spotje van zo’n varkenseinde, of van het even treurige leven van mestkalveren, en je gaat walgen van vlees eten. En....je kunt de agressie van militante dierenactivisten heel veel beter begrijpen. Affikken die abattoirs. 

Als ik nadenk over deze standaardbehandeling van varkens, en andere opvreetdieren, dat krijg ik niet alleen nare gedachten waarin ik een volstrekt willekeurige BBB-er 😜 ook even boven zo’n kokende watertank mag laten bungelen 🥵 maar vraag ik me ook af: waarom zijn deze barbaarse praktijken ‘normaal’ geworden en waarom accepteren we dat nog zo massaal? Waarom mishandelen en eten we überhaupt dieren met gevoel en intelligentie.?

De antwoorden op die laatste vragen zijn vrij simpel: het heeft met cultuur en met geld te maken. In de Westerse cultuur eten we wel varkens, koeien, kippen en hazen, maar geen honden, ratten en muizen, dieren die volgens kenners ook erg lekker kunnen worden klaargemaakt. In China eten ze echt alles wat vlees op de botten heeft, behalve mensen. Maar in India is het juist weer streng verboden om rund te eten. Zoals je in Islamlanden en Israël niet met varkens moet aankomen. En wat betreft het eten van mensen: heel wat volkeren vonden dat een paar duizend jaar geleden geen enkel probleem, je kon er smakelijke soep van koken, maar nu noemen we dat primitief. Terwijl ik persoonlijk het huidige fokken en doodmartelen van varkens veel primitiever vind, dan culinaire hoogstandjes met overleden soortgenoten. En dat die dieren die bestemd zijn voor de vleesconsumptie zo slecht behandeld worden, is vooral het gevolg van winstbejag en van consumenten die ongevoelig zijn voor dierenleed, behalve als het hun eigen mormel betreft.

Het fokken, doden en daarna opeten van dieren is dus vooral cultureel bepaald en daarom moet het ook mogelijk zijn om die onzalige praktijken drastisch te veranderen. Helemaal geen dieren eten zou dan het ultieme doel moeten zijn en ‘veel minder’ een goede eerste stap. Er komen gelukkig ook steeds meer vegetariërs. Vanwege de eigen gezondheid , het dierenleed en het klimaat. Maar waar we sowieso direct mee moeten beginnen, dat is met het harder afdwingen van het dierenwelzijn in het vlees-complex. Handhaven en overtredingen streng straffen. Om te beginnen in de stallen waar varkens, mestkalveren of pluimvee worden gehouden. Alle mega-stallen moeten z.s.m. bij wet verboden worden en de dieren mogen alleen nog met voldoende ruimte in diervriendelijke omstandigheden opgroeien. En daarna wordt streng toegezien op fatsoenlijk vervoer en een ‘humane’ dood. 

En mocht ook ik toch nog een keer doodgaan, dan heb ik er geen bezwaar tegen als al mijn bruikbare onderdelen nog 'respectvol' 😱 gefrituurd worden tot krokante borrelhapjes of andersoortige versnaperingen. Heeft ie 'in the end’ toch nog wen beetje nut gehad. (jv) 

49.  Hoe lang blijft D66 in het stikstofdebat nog aan dood paard trekken?

Maandag 3 april 2023

Het verminderen van de stikstofuitstoot….versnellen of vertragen? Voor de natuur en de gezondmaking van de agro-sector is een zo snel mogelijke halvering van de uitstoot het beste. Maar wat is ‘zo snel mogelijk’? Voor de ene groep is dat uiterlijk 2030 en voor de ander is dat 2035 of later. Twee grote kampen die nauwelijks tot een compromis bereid lijken. Maar de vertragers zijn wel in de meerderheid. En langs democratische weg breek je daar niet doorheen. 

De regering heeft in haar coalitieakkoord afgesproken dat de wet op dit punt zal worden aangescherpt: niet in 2035, maar al in 2030 moet de halvering een feit zijn. En daarbij moet ook een gedwongen uitkoop van boeren kunnen worden ingezet. Johan Remkes nuanceerde dit beleidsvoornemen in zijn advies nog behoorlijk door vóór 2030 twee ‘weegmomenten’ in te bouwen en daar zijn relativerende uitspraak aan te koppelen: ,,tot het onmogelijke is niemand gehouden”. Je zou denken: hier kunnen de actoren pragmatisch mee uit te voeten, nu niet meer gaan scherpslijpen over een precieze einddatum, maar alles uit de kast halen om zo snel mogelijk te beginnen en zo ver mogelijk te komen. (1) Maar helaas.    

Zowel in de politiek als het gewone leven komt het nogal eens voor dat je 100% gelijk hebt of denkt te hebben, maar het niet krijgt. Je slaagt er gewoon niet in om een meerderheid achter jouw standpunt te krijgen. Dan kun je eieren-voor-je-geld kiezen en meebewegen of ijzeren-heinig door blijven rammen en met je kop tegen de muur blijven lopen, waarmee je doorgaans alleen maar je eigen positie verder verzwakt. Je komt bij een deel van je supporters misschien over als ‘principieel’ en iemand met een ruggengraat, maar het uiteindelijke doel bereik je er niet mee. Integendeel, hoe langer je je poot stijf houdt en niet ‘beweegt’, hoe groter later de schade is.   

Je zag het al tijden geleden aankomen, maar na de verkiezingen van 15 maart wist je het 100% zeker: de stikstofafspraken die het kabinet in het coalitieakkoord heeft gemaakt, kunnen de prullenbak in. Die nieuwe stikstofwet met einddatum 2030 en een gedwongen uitkoop zal het nooit halen. Niet alleen omdat de boeren dat met alle mogelijke middelen zullen blokkeren, maar ook omdat er inmiddels in de beide Kamers geen meerderheid meer voor is en de nieuwe colleges van GS in de meeste provincies er niet aan zullen meewerken. En zonder de medewerking van de provincies komen er ook geen gebiedsgerichte uitvoeringsplannen. Die strengere stikstofwet komt er dus niet. Om dat door te hebben, hoef je geen politicologie gestudeerd te hebben. En als de politiek niet keihard gaat werken aan maatregelen die wel haalbaar, uitvoerbaar en effectief zijn, gaat de rechter een vergunning meer afgeven waaraan majeure stikstofgevolgen zijn verbonden. Dan stopt de trein. 

Deze realiteit lijkt nog niet goed te zijn ingedaald bij D66 in het kabinet en de progressieve fracties in de Tweede Kamer. In de Kamer blijven PvdD, PvdA en GroenLinks het kabinet verwijten dat ze geen vaart maakt met een nog snellere halvering van de uitstoot dan 2030. Wereldvreemd of opportunistisch? Of zit er de gedachte achter dat een snelle kabinetscrisis goed voor het land en/of goed voor links is? Een bizarre gedachte gezien het brede conservatief-populistisch sentiment in dit land en de uitkomst van de laatste verkiezingen.  

Maar nog vreemder is het gedrag van D66 in het kabinet. Die partij heeft de keuze tussen nú toegeven of over een paar maanden bakzeil halen. Welke winst denkt Kaag te halen met het besluit om het coalitieakkoord inzake stikstof open te breken te wachten tot we weten waar de nieuwe provinciale besturen mee komen? Waarom? Hogere politiek? Nieuwe politiek? Of toch gewoon oude politiek?

Als het voor iedereen die de politiek volgt glashelder is dat D66 alleen staat in het kabinet en ook een paar maanden later óf concessies moet doen óf het kabinet zal laten knallen, dan is er toch geen reden om daar nog langer mee te wachten? En hoe kan Kaag zondag j.l. in een brief aan de D66-leden laten weten dat het kabinet het stikstofbeleid zal uitvoeren zoals in coalitieakkoord is afgesproken en dat ,,alle coalitiepartners het erover eens zijn dat we sneller vooruit moeten”? Eigen-bubbel-praat.

Ik sluit overigens niet uit dat die laatste zin van Kaag een cynisch bedoelde grap is: tot nu toe hebben we al meer dan een jaar stilgestaan op het stikstofdossier, dus dat we nu moeten versnellen, daar kun je het in het kabinet dan al snel over eens zijn. (jv)

(1) Oud-CDA-minister Jan de Koning had in dit verband een mooie uitspraak, eigenlijk de kern van alle politieke handwerk: ,,Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.”

Zaterdag 1 april 2023.  De 12-jarige Masha maakte verleden week op haar school in Rusland deze tekening waarin zij zich probeert te verplaatsen in de angst van een moeder en dochter in Oekraïne voor een oprukkende tank. Haar onderwijzeres gaf Masha aan bij de politie. De geheime dienst arresteerde haar vader en Masha werd uit huis geplaatst en moet naar een heropvoedingsgesticht. Vanwege een tekening.

Rusland maakt hiermee wederom duidelijk dat het land weer semi-Stalinistisch geregeerd wordt en dat haar burgers 'anti-patriottische elementen' moeten aangeven bij de overheid. Zodat de organen hun werk kunnen doen. De één wordt uit het raam van een flat geflikkerd, de ander gaat langdurig naar een strafkamp en kinderen worden uit de ouderlijke macht onttrokken en gestraft met heropvoeding in een gesticht. Governing bij terror.

En dan zijn er in het Westen ook nog sneue intellectuelen en populisten die vinden dat wij Poetin zijn veroverd gebied in Oekraïne maar moeten laten behouden. De kleine Stalin laten winnen voor de lieve vrede? Misdaad moet lonen? Is even wat minder consumptie in Europa belangrijker dan onze veiligheid en die van Oekraïne?

Arnout Brouwers schreef vanmorgen in de Volkskrant een strakke column over de dreiging van Poetin met kernwapens. De kop boven de column: "Er is maar één ding gevaarlijker dan het negeren van Poetins dreigementen, dat is ervoor zwichten." Dat zal de Russen die lijden onder het regime van de maffiabaas aanspreken. (jv)

48.  Koot & Bie……talkshows?……das vullen met lullen

Donderdag 30 maart 2023

Na overlijden van Wim de Bie, 4 dagen geleden, werden we ‘getrakteerd’ op vele fragmenten “Koot & Bie’, met al die sketches waarin ze op onnavolgbare wijze de typetjes spelen die we nooit meer zouden vergeten.  Mede door al die bijzondere taalvondsten:  een heet hangtaboe….regelneef….geilneef…aan hun taas getrokken…op hun pik getrapt…in hun kuif gepikt…samen voor ons eigen…geen gezeik, iedereen rijk…krommunicatie….en wel hier om…in dier voege…mag ik even een teiltje?…hou je d'r buiten Cock...Jemig de Pemig.....van die dingen, ja….Wo Ist Der Bahnhof? Do Ist Der Bahnhof….zo stoned als een garnaal….dames en heren ook…doemdenken. En ga zo maar door. Briljant, ook in z’n eenvoud. Je hoort de uitdrukking en je ziet direct die aparte kop van een van beide heren, en de sketches die ze speelden, voor je. Ik kan me geen andere artiesten uit die tijd herinneren bij wie ik een vergelijkbare ervaring heb. Hoewel Neerlands Hoop, op gepaste afstand, in de buurt komt.

Door al die Koot & Bie-fragmenten worden vele ‘oudjes’ ongetwijfeld weer even terug geparachuteerd naar die 'goeie ouwe tijd', die in een aantal opzichten ‘beter’ voelt dan dit tijdsgewricht. Althans, dat is de primaire emotie die in het brein wordt opgewekt bij het zien van die oude fragmenten. Ik kan natuurlijk uit de losse pols ook heel wat zaken benoemen die toen, in die 'Koot & Bie'-periode, evident veel minder waren dan nu, maar het overkoepelende gevoel dat die oude beelden oproepen is toch: jezus wat hebben we in die tijd gelachen, wat was de tijdgeest relaxed, wat werd er fel maar redelijk en inhoudelijk gedebatteerd en wat hadden we interessante programma’s op de 2-zender buis, zeker vergeleken met de lawine aan baggerpulp, onbeschoftheid en oeverloos slap gelul die nu via tig zenders over ons wordt uitgestort. 

Oké, dit is natuurlijk 'ouwe-lullen-praat' en een soort terugverlangen naar een tijd die ook zo z’n makke had. Maar toch….ik hoef maar een paar fragmenten van ‘de vieze man’, Cor van der Laak, professor Akkermans,    ‘wethouder Hekking’ of, vooral, Jacobse en van Es te zien, en ik krijg hetzelfde bijzondere gevoel dat mij steeds weer overvalt bij de nooit overtroffen popmuziek uit de jaren zestig en zeventig: iets unieks dat daarna nooit meer overtroffen is. Al vindt, volgens geheugenprofessor Douwe Draaisma, elke generatie 60-plussers dat van de muziek die hij of zij tussen hun 15-de en 25-ste hoorden. De wetenschappelijke verklaring die hij daarvoor geeft, komt uitermate plausibel over.

Koot & Bie: sneue nostalgie? Vast. In dit tijdsgewricht waarin we met heel veel shit geconfronteerd worden, moet je uitlijken dat je het onvolmaakte verleden niet gaat idealiseren. Maar dit besef laat onverlet dat die beelden van ‘Koot & Bie’ iconisch zijn en herinneringen en emoties oproepen aan een bijzondere periode....'toen geluk nog heel gewoon was' (1) .😜😜 (jv)

(1) Dit was de titel van een weeïge smartlap uit de jaren negentig, gezongen door  Gerard Cox in een oubollige comedyserie van de VARA. (Iets wat dan weer geen geen opwindende herinneringen oproept) 

Jacobse en van Es , de vrije jongens, bazen van de Tegenpartij       Wethouder Hekking en burgemeester drs H. van der Vaart

Koot & Bie van het Simplistisch Verbond                          Moeder Carla en Frank van der Putten, de zoon die een wilde stoot wil

47. Als we nu voor een nieuwe Tweede Kamer zouden stemmen….🥶👎😱🔪☠️🤛🙏 ....krijgen we een eeuwigdurende formatie, maar geen 'normaal' kabinet 

 Woensdag 29 maart 2023

Progressief Nederland kan, samen met erg-rechts, dan wel willen dat dit kabinet zo snel mogelijk verdwijnt, maar veel illusies dat nieuwe verkiezingen dan snel een beter kabinet oplevert, moet er toch niet gekoesterd worden. Tenminste als de uitslag in de buurt komt van de Ipsos-peiling van gisteren. Wat valt er over die uitkomsten te zeggen?

1. Het politieke landschap is zo versplinterd in kleine en zeer kleine partijen en de opvattingen liggen op de belangrijkste dossiers zover van elkaar, dat je onwerkbaar veel partijen in een kabinet moet frommelen om in de Kamer een meerderheid te krijgen. Met zulke grote inhoudelijke verschillen en zoveel partijen die elkaar de facto (wel moeten) uitsluiten gaat de formatie heeeel lang duren. Er is namelijk geen groot en stabiel middenblok meer te vormen dat 76 plus zetels kan scoren. De flanken dreigen dat 'redelijke midden' op te peuzelen. 
2. De ellende begint er al mee dat het populistisch-rechtse deel van de Kamer, dus alles rechts van de VVD, opgeteld op 54 zetels komt, 35% van het totaal. Ongekend in onze geschiedenis.
3. Het linkerdeel van de Kamer blijft ver achter bij het extreemrechtse deel, want met 34 zetels halen PvdA/GroenLinks, Volt en SP niet meer dan 23% van de zetels. Dan moet je als progressieve politicus natuurlijk geen illusies meer hebben dat je het beleid ook maar een centimeter de andere kant op kan duwen. Links is bij die uitslag geen machtsfactor meer. Dit nog los van het onnozele gegeven dat de SP liever PvdA/Groen en D66 keihard aanvalt, dan samen een vuist te maken tegen rechts of erger.
4. Het regeringsblok van VVD, CDA, D66 en CU verliest 28 zetels en ziet haar aandeel in het aantal Kamerzetels dalen van 52% naar 33%. Zelfs met PvdA/GroenLinks erbij halen ze nog geen Kamermeerderheid.
5. De inhoudelijke verschillen tussen populistisch-rechtse en centrum-rechtse partijen zijn op een aantal dossiers zo groot, dat je je op landelijk niveau geen combinatie VVD-BBB-CDA-JA21-CU kunt voorstellen. Nog los van het feit dat deze 5 partijen samen niet meer dan 72 Kamerzetels kunnen ophoesten: inhoudelijk zullen er niet uitkomen als het gaat om migratie, klimaat, natuur stikstof en Europa. De partijen die op deze dossiers erg veel moeten gaan schuiven voor een compromis en dan worden ze ongeloofwaardig voor hun achterban.
6. BBB en JA21 zullen claimen dat ze na hun verkiezingswinst wel mee moeten regeren. En dat het een schande is als ze niet mee mogen doen. Als een soort vanzelfsprekendheid. Onzin natuurlijk, want ze hebben niet de absolute meerderheid. Als ze niet voldoende concessies willen doen en er inhoudelijk met andere partijen niet uitkomen, blijven ze buiten spel staan. Maar laat ze het gewoon proberen. In de provincies zal het ze nog wel lukken, maar landelijk  zullen ze er niet snel in slagen om voldoende serieuze partners te vinden die met hen willen meeregeren. Of van der Plas moet al haar stoere praat terugnemen en genoegen nemen met compromissen die haar achterban maar moeilijk zullen pruimen.
7. Dus hoeveel fantasie of creativiteit je ook uit de kast haalt: er is inhoudelijk geen stabiel kabinet over populistisch-rechts te bedenken met  VVD-BBB-CDA-JA21-CU (72 zetels) en over links heb je teveel partijen nodig om aan de 75 zetels plus te komen: VVD+D66+CDA+CU+PvdA/GroenLinks-Volt komen op krap 77 Maar….. 7 partijen in een kabinet is nog nooit vertoond en gaat natuurlijk ook niet werken. 
8. Dus laat dit kabinet nog maar een jaar of twee doorgaan en via concessies aan PvdA/GroenLInks en Volt meerderheden proberen te scoren in de Eerste Kamer. Misschien kunnen ze ons nog verrassen met daadkracht en een veel socialer beleid

uit deze peilingen blijkt wederom dat 1. er een kiesdrempel van minstens 5%, dus 7 zetels moet worden ingevoerd en 2. dat de kiezer beter moet worden uitgelegd dat stemmen op kleine of extreme partijen het daadkrachtig regeren van dit land onmogelijk maakt. 😜 Kiezers eisen terecht veel van de politici, maar als samenleving mogen we toch ook wel iets van de kiezer verwachten? Op z'n minst dat ie zich verdiept in waar de partij voor z'n keuze voor staat en nadenkt over de consequenties van z'n stemgedrag. (jv)

46.  Ons vestigingsklimaat is ‘top’, maar bedrijven blijven toch inhakken op het kabinet.

Dinsdag 28 maart 2023

Er is weinig waar ik mij zo aan kan ergeren als aan burgers of bedrijven die het al goed hebben, maar toch blijven dreinen om méér. Een typisch voorbeeld van die houding is de klaagzang over ons vestigingsklimaat vanuit de lobbyclub VNO-NCW, waarin tegenwoordig vooral de grote multinationals op de trom lijken te slaan. Ons vestigingsklimaat zou, volgens VNO-NCW, door dit kabinet de laatste jaren (sinds D66 haar stempel op het beleid drukt) alleen maar onvriendelijker voor bedrijven zijn geworden: steeds meer bureaucratische regels, steeds meer belastingen voor bedrijven en steeds meer nieuw, ongewenst beleid. (1)

Het kabinet is dus de gebeten hond. Het komt tamelijk gênant over: de bedrijven zijn in de watten gelegd in de coronaperiode, betalen een relatief lage winstbelasting en bieden lonen die ver achterblijven bij de inflatie, terwijl de winsten sky-high gaan. Het aandeel van de lonen in het Nationaal Inkomen daalt al vele jaren. We zitten nu op het laagste niveau in vijftig jaar. De bedrijven zorgen dus goed voor zichzelf en de aandeelhouders. Maar toch deugt de overheid, die dit helaas heeft gefaciliteerd, in de ogen van de bedrijven niet.

Dus gaan de bedrijven door met dreigen: als dit kabinet zo doorgaat, voorspellen ze, dan zal dat ten koste van de werkgelegenheid gaan. Waarbij ze wapperen met onderzoek waaruit zou blijken dat wel 23% van de bedrijven naar het buitenland wil vertrekken vanwege ons vestigingsklimaat.  Moeten we echt angst hebben dat bedrijven wegtrekken en de werkgelegenheid hier in gevaar komt? Deze bangmakerij van VNO-NCW komt niet erg geloofwaardig over. De banenmotor blijft, vooral in de hightech-sector, op volle toeren draaien en in vele economische sectoren komen we juist vele mensen tekort. En dat zal voorlopig ook zo blijven. Niet het overheidsbeleid fnuikt de economische groei en bedreigt de werkgelegenheid, maar het beleid van díe bedrijven die zelf al vele jaren te weinig investeren in opleiding, fatsoenlijk loon en een aantrekkelijk arbeidsvoorwaardenpakket.

Maar los hiervan: 95% van de bedrijven kan om verschillende redenen helemaal niet naar het buitenland. En wil dat ook niet. Want ze hebben het hier veel te goed. Ze krijgen het nergens beter. Uit elk internationaal onderzoek blijkt namelijk steeds weer: Nederland staat op nummer één als het vestigingsklimaat in de Europese regio’s met elkaar wordt vergeleken.

Zo publiceerde "EU Regional Competitive Index" dezer dagen cijfers waaruit blijkt dat de economische regio’s in Nederland tot de meest concurrerende van de EU behoren. NRC citeert er vandaag uit: ,,Utrecht staat in de Europese ranglijst op één, gevolgd door Zuid-Holland en de regio Île de France (Parijs en omstreken). Ook Noord-Brabant (op 4), Amsterdam (5) en Gelderland (8) hebben een plaats in de top-tien. Geen enkele Nederlandse regio zit onder het EU-gemiddelde”.  

In het onderzoek worden alle EU-regio’s op 68 indicatoren getest. De Nederlandse regio’s scoorden in de top-10 of bovengemiddeld goed op indicatoren als: 1. de efficiëntie van overheidsinstellingen, 2. de kwaliteit van wetgeving, 3. de afwezigheid van corruptie, 4. het hebben van een goede infrastructuur, 5. de aanwezigheid van veel hoogopgeleid personeel en 6. het klimaat voor de introductie van innovaties.

Dus juist op die indicatoren waar VNO-NCW en de multinationals zo op afgeven scoren wij beter dat welke regio in Europa ook. Wat willen die grote bedrijven in VNO-NCW nu eigenlijk. Nog minder regels? Nog hogere winsten? Nog lager lonen? Nog flexibeler arbeidscontracten? Nog minder klimaat- en natuurbeleid? Gewoon door kunnen gaan met de uitbuiting van werknemers in buitenlanden met een zwakke overheid?

Ik denk dat verreweg de meeste bedrijven dit allemaal ook niet willen. Die willen gewoon fatsoenlijk en duurzaam ondernemen en willen daar door de overheid bij geholpen worden. Helaas, laten ze het negatieve beeld van overheid en vestigingsklimaat wel bepalen door de ‘grote jongens’. Maar je zou toch juist van een belangrijk instituut als VNO-NCW verwachten dat ze met iets meer trots ons unieke vestigingsklimaat uitventen i.pv. er zo zuur over te doen. (jv)  

(1) Maar de grootste ‘pain-in-the-ass voor de multinationals is de in behandeling zijnde ontwerpwet Duurzaam Internationaal Ondernemen, waarin de grote multinationals worden gehouden aan een aantal elementaire mensenrechten: er voor zorgen dat bij de buitenlandse projecten de werknemers niet worden uitgebuit en de natuur niet wordt verwoest. Maar onze multinationals willen niet worden afgerekend op zulk een fatsoenlijk beleid en eisen daarom dat die wet van tafel gaat. Veel van de anti-overheidscampagne VNO-NCW kan in deze context worden gezien.

De Vossen waren van oudsher al globetrotters en hebben zich overal in Europa genesteld. Zelfs in een uithoek van Portugal. In het Huis van de Toekomst. 😜😜. Foto: Lambert Zwiers.

45. Méér Europa of terug naar de oorlogen van soevereine natiestaten?

Zaterdag 25 maart 2023

De Oosterijker Robert Menasse heeft een tweede roman over de Europese Unie (EU) en haar ambtenaren geschreven: die Erweiterung. In de Volkskrant van verleden week zaterdag staat een interessant interview met Menasse. De interviewer noemt zijn boek spannend en satirisch, maar de relativerende auteur heeft naar zijn zeggen in het boek ,,eenvoudigweg verteld wat er daar aan de hand is.”  

In zijn boek maakt Menasse vooral duidelijk dat het effectief laten functioneren van de EU een super complexe ‘klus’ is. Want om 27 landen, met opgeteld 450 miljoen inwoners, bij belangrijke vraagstukken op één lijn te krijgen, is steeds weer een huzarenstukje omdat de kortetermijnbelangen van de aangesloten landen vaak sterk verschillen en de nationale parlementen de onderhandelaars permanent in de nek hijgen en dwingen om zo weinig mogelijk concessies te doen. En als er dan door de regeringsleiders of nationale vakministers na zware inhoudelijke debatten eindelijk consensus is bereikt op belangrijke dossiers, moet de EU-bureaucratie die vertalen in wetten en beleidsregels die aan het eind van het proces meestal ook weer unaniem moeten worden goedgekeurd. Complexiteit in het kwadraat. Ik kan niet wachten tot premier van der Plas onze belangen in deze gremia van politieke zwaargewichten de Nederlandse belangen moet verdedigen. 🥵 Dit is niet een gevalletje van 'neerkijken op', maar van het benoemen van een harde realiteit: inhoudelijk en politiek onderhandelen over complexe vraagstukken op EU-niveau is 'een vak apart' waarvoor je over bijzondere, misschien unieke competenties moet beschikken. Das schaars goed. 

De EU is naar haar aard noodzakelijkerwijs een bureaucratische superorganisatie met veel complexe, vaak onnavolgbare procedures, slimme ambtelijke en politieke opzetjes, steeds wisselende coalities en talloze saaie vergaderingen, waarin de politieke compromissen en besluiten ambtelijk worden voorbereid. En dan volgen als sluitstuk de vaak langdurige en moeizame onderhandelingen tussen de politiek verantwoordelijke regeringsleiders, waarin elk land water in de wijn moet doen en genoegen moet nemen met suboptimale compromissen die in eigen land dan vaak weer op oppositie kunnen rekenen. Gelukkig werken in Brussel de beste ambtenaren uit de aangesloten landen.

Als je hier als schrijver een spannende roman over schrijft vol satire, dan bestaat het gevaar dat op enig moment ook het cynisme tegen de plinten op klotst. En te cynisch doen over één van de belangrijkste politieke projecten van de moderne Europese geschiedenis is linke soep. Cynisme over de EU kan op enig moment namelijk overgaan in afkalvend vertrouwen, waardoor haar belang voor vrede en welvaart uit het zicht kan verdwijnen. Dit gevaar voor bagatellisering van het belang van het Europese project wordt groter naarmate het historisch besef geringer wordt en de bevolking steeds minder interesse heeft in de gevolgen van een imploderende EU. 

Het extreme belang van de EU kan eigenlijk alleen maar worden begrepen door het in de context van de Europese geschiedenis te plaatsen: de lugubere geschiedenis van continu oorlogvoerende natiestaten. In die vele eeuwen van 'onpeilbaar lijden' van gewone burgers en boeren die achter ons liggen, werden er vanaf het jaar minus nul tot 1945  talloze verwoestende grote, minder grote en kleine oorlogen gevoerd. Oorlog was regel, vrede een uitzondering, noodgedwongen, alleen omdat men weer even op krachten moest komen. Altijd was er ergens in Europa wel een vorst, leider of elitegroep die zijn belangen het best dacht te dienen door een nabuurstaat binnen te vallen. Om aan de macht te komen of de macht te behouden of uit te breiden, moest je externe vijanden te lijf gaan. Pas na 1945 stopte dat in Europa.

Door het Europese project met haar steeds hechtere economische en politieke samenwerking tussen de aangesloten landen werd het gewelddadig expansionisme van de natiestaten aan banden gelegd. De aangesloten democratische landen hebben na 1945 nooit meer oorlog met elkaar gevoerd, terwijl dat voor die tijd, zoals  gezegd, schering en inslag was. Al 77 jaar vrede en voorspoed op het Europese continent (1). Heel wat landen willen nog toetreden, maar dat kan alleen als ze alle principes van de rechtstaat naleven en onderling geweld afzweren. 

De EU-constructie is een successtory die heden ten dage vooral bedreigd wordt door complotdenkers, populisten van links en rechts en gevaarlijke dwazen die het ophemelen van de natiestaat als politiek verdienmodel misbruiken om persoonlijke macht te verkrijgen. Deze anti-EU groepen proberen het volk wijs te maken dat zij beter af zijn "als ons land weer alles zelf kan beslissen”, wetende dat dat nooit meer het geval kan zijn en dat zeker de kleinere landen zonder het EU-schild weggevaagd zullen worden. Volledige soevereine natiestaten zijn een anachronisme. Voor de kleinere landen was dat voorrecht ook al nooit weggelegd.

De oorlog in Oekraïne is in alle opzichten gruwelijk, maar heeft wel duidelijk gemaakt dat de natiestaat op zich niets meer voorstelt als het land niet is ingebed in een groot en sterk bondgenootschap. Het was een wake-up-call' die op het juiste moment kwam. Alleen grote en hechte samenwerkingsverbanden, zoals EU en NAVO, kunnen zich in het mondiale politieke, militaire en economische geweld staande houden.

En dan kun je natuurlijk in een roman de bureaucratie die bij de EU hoort best op satirische wijze beschrijven, dat is vermakelijk, maar al te cynisch over het instituut doen lijkt me niet verstandig. Teveel cynisme maakt de EU kwetsbaar, zeker nu er steeds meer politieke windhandelaren misbruik maken van het gegeven dat er nauwelijks nog Europeanen zijn die de verschrikkingen van oorlog uit eigen ervaring kennen. Ook lijken er steeds meer burgers de illusie te hebben dat we ons als natiestaat ook wel zonder EU kunnen redden. Door dat gebrek aan historische en economische kennis kan het ook zomaar weer mis gaan. Want als het Europese project wordt afgebroken, dan wordt het gevaar van oorlogen op ons continent weer reëler. Mede daarom moet Oekraïne op enig moment lid van de EU en de NAVO kunnen worden. Het is haar enige garantie om ook op termijn te kunnen overleven met een expansionistische buurman als Rusland. (jv)

(1) Met uitzondering van de korte burgeroorlog tussen de Balkanlanden na het uiteenvallen van Joegoslavië. Maar toen die landen daar ook het perspectief kregen op EU-lidmaatschap zag men ook daar dat economische en politieke samenwerking meer voordelen biedt dan oorlog voeren.

46. Serieus ingrijpen? Of de aarde doelbewust onleefbaar laten worden? 

Dinsdag 21 maart 2023

In het eergisteren gepubliceerde rapport van het "Intergovernmental Panel on Climate Change" (IPCC) is alle relevante kennis over klimaatverandering samengebracht. En nooit werd volgens de klimaatexperts de urgentie van snel, breed en diep ingrijpen zo nadrukkelijk verwoord. Te weinig doen is geen optie meer, want klimaatveranderingen verstoren nu al op grote schaal de kwetsbare natuur en het leven van mensen. Experts van het IPCC stellen na acht jaar onderzoek vast: ,,De gevolgen van klimaatverandering zijn groter dan hiervoor gedacht. Met elke verdere toename van de opwarming zullen de negatieve effecten voor, en de schade aan mensen en ecosystemen „escaleren”. En we zullen al snel ‘kantelpunten’ bereiken, waarna de ecosystemen zich ook niet meer kunnen herstellen.

De opvallendste inzichten uit het klimaatrapport zou je in de volgende essentiële punten kunnen samenvatten:

1. Het is nu echt niet meer te ontkennen dat de mens voor 100% verantwoordelijk is voor de gevaarlijk snelle opwarming van de aarde. En alleen de mens kan die opwarming ook terugdringen. M.n. door een snelle en massieve afbouw van de CO2-uitstoot.
2. Een opwarming van meer dan 1.5 graad is bijna niet meer te vermijden en kan al binnen 10 jaar tot klimaatveranderingen leiden die desastreus zijn voor de leefbaarheid in grote delen van de aarde. Om uiteindelijk toch weer onder die 1.5 graad te komen, zijn rigoureuze beleidsmaatregelen nodig. Te weinig maatregelen kan er toe leiden dat de temperatuur op aarde gemiddeld met 4 graden of meer stijgt.
3. De helft van de mensheid, meer dan 3 miljard mensen dus, zit nu al in gebieden die ,,hoogst kwetsbaar” zijn voor klimaatverandering. Daar ontstaan steeds extremere situaties: nog meer hittegolven, droogte, tropische cyclonen, hoosbuien, bosbranden en overstromingen, waardoor veeteelt en landbouw er binnen afzienbare tijd niet meer mogelijk zijn. En als alle middelen van bestaan daar worden weggevaagd zal, volgens het klimaatrapport het aantal regionale conflicten toenemen en de aantallen klimaatvluchtelingen met tientallen miljoenen stijgen.
4. Als we de stijging niet onder 1.5 graad houden, zullen niet alleen de gevolgen voor meer dan de helft van de wereldbevolking in de kwetsbare gebieden dus rampzalig zijn, maar ook voor kinderen die nu in ons land geboren worden zal de klimaatverandering, tegen de tijd dat ze oud zijn, zeer ernstige gevolgen hebben. Niet handelende politici, burgers en ondernemers weten dus wat ze die kinderen en hun kinderen aan gaan doen.  
5. Als we al die rampen willen voorkomen, moet er nu wereldwijd keihard worden ingegrepen. Tal van maatregelen zijn er al bedacht: 1. streng overheidsingrijpen in de productie, mobiliteit en consumptie via verboden, geboden en het prijsmechanisme, 2. gedragsveranderingen van burgers en ondernemers via de 'wortel-en-stok'-methode en 3. meer revolutionaire technologische oplossingen. Heel veel maatregelen kunnen er nu al ingevoerd worden, als de politieke wil er maar is. Helaas is de politieke vastberadenheid om veel concrete stappen te zetten bijna overal nog steeds ver te zoeken. Ondanks de door vele landen ondertekende documenten waarin de urgentie wordt benadrukt en van alles beloofd wordt. 

Het IPCC-rapport kan ook als volgt worden uitgelegd: wie zich nu nog uit politieke onwil, desinteresse, gemakzucht, hebzucht of egoïsme blijft verzetten tegen de noodzakelijke klimaatmaatregelen is willens en wetens medeschuldig aan rampspoed die elke verbeeldingskracht te boven gaat. De ecofilosoof Timothy Morton spreekt ook niet meer van 'klimaatcrisis', maar van 'de massale uitroeiing van de soorten op aarde'. Toch wordt de urgente boodschap van een dreigende massa-instinctie door grote groepen genegeerd. 'Het-zal-mijn-tijd-wel-duren’. 'Het-zal-zo'n-vaart niet-lopen'. 'Het-is-één-groot-complot-van-de-elite'. De groepen die deze geluiden ventileren vormen één front om elk klimaatbeleid te frustreren. Leidende politici geven hier teveel aan toe omdat ze bang zijn om anders bij verkiezingen democratisch weggespeeld te worden. Waarschijnlijk een terechte vrees.

Deze angst leidt tot een naargeestig dilemma. Als een noodzakelijk klimaatbeleid niet langs democratische weg kan worden gerealiseerd, dan moet het denkende deel der natie dat wel begaan is met het welzijn van toekomstige generaties op enig moment misschien toch de harde afweging maken: geven we er de voorkeur aan om via democratisch ‘niets doen’ naar de afgrond te racen of kiezen we ervoor om via een autoritair pad die maatregelen door te drukken die een desastreuze opwarming nog kunnen voorkomen? Vluchten voor moeilijke keuzes kan niet meer. Het is overigens wel erg treurig te moeten vaststellen dat de naoorlogse generatie die de meeste schuld heeft aan de extreme opwarming en ook het meest van de welvaart heeft geprofiteerd, het minst bereid is om een paar passen terug te doen om de wereld voor toekomstige generaties leefbaar te houden. Groepsegoïsme is the least you can say.   

Het kan, zeker na dit IPCC-rapport, niet meer ontkend worden dat de klimaatcrisis in alle opzichten een existentiële crisis is, belangrijker dan de meeste andere crises. Helaas heeft de recente verkiezing in dit land aangetoond dat grote groepen burgers geen benul hebben van de urgentie. Integendeel, een partij die de strijd tegen het ‘establisment’ is aangegaan met de onnozele leuzen “tegen de  stikstofgekte’ en “tegen de  klimaatgekte” is de grootste van het land geworden. Op democratische wijze rennen we het padje stijl naar beneden af, achter  de populistische rattenvangers aan. Als lemmingen richting de klif. (jv)

44. Heeft de kiezer nu massaal tegen het stikstofbeleid gestemd? Apekool.

 Zaterdag 18 maart 2023

,,In de  stikstofwedstrijd tussen kabinet en boeren hebben de Nederlandse burgers massaal voor de boeren gekozen” schrijft René Cuperus vandaag in de NRC. O ja? Heeft het volk echt 'massaal' voor de boeren en tegen het stikstofbeleid gekozen? Waaruit blijkt dat? In ieder geval niet uit de te verwachten zetelverdeling in de Eerste Kamer. Integendeel, die bewering 'massaal' slaat nergens op, zo laten de onderstaande cijfers zien:

A Vóór het huidige stikstofbeleid of nog strenger:

VVD + D66 + CU + PvdA/GroenLinks + Volt + PvdD + SP = 10+6+2+14+2+4+3=41 zetels

B Tégen het huidige stikstofbeleid:

BBB + CDA + JA21 + Forum + SGP + PVV + overig = 17+5+3+2+1+3+4 = 34 zetels

Kortom: 45% van de EK-zetels gaat weliswaar naar rechts/extreemrechts, en dat is een zorgwekkend gegeven (1), maar dat de kiezer ‘massaal’ voor de boeren hebben gekozen en zich ‘massaal’ tegen het huidige stikstofbeleid heeft gekeerd, zuigt Cuperus uit zijn grote duim. Want: 41 zetels zijn vóór het stikstofbeleid en 34 zetels zijn er tegen. En dan reken ik de categorie ‘overig' met 4 zetels nog ruimhartig in z’n geheel toe aan de tegenstanders. Dat ik ook het CDA bij de tegenstanders zet, is natuurlijk ook kwestieus, want ze hebben het coalitieafspraken over een effectief stikstofbeleid bij het volle verstand ondertekend. Alleen de schijtluizen durven niet meer. Ze vluchten weg voor pijnlijke keuzes. Electoraal wel verstandig natuurlijk.

Als ik alleen uitga van de partijen die altijd tégen de stikstofwet waren, blijven er in de EK maar 27 zeteltjes over, nog geen 36% van het totaal. Waarom moet de rest van de politiek daar dan de oren naar laten hangen? Alleen omdat BBB met 22% van de zetels de grootste partij in de EK is geworden? Dat is nog heel ver af van een absolute meerderheid. Het is zelfs zo dat BBB het met haar 17 zetels aflegt tegen de linkse partijen die voor een nóg strenger stikstofbeleid pleiten: D66+Groenlinks/PvdA+PvdD, scoren in de voorlopige zetelverdeling in de Eerste Kamer samen 22 zetels.

De eerste stellige uitspraak van van der Plas na het bekend worden van haar verkiezingsoverwinning was: ,,het zou een schande zijn als de coalitie bij het verkrijgen van een meerderheid voor de stikstofwet 'over links' gaat”. Waarom vindt ze dat eigenlijk? Zijn die 41 zetels van de voorstanders vanuit democratisch oogpunt minder waard van de 34 van de tegenstanders? En zijn haar 17 zetels democratisch belangrijker dan die van de partijen die met hun minstens 22 zetels nog veel verder willen gaan?

Couperus gooit in het NRC-artikel olie op het populistische vuur met opgewonden stellingen die feitelijk niet deugen. Je mag overal van alles van vinden, je mag ook de BBB bewieroken en Caroline vertroetelen, maar als je serieus genomen wilt worden dan moet je op z’n minst uitgaan van correcte cijfers als je het over 'massale steun' hebt. (jv)

(1) Ter relativering: de politieke herschikking in de EK vond vooral op rechts plaats: VVD+CDA+PVV+Forum+SGP verloren samen 18 EK-zetels en BBB+JA21 wonnen er samen 19. Dus tja, de meest extremistische partijen, Forum en PVV, hebben grof verloren en zijn vervangen door BBB en JA 21, wat op de links-rechts-schaal toch nog een lichtpuntje is.  Nederland is wel  rechtser geworden, maar iets minder extreem?

43.  Feest van de democratie? Feest van de teloorgang van de democratie zul je bedoelen.

The day afther 15 maart….16 maart 2023

In een rommelig zwampraatje na het mega-verlies van haar partij sprak Sigrid Kaag gemaakt vrolijk van ‘het feest van de democratie’. Als je met zo’n statement begint, terwijl jouw partij t.o.v. de Tweede Kamerverkiezing van 2021 meer dan de helft van haar aanhang is kwijtgeraakt, dan ben je of een beetje masochistisch of je hebt wat verkeerde paddo’s gegeten. We zagen meer vreemde reacties op de bizarre uitslagen gisterenavond. Rutte sprak over een ,,klein verliesje van een half procent”, terwijl de VVD van 12 naar 10 EK-zetels was gezakt: min 16%. Hoekstra kwam over als een groggy boxer die driemaal knock-out was gegaan, maar er nog net wat verplichte zinnetjes uit kon persen. En Baudet? Die was in nog hogere sferen dan normaal en leek het contact met de werkelijkheid compleet te zijn verloren. Hij orakelde eerst extatisch over hoe prachtig het allemaal was …van 12 naar 2 zetels ….en prevelde toen een surrealistische verhaaltje, met een blik in z’n ogen waaruit wederom bleek: gevaarlijk gestoord. Feestvarken van der Plas was gisterenavond na elke provinciale exit-poll geheel buiten zinnen en je vreesde meermalen voor haar leven. Maar ze heeft gisteren wel in haar eentje een electoraal bloedbad aangericht. Het zal ons nog heel lang heugen. Even dacht ik aan het rampjaar 1672 waarin het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos was.

De uitslagen en de politieke gevolgen van deze verkiezingen zijn rampzalig en zullen het land keihard treffen. Een ‘feest van de democratie’? Niet bepaald. We moeten eerder vrezen voor een teloorgang van de democratie. Als grote delen van 'het volk’ uit boosheid op de zittende macht, vaak terecht, zodanig vanuit de onderbuik kiest dat er de komende vier jaar geen enkel groot probleem in dit land meer adequaat kan worden opgelost, dan kun je moeilijk spreken van een ‘feest’. Een land kan ook democratisch de vernieling in worden geholpen. Met deze uitslag komt er een tsunami aan politieke chaos op ons af. Als aan de BBB-eisen tegemoet wordt gekomen, dan komt de bestuurlijke machine tot stilstand, kakt het politieke systeem nog verder in en zullen de problemen zich blijven opstapelen. Met de zekerheid dat al dat uitstel van noodzakelijke maatregelen nooit zal leiden tot afstel ervan en ook niet tot een beter beleid, maar wel tot vertragingen. Vertragingen die daarna, als we ooit weer normaal gaan doen, nog grotere offers zullen vragen om de opgelopen schade te herstellen.

Wat zal er gaan gebeuren als BBB haar belangrijkste programmapunten kan doordrukken? 1. Het stikstofbeleid zal zodanig worden getorpedeerd dat het land mede door rechterlijke uitspraken ‘op slot gaat’, m.n. de woningbouw. 2. Het klimaatbeleid zal in de kiem worden gesmoord en reeds in gang gezet beleid zal piepend tot stilstand komen. 3. Het blokkeren van de spreidingswet zal er toe leiden dat de opvang van asielzoekers één grote chaos wordt. 4. Het blokkeren van het wetgevingsproces inzake de nieuwe Pensioenwet zal grote schade en onzekerheid opleveren. 5. Arbeidsmigranten zullen worden geweerd waardoor er grote gaten vallen in de vele economische sectoren waarin zij onmisbaar zijn, maar vooral in de bouw en de agro-industrie. 6. En omdat we daarmee de EU-regels schenden, zullen we schadelijke ruzies krijgen met andere EU-landen. 7. Eenzelfde deconfiture dreigt voor belemmeren van de instroom van de broodnodige kenniswerkers zonder welke veel van onze tech-bedrijven grote schade oplopen. 8. Elke keer weer zullen EU-besluiten worden tegengewerkt. 9. Nederland moet uit de euro en lid worden van een op te richten neuro-zone. 10. De nieuwe Omgevingswet moet worden geblokkeerd, waardoor er van een gestructureerde ruimtelijke-ordening en effectievere procedures weer niets terecht komt.

Maar welke BBB-stemmer kent deze standpunten, of is er in geïnteresseerd? (1) BBB stemt in de Tweede Kamer in 95% van de gevallen met de PVV- en Forum moties mee, ook die waarin wordt opgeroepen tot ,,grenzen dicht voor asielzoekers, want die parasiteren op onze samenleving". Dit hetzerige taalgebruik over mensen die vluchten voor geweld is de standaardriedel en het beeld dat dat oproept proberen ze dan steeds te nuanceren door verontwaardigd te ontkennen dat ze tot de extreemrechtse vleugel behoren. Maar als iets waggelt en kwaakt als een eend, is het ook ook bijna altijd een eend. 

Maar staan er ook voordelen tegenover al deze gevaarlijke afbraakvoorstellen van BBB die onze samenleving op dood spoor kunnen doen belanden? Worden de toeslagen-slachtoffers en de gemaltraiteerde Groningers eerder uit de shit getrokken? Nee, natuurlijk niet. Wordt de onderkant van de samenleving die net boven of onder de armoedegrens crepeert en terecht woedend is op dit weinig compassie uitstralende kabinet, nu wel voortvarend geholpen? Nee, natuurlijk niet. En dat geldt voor elke majeure beleidswijziging die BBB van de coalitie eist. Van der Plas heeft er geen benul van met welk uitvoerbaar beleid ze de grote dossiers moet aanpakken. Ze mag dan voor grote groepen een held zijn omdat ze zo lekker simpel in one-liners en goedkope slogans kan zeggen wat haar fans graag willen horen, maar ze heeft geen idee van de complexiteit van de vraagstukken waar ze wel van alles en nog wat over roeptoetert. Haar partij is overal tegen en wil alles anders, maar hoe en wat….ze hebben geen idee. Ja, meer openbaar vervoer op het platteland, dus bussen die het grootste deel van de dag met 2 passagiers van niets naar nergens rijden. Natuurlijk moet het ov voor scholieren en anderen zonder auto in de kleine dorpen beter, maar dat moet je wel slimmer oplossen dan nog meer lege, dure, bussen heen en weer te laten rijden. 

BBB heeft vooral bij de oudere en laagopgeleide burgers verwachtingen gewekt die ze nooit waar zal kunnen maken. In de Eerste Kamer niet en in de provincies niet. Ze zullen, mag je hopen, nergens meerderheden kunnen organiseren voor maatregelen die het land op dood spoor kunnen rangeren, maar ze kunnen wel veel noodzakelijke maatregelen eindeloos vertragen. En ze kunnen ook bijna niet meer terug. Want stel dat de BBB-ers wel bereid zijn om verregaande concessies te doen om toch mee te kunnen besturen: dan zullen ze door nog extremer rechts worden uitgemaakt voor verraders die hun beloftes hebben verkwanseld voor het pluche. De uitkomst van dit maffe circus zal zijn: nog meer teleurgestelde burgers die de volgende keer nog extremer gaan stemmen. De haat tegen de gevestigde orde zal, mag je vrezen, door al die hetzes alleen maar groter worden. 

Van der Plas is als 'leuke en eenvoudige vrouw' op het podium gehesen door de mainstream media en heeft daarna de wind sterk meegekregen door de almaar aanzwellende steunbetuigingen in de sociale media, waar zij als de Jeanne D'arc van de boeren en andere boze burgers wordt vereerd. Dat een laffe overheid, mede door v.d.P's ophitsende steun, de trekkerterreur zo lang gedoogde heeft haar ook een soort heldenstatus gegeven. Zo heeft de gevestigde orde zelf een gewiekste populist gebaard, die in de Kamer en aan de talkshowtafels heel knap alle aandacht naar zich toe wist te trekken. Maar laten we niet vergeten wie er voor de financiering en marketing van het project 'van der Plas vooruit' heeft gezorgd: het agro-industriële complex. Dat machtsblok heeft het mogelijk gemaakt om haar via een democratische coup in het centrum van de macht te parachuteren. De grote agro-bedrijven zullen er vanuit gaan dat BBB nu ook hun belangen in Den Haag en in de provincies zal behartigen. Quid pro quo. Het is gewoon een ontoelaatbare variant van nepotisme. 

Van der Plas heeft nu met zo'n grote partij, met al die grote uitspraken en met al die hoge verwachtingen een monster geschapen, dat zij zelf niet meer zal kunnen temmen. De geest is uit de fles en zij krijgt 'm er nooit weer in. De komende periode kan grote invloed hebben op de toekomst van onze democratie. Hoe weerbaar of kwetsbaar is die? Kunnen de traditionele partijen de politieke chaos die er zal er zal worden gecreëerd aan? Hoe gaat de coalitie op deze desastreuze uitslag reageren? Zoeken ze in de Eerste Kamer steun bij links of bij (extreem) rechts om voor hun voorstellen aan een meerderheid te verkrijgen?

Indien VVD en CDA in de coalitie de BBB proberen te paaien zal D66 wel moeten afhaken omdat die partij, om geloofwaardig te blijven, nooit akkoord kan gaan met de BBB-eisen op het gebied van stikstof, klimaat en migratie. Zaken doen met BBB is dus ‘einde Rutte IV’ of het 'einde D66'. Maar ook over links zal het verre van eenvoudig zijn. GroenLinks en PvdA zeiden in de verkiezingsdebatten het kabinet alleen te steunen als aanneen aantal harde eisen wordt voldaan: een verscherping van de klimaat- en de stikstofwet en een soepeler asielbeleid, eisen waar VVD en CDA nooit mee akkoord kunnen gaan, omdat er van beide partijen dan na nieuwe verkiezingen helemaal niets meer over blijft. Vanwege deze niet op te lossen tegenstellingen is mijn inschatting dat het kabinet na de zomer valt, omdat D66 haar poot inzake de stikstofwet stijf moet houden en VVD en CDA die wet wel moeten aanpassen om hun makkers in de provincies mee te krijgen.

In 'normale omstandigheden' zou ieder politiek weldenkend mens daarom zeggen: laat dit zwaar belaagde kabinet Rutte IV, dat geen goed meer kan doen bij de meeste kiezers, zo snel mogelijk verdwijnen. Maar ....treurig, treurig....nu nieuwe verkiezingen zal het reactionaire sentiment in dit land nog verder oppoken en zeker geen beter kabinet opleveren. Want een liberaal/sociaal/progressieve coalitie is een fata morgana en een recht/uiterst rechts kabinet zal de puinhoop alleen maar erger maken. Het is dus de keuze tussen slech (gewoon doormodderen) en heel veel slechter (nieuwe verkiezingen). 

Laat dit kabinet in in godsnaam dan nog maar even 'doorrommelem' in de hoop dat D66 op enig moment, vanwege het landsbelang, bereid is een grote stikstofmeloen door te slikken. Alles beter dan nieuwe verkiezingen. Het 'feest van de democratie’ moet je in deze tijd met zoveel populistische dwazen en zo weinig gezaghebbende leiders niet te vaak willen vieren. (jv)

(1) Illustratief voor de gemiddelde BBB-stemmer is, vrees ik, de reactie van de cynische mafkees, René van der Gijp, normaal VVD-stemmer, aan de vaak gore kwektafel "Vandaag Inside" afgelopen dinsdag: „Geen idee waar die partij voor staat of wat Caroline wil, maar dat zal me een rotzorg zijn, als het zooitje wat er nu zit maar opzout". 

42.  Konden we  Nederland maar in tweeën delen: in een Redelijk Nederland en een Populistisch Nederland.

Woensdag 15 maart 2023

Even hardop dromen, samen met de "Tegenpartij" van Koot en Bie: wat zou het leven in dit land aangenamer worden als die gevaarlijke complotdenkers, exonofoben, islamofoben, extreme grofbekken en rechtsextremisten binnen en buiten het parlement het publieke debat niet telkenmale meer zouden kunnen vervuilen. Wat zou het aangenaam wezen als we weer toekomen aan redelijke debatten en het oplossen van grote problemen. 

Een jaar of twintig geleden waren er ook heftige debatten en heel wat verschillende subculturen in ons land die best goed met elkaar konden samenleven, ondanks de vaak grote verschillen in smaak, inkomen, opleiding, etniciteit en politieke voorkeuren. Je kon je ergeren aan elkaars opvattingen of gedragingen, maar dat escaleerde meestal niet in een onverdraagzame polarisatie. Als je niets met elkaar had, meed je elkaar gewoon, maar je ging elkaar niet bedreigen. Leven en laten leven….dat was het parool waar de meesten zich goed mee konden verzoenen. In het parlement ging men hard op de inhoud, maar wel beschaafd met elkaar om. Dat is door toedoen van de extreme flank compleet verdwenen.

Die vreedzame coëxistentie in de samenleving is de afgelopen jaren met een noodvaart veranderd in een gepolariseerde wereld waarin de extremisten met de grootste bek het spel bepalen, waarin de redelijke discussies en het elkaar proberen te overtuigen zijn vervangen door irrationaliteit, gescheld, haatmails en doodsbedreigingen. Vooral in de sociale media, maar inmiddels ook al weer jaren in de politieke gremia, zoals de Tweede Kamer. Ook daar voeren de extreemrechtse complotdenkers het hoogste woord met een stuitende onbeschoftheid, onbeschaafdheid en onbeschaamdheid. Met maar één doel: de democratie ontregelen en het land destabiliseren.

Die extreme groepen vormen nu nog een minderheid, maar naarmate ze er beter in slagen om het land te verlammen, zou een steeds groter deel van de burgers wel eens morrend voor de makkelijke populistische oplossingen kunnen kiezen, en voor je het weet zijn ze van een minderheid een meerderheid geworden. En dan kun je wat betreft het slopen van de rechtstaat gaan aftellen.

Het kan niet, ik weet het, maar wat zou het leven hier aangenamer worden als we Nederland in tweeën zouden kunnen delen, met een deel voor de gematigden en een deel voor de extremen. Groepen die elkaar niet kunnen luchten of zien, die een totaal ander Nederland willen, maar die ook weten dat de andere groep dat altijd zal blokkeren, moet je elk een eigen deel van Nederland geven. Wat zou het een zegen zijn als ze w.b. inrichting van hun gebied en hun politieke systeem niets meer met elkaar te maken zouden hebben. Een aparte staat, voor een apart soort mensen.

Omdat de BBB-beweging een grote voorliefde heeft voor het platteland, zou ik me kunnen voorstellen dat die partij zich samen met de andere extreemrechtse partijen concentreert in een aantal oostelijke provincies met veel platteland. Ze krijgen dan 30% van het plattelandsgebied van Nederland. De migranten, etnische minderheden, cosmopolieten, klimaatbezorgden en natuurbeschermers die in die door BBB gedomineerde regio’s wonen, verhuizen naar Redelijk Nederland en de BBB-ers, PVV-ers en Forum-aanhangers verplaatsen zich zoveel mogelijk van Gematigd naar Populistisch Nederland. De beide delen worden volledig autonoom, met hun eigen parlement, belastingregime en rechtssysteem. Populistisch Nederland kan, als ze dat wil, uit de EU en de euro treden, kan een hek om haar gebied zetten, moskeeën sluiten en migranten uitzetten. Wat zullen ze kicken. Er wordt een overgangsperiode van een jaar of 5 afgesproken, maar daarna moeten beide delen financieel hun eigen broek op houden.

Soms, als je die ongegeneerde botheid en peilloze domheid niet meer kunt verdragen, droom je even weg en gaat het brein blijkbaar fantaseren over surrealistische oplossingen. (jv)

41.  Je ziet ze niet. Je hoort ze niet. Je kent ze niet. Waarom zouden we er dan op stemmen?

Maandag 13 maart 2023

De uitslagen van de verkiezingen voor Provinciale Staten woensdag 15 maart a.s. zijn van wezenlijk belang voor de toekomst van Nederland. Omdat ze in sterke mate zullen bepalen hoe de grote problemen van ons land worden aangepakt... of ze überhaupt kúnnen worden aangepakt. Want het zou zo maar kunnen dat de uitslagen zorgen voor meerderheden in Provinciale Staten en in de Eerste Kamer die elk noodzakelijk en realistisch beleid zullen frustreren. Omdat regime-change het  primaire doel is van de extreemrechtse partijen zal de huidige coalitie bijna geen enkele belangrijke wet meer door de Eerste Kamer krijgen en veel provincies zullen niet altijd loyaal willen meewerken aan de uitvoering van nationaal geaccordeerd beleid. De kiezers gaan woensdag dus bepalen of Nederland ‘op slot’ gaat. De uitslag kan zelfs bepalen of dit land nog regeerbaar blijft.

We mogen dus verwachten dat, vanwege dat grote belang, de burger ook massaal naar de stembus gaat. Of toch niet? Maart 2019 nam 56% van de kiesgerechtigden de moeite om hun stem uit te brengen voor een van de kandidaten voor de Provinciale Staten. Wat wordt het woensdag? Op basis van al die vraaggesprekjes met ‘gewone’ burgers en voorspellingen van politieke duiders ga je vrezen dat het opkomstpercentage wel eens historisch laag zou kunnen worden. Ver onder de 50%? Maar wat is dan nog de legitimiteit van de gekozen volksvertegenwoordigers?

Waarom gaan er zoveel burgers niet (meer) stemmen? In de reacties op die vraag hoor je van alles voorbij komen: “ik heb geen interesse in politiek”, “ik heb wel wat beters te doen”, “het maakt toch niets uit of ik wel of niet ga stemmen”, “of je nu door de hond of de kat gebeten wordt”, “het is één-pot-nat”, “ze zitten er alleen maar voor hun eigen belang” of “ik ken niemand van de kandidatenlijst”. Naast deze bozen en ongeïnteresseerden is er ook een groep die wel degelijk geïnteresseerd is in maatschappelijke vraagstukken en de rol van de politiek bij het aanpakken daarvan, maar die zeker bij Provinciale Statenverkiezingen totaal niet weet wie de leidende politici zijn en welke partijen waar voor staan in hun provincie. Het provinciale verkiezingscircus is voor velen een blackbox.

Hoe komt dat? Om te beginnen is het ons kiezers ook nu weer niet makkelijk gemaakt om er achter te komen wie de belangrijkste provinciale politici zijn en waar ze voor staan. Ze waren wederom onzichtbaar. Ik heb mateloos veel respect voor medeburgers die zich opofferen om als volksvertegenwoordiger de publieke zaak te dienen, hun nek uitsteken en zelfs bedreigingen durven trotseren, maar als betrokken burger met veel belangstelling voor politieke processen moet ik ook deze keer weer spijtig over de provinciale politici vaststellen: je hoort ze niet, je ziet ze niet en je kent ze niet. Zelfs niet de aanloop naar 15 mei.

En je moet wel heel goed ingevoerd zijn in het provinciale gebeuren of heel veel moeite doen om er achter te komen wat hier in provincie Groningen nu de belangrijkste thema’s voor de komende jaren zijn en wat de verschillen zijn tussen de partijen die mij om hun stem vragen.

Arme provincie. De provincie is de ontwikkelaar, uitvoerder en regievoerder van grote maatschappelijke vraagstukken die de welvaart en het welzijn van haar burgers verregaand bepalen. Maar wie weet het?  Het provinciehuis zit vol met zeer deskundige ambtenaren die elke dag met hart en ziel voor de goede zaak bezig zijn: maar wie weet het? Hetzelfde geldt voor de provinciale bestuurders. Elke dag werken ze zich een slag in de rondte aan die vele belangrijke vraagstukken die ze op hun bordje krijgen: maar wie weet het?

Het een heeft natuurlijk met het andere te maken: omdat bestuurders zo onzichtbaar en onbekend zijn, blijft ook het belangrijke werk van de provincie voor het grote publiek volstrekt onzichtbaar. Vroeger leefde de provinciale politiek veel méér. De media zaten er ook meer bovenop. Heel wat Groningers kende de namen van de Commissarissen en gedeputeerden. Nu niet meer. Het lijkt wel of de zichtbaarheid van de provinciale bestuurders is afgenomen met de groei van de communicatieafdelingen. Bestuurders worden ongetwijfeld goed gecoacht voor hun de publieke optredens, maar als alles zo wordt voorgekookt, blijft er van spanning en spontaniteit weinig over.  

De provincie is geen uitvoeringskantoor van de Rijksoverheid zei een door mij zeer gerespecteerde oud-gedeputeerde van Groningen laatst op de tv. Terecht. Moet het ook nooit worden. Maar dan moeten provinciale bestuurders ook veel meer aan hun eigen bewoners/kiezers laten zien hoe belangrijk hun werk is. Als je opereert als een technocratische bestuurder die niemand kent, die hun positie ook nooit hoeven te bevechten in publieke debatten en die bij verkiezingen door nog maar heel weinig mensen gekozen worden, krijg je vanzelf steeds minder legitimiteit. En dan kun je je op enig moment afvragen wat nog het verschil is met een uitvoeringskantoor van het Rijk.

Willen we die ongewenste ontwikkeling voorkomen, dan moeten er veel meer mensen naar de stembus komen. Daarvoor moet de provincie veel beter uitventen met welke belangrijke vraagstukken zij annex is. En dat vraagt vooral om iets charismatischer politici/bestuurders die niet alleen dagelijks allerlei slogans via twitter, facebook of tiktok de wereld in slingeren, maar die hun bekendheid en zichtbaarheid vergroten door zalen toe te spreken en op de media in boeiende debatten met opponenten laten horen waar ze voor staan.

De provincie is met zeer belangrijke vraagstukken bezig, maar de besluiten daarover, die velen raken, moeten wel voldoende democratisch gelegitimeerd zijn en dat wordt steeds lastiger naarmate de opkomstcijfers verder onder de 50% zakken. Dus, provinciale lijsttrekker, laat je zien en horen en maak duidelijk waarom ik op een van jullie moet stemmen. (jv)

40.  Wordt Nederland onregeerbaar als extreem-rechts op meer dan 30% komt? 

Zondag 12 maart 2023

De zetelpeiling van vandaag, zaterdag 11 maart, voor de Eerste Kamer stemt niet vrolijk voor degenen die het liefst een stabiele coalitie zien, die de komende jaren tempo kan maken op de ’grote’ dossiers. Maar dat zit er niet in. De partijen die opteren voor chaos, stilstand of een extreem rechtse koers lijken samen wonsdag goed te gaan scoren.

BBB + PVV + JA21 + Forum = 13 + 7 + 5 + 2 =        27 zetels….37% van de 75 zetels

VVD + CDA + CU + D66 = 10 + 3 + 1 + 5 =              19 zetels….25% van de 75 zetels

PvdA/GL + SP + PvdD= 14 + 4 + 5 =                         23 zetels… 31% van de 75 zetels

Rest van de partijen heeft 6 zetels.

In de Eerste Kamer zou de regeringscoalitie met deze uitslagen slechts 25% van de stemmen halen. Bizar. Zelfs als de PvdA/GL-combinatie bereid zou zijn wetsvoorstellen van het kabinet te steunen, halen ze met 19 + 14 = 33 stemmen nog geen meerderheid. Ze moeten dan dus over rechts,  maar dat zal D66 nooit willen. De coalitie zal dus piepend en krakend tot stilstand komen. Einde oefening. Het landje wordt onregeerbaar. (jv)

39. Voorkomen dat China ons technologisch en militair voorbijgaat en kan domineren….whatever it takes.

Zaterdag 11 maart 2023

Als een nietige muis in een grote boze wereld kan ook Nederland haar welvaart, vrijheid en veiligheid op termijn alleen maar waarborgen in een hechte westerse alliantie waarin geopolitieke machtspolitiek niet wordt geschuwd. Daarom kon Rutte verleden week weinig anders doen dan zich neerleggen bij de ‘wensen’ van Biden inzake het techbedrijf ASML. Dat bedrijf maakt chipmachines die zo uniek zijn dat ze momenteel door geen enkel ander bedrijf in de wereld kunnen worden gemaakt. In feite is het een monopolist die met haar supermachines miljarden verdient, ook in China. Het kabinet heeft deze week echter besloten dat ASML niet alleen haar nieuwste, maar ook haar oudere chipmachines niet meer naar China mag exporteren. Dit ‘op dringend verzoek’ van de VS. Je kunt ook zeggen dat het exportverbod op een diplomatieke manier werd geëist. Weigering zou heel vervelende repercussies kunnen hebben.

Waarom zijn de VS hier zo eager op? Omdat die lithografie-machines worden gebruikt voor de massaproductie van de meest geavanceerde chips die kunnen worden gebruikt voor militaire toepassingen c.q. het maken van intelligente wapensystemen. Ook zou China met de ASML-machines een voorsprong kunnen opbouwen op terreinen als kunstmatige intelligentie en gezichtsherkenning en op terreinen waarmee wachtwoorden kunnen worden gekraakt, onze elektriciteitscentrales kunnen worden platgelegd en sluizen kunnen worden geopend. Deskundigen stellen: wie op deze terreinen superieur is, is ‘de baas’. En daarom alleen al moet het Westen China technologisch achter zich houden.

Wat het kabinet ook had besloten: vervelende gevolgen waren niet te vermijden geweest. Het exportverbod kost niet alleen ASML miljarden aan mis te lopen orders, maar China zal ons ook confronteren met represailles op handelsgebied. Maar als het kabinet dit besluit niet had genomen, dan had het ons nog veel meer gekost: een gevaarlijke breuk in onze goede relaties met de Amerikanen en mogelijk ook allerlei sancties en boycots op handelsgebied van hun kant. En dat kunnen we ons in dit tijdsgewricht helemaal niet permitteren.

Je mag hopen dat het ‘gevecht’ tussen Rutte en Biden op dit ASML-dossier Nederland weer wat meer strategisch besef heeft bijgebracht als het gaat om de grote geopolitieke vraagstukken. Als wij onze welvaart, vrijheid en veiligheid ook op voor de langere termijn willen garanderen, dan moet het Westen met alle denkbare middelen voorkomen dat China ons militair en technologisch voorbijgaat. Mocht dat toch gebeuren, dan gaat onze liberale democratie het uiteindelijk afleggen tegen het totalitaire China van Xi Jinping.

Deze notie is hier nog niet goed doorgedrongen tot de economische en politieke elite. Die zitten vooral op de lijn van handel en centjes verdienen:  ach, laat die Chinezen ons toch gewoon hun goedkope spulletjes mogen leveren, dan krijgen ze van ons onze dure technologisch geavanceerde producten. Daar kunnen we toch goed aan verdienen?  Geen gezeik, iedereen rijk. Geld boven moraal.

Laten we hopen dat de boven-ons-gestelden onze veiligheid en ons waardensysteem belangrijker blijven vinden dan het verdienen van zoveel mogelijk centjes in China. Hoe harder China schreeuwt over het exportverbod van de ASML-machines, hoe scherper duidelijk wordt dat Biden en Rutte hier de juiste keuze hebben gemaakt. (jv)

38. Hoeveel onrechtvaardigheid is nog te rechtvaardigen?

Woensdag 8 maart 2023

Omdat er in bijna alle samenlevingen sprake is van een grote ongelijkheid tussen verschillende bevolkingsgroepen lijkt het bijna een natuurwet. Wat het niet is. Je kunt ongelijkheid met overheidsbeleid bestrijden. Daarbij kun je je afvragen: 1. hoeveel ongelijkheid vind je nog acceptabel en 2. met welke instrumenten wil je die ongewenste verschillen corrigeren? Ongelijkheid verminderen is een kwestie van politieke wil.

Gisteren publiceerde het Centraal Cultureel Planbureau (SCP) een omvangrijk rapport naar “Eigentijdse Ongelijkheid”. Daarin worden zeven sociale klassen onderscheiden: 1. werkende bovenlaag (20%), 2. de jonge kansrijken (9%), 3. rentenierende bovenlaag (12%), 4. werkende middengroep (25%), 5. laag opgeleide gepensioneerden (18%), 6. onzekere werkenden (10%), en 7. precariaat (6%). De laatste groep bestaat uit ‘proletariërs’ die in de meest precaire situatie zitten en daar ook nauwelijks uit kunnen komen omdat ze alles tegen hebben: opleiding, geletterdheid, netwerken, gezondheid, huisvesting, mentale gesteldheid en de ontbrekende vaardigheden om met overheden en andere voor hen relevante organisaties te communiceren. De groep daar net boven heeft het iets beter, maar kunnen van wege hun onzekere, laagbetaalde flexibele baantjes, zomaar naar de onderste groep zakken.

Los van de deze zevendeling zou je nog de ‘rijke klasse’ apart kunnen onderscheiden: de 1% van de bevolking die bovengemiddeld rijk is, zij bezitten 35% van alle vermogens in ons land. Het zijn de miljonairs en miljardairs. De verschillen zijn dus ook in Nederland echt heel groot. Door de vermogens van die rijkste 1% ietsepietsie te belasten, zou je het leven van de onderste groepen ook wat draaglijker kunnen maken. Maar dat blijkt politiek telkenmale een no-go-area.

Die zevendeling van het SCP is nog verder te verfijnen in allerlei subculturen die in meerdere opzichten sterk van elkaar verschillen en elkaar in het sociale leven ook nauwelijks tegenkomen. Wat  een gevaar is voor de sociale cohesie in dit land. De ongelijkheid in kansen, vermogen, gezondheid en leefbare levens wordt alleen maar groter. En dat is gevaarlijk. De overheid lijkt machteloos, omdat een meerderheid van de politieke klasse voor de status qua kiest. Maar als ze het echt zouden willen, is er veel aan te doen, om te beginnen door meer rechtvaardigheid als expliciet doel te formuleren.

Rechtvaardigheid kun je definiëren als een situatie waarin iedereen krijgt wat hem of haar toekomt. Maar hoe bepalen we wat mensen toekomt? John Rawls probeert dat in zijn briljante boek “A Theory of Justice” (1971) uit te werken. Het zijn gedachten-experimenten op een zeker abstractieniveau, maar wel erg interessant.

Volgens Rawls moet de welvaartsverdeling niet gebaseerd zijn op het marktmechanisme alleen en ook niet op toevallige factoren zoals aangeboren talent, maatschappelijke startpositie, opvoeding, opleiding, sociale relaties, gezondheid en het vermogen hard te werken, uiterlijk etc. Allemaal zaken die je toevallig hebt ‘meegekregen’. Het is in Rawls’ zienswijze niet rechtvaardig om op basis van zaken waarvoor jezelf niets hebt hoeven doen, schaarse goederen en diensten (uitermate ongelijk) te verdelen.

Wat dan wel volgens Rawls? In beginsel krijgt iedereen, binnen reële bandbreedtes, hetzelfde. Dat is het startpunt van het gedachten-experiment. (1) Vervolgens stel je met elkaar spelregels op betrekking hebbend op uitzonderingen op het gelijkheidsbeginsel. Binnen die spelregels kunnen er ook verschillen in inkomen en bezit ontstaan tussen individuen. Een uitzondering op het gelijkheidsbeginsel kan bv zijn: wanneer gelijkheid leidt tot verminderde prikkels c.q. tot minder inspanningen en creativiteit en daarmee leidt tot een lagere groei van welvaart en individuele inkomens, dan is ongelijkheid om dat te voorkomen gerechtvaardigd.

Voor Rawls waren de uitkomsten van het marktmechanisme niet bepalend: “Hoe de dingen zijn, bepaalt niet hoe ze horen te zijn. Alleen als het algemeen welzijn gediend is met een bepaalde mate van ongelijkheid, moeten we spelregels ontwerpen om het toe te staan”.

Maar het serieus corrigeren van de uitkomsten van het marktmechanisme gebeurt nog nauwelijks. De werkelijkheid blijft dat de harde marktkrachten het grootste deel van de buit naar een relatief kleine groep blijft schuiven, in veel landen zelfs een steeds kleinere groep. De 1% rijken en de 20% uit de 'werkende bovenlaag’ die het in alle opzichten 'goed' hebben en dominant zijn in de politieke processen willen de uitkomsten van het marktmechanisme hooguit in de marge wat corrigeren, maar niets van hun privileges afstaan. Dat ze daarmee op termijn de geloofwaardigheid van de liberale democratie aantasten, het populisme bevorderen en de revolutie dichterbij brengen, is blijkbaar minder relevant. (jv)

(1) Rawls formuleerde een gedachte-experiment, waarin mensen met elkaar in conclaaf gaan om een sociaal contract op te stellen, met principes op basis waarvan de schaarse goederen op een rechtvaardige manier worden verdeeld. Uitgangspunt voor het conclaaf is dat de mensen net doen alsof ze niet weten op welke plek in de samenleving ze zelf terecht komen. Ze weten niet of ze in een rijk of arm milieu geboren worden, of ze slim of dom, kerngezond of gehandicapt, mooi of lelijk etc zullen zijn. 

Achter deze “sluier van onwetendheid”, zoals Rawls het noemde, spelen de huidige machtsposities, de sexe, de kleur, de slimheid, etc van de deelnemers dus even geen rol meer. Hoe zouden ze - als ze niet weten waar ze later terechtkomen - de maatschappij dan via wetten en regels inrichten? Zouden ze dan kiezen voor een systeem dat opkomt voor de zwakkeren, waartoe ze later zelf ook zouden kunnen gaan behoren? Of zouden ze kiezen voor een liberaal systeem, waar ieder zichzelf maar moet redden? En ze dus zelf ook kunnen winnen of verliezen.

Zaterdag 4 maart 2023.........Jos Colignon over de eeuwigdurende en structurele blinde vlek van Hoekstra, Nederland en Europa voor de dagelijks onderdrukking van de Palestijnen.

37. Miljonairs die wegvluchten voor de belasting en dan ook nog als een held worden toegejuicht.

 Vrijdag 3 maart 2023

Dit weekend gaat de serie van 23 Formule1-races weer los, in Bahrein.”Onze” Max Verstappen is wederom de grote favoriet voor de wereldtitel. Dan zou ie voor de derde keer de beste coureur ter wereld zijn. Zo hard mogelijk scheuren in een vervuilende lawaaimaker, daar kun je een godsvermogen mee verdienen. Het afgelopen jaar incasseerde hij ca € 50 miljoen. Dit inkomen, verkregen via zijn salaris bij Red Bull, reclame, merchandising en de rendementen op zijn geïnvesteerd vermogen, kan nog vele jaren in stijgende lijn doorgaan. Daarnaast heeft deze 25-jarige autocoureur een vermogen opgebouwd dat inmiddels door Quote wordt geschat op € 150 miljoen. Dat Verstappen op enig moment miljardair wordt, daarover bestaat weinig twijfel bij de insiders, de vraag is alleen: wanneer? Nog voor zijn 35-ste menen velen.

Het zijn natuurlijk krankzinnige bedragen, in een wereld waarin een miljard mensen geen nagel heeft om aan hun kont te krabben. Maar de professionele sportwereld waarin Verstappen acteert is nu eenmaal totaal losgezongen van de normale maatschappij. Of toch niet? Is het niet van alle tijden dat het leven van de massa vooral draait om ‘brood en spelen’? Daarmee werden armoe en ellende 'afgekocht'. Maar er gaat heden te dage wel heel veel meer geld in de sportcircuits om. En het zijn de toppers die daar vaak het meest van profiteren. So what? Als vele miljoenen mensen ‘all over de world’ bereid zijn om uit vrije wil geld te betalen voor boeiende sportwedstrijden waarin de unieke talenten de meeste bewondering oogsten, dan is het toch niet meer dan logisch dat een substantieel deel van die inkomsten ook gaat naar sporters die het best presteren. Want zonder hen zou er in die tak van sport ook niet zoveel geld omgaan.

Dus dat types als Verstappen, Messi, Nadal en noem ze maar op, zo gênant veel verdienen, kun je hen niet kwalijk nemen. Ze stelen het niet, zij dwingen niemand om hen die bedragen te betalen, het wordt hen aangeboden. Maar wat je die veelverdieners wel kwalijk kunt nemen, is dat ze alles uit de kast halen om over die mega-inkomsten zo min mogelijk of helemaal geen belasting te betalen. Hoe meer miljoenen ze binnenharken, hoe meer greedy ze lijken te worden. Want ,,waarom zou je een dief van je eigen portemonnee zijn?” is dan de afgezaagde verdediging.

Daarom heeft Verstappen z’n hele vermogen ‘gestald’ in Monaco. Omdat ie daar minstens drie maanden per jaar woont, hoeft hij over zijn inkomen en vermogen geen cent belasting te betalen. Peter de Waard rekende in zijn Volkskrant-column van eergisteren uit dat als Verstappen ‘netjes’ in Nederland belasting zou betalen, hij over 2022 € 25 miljoen aan inkomstenbelasting naar de Belastingdienst had moeten schuiven, ,,voldoende om de opvang van duizend asielzoekers te bekostigen” aldus de Waard. Het is stevig bedrag, maar hij zou nog meer dan genoeg overhouden om in grote weelde te kunnen leven.

De meeste sportliefhebbers interesseren zich geen bal voor deze abjecte belastingmoraal van hun idolen. Zelf zijn ze doorgaans gewone loonslaafjes, maar dat hun helden miljoenen verdienen en daarover ook nog eens geen of zo weinig mogelijk belasting willen betalen…het zal ze worst wezen. Integendeel: hoe rijker ze worden, hoe meer ze als helden vereerd worden. Het gekke is dat die supporters wel massaal woedend uit hun dak gaan als de veelverdieners uit het bedrijfsleven belasting proberen te ontwijken. Die worden dan graaiers genoemd, die hard aangepakt moeten worden. Terwijl die doorgaans met hard werken heel veel minder verdienen dan topsporters.

De Waard sluit zijn column dan ook af met de terechte observatie: ,,Topsporters zijn financieel gezien geen haar beter of slechter dan de haaien van de financiële wereld”. Maar bij de supporters van Max zal dit verwijt niet binnen komen. Max mag van hen nog wel tweemaal zoveel verdienen, zonder er een cent belasting over te hoeven betalen. Als hun idool zondag in Bahrein maar wint. Dan kan hun week niet meer stuk.(jv)

       Max Verstappen

36. Straatterreur laten dooretteren of de harde hand van een autocraat accepteren?

Woensdag 1 maart 2023

Het is een dilemma dat de politiek-filosoof Thomas Hobbes in zijn meesterwerk Leviathan rond 1650 al uitwerkte: hoeveel geweld mag een vorst toepassen om het dodelijke en ontwrichtende geweld van zijn burgers te beteugelen?

We leven nu in behoorlijk beschaafde tijden, maar in alle eeuwen voor ons gold het adagium: de mens is voor andere mensen een wolf (homo homini lupus est), want door geweld toe te passen kunnen mensen macht over anderen verkrijgen of zich verrijken zonder zelf arbeid te hoeven verrichten. Hoe voorkom je in zulke situaties dat er een oorlog van allen tegen allen ontstaat met onnoemelijk veel dood en verderf? Hobbes dacht dit alleen te kunnen voorkomen door een krachtige/almachtige vorst (Leviathan) te kiezen/accepteren die belooft met alle denkbare middelen de veiligheid van de bevolking te garanderen. ‘Part of the deal’ was dan dat het volk de macht van de vorst erkent, quid pro quo. Volgens Hobbes is vorstelijk geweld gerechtvaardigd, al moet dit wel het algemeen belang dienen: de bescherming van burgers. Het zou nog een paar eeuwen duren voordat thema's als mensenrechten, democratie en rechtstaat om de hoek kwamen kijken. 

Ook in El Salvador worden Hobbes’ principes heden ten dage in praktijk gebracht. De bevolking wordt daar al decennia geterroriseerd door rivaliserende bendes die er als wilden tekeer gaan. Moorden, martelingen, verkrachtingen, afpersingen, ontvoeringen, op grote schaal en niet te temmen, de dagelijkse terreur zit tot in de haarvaten van de samenleving….het land is er onleefbaar door geworden en geen enkele president heeft er tot dusver iets aan kunnen of willen doen.

Maar de in 2019 gekozen president Bukele beloofde de bendes keihard te bestrijden. Hij kondigde de noodtoestand af, pakte vele tienduizenden bendeleden op en zette ze vaak zonder vorm van proces gevangen. Verder heeft hij opdracht gegeven om een cellencomplex te bouwen waar veertigduizend bendeleden kunnen worden ondergebracht. De gedetineerden, kaalgeschoren en bizar getatoeëerd, worden onderworpen aan een hard regime dat boefjes-in-spe moet afschrikken. De principes van de rechtstaat worden er met voeten getreden, want er is nauwelijks sprake van eerlijke processen en er komen ook heel wat onschuldigen in het gevang terecht.

Het komt nogal middeleeuws over allemaal, maar het aantal moorden en andere misdaden is in El Salvador het afgelopen jaar wel spectaculair gedaald en 90% van de bevolking, zo blijkt uit peilingen van het bureau Gallup, steunt dan ook het harde beleid van deze president. Een president die weliswaar democratisch gekozen is, maar zich gedraagt als een autocraat, die het rechtssysteem voor bendeleden buiten de orde heeft geplaatst.

In feite zijn de mensenrechtenorganisaties de enigen in het land die tegen deze praktijken protesteren. Zij hebben natuurlijk gelijk: wat hier gebeurt deugt niet als we het toetsen aan elementaire mensenrechten. Maar de geterroriseerde bevolking heeft ook gelijk: zij hebben er recht op om van die eeuwige bendeterreur verlost te worden.

Zoals altijd bij een dilemma moet er op enig moment ook in dit geval toch gekozen worden. Ja, het strafregime tegen de bendeleden is hard en ja, er zullen ook onschuldigen voor jaren achter de tralies gaan en ja, wat kun je er aan doen als je in een bende-milieu opgegroeid bent, waaruit geen ontsnappen meer mogelijk is.... maar dit leed van de bendeleden valt in het niet, lijkt me, bij het grote dagelijkse leed dat zij miljoenen El Salvadorianen aandoen. Het is een kwestie van: een eind maken aan het leed van de één door het leed van de ander te accepteren. In die zin is hier een simpele kosten-baten-analyse van te maken, met een moeilijk te weerleggen uitkomst. Het belang van de gewone El Salvadorianen gaat nu eindelijk eens voor. Jammer voor de bendeleden. (jv)

Vrijdag j.l. kwamen de eerste tweeduizend gedetineerden aan in de nieuwe mega-gevangenis waar de regering van El Salvador de tienduizenden bendeleden wil detineren die ze de afgelopen elf maanden oppakte.

35.  Pacifisten en neutralisten verlengen het bloedvergieten.

Zaterdag 25 februari 2023 

,,Pacifisme is een privilege. Neutraliteit baat de agressor. Tanks maken een einde aan de oorlog” schrijft de Oekraïense schrijfster Olena Lysenko vandaag in haar NRC-essay. Pacifisten en neutralisten die geen partij willen kiezen in een militair conflict steunen met hun opstelling de facto altijd de agressor die met een overmacht aan militaire middelen land in bezit wil nemen dat van een ander is. De agressor kan daar vaak alleen maar in slagen als er voldoende pacifisten en neutralisten zijn die weigeren om de slachtoffers van agressie te steunen en van de benodigde militaire middelen te voorzien om zich succesvol te kunnen verdedigen. Zij stimuleren en belonen zo militaire agressie. Hoewel ze zeggen te handelen vanuit hoogstaande anti-militaristische principes, missen ze nu juist een goed afgesteld moreel kompas, omdat ze door die steunweigering aan de belaagde partij het conflict tot in lengte van jaren verlengen en zo bijdragen aan een eindeloze hoeveelheid menselijk lijden. Pacifisme is een luxe die we ons in een 'boze wereld' met veel machtsbeluste heren niet kunnen veroorloven, want militaire zwakte lokt juist agressie/oorlog uit. Bad people will always try to drive out good people (1). Daar moet je je op z'n minst met alle denkbare middelen tegen willen en kunnen verdedigen.  (jv)

(1) Mijn variant op de beroemde Wet van Gresham "Bad money always drives out good money", (1858)  slecht muntgeld verdringt altijd goed muntgeld. Als er op zowel een gouden als een zilveren munt € 1. staat, zullen de mensen alleen nog maar met een zilveren munt betalen. De gouden munt houden ze achter omdat de intrinsieke waarde ervan hoger is.  

Vrouwelijke politici die de meeste haatdragende tweets kregen in de eerste vijf maanden van 2021. Bron: de Groene Amsterdammer van 21 februari 2023. 

34.  Haatmagneet Sigrid Kaag: wat komt er na de bedreigingen?

Donderdag 23 februari 2023

Gedurende de eerste 5 maanden van 2021 kreeg Sigrid Kaag van alle vrouwelijke politici de meeste haatdragende tweets en mails: meer dan 13.000, dat is één per kwartier!!!  Zij was toen nog D66-lijsttrekker en minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Het is sindsdien alleen maar erger geworden. De constante stortvloed aan beledigingen en bedreigingen gaan, zo meldt de Groene Amsterdammer van eergisteren, over haar lichaam, haar cosmopolitische uitstraling, haar taalgebruik, haar beleid en haar partner, maar het zijn ook fantasieën over haar seksleven en complotten over ‘heulen’ met de islam. De teksten van de tweets blinken niet uit in originaliteit. Naast de politieke bagger liggen ze op het niveau van: ‘staatshoer met de uitstraling van een rotte pudding’, ‘terroristenliefje’ en ‘palestijnenknuffelaar’.

Het is vrouwenhaat in het kwadraat. Alle vrouwelijke politici hebben er mee te maken, maar het is Kaag die het meeste hellevuur aantrekt. Vreemd genoeg is zij niet alleen het meest geliefde haatobject van mannen, maar ook van veel vrouwen

In Kaag komt alles samen wat seksisten, complotdenkers en extreemrechtse populisten als absolute horror ervaren: een intelligente en krachtige vrouw met veel invloed en een internationale reputatie, die stevig van zich afbijt als ze wordt aangevallen, die ook over moeilijke boodschappen rond Europa, klimaat, stikstof en migratie niet met meel in de mond praat en dan is ze ook nog eens met een buitenlander getrouwd, een Palestijn nota bene. Kun je het erger krijgen?

De cijfers in het schema dateren weliswaar van verleden jaar, maar zijn volgens haar omgeving, sinds zij minister van Financiën is, explosief gestegen, vooral nadat Wilders haar op twitter en in het parlement ,,een heks” noemde die ,,dit land kapot heeft gemaakt”. Niet lang daarna ging het helemaal los op de sociale media en stond er een griezel met een brandende fakkel bij haar voordeur die haar intimiderend toesprak.

Die bijna dagelijkse vijandige bejegeningen van Wilders in haar richting blijven goed hangen bij het sneue gespuis dat hem als een held vereert. Want ze schijnen vaak woordelijk terug te komen in de haattweets die ze ontvangt. In het groepje betogers dat haar afgelopen zondag met fakkels opwachtte bij het congrescentrum te Diepenheim, stond een boosaardig kijkende vrouw die haar toeriep: ,,daar is die heks die dit kutland kapot maakt”. Goed naar Geertje geluisterd dus.

Deze typeringen zijn inmiddels het mantra van de verongelijkte dombo’s geworden. Ook in de talkshows worden de negatieve Kaag-frames graag aan de orde gesteld, weliswaar met een soort veroordeling ervan, maar toch….het is weer even benoemd en er blijft altijd wel iets van hangen, immers: waar rook is, is vuur, dus er zal toch wel iets van kloppen. Voor iemand als Jeroen Pauw was het b.v. aanleiding om haar in een van die kwekprogramma’s te vragen: ,,Denkt u weleens: misschien ligt het ook aan mij?”. Kortom: ligt de schuld ook niet bij jezelf? Je bent toch ook een beetje een raar mens? Kaag reageerde alert op die schandalige suggestieve vraag, wat haar weer heel wat opbeurende tweets en mails zal hebben opgeleverd. Met dank aan Pauw.

Die continue stroom van opruiende, intimiderende en beschimpende kwalificaties door types als Wilders, Baudet, von Haga en Derksen kunnen het hoofd van heel wat zwakbegaafde types op hol brengen. Haatzaaiende taal kan uiteindelijk leiden tot reële fysieke aanvallen door malloten die de boodschap van hun führer goed in hun mini-breintje hebben opgeslagen en Nederland willen redden van deze ,,feeks op een bezemsteel”. Nu dreigen ze nog via het toetsenbord en met fakkels, maar je kunt wachten op het moment dat ze overgaan tot fysiek geweld. We weten dan in ieder geval wie er als aanstichters en mededaders kunnen worden aangewezen. (jv)

Kaag wordt in Diepenheim opgewacht door types met fakkels. Let ook op het verbeten bekkie van de derde van rechts. 

33.  Het in de ban doen van boeken of censureren van teksten is een middeleeuwse aberratie.

Dinsdag 21 februari 2023

De zogenaamde 'sensitivity readers' rukken op. In Engeland en vooral de VS zijn ze een ware plaag geworden en verantwoordelijk voor het censureren van woorden en teksten en het doen verwijderen van boeken uit bibliotheken. Zowel de ultraconservatieven als doorgewinterde wokies maken zich er schuldig aan. Beide kampen hebben hun eigen ‘gevoeligheidslezers’ die speuren naar ‘besmette boeken’ door het screenen van teksten op passages die ‘echt niet kunnen’ omdat ze niet meer passen in de tijdgeest, of omdat ze strijdig zijn met de strenge moraal van de eigen subcultuur.

De meest recente rel die ‘gevoeligheidslezers’ veroorzaakten is die waarbij een kinderboek van Roald Dahl aan een kritische inspectie werd onderworpen. De erven van Dahl hadden de rechten van zijn kinderboeken voor een half miljard dollar aan Netflix verkocht en de inschatting werd gemaakt dat die films een nog breder publiek zouden kunnen aanboren als de boeken gezuiverd zouden worden van woorden waaraan grote groepen aanstoot kunnen nemen. De taalpolitie ging likkebaardend aan de slag. Het stigmatiserende woord 'mannetjes' werd natuurlijk direct vervangen door 'mensjes'. En die genderneutrale mensjes mochten ook niet meer dik, lelijk, stom of zwart zijn, dus die woorden werden geschrapt en vervangen door woorden die als niet-stigmatiserend werd beschouwd. Rommelen in teksten van boeken omdat bepaalde groepen zich er gekwetst door (kunnen) voelen en er dan omzet wordt misgelopen...het is kleinzielig puriteinisme. (1) 

Het is erg, maar kan nog erger. In bibliotheken in gebieden van de VS waar de conservatieven het voor het zeggen hebben, worden al geruime tijd alle boeken verwijderd waarin de evolutietheorie, seksuele voorlichting of gendervraagstukken aan de orde komen. Op universiteiten waarin de woke-beweging een sterke positie heeft, komen boeken waarin kolonialisme, slavernij of etniciteit niet vanuit het enig juiste perspectief beschreven worden, niet door de ballotage. Die boeken, en hun schrijvers, moeten worden gecanceld. 

Komt dit bizarre fenomeen ook onze kant op en hoever wordt dit dan doorgedreven? Het is moeilijk te voorspellen hoe erg het gaat worden, maar één ding is zeker: de ‘'sensitivity readers'' rukken ook hier op. Langzaam misschien, maar wel zeker. Je mag elkaar hier in het publieke debat wel voor rotte vis en heks uitmaken en personen van vlees en bloed bedreigen, maar in boeken moeten fictieve personages steeds meer op hun woorden letten. Dit land is over de hele linie qua publieke moraal veel conservatiever, preutser en intoleranter geworden dan, zeg, 30 jaar geleden. Daarom vraag ik me af hoe lang het nog duurt voordat de boeken van Willem Frederik Hermans, Jan Wolkers en Gerard Reve niet meer op de leeslijsten van middelbare scholen mogen worden gezet, vanwege de (vermeend) aanstootgevende passages over religie, seks en vrouwen. Teksten die bepaalde subculturen of bevolkingsgroepen kwetsen, moeten niet meer mogen? Zelfs met terugwerkende kracht? Zomaar een voorbeeld. In zijn heerlijk provocerende boek “Ik heb altijd gelijk” uit 1951 !! laat Hermans zijn hoofdpersoon Lodewijk Stegman de volgende passage uitspugen:

,,De katholieken! Dat is het meest schunnige, belazerde, onderkruiperige, besodemieterde deel van ons volk! Maar die naaien er op los! Die planten zich voort! Als konijnen, ratten, vlooien, luizen! Die emigreren niet! Die blijven wel zitten in Brabant en Limburg met puisten op hun wangen en rotte kiezen van het ouwels vreten!’’  

Dit soort teksten wordt nu ter discussie gesteld, omdat katholieken van nu (zijn die er dan nog?) zich gekwetst kunnen voelen. 70 jaar geleden mocht het van de rechter, maar nu gaan de moraalridders vragen stellen over de ethische toelaatbaarheid? Opzouten met die religieus en anderszins gekwetsten. Laat ze emigreren naar het pedofiele lustoord Vaticaanstad. Laat ze zich daar tot in de hel schamen voor het endemische kindermisbruik gepleegd door hun religieuze opvoeders.

Maar het drama gaat veel verder dan die religieus gekwetsten. Het wordt door veel grotere groepen blijkbaar steeds minder begrepen dat je de personages in boeken alles moet kunnen laten denken en zeggen. Wat nog helemaal niet betekent dat de schrijver er ook zo over denkt of dat hij de provocerende opvattingen van zijn personages ook propageert. En zelfs als hij er zelf ook zo over zou denken: so what? Maar vertel dat maar eens aan de lezers die stevig hun verstikkende moraal ook aan andere willen opdringen.  Als Hermans die woedeuitbarsting van Lodewijk Stegman in dit tijdsgewricht had geschreven en katholieken had vervangen door moslims, dan was hij zijn leven niet meer zeker geweest, want aan een fatwa was hij niet ontkomen. Ook in dat opzicht zijn we er bepaald niet op vooruit gegaan. Die geweldige zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw waren, zeker voor schrijvers en kunstenaars, toch echt het absolute hoogtepunt van de vrijheid om te denken, zeggen, filmen en schrijven wat je wilde, zonder de hijgende adem van de moraalpolitie in je nek. Daarna is het alleen maar minder geworden, saaier ook, met steeds meer zelfcensuur. 

Het is het einde van de literatuur als de personages in boeken of films geen abjecte, gore, stuitende, immorele of blasfemische gedachten meer mogen hebben en die ook niet meer mogen uitspreken. En hoe zit het met ironie in teksten, waarmee je het omgekeerde wilt zeggen van wat je opschrijft? Kan dat dan nog wel? Maar om die ironie te begrijpen moet je wel over verbeeldingskracht en een minimaal gevoel voor humor beschikken en dat lijken me niet de sterkste punten van de ‘gevoeligheidslezers’ en het publiek waarvoor ze censureren. Zij willen blijkbaar dat alle personages van schrijvers voorbeeldige of op z’n minst ‘normale’ mensen zonder al te grote afwijkingen zijn. Die benadering is het begin van het einde. De werken van William Shakespeare zouden voor 50% zwartgelakt moeten worden.  

De moraalridders van nu vergeten dat schoonheid, goedheid en waarheid, ook in de literatuur, vaak pas echt betekenis en gezag krijgen als ze worden afgezet tegen lelijkheid, slechtheid, leugens of dwalingen. Personages moeten daarom alle rollen kunnen spelen en daarin ze alles kunnen zeggen wat hen c.q. de schrijver in de kop opkomt. (jv)

(1) Aleid Truijens schreef hier vanmorgen in haar column in de Volkskrant over: “Als je woorden verandert, schrapt of toevoegt , verander je de stijl en inhoud en vernietig je iemands geestelijk eigendom.”

32.  Toegeven aan moordende inbrekers is het begin van het einde

Maandag 20 februari 2023

Stel een paar maffiose dieven vallen jouw huis binnen, nemen een deel van het huis in bezit, eisen het hele huis op en om die eis kracht bij te zetten vermoorden ze je oudste zoon. Vanuit de bezette kamers dreigen ze ook de rest van de familie te doden. Jij verdedigt zo goed en kwaad als dat kan jouw familie en het huis en roept daarbij de hulp van de rest van de straat in. De strijd escaleert. De maffiosi dreigen niet alleen het bezette huis op te blazen als ze hun zin niet krijgen, maar de hele straat. De andere bewoners van de straat kijken het eerst nog even aan, maar de meesten zien na verloop van tijd in dat ze niet onder een reactie uitkomen. Die zijn sterk verdeeld.

Een deel van de straat wil de slachtoffers van zoveel onrecht en geweld graag helpen, omdat ze ook wel zien dat als die maffiosi hun zin krijgen en het hele huis mogen confisqueren en ook nog met die moord wegkomen, andere huizen de volgende keer aan de beurt zijn. De inbrekers kunnen nu wel beloven dat ze het bij dat ene huis zullen laten, maar wie gelooft er moordenaars die goed in de smiezen hebben dat zij door te dreigen met grootschalig geweld gewoon hun zin krijgen. Dat smaakt natuurlijk naar meer. Nee, vinden degenen die steun willen bieden, die inbrekers mogen onder geen beding hun zin krijgen. Ze beloven daarom alle hulp verstrekken die nodig is om het huis te bevrijden, meehelpen om de moordenaars veroordeeld te krijgen en er voor zorgen dat dat soort agressieve types nooit meer de kans krijgen huizen binnen te vallen. 

Maar een ander deel van de straat staat er totaal anders in. Zij kennen de inbrekers en/of vinden dat ze wel 'een punt hebben'. En in deze wereld geldt nu eenmaal het recht van de sterkste, dus willen zij de inbrekers wel de middelen verstrekken om de klus af te maken en het hele huis te veroveren. Dat levert hen, denken ze, niet alleen nu geld op, maar later ook een paar dankbare buren, die hen weer kunnen helpen.  

Een derde groep straatbewoners heeft eerst alle steun aan hun bedreigde buren gegeven, maar is stap daarna voor stap een andere positie gaan innemen. Zij vinden de inval in het huis weliswaar nog steeds een grof schandaal, maar vinden ook dat de bezetting van het huis nu lang genoeg geduurd heeft. De patstelling waarin de beide partijen nu zitten, kan zo nog jaren doorgaan en dat lijkt hen niet gezond voor het welzijn de huiseigenaar en de rest van zijn familie. En van het dreigement om de hele straat op te blazen worden ze ook steeds angstiger. Maar waar ze zich vooral druk over maken is dat de voortdurende bezetting van dat ene huis halverwege de straat hun eigen leven teveel ontregelt. Ze zien door al dat gedoe in de straat de waarde van hun eigen huis dalen en de prijzen van alles en nog wat blijven maar stijgen. Dus vinden ze dat er een vredesovereenkomst moet komen waarbij beide partijen water in de wijn doen. De rechtmatige huiseigenaar moet de twee kamers die bezet worden maar opgeven, waarna de inbrekers die dan als hun legitiem eigendom mogen beschouwen. Maar de maffiosi verklaren wel plechtig dat ze het hierbij zullen laten en geen huizen meer zullen binnenvallen. Over de moord op de zoon des huizes zal niet meer worden gesproken. Alles kan na zo'n overeenkomst weer normaal worden.

Je buurtbewoners opofferen aan je eigen korte termijn eigenbelangen: het is niet fraai en jaren later zou blijken hoe fout die keuze was. De maffiose types hadden door te dreigen met geweld inmiddels de halve straat in bezit gekregen en de andere helft raakte in verval en moest naar de pijpen van de maffiosi dansen. (jv)

Een visueel metafoor voor de mensenwereld.....NRC zaterdag 18 februari 2023....foto van de Spaanse fotograaf Igor Altuna....een luipaard op de Zambiase savanne....de vrouwtjes-baviaan is dood....het jong klampt zich nog angstig vast aan de moeder....maar na een uurtje 'spelen' met het jong van het luipaard werd het ook gedood.

31.  Hoe vaak mogen geopolitieke ‘waarzeggers’ er volledig naast zitten en toch geloofwaardig blijven?

Vrijdag 17 februari 2023

De zelfbenoemde geopolitieke ‘realisten’ delen hun beroepsgroep doorgaans in in twee categorieën: zijzelf, de ‘realisten’, en de ‘idealisten’. De ‘realisten’ gaan er vanuit dat het in de internationale politiek vooral draait om staten, macht en zelfbehoud. “Eigen staat eerst”. M.n. vanwege dat ‘zelfbehoud’ van staten kiezen ze voor het beginsel dat orde en veiligheid altijd moet prevaleren boven rechtvaardigheid en moraliteit. Dat laatste is iets waar de ‘idealisten’ zich tegen verzetten. Zijn vinden dat de internationale politiek vooral moet worden gevoerd binnen vastgelegde juridische procedures en internationale afspraken en dat ethische principes in beginsel niet mogen worden opgeofferd, in dier voege dat de machtsstrijd nooit ten koste mag gaan van moraliteit en recht. Je zou het ee tikkie naïef kunnen noemen. 

Zelf ben ik meer gecharmeerd van de pragmatische tussencategorie: een geopolitiek realisme dat rechtvaardigheid en ethiek niet over boord mietert, maar wel bereid is alles te doen om het eigen waardensysteem en de democratische rechtstaat tegen agressieve, ondemocratische machten te verdedigen. Het is in feite de lijn die momenteel door EU en NAVO in de Oekraïense kwestie wordt gekozen. Ook de meeste duiders die we het afgelopen jaar op de buis hebben gezien, zitten op deze pragmatische lijn.

In ‘Raam op Rusland’, de boeiende digitale krant waarin erkende experts schrijven over de controverse tussen Rusland en Oekraïne, bespreekt Ruslandkenner Hubert Smeets de voorspellende gaven van de ‘realisten’ bij de beoordeling van de Russische en Oekraïense posities in het afgelopen jaar. Hilarisch. Smeets maakt onweerlegbaar duidelijk dat de geopolitieke ‘realisten’ zowel strategisch als moreel de plank nogal eens erg mis sloegen en vervolgens hun opvattingen weer zo handig  wisten te draaiden dat de indruk werd gewekt dat niet zij er naast zaten, maar dat de omstandigheden waren veranderd.

De geopolitieke duiders (‘waarzeggers’) die Smeets in zijn stuk opvoert zijn o.a. hooggeleerde heren Maarten van Rossum, Rob de Wijk, Frank Ankersmit en André Gerritsen. Vooral de eerste twee mochten het afgelopen jaar frequent in praatprogramma’s aanschuiven, maar werden door de dienstdoende journalisten nooit geconfronteerd met hun verkeerde voorspellingen eerder dat jaar. Daarom ‘voor de geschiedenis’ een korte samenvatting van al die missers van de geopolitieke ‘realisten’ die Smeets uitvoerig behandeld in zijn stuk van 16 februari j.l.

Ondanks de indrukwekkende Russische troepenconcentraties aan de grens en ondanks de hard klinkende alarmbellen vanuit de inlichtingendiensten van de VS en Oekraïne, wisten onze ‘realisten’ half februari, een week voor de inval, nog zeker dat Rusland Oekraïne nooit zou binnenvallen. Omdat dat niet in hun belang zou zijn. En omdat ze inmiddels een onlosmakelijk onderdeel van het westerse financieel-economische systeem waren en dat nooit op het spel zouden zetten. Mis gegokt.

Toen Rusland een week later op 24 februari Oekraïne toch binnenviel wisten ‘realisten’ zeker dat Rusland alleen op de Donbas uit was en dat alles binnen een paar weken gepiept zou zijn omdat het verdeelde Oekraïne met haar corrupte elite, incompetente leiding en slecht gemotiveerde leger geen partij zou zijn voor het sterke en gedisciplineerde Russische leger. Mis gegokt.

Want Rusland bleek niet allen de Donbas, maar heel Oekraïne als staat te willen wegvagen. Maar onder leiding van een charismatische president, een eensgezind volk en een gemotiveerd en competent leger vocht Oekraïne terug en meer dan dat. Dus draaiden de ‘realisten’ ineens 180 graden en wisten ze nu zeker dat Oekraïne de oorlog zou kunnen winnen omdat het Russische leger een ongeregeld zootje is, de schatkist in het Kremlin leeg raakt en Poetin niet meer rationeel kan denken. Wederom misgegokt.

Want er dreigt nu juist een bloedige en langdurige patstelling, waarbij Rusland haar leger hergroepeert en honderdduizenden ongetrainde jonge mannen als kanonnenvlees inzet en Oekraïne hoopt dat ze voldoende wapens en munitie krijgt om de strijd niet te verliezen en haar gebieden terug te veroveren.

Na al deze miscalculaties komen de ‘realisten’ met adviezen die volgens heel wat pragmatische experts strategisch slecht doordacht zijn en moreel laakbaar: het Westen moet Oekraïne verleiden/dwingen om te gaan onderhandelen en daarbij bereid zijn territoriale concessies te doen…lees: 20% van haar grondgebied afstaan en daarmee miljoenen Oekraïners aan Rusland uitleveren. De ‘realisten’ staan hierin niet alleen. Er komen steeds meer geluiden, m.n. vanuit uiterst links en extreem-rechts om Oekraïne te dwingen met Rusland te gaan onderhandelen. Deels ingegeven door een soort sympathie voor sterke man Poetin, deels door zijn dreiging met kernwapens. De redenering van degenen die pleiten voor gebiedsconcessies: als Oekraïne Rusland militair verder in het nauw drijft en haar eigen gebied terug verovert, zal dat voor Poetin een nederlaag betekenen, dus zijn politieke einde, dus voor hem onaanvaardbaar.

Een nederlaag zal Poetin met letterlijk alle middelen proberen te voorkomen. Hij zal dan op enig moment de dreiging kernwapens in te zetten opvoeren. Als het Westen Oekraïne dwingt daarvoor te zwichten en minstens 20% van haar gebied op te geven en de bevolking die daar woont aan de Russen uit te leveren, dan is dat niet alleen een moreel failliet voor het Westen en Zelensky, maar ook een militair-strategisch failliet: Poetin weet dan dat hij door te dreigen met kernwapens na verloop van tijd verder kan gaan met zijn agressie. 

In die zin is het politieke ‘slagveld’ overzichtelijk met als de twee belangrijkste opties: 1. We helpen Oekraïne met alles om hun eigen gebied te heroveren en zwichten niet voor Poetins dreiging met kernwapens of 2. We zwichten wel, bouwen de steun af en  dwingen Oekraïne 20% van haar gebied op geven, waarmee we Poetin het signaal geven dat dreigen met kernwapens loont. Alle menselijke en financiële offers van Oekraïne en het Westen zijn dan voor niets geweest en Poetin zal doorgaan met zijn agressie onze kant op. Een militaire confrontatie met de NAVO zal dan op termijn nauwelijks te voorkomen zijn. En die strijd zal dan ook op Europese bodem plaatsvinden. Het is de keuze tussen 'slecht' en 'heel slecht'. 

De ‘realisten’ wezen het afgelopen jaar regelmatig op de adviezen van oud-minister Henry Kissinger. Mei verleden jaar riep deze Zelensky op om te gaan onderhandelen met Rusland en daarbij territoriale concessies te doen. Maar daar is hij recent volledig op teruggekomen. Hij heeft een grote draai gemaakt en vindt nu dat we Oekraïne met alles moeten helpen die oorlog te winnen en pleit verder voor een NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne!!! Zijn leidend beginsel: brute macht versla je niet door toe te geven aan geweld en chantage, want dan wordt het alleen maar erger, maar door daar een nog sterkere macht tegenover te zetten. (jv)

  Rob de Wijk                                        Hubert Smeets                                 Henry Kissinger                  André Roelofs 

30.  Elke dag vijf vragen bedenken, en beantwoorden, scherpt het brein.  

Woensdag 15 februari 2023

Je zit over een bepaald onderwerp na te denken en dan kunnen er zomaar ineens allerlei vragen oppoppen die je dan beantwoordt om zo tot een zeker inzicht te komen. Het is een soort vraag en antwoord spel met jezelf in het brein, het is een antomatisme dat je vaak niet eens door hebt. Maar ga er eens apart voor zitten en probeer dan vanuit het niets vijf vragen te bedenken. Geen huis-tuin-en-keuken-vraagjes, maar vragen waarvoor je toch enigszins ‘de diepte’ in moet. Dan blijkt vaak dat het beantwoorden van die ‘bedachte’ vragen niet eens zo simpel is. Hoe intrigerender de vraag, hoe lastiger het bedenken van een plausibel antwoord.

Dus ga ik er weer even voor zitten en kom dan op de volgende, volstrekt willekeurige vragen, waarvan ik echt niet weet waarom het brein deze heeft geselecteerd. 🤪

1. Waarom hechten veel hulpbehoevende bejaarden zo sterk aan een paar jaar langer leven, terwijl die laatste jaren vaak niet de meest vrolijke zijn en bijna elke dag vooral meer van hetzelfde is, of nog erger?
2. Wereldwijd gaan er jaarlijks 60 miljoen mensen dood, een flink deel daarvan door oorlog en geweld, honger, vreselijke ziektes en natuurrampen. Het gebeurt doorgaans in exotische regio's, zonder dat het ons ook echt bezighoudt. Waarom maken we ons dan wel (heel terecht) zo druk om die doden en verwoestingen door ‘die ene’ vreselijke oorlog en ‘die ene’ vreselijke natuurramp vlak in de buurt? Waarom zijn we in onze emoties, betrokkenheid en hulpvaardigheid zo schokkend selectief? 
3. Het is 100% zeker dat de homo sapiens, zoals alles, op enig moment ophoudt te bestaan. Waarom willen we dan toch alles uit de kast halen om de catastrofale opwarming van de aarde te vertragen om zo het voortbestaan van deze 'humane beschaving' nog wat langer te rekken?
4. Als we nu al kunnen voorspellen dat de meeste regeringen, bedrijven en consumenten toch veel te weinig willen doen om de klimaatcrisis te voorkomen, wat heeft het dan voor zin dat alleen die paar westerse landen zich daarvoor nu decennia lang grote offers, qua leefstijl en leefplezier, gaan getroosten?
5. Waarom hopen en verwachten de meeste Nederlanders dat ze fatsoenlijk door andere landen worden opgevangen als ze zouden moeten vluchten voor oorlog en natuurrampen, maar willen ze zelf in meerderheid de opvang hier te lande blokkeren van de slachtoffers die vluchten voor oorlog, natuurgeweld, onderdrukking en honger?

Elke dag weer vijf nieuwe vragen bedenken, houdt het brein alert. (jv)  

Is er een te grote kloof tussen burgers en politici? Luisteren politici te weinig naar burgers?😜🥵😂🤮🥶😱☠️👎👍🫵🔪🗡️

Jos Colignon in de Volkskrant van 18 juni 2021

Gijs van Loef in de Groene Amsterdammer 23 juni 2022

29.  Moeten politici nóg meer naar ‘het volk’ luisteren? Maar naar welk deel dan? Elke groep vindt immers  iets anders. 

Maandag 13 februari 2023

Het zijn vaak gehoorde kritiekpunten op de politici van deze tijd: 1. ze luisteren niet meer naar wat het volk wil en 2. de kloof tussen de politici en de burgers is veel te groot geworden. Het zijn hardnekkige, maar makkelijk te weerleggen misverstanden. Er is door politici namelijk nog nooit zoveel naar iedereen geluisterd als heden ten dage, en mede daardoor is de kloof nog nooit zo klein geweest is als nu.  Misschien wordt er wel te veel geluisterd. 

Politici ‘luisteren’ via de sociale media en eindeloos veel gesprekken dag in dag uit naar wat burgers bezig houdt, maar wat de criticasters en klagende burgers eigenlijk bedoelen is natuurlijk: ze luisteren misschien nog wel, maar ze doen niets met wat ze horen, ze doen niet wat hét volk roept of eist. Maar dat laatste kan natuurlijk ook niet, want hét volk bestaat niet. De samenleving bestaat uit tig subculturen die allemaal iets anders willen van de overheid en die kun je dus met geen enkel beleid allemaal tevreden stellen. 

Als we die grote verschillen in opvattingen een beetje groeperen tot drie blokken, dan wil grosso modo 30% stijf rechtsaf, 30% linksaf en 40% kiest voor een middenkoers, zigzaggend rechtdoor. Dus welke beleidsmix er ook gekozen wordt: 1. het moet altijd een compromis worden uit een bonte verzameling vaak contraire opvattingen en 2. zeker is dat niemand met het hele pakket tevreden zal zijn, hooguit met een deel. 

Vanwege die grote verscheidenheid aan opvattingen in de samenleving kiezen we nu juist politici die al die verschillende wensen en eisen tegen elkaar en het algemeen belang moeten afwegen en vervolgens moeten proberen om er een uitvoerbaar beleidspakket van te maken dat tenminste nog de goedkeuring krijgt van de meerderheid in het parlement. En dat is een razend complexe klus, die steeds lastiger wordt. Bijna onmogelijk. Van nog meer ‘luisteren’ naar nog meer burgers wordt het allemaal echt niet beter en zeker niet makkelijker.

Aan die kritiek van ‘ze luisteren luisteren niet meer’ ligt de veronderstelling ten grondslag dat politici vroeger meer en beter naar dé samenleving luisterden dan nu. Maar ook dat klopt niet. Zo werd er in de zuilensamenleving van voor de oorlog nauwelijks naar het ‘gewone volk’ geluisterd. De politieke, economische en culturele elite bedacht met elkaar wat het beste was voor het land en de uitkomsten van dat beraad werd vanaf bovenaf via de bevriende organen vertaald en doorgegeven naar beneden. Daar werd het doorgaans braaf geaccepteerd. De afstand tussen de elite die het beleid ‘maakte’ en de man in de straat was surrealistisch groot.

Pas na WO II is die kloof, eerst stap voor stap, daarna razend snel, kleiner geworden, zo klein zelfs dat je de laatste twintig jaar niet eens meer van een kloof kunt spreken. Nergens in de wereld zijn politici zo makkelijk door Jan en Alleman te benaderen als in dit landje. Je kunt hier als journalist een bewindspersoon recht in z’n gezicht en zonder veel onderbouwing verwijten dat ie er met z’n beleid een potje van maakt. Eigenlijk kan hier elke Jan Doedel van alles en nog wat tegen een politicus roepen. Je kunt ze zelfs uitschelden, bespugen en, via de sociale media, persoonlijk bedreigen.

Het beschavingsniveau is er met het verdwijnen van de kloof tussen politici en burgers in ieder geval niet op vooruit gegaan. Maar is het democratische systeem er misschien beter door gaan functioneren? Lijkt me niet. Wat is nu de winst dat iedereen direct zijn onvrede op een politicus kan afreageren? Wat is de winst dat politici de hele dag bezig zijn om naar de burgers te luisteren?

Het slagveld van klaagzangen, beledigingen en bedreigingen overziend zou ik daarom eerder willen pleiten voor een wat grotere afstand tussen politici en burgers. Naar de onoverbrugbare kloof uit de verzuilde samenleving hoeven we niet terug te verlangen, maar een wat veiliger afstand tussen politici en burgers zou niet verkeerd zijn. Politici moeten hun oren niet nog meer laten hangen naar de assertieve burgers die op straat of in de media van alles roepen en ze moeten zeker geen spreekbuizen worden van de hardste schreeuwers. Ze moeten juist veel meer afstand nemen van belangengroepen en de waan van de dag.

Politici moeten gewoon doen waarvoor ze door 'het volk' zijn gekozen: zo goed mogelijk aan de kiezers uitleggen waarom de koers die zij willen varen het beste voor het land is. En voor ze zelf die koers hebben bepaald, hebben ze opgesnoven wat er leeft in de samenleving en zich laten adviseren door experts. Meer zit er echt niet in. (jv)

Volkskrant zaterdag 11 februari 2023

28. Oekraïne ….je Russisch schrijvende vrienden in de ban doen is misschien begrijpelijk, maar ook gevaarlijk.

 Vrijdag 10 februari 2023

Svetlana Alexijevitsj is volgens kenners een van de beste schrijvers over de Russische 'ziel'. Zij heeft er in 2015 de Nobelprijs voor de literatuur voor gekregen. Haar boek “Het einde van de rode mens’ vind ik een van de mooiste boeken uit mijn verzameling.  Zij ging (en gaat) met haar boeken ook impliciet de strijd aan tegen de dictatuur in haar eigen land, Belarus, en in Rusland. Met gevaar voor eigen leven. In 2000 werd dat gevaar in Belarus te groot en vertrok ze naar Parijs.

Ondanks haar dissidente status heeft de Oekraïense regering haar, en alle andere in het Russisch schrijvende auteurs, in de ban gedaan. Zij worden uit bibliotheken verwijderd en mogen niet meer gedrukt worden. De hele Russische literatuur en wat daar annex mee is, moet uit het collectieve cultuurbezit van Oekraïne geschrapt worden. Is dat invoelbaar gezien de Russische agressie? Ja, natuurlijk. Is dat een treurig stemmende maatregel? Ja, zeer. Is het een onterechte maatregel? Lijkt me wel. Is het gevaarlijk vanwege het risico van afnemende steun? Ja, dat ook. Het zou dus ook niet moeten gebeuren.

Poetin wil de Oekraïne vernietigen omdat het land volgens deze fascistische dictator geen redenen van bestaan heeft. Daarom moet het politiek en cultureel uitgegumd worden. Dat Oekraïne zich daar met alle mogelijke middelen tegen wil verdedigen is logisch en legitiem. Maar als je dan als een de strijdmiddellen alle in het Russisch schrijvende auteurs gaat boycotten, ook de schrijvers die Poetins oorlog in Oekraïne afkeuren, lijkt dat niet slim. Trouwens, wat hebben de klassieke Russische schrijvers uit de vorige twee eeuwen met deze oorlog te maken? 

Zo’n boycot van de Russische cultuur in den brede kan contra-productief werken. Het Poetin-regime en hun vriendjes kunnen zo’n boycot gewiekst in hun propagandaootrlog misbruiken: kijk eens hoe barbaars die Oekraïnse nazies de Russische minderheid wil uitschakelen. Maar ook de culturele en politieke elites in het Westen kunnen er negatief op reageren met: zijn dit nog proportionele maatregelen en moeten we dat nog wel steunen? En: hoe kun je bevriende kunstenaars de mond snoeren alleen omdat ze in de taal van de vijand schrijven? Daarbij komt ook nog dat 30% van de Oekraïners alleen de Russische taal machtig is. Mogen die geen boeken in hun eigen taal meer lezen?

Het is complex. In het Nederland van na WO II wilden heel wat burgers geen Duits meer horen en lezen. Ze haatten die taal en de moffen moesten worden geboycot. Dus dat veel Oekraïners geen Russisch meer willen horen en lezen is zeer begrijpelijk. Maar van staatswege auteurs excommuniceren alleen omdat ze in het Russisch schrijven is een maatregel die slecht kan uitpakken voor de steun aan Oekraïne. Je komt met die censuur ook rechtstatelijk op een hellend vlak en het zal de discussie over de toetreding tot de EU niet makkelijker maken. Of nog iets scherper: Oekraïne kan het EU-lidmaatschap wel vergeten als ze Russische auteurs gaat verbieden. 

Het zou sterk zijn als de Oekraïnse leiders de moed op kunnen brengen om zich over die generieke afkeer van de Russische cultuur heen te zetten. Dat is makkelijk gezegd als je in de veilige leunstoel ‘Het einde van de rode mens’ zit te herlezen. Vooral omdat je door dat boek nog veel beter begrijpt waarom Zelensky het heeft over een existentiële strijd die zij, ook voor de rest van Europa, voeren tegen het imperialistische Rusland. (jv)

27.  De wokies maken het extreem-rechts soms wel erg makkelijk.

Woensdag 8 februari 2023

,,He, wake up”. Wordt wakker. Wees alert op maatschappelijke misstanden, ongelijkheid, racisme of discriminatie. Wees woke. De aanhangers van de woke-beweging vragen aandacht voor maatschappelijk onrecht en proberen dat met gelijkgezinden te bestrijden. Zo is het ooit begonnen. Deze beweging is nauw verbonden met identiteitspolitiek, waarbij men zich vanuit een specifieke identiteit (kleur, etniciteit, gender) groepeert.  Woke-isme en identiteitspolitiek vormen in feite al heel lang de basis voor de emancipatie van minderheidsgroepen die zich achtergesteld voelen en zich met gelijkgezinden sterk maken tegenover de overmacht van de dominante cultuur.

Maar times-the-are-a-changing: van geuzennamen zijn de termen woke en identiteitspolitiek inmiddels verworden tot scheldwoorden. Allereerst omdat ze door extreem-rechts als ‘gevaarlijke linkse dwaasheid’ worden geframed. Zij proberen die begrippen te koppelen aan de cancel-cultuur die zich op de universiteiten en in de media als een levensgevaarlijk virus zou verspreiden. Wat niet zo is, want het zijn slechts geïsoleerde splintergroepjes zonder macht, maar wel luidruchtig. Toch is de kruistocht tegen woke, identiteitspolitiek en cancel-cultuur inmiddels een belangrijk speerpunt van het rechts-populisme geworden, vooral bedoeld om alles wat progressief is verdacht te maken.

De woke-beweging heeft echter zelf ook behoorlijk wat brandbaar hout voor die negatieve beeldvorming aangedragen. Door sektevorming. Door een gebrek aan humor en relativeringsvermogen. Door het beschimpen van andersdenkenden. Door behoorlijk te overdrijven. Door het accent niet alleen op insluiting, maar vooral op uitsluiting te leggen, soms op het stalinistische af. Potentiële medestanders, schrijvers, politici en wetenschappers die niet zuiver genoeg in de leer zijn, worden te vaak geboycot. Dat cancelen is natuurlijk koren op de molen van de reactionairen die daardoor elk incident zo kunnen opblazen dat het lijkt alsof de hele universitaire wereld door wokies wordt gedomineerd en heel progressief Nederland achter die extreme uitwassen staat. Quad non.

Dat overdrijven en cancelen vanuit de woke-beweging zelf heeft de vijanden van deze emancipatiebewegingen zoveel stokken gegeven om mee te meppen, dat woke momenteel zelfs in de msm als een scheldwoord wordt gebruik. Want ook daar is gemakzucht vaak de norm en kost het nuanceren en het bieden van context teveel tijd. 

Een hilarisch voorbeeld van een woke-principe dat van oorsprong goed bedoeld is, maar door haar overdrijving probleemloos belachelijk gemaakt kan worden, is het recente besluit van het Cultureel Studentencentrum in Groningen, de USVA, om de uitvoering van een toneelstuk van de beroemde Ierse schrijver Samuel Beckett in haar theaterzaal tegen te houden. Reden: in het toneelstuk spelen vijf mannen de hoofdrol en daarom had de regisseur alleen mannen gevraagd om auditie te doen. En geen vrouwen. Het lijkt een normaal mens vanzelfsprekend. Maar volgens de theaterprogrammeur van de USVA is dat nu in strijd met haar diversiteitsbeleid dat 'eist' dat mannen en vrouwen dezelfde kansen moeten krijgen. En daarom kan het niet dat alleen mannen worden gevraagd voor mannenrollen. Hoe onnozel wil je het hebben? Onnozel? Nee, hier is goed over nagedacht. Wat het nog erger maakt. 

Op zich is het vanzelfsprekend dat ook in de toneelwereld vrouwen evenveel kansen krijgen als mannen. Maar mannen vrouwenrollen laten spelen of omgekeerd, alleen vanwege de kansengelijkheid, is niet altijd voor de hand liggend. In het geval van Beckett is het zelfs redelijk mallotig. De  schrijver heeft namelijk zelf laten vastleggen dat deze specifieke rollen alleen door mannen gespeeld mogen worden. En dan kun je voor de vorm wel vrouwen auditie laten doen, maar dan hou je iedereen behoorlijk voor de gek, want ze zijn bij voorbaat toch kansloos voor de rol. Of je moet lak hebben aan Becketts schriftelijk vastgelegde 'eis' door toch die mannenrol door een vrouw te laten spelen. 

Groningen staat er door deze actie even gekleurd op. Cabaretier Micha Wertheim schijnt als een vorm van protest zijn voorstelling in Groningen te hebben gecanceld. ,,Waar Beckett niet welkom is, heb ik niets te zoeken”, liet hij aan de Universiteitskrant weten.

Maar de USVA ziet haar principiële uitleg van ‘inclusief beleid’ misschien wel als een uitgelezen kans om zich nationaal op de kaart te zetten. Ik vrees echter dat de club zich vooral onsterfelijk belachelijk heeft gemaakt. En de stad dus ook een beetje. Maar het zal de hard-core-wokies een rotzorg zijn dat een gerechtvaardige strijd tegen achterstelling steeds vaker wordt gefrustreerd omdat steeds meer mensen zich ergeren aan modieuze praatjes en intolerantie van de overdrijvers.  (jv)

NB de haat tegen de cancelcultuur is al zo hoog opgelaaid dat de links-liberaal John Cleese zich demonstratief heeft aangesloten bij het rechts-conservatieve tv-netwerk GB-news omdat de Britse wokies zijn briljante serie Fawlty Towers in de ban hebben gedaan vanwege afleveringen waarin er sprake is van etnische stereotypering, m.n. in de aflevering The Germans. Cleese is misschien een oud, brommerig, rechts mannetje geworden, maar Fawlty Towers in de ban doen is wel het einde van een tijdperk waarin er nog onbekommerd gelachen kon worden. 

26.  Özcan Akyol valt terecht reactionaire leeghoofden aan maar wel met een kilo boter op z’n hoofd.

Dinsdag 7 februari 2023

Verleden week gingen, volgens mijn kranten, de dwazen in het open riool helemaal los tegen schrijver Pim Lammers. Ik had nog nooit van Lammers gehoord. Tot ik las dat hij had geweigerd het gedicht bij de Kinderboekenweek te schrijven omdat hij met de dood werd bedreigd op de sociale media. Waarom werd ie bedreigd? Daar hoeft tegenwoordig niet echt een reden voor te zijn, maar in zijn geval werd hij aangevallen omdat hij ooit een verhaal heeft geschreven over een intieme verhouding tussen een voetbaltrainer en een spelertje. En dan ben je voor de eencelligen in deze wereld zelf een pedofiel en/of je bevordert pedofilie met zo’n verhaal. Beide zijn in die denkwereld even erg en dan moet je publiekelijk kapot gemaakt worden. Liefst fysiek ook natuurlijk.

Het schijnt dat de hetze is opgestart en aangeblazen door supporters van een katholieke secte waarna andere zotten deze reactionaire papen massaal steunden. En natuurlijk sprongen er ook een aantal derderangs BN-ers op de mestkar, waaronder ene Moninque Smit. Ik had ook van haar nog nooit gehoord, maar gezien de commotie die ze met haar steun heeft veroorzaakte, ben ik blijkbaar een van de weinigen voor wie zij een black box is. Ook de politieke bruinhemden lieten zich niet onbetuigd. Het opportunistische lichtgewicht annex louche huisjesmelker, Kamerlid Wybren von Haga, altijd boter braaiend uit onfrisse relletjes, stelde er zelfs Kamervragen over. Hij was het met de katholieke secte en Schouten eens: die Lammers is een gevaar voor onze familiewaarden en onze kinderen. Hij vond dat de minister hier moest ingrijpen. 

Omdat ik driemaal in de week de column van Özcan Akyol toegestuurd krijg, las ik dat Eus heel boos is op Monique Smit en het schorriemorrie dat het met haar eens is. Boven zijn column van 6 februari j.l. staat dan ook: ,,Een notoir leeghoofd als Monique Smit wakkerde nota bene de blinde haat voor een schrijver aan”. In het stukje koppelt hij de hetze aan allerlei ,,conservatieve dwazen gesteund door relzuchtige politici”. Hij roep vervolgens iedereen op om in naam van het vrije woord Pim Lammers te steunen. Eus maakt met deze column een uitstekend statement: reactionaire haatzaaiers moeten door iedereen waar het maar even kan aangeklaagd en opgejaagd worden. 

Maar Özcan Akyol heeft natuurlijk wel een kilo boter op z’n hoofd, want éénmaal per week zit ie zelf bij het vaak behoorlijk ranzige SBS6-prgramma ‘Vandaag Inside’ mee te slijmen met Johan Derksen die van bot provoceren een verdienmodel heeft gemaakt. Vijf dagen in de week wordt alles uit de kast gehaald om fatsoenlijke burgers in het algemeen, maar progressieve politici in het bijzonder te demoniseren. Zijn meest geliefde haatobject is Sigrid Kaag. Zonder dat precies duidelijk wordt waarom wordt bijna wekelijks door Derksen karaktermoord op haar gepleegd. Wat Smit deed bij Lammers, doet Derksen elke week bij Kaag, maar daar hoor je Akyol nooit over.

Het is natuurlijk niet aan te tonen, maar ik sluit niet uit dat er op z’n minst een indirecte is tussen het haatzaaien van Derksen en de doodsbedreigingen aan het adres van Kaag. En Eus zit bij die filippica’s van Derksen dan gewoon wat bête mee te grinniken. Nooit een kritische tegenwerping. Altijd de houding van: ja, mooi gezegd Johan. Er zijn blijkbaar twee euzen die elk met hun eigen maat meten.(jv)

NB Wie is in godsnaam die Monique Smit dacht ik toen ik de column van Eus las. Maar gelukkig kunt je op internet zelfs iets vinden over de onbeduidende ameube Monique Smit. Ze schijnt 'momfluencer', presentatrice en zangeres te zijn. Misschien wel familie van die andere Smit: zanger Jantje?

Monique Smit                                                            Johan Derksen                                               Özcan Akyol

25.  Hoeveel dagen minder leven vinden de wijndrinkers nog acceptabel?

Maandag 6 februari 2023

Alcohol is slecht voor je. Ja, en ,,van leven ga je dood” zong Robert Long al in 1975. De wetenschappelijke bewijzen dat alcohol niet goed is voor de meeste organen zijn overstelpend. Al die serieuze onderzoeken die ik heb gezien geven echter geen uitsluitsel over hoeveel eerder je dood gaat van hoeveel glazen per dag. Dat is natuurlijk ook afhankelijk van tal van andere factoren die bepalen hoeveel levensjaren er voor jou als een individu in het verschiet liggen. Maar dat alcohol een game changer kan zijn als het gaat om gezond ouder worden is inmiddels wel evident.

Gelukkig verschijnt er zo nu en dan ook weleens een wetenschappelijk onderzoekje waaruit met name de wijndrinkers dan weer moed putten. 😜 Twee of drie glazen rode wijn per dag zouden juist gezond zijn omdat die hoeveelheid wijn stofjes aanmaakt die de wanden van de aderen versterken en de kans op hart- en vaatziekten significant verminderen. Verder zou bewezen zijn dat wijndrinkers doorgaans aanzienlijk minder stress hebben dan zij van de blauwe knoop en daardoor langer leven dan de vaak tobbende geheelonthouders. Maar goed: iedereen kan met een paar minuten googelen de mening over alcohol die hem of haar het beste uitkomt van een wetenschappelijk sausje voorzien.

Degenen die vanuit een welbegrepen eigenbelang het gevaar van alcohol nog een beetje proberen te relativeren voeren natuurlijk een kansloos achterhoedegevecht. Die oorlog is al verloren. Nog voor ie goed en wel begonnen is. Nu de anti-rook-campagne glansrijk is gewonnen door de anti-rook-magiërs en alleen de absolute losers nog roken, is de drinker aan de beurt. Onontkoombaar. Drinken wordt het nieuwe roken. Als je over een paar jaar nog alcohol drinkt, word je weggezet als net zo’n loser als de roker nu. We staan nog maar aan het begin van een anti-alcohol offensief dat zijn weerga niet kent en binnenkort over heel Nederland zal worden uitgerold. Daarbij zal geen enkel middel worden geschuwd. In elk kletsprogramma zullen bekeerde c.q. fanatieke geheelonthouders en gedreven medici hun waarschuwende vingers opsteken en de vervette levers, kankerpussige alvleesklieren en door alcohol verschrompelde hersens zullen van het scherm afspatten.

Het zondagse tv-programma “voor rechts Nederland” waarvan de presentator elke actie van de overheid om een gezonde leefstijl te bevorderen als ‘betutteling’ beschimpt , wilde gisteren ook een duit in het zakje doen. Voor de balans had hij een schrijver van wijnboeken uitgenodigd en een mevrouw die al vier jaar droog staat. De eerste was van de school ‘geniet en drink gewoon door, hooguit voor de vorm ietsjes minder’ en de ander wees er op dat ook een weinig alcohol al te veel is. Om dat laatste kracht bij te zetten vertelde ze dat ze tijdens haar gastlessen op scholen indruk op de leerlingen probeert te maken door hen te waarschuwen dat ,,één glas alcohol het leven met een half uur bekort.” Zou dat echt indruk maken op die scholieren? En zouden zij die mevrouw ook durven vragen of ze deze wijsheid heeft gehaald uit degelijk wetenschappelijk onderzoek of dat ze het zelf maar een beetje bij elkaar heeft gefröbeld? 

Hoewel het complete onzin is, kon ik het toch niet nalaten om het even snel door te rekenen. Je schenkt zes zuinig gevulde glazen uit één wijnfles, dus als je die alleen opdrinkt, zou je je leven met drie uur bekorten? Giet je gedurende een heel jaar elke dag één fles wijn naar binnen dan leef je volgens de aanname van die dame bij Wakker Nederland 365 x 3 uur korter…= 1000 uur = 45 dagen. Stel je bent 73 en vindt 83 wel een mooie leeftijd om te stoppen ….met leven …dan zou je dus met één fles wijn per dag 10 x 45 = 450 dagen korter leven dan zonder die wijn. Mwahh. Niet echt een schokkend aantal als bedenkt dat je er zo rond je 80-ste al 30.000 dagen op hebt zitten. Wat zeggen dan die 450 dagen minder?  In het veen kijkt men niet op een turfje.

Mijn inschatting is dat er voor veel mensen belangrijker redenen zijn om niet elke dag een hele fles wijn te drinken dan die 450 dagen korter leven. Voorkomen dat je je elke morgen wat gammel voelt bijvoorbeeld. Maar wie zijn wijnconsumptie in die tien laatste jaren kan beperken tot twee flessen per week, leeft slechts 2 x 3 x 52 x 10 = 3100 uur korter….130 dagen….ofwel  5 maanden korter leven. Stelt dus niets voor. Vooral ook omdat die allerlaatste 5 maanden mij toch al goed shit lijken. Als je een beetje pech hebt, word je tegen die tijd met een slabbetje voor gevoerd door zo'n bazig jong ding die jou behandelt als een onmondige ouwe zak, wiens murmelende tandeloze bekkie de hele dag moet worden schoongepoetst. Volgens onze geheugen-professor Douwe Draaisma zitten de mooiste jaren van het leven bijna nooit in die laatste tien jaar. Integendeel. Ieder trekt uit die empirisch vastgestelde wijsheid vooral zijn eigen conclusies. Gewoon nog een tijdje doorzupen om er tenminste nog iets van te maken en om die aftakeling niet al te bewust te ervaren?😜👍 (jv)

allemaal angst ......en van leven ga je dood   https://youtu.be/Hsdjrnsoxx4

Als je fruit eet krijg je wormen , van veel wassen word je kaal 
en als straks de bom zal vallen ,nou dan gaan we allemaal 
kattenharen zijn vergiftigd , geef geen zoentjes aan een hond 
keer nooit je rug toe naar een homo, want dat zittie aan je kont 

negers zijn heel vaak gevaarlijk , met een mes of een pistool 
en kijk ook maar uit voor joden , ook al spelen ze mooi viool 
en dat is allemaal angst , allemaal angst 

van tomaten krijg je puistjes , van veel koffie wordt je rood 
van sigaretten zieke longen, en van leven ga je dood 

en dat laatste is waar, das helemaal waar 
het klinkt misschien wel lullig , maar toch is het waar 
maar 't kan nog jaren duren, dus niet van dat bange 
heb je angst voor morgen? dan moet je vandaag gaan hangen!

Robert Long 1975

24. Boskalis laat zien dat de mensenrechten in verre landen haar geen moer interesseert. 

Zondag 5 februari 2023

In de NRC van gisteren staat een leerzaam, maar deprimerend stuk van onderzoeksjournalist en programmamaker Bram Vermeulen over de kwalijke praktijken van een wereldvermaarde baggeraar. Onder de kop: “Op de Filippijnen is Boskalis een scheldwoord geworden” wordt in het stuk duidelijk waarom dit bedrijf de grootste kabaalmaker is tegen de Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen. Deze anti-uitbuitingswet beoogt bedrijven aan te klagen die in het buitenland arbeiders uitbuiten, de mensenrechten schenden of het milieu verzieken of die zaken doen met bedrijven die zich aan deze praktijken schuldig maken. Deze wet komt Boskalis niet goed uit. Het stuk maakt glashelder waarom en is in feite één grote aanklacht tegen de praktijken van bedrijven als Boskalis. En daarvoor heeft Vermeulen slechts de feiten en ervaringen van slachtoffers op een rij gezet. Feiten die niet te weerleggen zijn. Ook niet door Boskalis, zo blijkt. Maar de ceo van dat bedrijft maalt er verder niet om.

Boskalis en VNO-NCW maken nog altijd met halve waarheden en hele leugens een karikatuur van de anti-uitbuitingswet en zullen waarschijnlijk succesvol zijn met hun lobby, want CDA en VVD beginnen al te schuiven. Jammer dat beide partijen zich zo door de werkgeverslobby laten chanteren en niet, zoals bijna alle fatsoenlijke partijen, de stelling onderschrijven dat bedrijven die alleen maar kunnen overleven met een verdienmodel dat gebaseerd is op uitbuiting of milieuvernietiging geen bestaansreden hebben. (zie blogje 12). Hoe broodnodig het is dat die anti-uitbuitingswet zo snel mogelijk van kracht wordt, blijkt wel uit het artikel van Vermeulen en de reactie van Boskalis er op. 

Boskalis heeft op de Filippijnen een opdracht aangenomen waarvoor ze € 1.5 miljard gaat beuren. Het is hun grootste opdracht ooit en betreft een mega landaanwinningsproject dat nu al aanzienlijk ecologische schade heeft veroorzaakt en vele vissers van hun broodwinning heeft beroofd. Het is ook project waarvoor honderden arme Filippino’s met militaire dwang uit hun huizen werden gezet. Hen werd een financiële vergoeding en nieuwe huisvesting beloofd, wat de meesten natuurlijk nooit hebben gekregen. Zij hebben niets meer, maar Boskalis baggert lekker door. Who cares? Want iedereen verdient eraan. Behalve...maar dat wordt als collateral damage gebagatelliseerd. 

,,We zijn er extreem trots op” zegt ceo Peter Berdowski in het artikel. Wel erkent hij dat er ,,wat problemen” zijn, maar de verantwoordelijkheid daarvoor legt hij bij zijn contractpartner. Kijk, bij de anti-uitbuitingswet had hij zich er niet zo simpel uit kunnen draaien. Dan had Boskalis zich namelijk vooraf wel driemaal nagedacht en een paar elementaire voorwaarden gesteld op het terrein van ecologie en mensenrechten.

Maar zonder zo'n wet als stok achter de deur zal Boskalis natuurlijk blijven vinden dat ze zich als Nederlands bedrijf niet met de mensenrechten en milieu in al die buitenlanden hoeft bezig te houden, want ,,dan gaan we alleen nog maar naar landen om infrastructuurprojecten uit te voeren als die aan de Nederlandse of Europese maatstaven voldoen....”. En daarom, zegt hij zelf, is hij ook zo tegen die wet. Nee, dat is inmiddels wel duidelijk Berry. Maar je houden aan een aantal elementaire fatsoensregels is nu juist een teken van beschaving lullo. 

Berdowski wil, net als de exploitanten van de diamantmijnen in Congo, gewoon ongestoord bloedgeld blijven verdienen in landen met een zwakke regering en een sterke bedrijfsmaffia die niet malen om milieu en mensenrechten. Dus die anti-uitbuitingswet moet van tafel, zo dreigen Boskalis en andere bedrijven, anders vertrekken we uit Nederland. Nou en? Hoe lang zal het nog duren voor dat Boskalis hier ook een scheldwoord is geworden, net als op de Filippijnen? (jv) 

NB 1. Over de bloeddiamanten zijn heel wat speelfilms en documentaires gemaakt die zo schokkend waren, dat bedrijven die de diamanten opkochten publicitair besmet werden verklaard. Bij die bedrijven kon je beter niet werken. Een ideetje? 
NB 2. Donderdag 9 februari is in Vermeulens programma Frontlinie op Nederland 2 de rapportage over Boskalis in de Pilippijnen te zien.

23. ,,Ik ben ook maar een mens” …..?

Zaterdag 4 februari 2023

Talloze malen hoor of lees je het van iemand die iets heeft gedaan waar ie zich voor geneert: ,,ja, ik ben ook maar een mens”.  Bedoeld als verklaring en verzachtende omstandigheid. En dus bedoeld als verontschuldiging: ik ben ook maar een mens, dus wel begrijpelijk dat ik dit of dat heb gedaan of nagelaten...toch?

Welke taalkundige logica zou er achter dit afgezaagde gezegde zitten? Natuurlijk weet ik ook wel dat je 'een mens’ bent. Wat moet je anders zijn? En waar slaat dat ‘ook maar’ op? Dat je 'niet meer' bent dan een mens? Maar wat zou je 'meer' kunnen zijn. Iets hogers dan de homo sapiens is er niet. 

,,Ik ben ook maar een mens” als het duizend-dingen-doekje voor types die niets beters weten te bedenken om zich te excuseren voor, in hun ogen, sociaal minder gewenst gedrag. Voor mij hoeft het niet. Het komt zo overbodig, nergens op slaand en onnozel over....op mij… ‘als mens’. (jv)

22.  Hoe je als slimme vrouw met één dom antwoord je imago volledig kunt verknallen. 

Donderdag 2 februari 2023

Zou je in de Tweede Kamer, en daarbuiten, nog serieus genomen worden als je denkt dat New York de hoofdstad van de VS is? En als je niet weet wie Hitler was en je ook niets weet van de Holocaust? Nee, dan kun je, denk ik, een politieke carrière wel vergeten. Terecht.

Er zijn van die feiten die iedereen gewoon moet weten. Zo moet je van het klimaatvraagstuk op z’n minst weten welke afspraken er zijn gemaakt over de maximaal toelaatbare temperatuurstijging. Ik schat dat 80% van de volwassen Nederlanders en 99% van de middelbare scholieren inmiddels wel weet dat er in Parijs ooit is afgesproken dat we alles op alles moeten zetten om de temperatuur op aarde met niet meer dan 1.5 graad te laten stijgen. Want meer dan 3 graden opwarming kan al rampzalige gevolgen hebben en meer dan 4 gaden stijging zou het einde van de Westerse beschaving kunnen betekenen. Dat weet je gewoon. En zo niet dan, dan ben je dan ongeschikt voor belangrijke publieke functies.

Over weinig onderwerpen wordt al vele jaren méér gepubliceerd en gedebatteerd dan over de klimaatcrisis en ook in de Tweede Kamer worden er wekelijks Kamerdebatten gevoerd over de urgentie van diepingrijpende klimaatmaatregelen. Die 1.5 graad zit er bij de meeste burgers, maar in ieder geval bij elke politicus, dus zo ingeramd, dat niemand dat ooit nog zal vergeten.

Behalve Queeny Rajkowski van de VVD dan. Zij is een veelbelovend en ambitieus Kamerlid. Lid van de verschillende Kamercommissies o.a. de commissie Economische Zaken en Klimaat en de commissie Digitalisering. Vooral in die laatste commissie laat ze zich gelden met haar grondige kennis van kunstmatige intelligentie, cybersecurity en deepfake-technologie. Ze komt sympathiek over, is welbespraakt en heeft zich altijd goed voorbereid voor het debat.

Maar helaas voor Queeny: in een uitzending van De Slimste Mens (1) dacht zij dat er in het Parijse Klimaatakkoord van 2015 is afgesproken dat de temperatuur op aarde niet meer dan 5 graden mag opwarmen!!!. 5 graden…wijffie, dan verschroeit en verschrompelt de halve mensheid of meer. Dat heb ook jij als universitair opgeleid Kamerlid toch ook op alle mogelijke manieren meegekregen? 

Hoe kan zo’n slimme vrouw zo’n oerdom antwoord geven? Is het volstrekte desinteresse in het onderwerp, zoals het klimaatbeleid voor heel wat VVD-ers een ‘motje’ is? Is zij ook zo’n VVD-er die al die strenge klimaatmaatregelen overdreven vindt en altijd maar met een half oor luistert naar wat er over gezegd wordt? Ik kan me dat niet voorstellen, omdat intelligente mensen, over het algemeen wel inzien dat we het hier over existentiële zaken hebben die oom ons hard gaan raken. Hoe kan je dan de 'heilige' kerndoelstelling niet kennen? Die 1.5 graad…die heeft een gemiddelde burger nu al duizenden keren voorbij horen komen, je hoeft niet eens erg te hebben opgelet ....het brein heeft het gewoon automatisch vastgelegd. Het zal dus wel een complete black-out van Rajkowski zijn geweest. Maar we weten het niet. 

In het sociale riool schijnt ze al een duikeling gemaakt te hebben van ‘slimme vrouw’ naar ‘dom blondje’. Sneu voor haar, want komt ze hier ooit nog overheen? Wordt zij op de terreinen waar zijn wel veel van weet nog wel serieus genomen? Of is haar imago onherstelbaar beschadigd en zal haar '5 graden' antwoord jaar in jaar uit, elke keer weer tevoorschijn worden gehaald om haar te beschadigen. Minister van Klimaat zal ze wel niet meer worden. Verdomd treurig allemaal voor zo’n goed Kamerlid. Maar misschien ook een les voor andere publiciteitzoekers: onderdruk de behoefte om je via domme programma’s te profileren, want je kunt eigenlijk alleen maar afgaan. En soms heel erg afgaan. (jv)

(1) Wie van leedvermaak houdt, kan het persoonlijke dramaatje terugzien via

https://www.welingelichtekringen.nl/cultuur/3863108/vvd-kamerlid-blundert-bij-de-slimste-mens-ze-denkt-dat-aarde-5-graden-opwarmt.html 

21. "Of je nu door de hond of de kat gebeten wordt." 

1 februari 2023 

Gisteren tot mijn ergeris blijven hangen in een programma waarvan je denkt: voor wie wordt dit gemaakt en met welk doel? 'Gewone burgers' mochten in het kader van de komende verkiezingen voor Provinciale Staten hun mening geven over politici en hun beleid. Ik kreeg de indruk dat de makers maar één doel hadden: laten horen hoeveel minachting burgers hebben voor politici. Ze mochten ongeremd 'los'. Zomaar. Zonder enige kennis van zaken. Er zat geen genuanceerde opvatting tussen. Politici werden als één-pot-nat aan de schandpaat genageld. Iedereen leek sowieso te vinden dat het eigenlijk niet veel uitmaakt op wie je stemt. Onder het motto: ,,of je nu door de hond of de kat wordt gebeten”.  Deze altijd wat sneu en verongelijkt klinkende populaire opvatting komt meestal van mensen die weinig tot niets van het politieke proces begrijpen en ook geen enkele aandrang voelen om iets aan die onwetendheid te doen. Er kranten, artikelen of boeken over lezen? Naar serieuze debatten luisteren die wat langer dan vijf minuten duren? Ze hebben wel iets beters te doen. Ze hebben voldoende aan de hapsnap geventileerde ruis op de sociale media of aan de roeptoeters aan de kletstafels om zich een snel oordeel te vormen over ‘de’ politiek en vooral over politici. Politici? Dat is dus geen best volk. Die weten niet wat er 'onder de mensen leeft'. Dat zijn graaiers. Die maken vooral ruzie met elkaar. Die zitten daar vooral om hun eigen zakken te vullen. 

Het ontbreken van enig inzicht in wat politici doen en niets weten van de totstandkoming van besluiten of van de effecten van beleid weerhoudt vele mensen er blijkbaar niet van om er toch uitgesproken meningen over te hebben. Bijna altijd negatieve meningen. Niets deugt er. Politici niet. Beleid niet. Het systeem niet. Alles niet.

De ongeïnteresseerden, nihilisten, cynici en complotdenkers die er geen idee van hebben wat politici dagelijks doen, en dat ook niet interessseert, lijken allemaal hetzelfde excuus te hebben om zich niet te hoeven verdiepen in de verschillen tussen partijen, politici en beleid: het maakt toch niets uit wat ik stem, want  “of je nu door de hond of de kat wordt gebeten”. Dus stemmen ze niet ....of ze stemmen op types die hen naar de mond praten en zich ook tegen 'het systeem' afzetten. Waarom kan ik bij dit soort programma's gewoon niet doorzappen? (jv).

NB Overigens: je kunt meestal beter door een kat dan een hond gebeten worden. 

20.  Waarom noem je iets dat de hoogte ingaat een verdieping?

Dinsdag 31 januari 2023

In de grijze oudheid zat ik, nog meer dan nu, vaak te peinzen over de betekenis en herkomst van woorden en gezegdes. En als ik er dan niet snel genoeg uitkwam, pakte ik mijn etymologisch woordenboek. Ik heb die afwijking dus nog steeds. En ook datzelfde woordenboek. (1).

Ik heb dat stokoude woordenboek uit 1958 zojuist nog even gebruikt. Ik las in de krant: ‘het was een hard gelag’. En ik bleef haken op dat woordje 'gelag'. Daarna schoot de uitdrukking ‘hij betaalt het gelag’ mij door het hoofd. Iedereen weet wat er met deze uitdrukkingen bedoeld wordt, net zoals met het woord gelagkamer, maar er zijn niet veel mensen die je direct kunnen zeggen wat ‘gelag’ betekent en waar het vandaan komt. En als zo’n vraag eenmaal in mijn brein rond struint, dan wil ik het weten ook. Ik zoek het dus op. (2) Je moet overigens wel uitkijken dat het niet manisch wordt. Struinen ….? Waar komt dat woord dan vandaan? Opzoeken?

De eerste 20 jaren van mijn leven woonden wij in aan de rand van Gouda, in een nieuwbouwwijk. We waren in 1950 de eerste bewoners van het enige flatgebouw in de wijk. Althans, dat werd toen door iedereen ‘de flat’ genoemd. Het was weliswaar, na de kerk, het hoogste gebouw in de wijde omgeving met verder alleen maar laagbouw, maar ons flatje stelde qua hoogte niets voor met haar drie verdiepingen. En daar begon mijn verwarring al.

Ik vroeg mij namelijk allereerst af waarom je ‘iets’ dat de hoogte in gaat een ‘verdieping’ noemt. Ik vond een ‘verhoging’ veel logischer. Mijn hoofdonderwijzer van de lagere school, die altijd de indruk wekte bijna alles te weten, kon mij er geen bevredigende uitleg over geven. ,,Sommige dingen moet je gewoon aannemen”, zei hij, of zoiets. Iets zomaar aannemen? Daar was ik niet sterk in. Ik vond het ook minpuntje voor deze man die mij streng, maar zeer bevlogen naar de HBS heeft geloodst.

Pas toen ik een paar woorden Engels leerde, kwam ik op de vraag waarom uitgerekend het hoogste gebouw in een wijk ‘flat’ genoemd werd, toch echt een Engels woord dat ‘plat’ of ‘vlak’ betekent. ‘Flat’ was dus geen voor de hand liggende term dat gebouw.

Maar er was nog iets aan onze flat dat ik toen curieus vond. Dat was de manier van tellen van de drie lagen. Wij woonden op de middelste laag. Maar was dat nu de eerste verdieping of de tweede? Dat laatste vond ik zelf het meest logisch. En als aan mensen in de buurt gevraagd werd hoeveel verdiepingen ‘de flat’ had, zeiden ze altijd: drie. Want elke etage is toch een verdieping? Nee blijkbaar. Zullie van de gemeente hadden het altijd over: een benedenetage met daarboven twee verdiepingen. Volgens de gemeente woonden wij Vossen op de eerste verdieping. In elk Nederlands warenhuis zie je hetzelfde: de etage op straathoogte wordt ‘de begane grond’ genoemd, of parterre, en pas daarboven heb je de eerste verdieping, tweede verdieping etc. Toch typisch om de tweede laag van iets dat omhoog gaat de eerste verdieping te noemen

In de meeste andere landen heb je die verwarring niet. Zo beginnen ze in alle Angelsaksische landen de verdiepingen al vanaf de begane grond te tellen. De eerste verdieping, ‘first floor’, is dus gewoon op straathoogte. 

Ja, je kunt de dingen natuurlijk ook gewoon accepteren zoals ze zijn. Ik begrijp zelf ook niet waarom mijn brein het nodig vond (en vindt) energie te steken in dit soort onbenullige denkexercities en (erger nog): dit alles wordt blijkbaar ook nog eens in het brein opgeslagen en op een gegeven moment weer naar buiten geduwd. Terwijl echt belangrijke zaken mij soms niet te binnen willen schieten.  (jv) 

(1) “Etymologisch woordenboek: waar komen onze woorden vandaan?” (1958) van dr. J.de Vries. Ik gebruik het nog wel eens, hoewel je de betekenis van elk woord of de herkomst van alle denkbare gezegdes nu binnen een paar seconden kunt googelen of via Chat GPT kunt verkrijgen.

(2) Volgens het etymologisch woordenboek is ‘gelag’ afgeleid van het oud-Nederlandse ‘geleggen’ en het betekende 'toestand' of  ‘het bijeengelegde’ (voor een feest), de kosten voor gebruikte gebruikte eet- of drinkwaren.

19.  Radicaal links en radicaal rechts raken elkaar op heel wat punten.

Maandag 30 januari 2023

SP-voorvrouw Lilian Marijnissen en BBB-opperhoofd Caroline van der Plas zijn beiden deze maand bevallen van een boek waarin ze hun politieke opvattingen delen met de samenleving. (1) Ze kregen veel ruimte aan de kletstafels om erover te praten en in NRC van vrijdag j.l. werden beide boeken besproken: welwillend, maar ‘zuinig’. Drie respectievelijk twee ballen voor de moeite. Ik weet inmiddels genoeg van beide dames om weerstand te kunnen bieden aan de verleiding om die boeken te gaan lezen. Het zijn nogal eendimensionale politica’s, met een radicale boodschap, die het meer moeten hebben van het zich afzetten tegen anderen, dan van eigen originele en uitvoerbare voorstellen. In meerdere opzichten lijken ze op elkaar.  

Dat de uiterste linker- en rechterflank in ons parlement elkaar inhoudelijk vaak raken, kun je makkelijk checken door naar het stemgedrag bij de ingediende moties te kijken. En wie de Kamerdebatten met regelmaat volgt, vallen ook de pregnante overeenkomsten op tussen het taalgebruik van radicaal links en radicaal rechts. Beide flanken proberen elkaar te overtreffen als het gaat om de hyperbolische bewoordingen waarmee ze de Haagse politiek in het algemeen en Rutte cs in het bijzonder te lijf gaan. Het is vaak armoedig, plat, simplistisch en opportunistisch.  

De dames Marijnissen en van der Plas dus. Hoewel de één radicaal links en de ander radicaal rechts is, stemmen ze bij veel moties hetzelfde. Beiden zeggen ook met grote regelmaat zich een vreemde te voelen in ,,de Haagse slangenkuil vol gekonkel”, waar zij natuurlijk zelf niet aan meedoen. Ze willen beiden niet bij de gevestigde politici horen, want ,,die weten niet wat er in het land gebeurt en hebben ook geen idee wat er onder gewone mensen leeft”. Beiden gebruiken ook dezelfde opgefokte terminologie: ze vinden maatregelen van dit kabinet meestal ‘belachelijk’, ‘schandalig’ of ‘stuitend’. Inflatoire hyperbolen, die gaandeweg een debat steeds bespottelijker gaan klinken.  

Beide dames hebben, naast hoofdvijand Mark Rutte, ook dezelfde subvijandjes: PvdA, GroenLinks en D66: ,,de progressieve elite die niet meer weet wat de 'gewone mensen' willen”. Marijnissen denkt elke keer weer dat ze zelf extra zetels kan winnen door PvdA en GroenLinks zo vaak mogelijk af te serveren, maar steeds gebeurt precies het omgekeerde: haar partij wordt er steeds kleiner door en PvdA/GroenLinks partijen staan nu samen op winst. Strategisch is ze niet zo slim.

Van der Plas beschuldigt elke partij die niet volledig met haar boerenliefde meegaat van het vertellen van ,,onzinverhalen”. Dat geldt natuurlijk vooral voor dat ,,waanzinnige, onnodige en onhaalbare stikstofbeleid”. Bij praktisch elk debat dat van der Plas voert, zegt ze tegen haar opponent die met niet te weerleggen feiten komt: ,,ja, maar dit klopt van geen kanten, dit is echt onzin, u kent de feiten niet”. Om vervolgens zelf met een bak vol nepfeiten te komen. Het is zo doorzichtig als glas, maar geen plattelander die dat wat uitmaakt. Hun Caroline komt tenminste voor hen op. Ze hebben niet door dat het vertragen van al die noodzakelijke agro-maatregelen alleen maar betekent dat de boeren op enig moment nog veel harder getroffen zullen worden. Uitstel van impopulaire maatregelen betekent geen afstel, maar nog meer boerenellende.

Maar de partij van van der Plas gaat, ere wie ere toekomt, op 15 maart wel bizar goed scoren. Voor 100% haar verdienste. Dat is verdomd knap voor een politiek onervaren één-pitter die je in de media en in de Kamer zo vaak ziet dat het lijkt of er een stuk of tien van der Plas-look-a-likes zijn. Haar populistische retoriek, verpakt in ‘gewone mensentaal’, voorziet blijkbaar in een grote behoefte bij de boze boeren en andere sacherijnige burgers die vinden dat het CDA en de VVD te links zijn geworden.

Politiek scoren: dat geldt niet voor Marijnissen. De SP staat er in de peilingen wederom niet best voor. Marijnissen probeert al 6 jaar de onvrede op links te mobiliseren, maar is nog steeds niet boven de 10 zetels uitgekomen. Dat is eigenlijk bizar slecht in een periode waarin de rijken steeds rijker worden, maar ongelijkheid en armoede alleen maar toenemen. Een periode ook waarin de 4 kabinetten Rutte de schuld krijgen van alles wat er mis is in dit land. Je zou denken: als er één periode is waarin de stemmen van ontevreden linkse mensen massaal bij de SP moeten binnenstromen, is het nu wel. Maar dat gebeurt niet. Integendeel. Hoe komt dat?

Zou het aan de onaantrekkelijke boodschap en onhaalbare  voorstellen van de SP kunnen liggen? Natuurlijk niet. Zou het aan de weinig charismatische boodschapper Marijnissen kunnen liggen? Natuurlijk niet. Of zou het aan de kiezers kunnen liggen die niets zien in de boodschap en de boodschapper? Natuurlijk niet. Volgens Marijnissen ligt het aan ‘het systeem’. Dat zeggen ze bij radicaal rechts ook altijd...zolang ze geen meerderheid hebben ligt alles aan 'het systeem', waardoor zij niet aan de macht kunnen komen.

Door die voortdurende aanvallen vanaf de radicale flanken op het democratisch systeem kan dat op enig moment zo uit het lood worden geslagen dat het land onbestuurbaar wordt en wegglijdt in chaos. Voorbeelden genoeg. 

De  VS laten zien dat een democratie kwetsbaar is voor radicalen. In een mooi stuk in NRC van zaterdag j.l. herinnerde Ian Buruma ons nog even aan de ,,incapabele demagoog die tot president werd gekozen” en bijna een staatsgreep kon plegen. En hij bepaalt als extremist, tot op gevaarlijke hoogte, nog steeds de koers van de Republikeinen en dus van de VS. Omdat radicale randfiguren de partij steeds extremer maken. Net als in Israël, waar volgens Buruma: ,,de existentiële razernij nog lang niet is uitgewoed, vandaar dat de gekken en dwazen daar nu de bovenhand hebben gekregen”. Religieuze zeloten, homofoben en zelfverklaarde racisten hebben daar nu zitting in de regering gekregen en dreigen de democratie te ontmantelen, o.a. door de onafhankelijke rechterlijke macht af te schaffen en een burgeroorlog met de Palestijen te provoceren.

De les voor ons landje: wiedt het extreme onkruid voor het kantelpunt is bereikt en de Trump-look-alikes een meerderheid krijgen. (jv)

(1). “De winst van eerlijk delen. Ons pleidooi voor radicale democratisering”. Lilian Marijnissen en  “Gewoon gezond verstand” van Caroline van der Plas.

18. Havik: van scheldwoord naar geuzenaam?

Zaterdag 28 januari 2023

,,Mini-havik Nederland staat pal achter Kyif” staat er vandaag in de Volkskrant boven een artikel over onze oplopende militaire steun aan Oekraïne. Vreemde framing…havik…dat was vroeger, in de zestiger en zeventiger jaren, het scheldwoord van links voor de "ultra-rechtse, oorlogszuchtige types" in het Pentagon en het Amerikaanse Congres, die de ‘koude oorlog’ met militaire dreigtaal gaande hielden. Tegenover de haviken stonden de duiven, met een meer pacifistische inborst. Karikaturen, zeker, maar wel overzichtelijk. Nu gebruikt de in de Volkskrant geciteerde Clingendael-specialist Rem Korteweg het voormalige scheldwoord haviken, in positieve zin, voor politici die proberen om met alle beschikbare middelen een land te steunen dat zich wil verdedigen tegen de "ultra-rechtse, oorlogszuchtige types" in het Kremlin, die andere landen met militaire agressie willen uitgummen. Dus militaire steun om zo snel mogelijk een eind te kunnen maken aan oorlog en geweld is ineens havikengedrag geworden. Havik: ooit een scheldwoord, nu een geuzenaam? Maar met welke vogel moet je Poetin en zijn aanhangers dan vergelijken? In ieder geen duif lijkt me. (jv)

Kamagurka in NRC zaterdag 28 januari 2023

17. Een fors deel van de Nederlanders weet weinig tot niets over de Holocaust.... of valt het toch nog wel mee? Nee.

Donderdag 26 januari 2023

Uit een recent internationaal onderzoek van het Joods instituut Claims Conference zou blijken dat bijna een kwart (23%) van de Nederlanders tussen de 18 en de 40 jaar niet gelooft in de Holocaust of deze zwaar overdreven vindt. En zo'n 50% van alle ondervraagden boven de 18 weet niet dat er in WOII 6 miljoen Joden zijn vermoord. Dat zijn percentages die veel hoger zijn dan in andere landen. De wetenschappers van het NIOD noemde deze uitkomsten in een snelle eerste reactie ,,ronduit schrikbarend". Het zijn inderdaad heftige cijfers, maar deze NIOD-reactie op basis van alleen dít onderzoek was toch wat te snel.

Want er is veel kritiek op de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoek gekomen, vooral van statistische experts. Zo zou de steekproef niet representatief zijn, o.m. omdat een kwart van de telefonisch benaderde respondenten ‘student’ bleek te zijn. Wat op zich de uitkomsten nog wat schokkender zou kunnen maken, want als zelfs het hoger opgeleide deel van ons land zo denkt, hoe staat het er dan voor met de lager opgeleiden, die veel bevattelijker blijken te zijn voor complottheorieën? Maar goed: het onderzoek deugt statistisch niet en dan kun je niets met de resultaten. Jammer voor zo’n belangrijk onderwerp.

Maar ondanks de kritiek op de statistische missers in het rapport onderschrijven vertegenwoordigers van Joodse organisaties wel de teneur van de uitkomsten. Zij  zeggen ‘dagelijks’ te merken dat veel Nederlanders weinig van de Holocaust weten of het zelfs bagatelliseren. Ze merken dat o.a. als ze de scholen bezoeken om over de Jodenvervolging te vertellen. Maar er is meer: uit heel wat andere, wél verantwoorde onderzoeken blijkt niet alleen dat het antisemitisme hier toeneemt, maar ook dat het kennisniveau van Nederlandse jongeren (en ouderen) over onze  geschiedenis verontrustend laag is. En ook van de werking van onze democratie en de inrichting van onze rechtstaat weten de burgers in dit land niet al te veel. Bij de simpelste kennisvragen hieromtrent staan velen met de mond vol tanden.

Het onderzoek van Claims Conference moge dan aan alle kanten rammelen, de uitkomsten verbaasden mij niets. Nog los van andere wetenschappelijke onderzoeken die in diezelfde richting wijzen: je kunt met grote regelmaat uitspraken horen en lezen die grote onwetendheid over de laatste wereldoorlog verraden. Dat de feiten achter de Holocaust zo slecht worden gekend, worden gebagatelliseerd  of zelfs worden ontkend, hoe zou dat komen? Iedereen kan natuurlijk wel een paar voor de hand liggende oorzaken bedenken. 1. Het antisemitisme is hier nooit verdwenen, dat is zelfs nog springlevend. In de Tweede en Eerste Kamer hebbben we zelfs een partij die er niet vies van is. 2. In het algemeen vormend onderwijs hier te lande wordt veel te weinig aandacht besteed aan geschiedenis en staatsinrichting. 3. De interesse in onze eigen geschiedenis is bij het ‘volk’ en in de msm grotendeels afwezig. 4. De perverse invloed van rechts-extremisten en andere complotdenkers die via de sociale media zo hun eigen nepfeiten over de geschiedenis rondbazuinen.

Het is vast een combinatie van deze vier factoren. En er zullen vast nog wel meer oorzaken te bedenken zijn. Die 'terughoudendheid' om iets te willen weten van de belangrijke gebeurtenissen in het verleden wordt nog eens versterkt door een ander aspect van de Nederlandse ‘volksaard’, t.w. onze zelfingenomenheid, die tevredenheid met onszelf, ook tot uitdrukking komend in de idee-fixe dat wij een wijs, verdraagzaam en tolerant volkje zijn, wonend in een land dat een voorbeeld kan zijn voor de rest van de wereld. Dat laatste moge zo zijn voor onze instituties, maar al die zelfgenoegzame en kennis-arme burgers van dit land zou je toch wat meer zelfreflectie, betere spiegels en veel meer lessen geschiedenis en maatschappijleer toewensen. 

Hopelijk is dit rammelende onderzoek van Claim Conference aanleiding om de kennis over de Holocaust weer eens wetenschappelijk verantwoord te onderzoeken. En er wat meer aandacht op de scholen aan te besteden.. (jv)

NB  Het is natuurlijk totaal niet representatief, maar wel illustratief: als ik zo nu en dan eens zappend in De Slimste Mens terecht kom, dan word je stil van de onwetendheid als het serieuze zaken betreft. Met onnozele ditjes en datjes hebben de kandidaten meestal geen enkel probleem. Besef: het gaat hier om goed geselecteerde BN-ers, die onnozel blijven lachen om hun eigen onwetendheid. Als hen gevraagd wordt wat 'Kamp Westerborg' was of wie Willem de Zwijger, Johan de Wit of Joop den Uyl waren, hebben ze geen idee. Ze gokken op  schilders of schrijvers, waar ze dus blijkbaar ook niets over weten. En dan zijn dit nog ‘de slimste mensen’, vaak met een hoge opleiding.

1944.....Overlevenden van het vernietingskamp Auschwitz, waar 1.2 miljoen van de 1.3 miljoen Joden die er aankwamen werden vergast. 

16.  Ons kraanwater is gênant goedkoop: 25 eurocent p.p. per dag all-in  

Dinsdag 24 januari 2023

Elke keer schrik ik er weer van. Van de jaarlijkse factuur van het Waterbedrijf Groningen. Deze week kreeg ik ‘m digitaal toegestuurd. Voor alle waterverbruik in 2022 werd ons huishouden van twee personen € 160 in rekening gebracht. Dat is nog geen kwartje per dag per persoon. Van dat bedrag gaat 60% naar het vastrecht en de belasting en 40% is voor het waterverbruik sec. Dus alleen voor het waterverbruik in 2022 betaalde ik (40% van een kwartje is) 10 eurocent …per dag!!! Daarvoor kreeg ik ca 100 liter water. Waarvan ik ongetwijfeld heel wat verspild heb door te lang te douchen. Want bij een douche van zo’n 5 minuten gebruik je al gauw 50 liter water. Ik kan niet zo snel bedenken waar ik elke dag weer die andere 50 liter zoal aan opmaak. De toiletten schijnen er ook bakken schoon drinkwater door te jagen. 

Exclusief vastrecht en belasting betaalden wij in 2022 in Nederland gemiddeld ca. één euro voor één kubieke meter leidingwater. We kregen dus 1000 liter zuiver drinkwater voor de prijs van 2 flessen Spa rood. Krankzinnig goedkoop als je er goed over nadenkt. Je kunt afvragen of ons drinkwater niet veel te goedkoop is. Het is in ieder zo goedkoop dat de meeste burgers geen enkel besef zullen hebben van de waarde van schoon drinkwater. Waar in Afrika vele miljoenen mensen uren moeten lopen om ergens bij een pomp een paar liter water op te halen, verspillen wij het op grote schaal omdat er door die extreem lage prijs geen enkele prikkel is om er zuinig mee om te springen. Je kunt de kraan eindeloos laten lopen …want het kost je hooguit een paar eurocent.  

Maar toch werd er in oktober via de Consumentenorganisaties geklaagd dat de drinkwaterfactuur in 2023 voor een gemiddeld huishouden € 4.20 per jaar hoger wordt ….Iets meer dan één cent per dag. Elke dag één minuut korter douchen en je verdient het makkelijk weer terug. Verwende zeurkousen. (jv)

15.  Na 15 maart zorgt de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer voor een onwerkbare situatie.

Maandag 23 januari 2023

Na de PS-verkiezingen van 15 maart zullen de gematigde en progressieve kiezers met weinig vreugde naar de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer kijken, vrees ik. Want als je de laatste peilingen van Maurice de Hond voor de Tweede Kamer doorvertaalt naar de Eerste Kamer dan ziet het er voor de  ‘liefhebbers’ van een redelijke, consistente, toekomstgerichte en daadkrachtig politiek tamelijk desastreus uit. Rutte IV wordt een tandeloze tijger. En er is geen serieus alternatief dat op een breed draagvlak kan rekenen.

Als de prognoses uitkomen ziet erg-rechts en radicaal-rechts haar aanhang met 80% groeien en komen deze partijen samen op bijna 38% van het aantal TK-zetels. Wie had dat ooit kunnen denken in een beschaafd land. De regeringscoalitie daarentegen verliest 44% van haar zetels en komt op nog geen 30% van het aantal Kamerzetels. Het linker smaldeel groeit licht naaar 32% van het aantal Kamerzetels, maar dan moet je de definitie van ‘links’ wel heel erg oprekken. Het is allegaartje van serieuze partijen en one-issue partijen, van bestuurderspartijen en opportunistische dwarsliggers. De onder deze categorie opgenomen 8 partijen bestrijden elkaar, als het gaat om wezenlijke economische en geopolitieke vraagstukken, vaak nog harder, dan dat ze de partijen op de uiterst rechterflank aanpakken. Liever relatief kleine verschillen uitvergroten blijkbaar, dan werken aan een gesloten links-front om consequent rechts te bestrijden. Door dit sektarisme zal dit land nooit door een progressief kabinet gerund worden.

Vertalen we deze peilingen voor de Tweede Kamer naar de 75 zetels van de Eerste Kamer, dan kunnen we redelijk veilig voorspellen dat, als dit de uitkomst wordt, er van daadkrachtig regeren door Rutte IV weinig terecht gaat komen. Er komt dan nauwelijks nog wet of ander voorstel meer door de Eerste Kamer, want met haar 22 zetels komt het kabinet bij elk voorstel 16 zetels !!! tekort voor een meerderheid. Dus zelfs als het blok PvdA-GroenLinks bereid is om met hun 11 zetels de regeringsvoorstellen te steunen, komt het nog 5 zetels tekort. Dat wordt dus elke keer weer stemmen schooien bij.…ja, bij wie?

Bij radicaal-rechts hoeven ze niet aan te kloppen, want dan moeten ze inzake thema’s als migratie, klimaat en stikstof zoveel concessies doen, dat D66 en CU dat niet gaan meemaken.

Als er bij de PS-verkiezingen van 15 maart geen mirakel gebeurt, dan lijkt een snel einde van dit kabinet niet te voorkomen. Iedereen die dat toejuicht en blij is dat Rutte eindelijk opsodemietert, moet zich op basis van de onderstaande tabel afvragen welk serieus alternatief hij in het belang van het land kansrijker acht. En word je daar dan vrolijker van? Dus liever een Eerdmans op Migratie & Uitzetting, een van der Plas op Landbouw & Natuur en een Wilders op Klimaat? Emigreren wordt een serieuze optie. 🤮😜😇(jv)

Bron: peilingen Maurice de Hond d.d. 21 januari 2023 voor Tweede Kamer. Die uitkomsten zijn vervolgens geprojecteerd naar de Eerste Kamer. Wat een indicatie geeft van de mogelijke samenstelling van de Eerste Kamer na de verkiezingen van PS op 15 maart a.s. De onzekerheidsmarges zijn aanzienlijk. O.a. vanwege de getrapte verkiezingen. De gekozen PS-leden kiezen de leden van de Eerste Kamer, maar niet elke stem telt daarbij even zwaar. Er vindt een 'weging' plaats op basis van de inwoneraantallen van de provincies. Verder maakt ook de vaak 'onnavolgbare' verdeling van de restzetels een betrouwbare prognose erg lastig. (jv)

14.  Arme Russen. Altijd onderdrukt. Altijd speelbal van dictators en een egoïstische elite.

Zaterdag 21 januari 2023.

Arme Russen. Nooit echt kennis gemaakt met de zegeningen van de Verlichting. Nooit een duurzame democratie en rechtstaat gekend. Nooit in hun 1100-jarige geschiedenis hebben ze zich kunnen ontworstelen aan wrede dictators. Althans, bijna nooit.

Vanaf 882, het moment waarop de eerste contouren van een Russische staat zichtbaar werden, werden ze meer dan 1000 jaar, duizend jaar, lang gedomineerd door wrede tsaren en egoïstische landadel. 99% van de bevolking bestond uit onderhorige keuterboertjes en kleine ambachtslieden die niets te vertellen hadden en vooral hun bek moesten houden. Straatarme slaven. Toen de communisten dat feodale systeem in 1917, terecht, compleet wegvaagden, vervingen ze het door een pervers totalitair systeem waarin velen uieindelijk wel goed werden opgeleid en redelijk te eten kregen, maar de onderdrukking en staatsterreur tientallen miljoenen slachtoffers maakten en het volk nog steeds niets te vertellen had. De staat bleef je vijand, voor wie je bang moest zijn.

Maar toen werd het ondenkbaar denkbaar, het glorie-jaar 1991: de ontmanteling van de Sovjetunie en het einde van het communisme, na 73 jaar. Dankzij de enige humane en beschaafde leider in de Russische geschiedenis tot dusver: Michael Gorbatsjov. Voor het eerst was er een zeker perspectief op democratie en op een rechtstaat. Voor het eerst in de Russische geschiedenis geen staatsterreur. Voor het eerst konden Russen vrijuit spreken. Jeltsin zette de omwenteling door, maar maakte er al snel economisch zo'n zootje van dat veel gewone Russen, die hun spaarcentjes en pensioenen zagen verdampen, dachten: alles is beter dan dit. Een gedachte waar ze later heel veel spijt van kregen. 

Want, helaas voor de Russen: in 2000 brak het tijdperk Poetin aan. De dooi na 1100 jaar despotisme had slechts tien jaar geduurd. De onderdrukking en staatsterreur kwamen weer terug. Nu al weer 20 jaar. De Rus is weer z’n leven niet zeker als ie zegt wat ie denkt en kritiek heeft op de macht. Ze worden weer geregeerd door een wrede maffia die alle oppositie uitschakelt, vermoordt of naar strafkampen stuurt, die zichzelf verrijkt en die zich geen reet interesseert voor het lijden van de bevolking. Een gedoemd land, met een gedoemde bevolking en een regime met kernwapens dat met hel en verdoemenis dreigt als ze hun geopolitiek zin niet krijgen. Nu zitten ze in de fase van:,,Oekraïne is van ons”.

Aan die machtshonger toegeven, en Oekraïne aan de barbaren overleveren, zal voor de liberaal-democratische landen het begin van het einde zijn. Weg geloofwaardigheid. Chantage en dreiging met kernwapens blijken dan te werken. En dan zijn geen er geen grenzen meer. Geen morele grenzen. Geen geografische grenzen. Want waarom zou Poetin stoppen als hij Oekraïne in bezit heeft? Finland en de Baltische staten maken zich niet voor niets grote zorgen. Wie aan die Poetin-chantage wil toegeven door nu onderhandelingen te eisen is daarom een dom dwaallicht of gewoon slecht, want een handlanger van de maffia-baas.

Het Poetin-regime verslaan met alle middelen die we hebben is een must. Voor Oekraïne. Voor de liberale democratie in het Westen. En zeker ook voor de Russische bevolking. Alleen door Oekraïne met de meest geavanceerde wapensystemen snel te laten winnen kan aan die inhumane slachting daar in het Oosten een einde worden gemaakt en nieuwe slachtingen in die regio worden voorkomen. Oekraïne vecht daar voor ons, en uiteindelijk ook voor de Russische bevolking, een beschavingsoorlog uit. Het minste dat wij dan kunnen doen is om die gigantische  opofferingen te steunen met alles wat nodig is.(jv)

13. ChatGPT: bijzondere AI-technologie, maar wel zelf alert blijven.

Donderdag 19 januari 2023

Je hoort en leest de laatste tijd zoveel interessante verhalen over ChatGPTdat je een beetje blasé moet zijn om het niet even zelf te willen proberen. Dus heb ik op simpele wijze een account aangemaakt via  chat.openai.com  .  Daarna inloggen via deze link en in het kadertje onder aan de pagina kun je alle denkbare vragen stellen, opdrachten geven en AI-gestuurde gesprekken voeren over de onderwerpen die je bezighouden. Chatten in een groot kader kun je ook via   https://beta.openai.com. Tik bovenaan 'playground' aan en je kunt de conversatie starten. Stel een vraag en druk onder het kadertje op het groene blokje 'submit'. En binnen enkele seconden krijg je een reactie waar je weer verder mee kunt. Er zijn talloze opties en invalshoeken. Het is een kwestie van simpel beginnen en dan van alles uitproberen. Hoewel alle menu’s van ChatGPT in het Engels zijn, kun je de gesprekken en opdrachten in het Nederlands doen. Wel bij het eerste contact even aangeven: ‘reageer in het Nederlands’. Daarna onthoudt ChatGPT dit.

Ik heb gedurende een paar uurtjes vele vragen gesteld, diverse opdrachten voor essays gegeven en een paar chat’s gevoerd en mijn eerste indrukken zijn: 1. je krijgt op de meeste vragen indrukwekkend snel een antwoord, dat ook nog eens to the point is 2. als meneer AI het antwoord niet weet, krijg je dat ook snel te horen, met úitleg 3. de chat’s zijn verrassend inhoudelijk en je gesprekspartner lijkt net een ‘echt mens’, zeker als je het vergelijkt met de onnozele antwoorden van het ergerniswekkende digitale antwoordapparaat van bedrijven als KPN. En 4: de essays waartoe ik opdracht gaf, zaten best knap in elkaar, maar maakten (nog) een behoorlijk steriele indruk. Creatieve en originele schrijvers met een scherpe pen en voldoende fantasie hoeven in dit stadium, denk ik, bepaald niet te vrezen voor ChatGPT. De echt goede schrijvers gaan het zeker redden. De matige woordkakkers krijgen er wél een gevaarlijke concurrent bij. 

Maar je moet zelf wel met een kritische blik naar de antwoorden op concrete vragen blijven kijken. Op één van de vragen die ik stelde, kreeg ik, zonder blikken of blozen, tweemaal een 100% fout antwoord. Mijn vraag was: ‘Wat is het laatste boek van Douwe Draaisma?’.

ChatGPT antwoordde: ,,Het laatste boek van Douwe Draaisma is "De onthouders", dat in 2021 is uitgebracht. Het boek gaat over hoe we ons herinneren, waarom we sommige dingen wel onthouden en andere niet, en hoe we ons zelfs kunnen voorhouden dat we iets hebben onthouden als dat in werkelijkheid niet het geval is. Het boek is gebaseerd op de onderzoeken van de auteur en de conclusies die hij heeft getrokken uit zijn jarenlange studie van geheugen en amnesie”.

Dit antwoord is driemaal fout. 1. Het laatste boek van Draaisma heet “De man die zijn hoofd verloor” en is niet in 2021, maar november 2022 uitgebracht. 2. Het boek dat Draaisma in 2021 heeft uitgebracht heet “De verloren cel” en dus niet “De onthouders”. En 3: Draaisma heeft nooit een boek geschreven dat “De onthouders” heet.

Toen ik dezelfde vraag een half uurtje later weer stelde kreeg ik als antwoord: ,,Het laatste boek van Douwe Draaisma dat ik ken is "De tijd in stukjes" uitgegeven in 2020". Helaas voor de machine: Draaisma heeft nooit een boek geschreven met die titel. Waar haalt ie het vandaan?

Maar deze foute antwoorden zijn natuurlijk niet representatief voor de nauwkeurigheid waarmee dit AI-programma werkt. Want op alle andere vragen kreeg ik de correcte antwoorden, en veel vollediger en beter gestructureerd dan via eenzelfde opdracht aan de gebruikelijke zoekmachines. Daarbij komt nog dat het een zelf-lerend systeem is: het verwerkt eerdere vragen en antwoorden in nieuwe antwoorden en leert van eigen fouten. Toen ik dezelfde vraag over Draaisma’s laatste boek uren later voor de derde maal stelde, kreeg ik het volgende antwoord:

“Ik kan geen informatie vinden over het laatste boek van Douwe Draaisma, omdat mijn kennis cut-off date is 2021. Maar Douwe Draaisma is een Nederlandse neurowetenschapper, psycholoog en auteur. Hij heeft verschillende boeken gepubliceerd over onderwerpen zoals geheugen, vergeten en de geschiedenis van de psychologie.”

Probleem dus deels opgelost: ik had de machine met mijn vraag in verwarring gebracht, want de basisinformatie die in het AI-systeem is gestopt loopt vooralsnog tot en met 2021. En Draaisma’s laatste boek dateert van 2022. Maar het blijft wel minpuntje dat het systeem eerst twee foute antwoorden gaf, voor het 'erkende' dat 2022 nog niet in het systeem zit. 

Maar dit missertje was een incident en bijna irrelevant vergeleken bij de ongekende mogelijkheden. Het is een bijzonder stukje AI-technologie, dat nog volop in ontwikkeling is. Helaas gaat het in de publieke discussie tot dusver wel heel vaak over de ‘gevaren’. De gebruikelijke angst voor nieuwe technologie met nog onbekende gevolgen. Niet bij de jongeren overigens, maar vooral bij de ‘oudjes’. Die angst voor alles wat met AI te maken heeft, is vergelijkbaar met de irrationele angst voor de eerste stoomlocomotief aan het begin van de 19-de eeuw.  Probeer je eens een voorstelling te maken van onze samenleving als het mondiale railnetwerk er daardoor nooit was gekomen. Niet voorstelbaar.  Hetzelfde geldt waarschijnlijk  in nog veel sterkere mate voor de impact van AI.

Het zou zomaar kunnen dat AI ons leven en onze maatschappij de komende vijfentwintig jaar onherkenbaar, tot in diepste haarvaten gaat veranderen. Zoals het schrift, de drukpers, de stoommachine, het spoor, de telefoon, de auto, de gloeilamp de telefoon, het internet en het mobieltje tot mega-transformaties hebben geleid. Maar de impact van AI zal, volgens insiders, nog veel dieper zijn en sneller gaan. (jv)

12.  Bedrijven die alleen kunnen overleven door uitbuiting hebben geen recht van bestaan.

Woensdag 18 januari 2023

Er zijn van die maatschappelijke discussies waarbij je de lelijke kanten van het kapitalisme recht in de bek kijkt. Waarbij duidelijk wordt dat zoveel mogelijk winst maken belangrijker wordt gevonden dan mensenrechten. Waarbij bedrijven zeggen dat ze alleen maar kunnen overleven als er niet al te streng wordt toegezien op de slechte arbeidsomstandigheden van henzelf of hun toeleveranciers in exotische landen. Waarbij rechtse politici zich voor het karretje laten spannen van bedrijven die lobbyen tégen wetgeving die probeert serieus iets te doen aan die uitbuiting. Het zijn deze kwalijke kanten van ons economisch systeem die de geloofwaardigheid van de liberale democratie aantasten. Keer op keer. Overal.

We zien deze uitwassen van het kapitalisme in al haar facetten terug in de treurigstemmende lobby tegen de initiatiefwet van D66, CU, PvdA, GL, Vonk en SP. Een harde lobby waarbij overdrijven, halve waarheden en hele leugens niet geschuwd worden. Die initiatiefwet (1), die alleen gaat gelden voor de grote bedrijven met meer dan 250 werknemers, beoogt een wettelijke ondergrens te stellen aan duurzaam ondernemen voor Nederlandse ondernemingen die internationaal opereren. De wet wil o.a. hun betrokkenheid, en die van hun toeleveranciers, bij uitbuiting, andere mensenrechtenschendingen en milieudelicten tegengaan. Volgens insiders is het een ‘milde’ wet die nog wel wat tandjes scherper had gekund. Had gemoeten. Meerdere EU-landen hebben al wetgeving ingevoerd die veel verder gaat dan de Nederlandse initiatiefwet. Wij lopen dus helemaal niet voorop. Integendeel. 

Toch wordt de wet door de tegenstanders geframed als:  ‘gevaarlijk voor ondernemers persoonlijk’, ‘onwerkbaar’, ‘naïef’ en ‘slecht voor onze concurrentiepositie’. (2) De lobbyisten, baggeraar Boskalis voorop, pleiten er voor deze wet te torpederen c.q. aan te houden tot er wetgeving op Europees niveau is, wetende dat die wetgeving nog jaren op zich zal laten wachten en als ie er ooit komt een slap aftreksel zal zijn van de Nederlandse initiatiefwet. Veel meer dan de vrijblijvende convenanten waarmee er nu al tien jaar, zonder noemenswaardige effecten, gewerkt wordt, zal er op EU-niveau waarschijnlijk niet tot stand komen. Maar dat is nu juist waar Boskalis en andere multinationals naar streven: vrijblijvende wetgeving, waar je makkelijk omheen kunt baggeren. 

Zo ontstaan er dus twee kampen. In het eerste kamp vinden ze dat we die uitbuiting maar moeten gedogen tot er vrijblijvende internationale wetten zijn ingevoerd. Terwijl het tweede kamp van mening is dat bedrijven die weten dat ze zaken doen met toeleveranciers die de mensenrechten schenden, aangesproken moeten kunnen worden. En als dat niet helpt moeten ze uiteindelijk ook teruggefloten en/of beboet kunnen worden.

Het geklaag van de opposanten dat de wet arbeidsplaatsen in ons land kan gaan kosten, is het mantra waar ze altijd mee komen als ze bang zijn dat hun winstgevendheid in gevaar komt. Dan gaan ze dreigen met hun vertrek naar het buitenland. Of ze chanteren de politiek met het werkgelegenheidsargument: wij verliezen hier in ons land arbeidsplaatsen als we dáár de arbeidsomstandigheden moeten verbeteren, want de concurrenten doen dat niet. Je bent toch wel erg sneu als je op die manier de voortzetting van uitbuiting onder jouw verantwoordelijkheid wilt rechtvaardigen. Doe normaal: betaal daar gewoon een paar euro's loon meer en bereken die hier door in de prijzen of neem genoegen met ietsepietsie minder winst. Of: loop met humane arbeidsomstandigheden voorop, wees op dat punt beter dan je concurrenten, maak daar goede sier mee, verbeter zo je imago, waardoor je je marktpositie kunt verbeteren en meer verkoopt. Verdienen aan een wat humaner beleid. Dat is win-win. 

Het hoofdredactioneel commentaar in de Volkskrant van eergisteren liet aan duidelijkheid niets te wensen over. Carolijne Vos openende die column met ,,Het verzet van Boskalis tegen de initiatiefwet voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen is behalve immoreel vooral kortzichtig”. Dat laatste omdat duurzaam ondernemen geen linkse hobby (meer) is, maar een absolute noodzaak die niet alleen met de mond beleden moet worden. Helaas laten vele burgers en journalisten, die niet de moeite nemen om zelf ook maar iets over de wet te lezen, zich simpel overtuigen door het lobbyverhaal van ondernemers en hun spreekbuizen.

Naast Boskalis speelt vooral VNO-NCW hier een dubieuze rol. Hun voorzitter Ingrid Thijssen, toch van D66-huize, probeerde haar wat bleek geworden imago binnen de werkgeversclub wat op te poetsen met het statement dat ze de felle reactie van Boskalis tegen de initiatiefwet  ,,wel kan begrijpen". En vervolgens blijft ze maar meeklagen met de grote bedrijven dat het vestigingsklimaat hier steeds slechter aan het worden is. ,,We jagen de bedrijven het land uit". Pure opruiing. Demagogie. Die beeldvorming is pas slecht voor ons vestigingsklimaat. De tijden van haar voorganger, de ‘botte lobbyist’ Hans de Boer, lijken weer terug te komen. Je moet maar durven. De vermogensverschillen in ons land worden almaar groter. De lonen worden, ondanks de krapte op de arbeidsmarkt, al jaren afgeknepen. Maar de bonussen aan de top gaan, mét de winsten, sky-high. De ondernemers worden hier dus juist gepamperd, zeker vergeleken met de factor arbeid. Maar als er dan een beroep op de bedrijven wordt gedaan om er voor te zorgen dat de arbeiders, die voor hen de ‘spulletjes’ maken, een loon krijgen waarvan ze kunnen leven, dan is er even geen geld voor: want dan ,,verslechtert onze concurrentiepositie". Terwijl uit elk onderzoek blijkt dat Nederland qua vestigingsplaatsvoordelen tot de top van Europa behoort. 

Maar mijn repliek aan al die mekkerende bedrijven kan heel kort zijn: bedrijven waarvan het verdienmodel, direct of indirect, is gebaseerd op uitbuiting en/of de verwoesting van natuur en milieu hebben geen recht van bestaan. Hier niet en daar niet. Je moet toch ergens een morele grens trekken. Of niet?  (jv)

1. De Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen  introduceert een algemene zorgplicht voor ondernemingen ten aanzien van mogelijke nadelige gevolgen van hun activiteiten voor mensenrechten, arbeidsrechten en het milieu in een land buiten Nederland, en voor een specifieke categorie van ondernemingen het principe van gepaste zorgvuldigheid in productieketens, zoals dat is neergelegd in de OESO-richtlijn voor multinationale ondernemingen. Over de initiatiefwet wordt vandaag in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek gehouden met stakeholders en deskundigen.

2. ‘Grappig’ is dat het kledingbedrijf Zeeman, dat veel van haar goedkope kleding in exotische landen laat maken, vóór de initiatiefwet is en de door Boskalis en VNO-NCW steeds weer genoemde bezwaren ,, grote onzin" vond. M.n. de bangmakerij van Boskalis, dat ondernemers hoofdelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor overtredingen door toeleverende bedrijven in de keten, klopt volgens Zeeman niet. Het staat gewoon niet in het wetsvoorstel. Naast Zeeman zijn er nog duizenden internationaal opererende bedrijven die de wettelijke duidelijkheid toejuichen. Maar CDA, VVD en VNO-NCW luisteren vooral naar de ‘grote jongens’ die dreigen te vertrekken.

11.  Bad luck op de zondagmorgen.

Maandag 16 januari 2023

Gisterenochtend vroeg bleek bij thuiskomst dat ik tijdens het hardlopen het linker oordopje van de AirPodPro verloren te hebben. Ik had het niet eerder gemerkt omdat ik vanwege de harde storm, halverwege op het open stuk langs het Paterswoldsemeer, de muziek uit had gezet. Wat te doen? Even balen en direct een nieuw setje bestellen? Maar het zijn wel prijzige ‘dingetjes’, die Apple oordopjes. Dus ben ik de hele route in een wat rustiger tempo weer teruggelopen. Speurend naar de grond, hopend ergens langs de kant van de weg een wit ‘oortje’ te zien liggen. Wat een klein wonder zou zijn geweest, want met die harde wind was dat lichte stukje kunststof natuurlijk allang (ver) weggewaaid. 

Pas na een half uurtje schoot mij als in een flits door het hoofd dat ik een zoekfunctie op mijn iPhone heb, waarmee ik een satelliet kan activeren die op een kaartje kan laten zien waar mijn aangesloten apparaten liggen. En verdomd, daar werd op mijn Iphone een 'map’ van de omgeving geprojecteerd waar de beide AirPodProotjes zich bevonden. Het rechteroortje zat nog in het opladertje, in mijn broekzak dus. Het linkeroortje lag 3 km verderop, bij een van de twee huizen bij het sluisje. (Zie het kaartje). Gisteren gezocht, maar niets gevonden. Vanmorgen nogmaals gezocht, bijgestaan door de aardige bewoners van het rechter sluishuis. Helaas. 

Het was toch een beetje zoeken naar een naald in een hooiberg, want het witte oordopje is (zoals de aangegeven locatie op het kaartje aannemelijk maakt ) van de weg het omvangrijke grindpad naast het sluishuis opgewaaid. En daar liggen heeel veel witte steentjes. Vind daar maar eens een wit oordopje.😜  Niet dus. Afschrijven die handel. Maar wie weet valt ooit het oog van de bewoners van het sluishuis nog eens op dat stukje witte kunststof. Ze weten me te vinden. Ik kom er immers elke dag langs. En denk dan elke keer weer: waar zou ie liggen? 😜 (jv)

10.  Alexei Navalny. Hoe lang leeft ie nog?

Zaterdag 14 januari 2023 

De Russische oppositieleider Alexei Navalny moet op bevel van Poetin creperen tot de dood er op volgt. Hij heeft hem tot 9 jaar cel laten veroordelen, maar zolang zal hij het waarschijnlijk niet redden, want hij zit onder de meest barre omstandigheden vast in het strengste strafkamp. En als hij over 9 jaar nog niet dood is, vinden ze weer iets om er 9 jaar boven op te doen. Vrij komt hij nooit meer. Dagelijks wordt hem, dag en nacht, het leven onmogelijk gemaakt. Alleen omdat hij kritiek had op de corruptie van de Poetin-entourage. Hij is momenteel ernstig ziek. Zijn vrouw doet een beroep op het gevangenispersoneel om hem te voorzien van medicijnen, omdat het leven van haar man in gevaar is. Navalny liet deze week via zijn advocaten op sociale media weten dat de autoriteiten hem opzettelijk hebben besmet. Hij heeft hoge koorts en last van hoesten. Als er niet snel medisch wordt ingegrepen gaat dit volgens zijn naasten slecht aflopen. Voor Poetin zou dit weer een zorg minder zijn. Reputatieschade? Voor Poetin? Nee, dat kan niet erger. Daar zal hij zich geen zorgen meer over maken. In tegendeel: hoe wreder hij zich manifesteert, hoe kleiner de kans dat iemand in zijn omgeving nog kritiek durft te uiten, laat staan in opstand durft komen. Hij werkt nu aan de reputatie die Iwan de Verschrikkelijke en Stalin hadden.  (jv) 

9.   Er zijn wel griezelig veel types die geloven in complottheorieën.

Vrijdag 13 januari 2023

Kijk op de markt of in de trein om je heen en besef dan dat 2 van de 10 mensen die je ziet zeker weten dat de wereld wordt geregeerd door maar een paar mensen of mens-achtigen, die achter de schermen stiekem alle belangrijke beslissingen nemen. En nog eens 2 weten dat niet zeker, maar twijfelen wel. Dus 40% is in hoge of mindere mate gevoelig voor deze complottheorie.

Vergelijkbare uitkomsten zien we als het gaat om antwoorden op de vraag of wetenschappers wel te vertrouwen zijn: 36% vindt dat wetenschappers de zaken bewust verdraaien, verzinnen of verzwijgen om de bevolking te misleiden, of neigen er naar deze stelling te onderschrijven. Deze cijfers komen uit een recent Europees onderzoek, European Social Survey. In heel wat andere Europese landen liggen de percentages complotdenkers nog veel hoger.

Goed onderbouwde verklaringen voor deze redelijk schokkende uitkomsten hebben de onderzoekers nog niet, maar het lijkt volgens hen toch erg aannemelijk dat het veel te maken heeft met het brede wantrouwen in alles wat met de politiek en overheidsinstituties te maken heeft, een wantrouwen dat elke minuut van de dag wordt aangeblazen en opgeblazen in de sociale media. De feiten in de echte wereld doen er voor die bellenblazers niet meer toe. Niets geloven ze meer als het van de overheid, de wetenschap of de MSM komt. Hun ‘waarheid’ vinden ze in de bubbel van gelijkgestemden in de sociale media. Een fenomeen waar nauwelijks meer tegenop te communiceren is.

Boosheid, waar je soms begrip voor kunt opbrengen, ontwikkelt zich steeds vaker tot op de persoon gerichte haat die verschroeiend werkt en elk fatsoenlijk debat onmogelijk maakt. Het is haat die zich exponentieel verspreidt, zoals het coronavirus. Een fenomeen waar de meeste complotdenkers overigens ook zo hun eigen, bizarre, gedachten over hebben. Veel van hen denken namelijk dat een of andere geheime organisatie, met Bill Gates als financier, dat bewust heeft verspreid om ons met controle-chips in te kunnen spuiten. Om ons daarna te kunnen volgen en manipuleren. Zulke opvattingen doet mij denken aan gelovers in een of andere God of in een leven na de dood: waar in de breinbedrading is er bij hen iets mis gegaan? Waarom geloof je wél in iets dat uitermate irreëel is en waarvoor nooit een spoor van bewijs is gevonden, maar niet in datgene waarvoor de controleerbare feiten en logische argumenten opgestapeld liggen?

In ons land spoort die 40% van de burgers die zeer of enigermate gevoelig zijn voor gevaarlijk complotdenken aardig met de cijfers die wijzen op wantrouwen en aversie tegen de gevestigde orde. Zo gaat er de laatste jaren gemiddeld 25% van de kiesgerechtigden niet stemmen. Men ziet er het nut niet meer van in en/of vindt dat de overheid toch niets voor hen doet. En als ze wel gaan stemmen, stemmen ze extreem. Bij de laatste Kamerverkiezingen stemde 18% van de kiezers op een van de extreme partijen: PVV, Forum, JA21 of BBB. Opgeteld bij de niet-kiezers komen we met 43% aardig in de buurt van het percentage dat gevoelig is voor complotdenken. Kijk weer op de markt of in de bus om je heen: zouden 4 van 10 echt tot die groep behoren? En zit het in je eigen familie? 

Maar als de meest recente peilingen uitkomen dan wordt het allemaal nog heel veel erger. Afhankelijk van het onderzoeksbureau scoren PVV, Forum, JA21 en BBB samen tussen de 30% en 35%  van de Kamerzetels. Kijk, dan wordt het pas echt linke soep. Steeds meer destructieve krachten met een megafoon. Zulke aantallen in de Kamer ontregelen onze democratie meer dan niet-stemmende wappies.  (jv)

8.  ,,Wie nu pleit voor onderhandelingen met Poetin, is dienstbaar aan Poetin".

Donderdag 12 januari 2023

Tot dusver waren het alleen de wokies van extreemrechts, PVV, Forum, BVNL, JA21 en BBB, die vinden dat Oekraïne 'terug in het hok moet', geen wapens meer van ons moet krijgen en met Rusland moet gaan praten. Want: ,,Rusland heeft ook wel een punt", ,,de Oekraïeners zijn ook geen lieverdjes" en ,,de NAVO heeft de Russen ook wel behoorlijk geprovoceerd." Je neemt het waar als voorspelbare ruis, het ene oor in, het andere uit. Je ruikt hooguit wat bruin geblakerde lucht. Dus: laat maar lullen.  

Maar de afgelopen week hebben ook diverse 'linksige' BN-ers kenbaar gemaakt dat Rusland en Oekraïne moeten gaan praten. Middels een petitie wordt de VN via onze regering opgeroepen om beide te partijen te 'overreden' met elkaar te gaan onderhandelen over een vredesregeling, waarbij ook Oekraïne bereid moet zijn tot concessies. Dus Oekraïne moet dan  20% van haar grondgebied afstaan omdat Poetin dat (minimaal) eist? 

Dat SP-er Harry  "kijk mij eens erg links zijn" van Bommel zoiets ridicuuls bepleit, begrijp je nog, maar dat ook 'eerzame' burgers als Nout Wellink, Hedy d'Ancona en Bert Wagendorp hier achter staan, daar zakt m'n broek van af. Hoe kan dit? Onnozelheid? Scoren met goedkope pacifistische sentimenten? Is het te complex voor ze? Is het een domme 'waar-er-twee-kijven-hebben-er-twee-schuld' opstelling? Zijn ze een tijdje niet in het nieuws geweest en willen ze laten horen dat ze nog bestaan? Het is van alles wat denk ik. Wat ook tegenstaat is dat moreel superieure toontje van: wij zijn tegen oorlog, want oorlog is slecht, vies, gemeen en wreed. Ja, elk normaal mens is daarom tegen oorlog. Vooral de mensen in Oekraíne zijn tegen oorlog. Maar hen werd een oorlog opgedrongen. Daarom moet de agressor tegen wie ze zich verdedigen ook worden verdreven. Met alle denkbare hulp van buiten. Want je kunt geen einde maken aan de waanzin, zonder de waanzinnigen uit te schakelen.

Ook de petitie-types weten echt wel waar het om gaat. Een fascistische dictator valt zijn buurland binnen, wil de cultuur daar wegvagen, grote gebieden annexeren, het land tot een vazalstaat maken en pleegt daartoe aan de lopende band oorlogsmisdaden .... en vanuit het veilige Westen wordt er dan door een clubje sneue aandachtstrekkers een opvatting geroeptoeterd, die er de facto op neerkomt: die Poetin moet je belonen, geeft maar toe, lever die gebieden, met Oekraïense burgers en al, maar over aan Rusland, alles voor 'de lieve vrede'......dan houdt Poetin zich weer even koest, krijgen wij hier zijn gas weer en kunnen wij weer normaal leven.

De petitie is doordesemd met hypocrisie en roept herinneringen op aan de Engelse premier Chamberlain die nog in 1939 vond dat 'meneer Hitler' niets kwaads in de zin had en vervolgens met zijn appeasement-politiek Hitler de ruimte gaf om Tsjecho-Slowakije te annexeren. Brutale agressie werd beloond met wegkijken en een dodelijk pacifisme. En toen ie daarna naar Polen doormarcheerde en dat land met veel geweld binnenviel, was het te laat om de mega-catastrofe te voorkomen en begon WO II. Als Poetin de kans krijgt om grote delen van Oekraïne te annexeren, staat hem daarna niets meer in de weg om de Baltische Staten en andere Oost-Europese landen te bedreigen, want hij weet: als het er echt op aan komt, doet het Westen toch niets. En dan komt WO III weer een stapje dichterbij. Hitler-look-alikes als Poetin moet je geen meter speelruimte geven. Want na elke meter winst, claimen ze een kilometer méér. Zo'n succes smaakt naar meer. Maar van Bommel cs gaat het enkel om een dagsuccesje met wat media-aandacht.

De ondertekenaars van de petitie zitten in Chamberlain-modus: een combinatie van gevaarlijke naïviteit en moreel verheven pacifisme, waarin bruut geweld wordt beloond met laf toegeven. Het is meer dan gênant, het is gevaarlijk ,,Wie nu pleit voor onderhandelingen met Poetin, is dienstbaar aan Poetin", aldus Ruslandkenner Hubert Smeets. Hij schrijft er vandaag een mooie column over in NRC. (jv) 

Waarom nog steeds geen tanks naar Oekraïne? Mooie cartoon van Jos Collignon. Alleen slaat hij de plank behoorlijk mis. Er staan er geen wetten en praktische bezwaren in de weg, maar vooral politiek-strategische inschattingen: hoe kan worden voorkomen dat Poetin een alibi wordt verschaft om kernwapens in te zetten? De grote NAVO-landen en m.n. de VS vinden vooralsnog dat het leveren van moderne Leopard 2 tanks dat alibi zou kunnen zijn. Dus gebeurt het niet. Nog niet. (jv) 

Volkskrant donderdag 12 januari 2023

7. De wedstrijd die Oekraïne nooit mag verliezen. Want dan verliezen wij nog veel meer.

Woensdag 11 januari 2023

Hoe zal de wedstrijd Oekraïne-Rusland aflopen? 1-0?  0-1?  Voorlopig staat het 1-1, met een perspectief op een langdurige verlenging. Hoe lang die gaat duren? Daar is geen peil op te trekken. Wat zeggen de deskundigen? Zoveel deskundigen, zoveel meningen, maar geen enkel scenario is rustgevend aantrekkelijk. Over één voorspelling lijken ze het wel behoorlijk eens: de kernmacht Rusland komt vroeg of laat altijd weer terug naar Oekraïne en zal nooit definitief verslagen worden.

Het Amerikaanse tijdschrift Foreign Affairs kwam 28 december j.l met een artikel waarin drie scenario's van een Russische nederlaag worden geschetst. Die deskundigen gaan er dus wel vanuit de Rusland niet echt kan winnen als het Westen Oekraïne blijft steunen. Wat zijn dan de mogelijke scenario’s?

1. Een totale overgave van Rusland.
2. Het Poetin-regime stort in door een interne machtsgreep.
3. Poetin kan geen terreinwinst boeken, blijft veel materieel en manschappen verliezen, maakt van zijn land een 100%  terroristische staat, maar zal, dreigend met zijn kernwapens, een verlies in Oekraïne nooit formeel toegeven .

Het eerste scenario wordt als erg onwaarschijnlijk beschouwd. Dat gezichtsverlies zullen Poetin en de Russische elite nooit accepteren.  Maar mocht dat onverhoopt toch gebeuren, dan zal Rusland altijd weer op enig moment proberen terug te komen. Voor Rusland is Oekraïne een historische obsessie. Ook al zijn ze verslagen: zo gauw ze denken dat ze het weer kunnen, staan ze weer aan de grens. 

Ook bij het tweede scenario moeten Oekraïne en het Westen zich volgens de experts niet rijk rekenen. Want de kans dat er daarna een pro-westerse 'verlosser' in het Kremlin komt, is bijna te verwaarlozen. Als Poetin wordt verdreven, stopt misschien oorlog, al dan niet tijdelijk, maar we hebben er dan ook een levensgroot probleem bij: chaos en anarchie in een land waar heel veel kernwapens liggen opgeslagen. Als de verschillende maffia-achtige FSB-fracties zich daar meester van maken, en met elkaar om de macht gaan strijden, dan kan de hel daar losbreken. En hoe reageren China en Turkije daar dan weer op? De geopolitieke situatie in die regio wordt er alleen maar gevaarlijker op. Er staan heel wat machtsdronken gekken klaar om de 'capo di tutti capi' op te volgen. Daar speculeert Poetin ook op: als ik verdreven wordt, wordt het nog gevaarlijker voor jullie in het Westen. Er zijn de laatste tijd heel wat studies verschenen over degenen die hij in alle belangrijke machtsposities heeft benoemd en dan weet je: het kan alleen nog maar veel erger worden als P. wordt geliquideerd of anderszins verdwijnt. W.F. Hermans schreef in 1977 de brievenbundel ''Door gevaarlijke gekken omringd".  Daar moet ik altijd aan denken als ik lees over de entourage van Poetin en dus: dit kan daar eigenlijk nooit goed aflopen. 

Het derde scenario is misschien nog wel het meest waarschijnlijke: nog lange tijd in de huidige situatie doormodderen, tot beide partijen zoveel verliezen hebben geleden dat ze de voordelen van een bestand groter vinden dan doorvechten. Poetin zal dan, als hij echt niet anders kan, misschien een afgedwongen (tijdelijk) bestand accepteren, zijn wonden likken, Rusland economische weer op krachten laten komen, het militaire apparaat versterken en wachten op een moment om weer toe te slaan. Wat heeft hij te verliezen? Als schurk in een schurkenstaat zal hij nooit meer tot het gremium van de 'normale' regeringsleiders worden geaccepteerd. Mag je hopen. Hij zal voor altijd en bijna overal minachtend worden benaderd als een gesjochte oorlogsmisdadiger, een looser die een Haags tribunaal boven het hoofd hangt. 

Maar Oekraïne zal tot in lengte van jaren bedreigd worden door haar agressieve oosterbuur. Alleen met een lidmaatschap van de EU en de NAVO kan die dreiging gepareerd worden. Tot het zover is kan het Westen er met het leveren van tanks en ander onmisbaar oorlogsmaterieel misschien voor zorgen dat Oekraïne de Russen terug drukt naar de formele grenzen van vóór 2014.

Maar we moeten er in ieder geval voor zorgen dat Oekraïne de oorlog niet verliest. Want dan verliezen we heel veel meer dan alleen Oekraïne. Dan verliezen we onze geloofwaardigheid, onze reputatie, onze veiligheid aan de oostgrenzen en de stabiliteit in Europa. En over het belang van democratie en rechtstaat kunnen we hier in Europa dan beter heel lang zwijgen. (jv)

6. Dit politieke systeem afschrijven, omdat je het beleid waardeloos vindt?

Dinsdag 10 januari 2023

Een monsterachtig grote bruinkoolmachine staat vlak voor het Duitse dorpje Lützerath, net over de grens bij Zuid-Limburg. Klaar om daar het laatste stukje van het landschap kaal te vreten voor de winning van bruinkool, een van de meest schadelijke brandstoffen in termen van CO2-uitstoot. Niemand wil die bruinkoolwinning echt, maar de Duitse energiegigant RWE heeft vanwege de precaire energiesituatie toch toestemming gekregen om tijdelijk meer bruinkool te winnen dan oorspronkelijk de bedoeling was. Onder het motto: nood breekt wet. Onderdeel van de deal was wel dat de bruinkoolwinning niet pas in 2038 stopt, maar in 2030. 

De oorspronkelijke bevolking van het dorpje is al geruime tijd geleden uitgekocht en vertrokken, maar Lützerath wordt al twee jaar bezet door meer dan 100 milieuactivisten, die de bruinkoolwinning daar tegen willen houden. Nu de rechter recent RWE toestemming heeft gegeven door te gaan met de winning is de eindfase van de volledige ontruiming aangebroken. Maar de activisten hebben versterking vanuit heel Europa gekregen. Er hebben zich inmiddels zo'n 700 'strijders voor een goede zaak' in  Lützerath verzameld om het dorpje te 'verdedigen'. Een veldslag met de 1000-koppige politiemacht moet niet worden uitgesloten, is zelfs zeer waarschijnlijk.

De verontrusting en de verontwaardiging van de demonstranten zijn uiterst legitiem. Ze hebben natuurlijk volledig gelijk: de winning van bruinkool zou definitief moeten stoppen. Vandaag nog. Alleen: dat gelijk krijgen ze politiek en juridisch niet. Omdat het korte en lange termijn algemeen belang hier keihard botsen. Je kunt de burgerbevolking niet, letterlijk, in de kou laten zitten. Dat daar ook bruinkool voor nodig is, is irritant en zorgwekkend, maar wel een fact of life. Het enige alternatief is de kerncentrales langer open te houden, maar dat stuit ook op fel verzet van de activisten. Juist het, achteraf misschien wat te haastige, besluit van Merkel in 2011 om alle 17 kerncentrales te sluiten, was een belangrijke reden om langer door te gaan met de bruinkoolwinning. Niet minder dan 30% van de Duitse elektriciteit komt uit de verbranding van bruinkool. Daar kun je niet zomaar mee stoppen. En met de stopzetting van de Russische gasleveringen is dat probleem nog urgenter geworden. Verontrustend is dat de klimaatactivisten aan deze dilemma's voorbijgaan. 

Ook verontrustend was de redenering van een van de geïnterviewde demonstranten, een goed formulerende jonge Nederlandse vrouw. Toen de verslaggever haar wees op het feit dat zelfs de Groenen in de coalitie akkoord waren gegaan met de tijdelijke verlenging van de concessie om hier bruinkool te mogen winnen, reageerde zij met ,,maar dat is voor mij juist het bewijs dat dit politieke systeem niet meer werkt.’’ Dat gaat wel heel ver. Een systeem werkt niet meer, als jij het niet met de meerderheidsbesluiten eens bent?

In de emotie van het moment kun je zoiets misschien nog zeggen, maar als je er wat rationeler over nadenkt, is het toch een gevaarlijke opmerking. Bijna alle democratisch gekozen politieke partijen in Duitsland zijn akkoord met de tijdelijke verlenging van de bruinkoolwinning. Wat deugt er dan niet aan het systeem als de regeringscoalitie, alles afwegende, dan ook besluit om die winning tijdelijk nog wat langer toe te staan? Welk ander democratisch politiek systeem zou tot een betere afweging zijn gekomen? Ja, een systeem waarin alleen de stemmen van de tegenstanders van bruinkool worden geteld.

Als je vindt dat het politieke systeem niet deugt, wanneer je je zin niet krijgt, dan pleit je de facto voor een dictatuur van jouw politieke snit. Dan zeg je eigenlijk: een politiek systeem deugt alleen als over belangrijke thema’s besluiten worden genomen waar ik het mee eens ben.

Het is dezelfde redering die extreemrechtse populisten er op na houden: ,,deze democratie is de onze niet omdat er steeds besluiten worden genomen waar wij het faliekant mee oneens zijn en die tegen de wil van het volk ingaan”. Dat het een democratisch gekozen meerderheid in het parlement is, die de besluiten  heeft genomen, daar hebben ze geen boodschap aan. Net als die demonstranten in Lützerath. Wat onverlet laat dat zij daar bij die bruinkoolmijn de strijd voor een rechtvaardige zaak moeten blijven voeren. Mijn sympathie hebben ze. Maar uiteindelijk hebben parlement en rechter wel het laatste woord. Anders wordt de samenleving een jungle waar het recht van de sterkste gaat gelden. En dat zullen dan, vrees ik, bijna altijd de fysiek en financieel sterksten zijn, met de grootste bek, de meeste wapens en de minste moraliteit. Nooit de klimaatactivisten. (jv)

Bruinkoolgraafmachine

5. Angst en schaamte....maar wat had Boris Pasternak anders kunnen doen? En met welke gevolgen?

Maandag 9 januari 2023

Onderstaand spotgedicht van de beroemde Russische dichter Osip Mandelsjtam is opgenomen in het nieuwste boek (2022) van de Albanese schrijver Ismail Kadare, "Onenigheid aan de top". In dit boek analyseert hij 13 mogelijke versies van het beroemde telefoongesprek tussen dictator Jozef Stalin en de Russische schrijver en Nobelprijswinnaaar 1958, Boris Pasternak. (1) Het gesprek, op 23 juni 1934, duurde 3 minuten. Stalin wilde weten wat Pasternak van Mandelsjtam vond. Hij had de dichter eerder die week door zijn geheime dienst laten oppakken, mogelijk vanwege geruchten over het spotgedicht. Pasternak was, ook naar eigen zeggen, volkomen in verwarring gebracht door het telefoontje en de stem van de tiran. Hij had, zei hij later tegen vrienden, nogal 'vreemd' gereageerd op Stalins vraag naar wat ie van Osip vond. En toen Pasternak het niet opnam voor Mandelsjtam schijnt Stalin, voordat ie de hoorn erop kwakte, nogal cynisch te hebben gereageerd met: ,,als ik Mandelsjtam's vriend was geweest, was ik beter voor hem opgekomen". Dit was de versie van Pasternak zelf. 

De wat bangige reactie van Pasternak is zeer invoelbaar, want tijdens de Grote Terreur zou één verkeerd woord z'n einde hebben betekent.  Mandelsjtam overleefde de gruwelen van de Goelag Archipel niet. In 1938 overleed hij aan tyfus, honger en andere ontberingen in het strafkamp. Over het 'telefoontje' is in die tijd, en ver daarna, veel gefluisterd, gespeculeerd en geschreven. Kadare heeft een prachtig essay geschreven over de vele mogelijke versies van het korte gesprek tussen de meedogenloze leider en de kwetsbare schrijver. Die zich altijd is blijven schamen voor zijn weinig dappere houding. Maar stel dat Pasternak zijn collega wel moedig had verdedigd tegenover Stalin: had dat de dichter kunnen redden? Dat is uiterst onwaarschijnlijk. Stalin wist van het bestaan van het spotgedicht en heeft miljoenen schuldloze Russen voor minder naar de Goelag gestuurd of de kogel laten geven, louter om met terreur de angst erin te houden. Pasternak heeft na dit berucht geworden telefoongesprek met heel van mazzel de Stalinterreur nog 20 jaar overleeft. In 1954 stierf Stalin. Pasternak 6 jaar later.  (jv) 

(1) Onder druk van Chroestsjov moest hij de prijs weigeren

Ali Khamenei in een zee van bloed. Macht behouden, ten koste van alles. Cartoon van Sanaz Bagheri in NRC van zaterdag 7 januari 2023

4. Ranzige tweets van Kamerleden zijn geen aanleiding meer voor ophef.

Vrijdag 6 januari 2023

Niets masochistisch is mij vreemd, dus gisterenavond bij het zappen even blijven hangen bij het kletsprogramma OP1. Louter om me, zo aan het eind van de dag, een paar minuten te verbazen over de treurige kwaliteit van Nederlandse  praatprogramma’s, vrees ik. De ‘tafel van dienst', en met name Yoeri Albrecht, directeur van de Balie, had zich geërgerd aan de campagne van de rijksoverheid om discriminatie op de woningmarkt tegen te gaan. In het kader van die campagne wordt er namelijk door het ministerie van Binnenlandse Zaken een poster verspreid met het opschrift:

 “ERIK EN ANNEMARIE KRIJGEN MORGEN DE SLEUTEL (Omar en Samira niet)” 

Is die ergernis van Albrecht over deze poster urgent of zelfs maar relevant? Totaal niet. Alleen al niet omdat Albrecht zich sowieso aan bijna alles ergert wat dit kabinet doet. Maar voor OP1 was zijn ergernis blijkbaar een voldoende aanleiding om het er op de nationale treurbuis over te hebben. Niet de discriminatie van woningszoekers was het issue, maar de ergernis van Albrecht. Het werd, zoals bijna altijd als ik kijk, een warrig gesprek waaraan kop noch staart zat. 

Natuurlijk kunt je afvragen of zo’n slogan wel effectief is richting degenen die voor de woningmarktdiscriminatie verantwoordelijk zijn. Ik twijfel daar sterk aan. Maar dat woningzoekenden met een vreemde achternaam nóg moeilijker aan een woning kunnen komen dan witte autochtonen is herhaaldelijk aangetoond. Dus wat doe je daar dan wel aan? Daar hadden ze het daar die tafel over kunnen hebben. Maar het ging erover, dacht ik te begrijpen: zouden ‘de mensen in het land’ de bedoeling van die slogan wel begrijpen en leidt het niet tot polarisatie? 

Over die vraag werd tamelijk onduidelijk heen en weer gepalaverd, terwijl er ondertussen in het beeld een tweet van de heer G.Wilders, met 1 miljoen volgers !!!, werd geprojecteerd. Nou, die begreep die slogan maar al te goed. En hij wist er ook direct behoorlijk veel bruine boter uit te braden. De slogan was voor hem weer een ideale aangever om zijn racistische aanhang het dagelijkse stukje rood vlees toe te werpen:

“Hoezo Samira en Omar krijgen geen huis en Erik en Annemarie wel? Was het maar waar, het is precies andersom, Omar en Shamira krijgen het huis, vreten onze verzorgingsstaat leeg, krijgen gratis zorg, woningen en uitkeringen en Erik en Annemarie kunnen dat allemaal betalen en jarenlang wachten op een woning.”

Het is gewoon een variant op zijn dagelijkse riedels in en buiten de Kamer. Vaak vervlecht hij dit soort ranzigheid met ‘vluchtelingen die een luxe leven lijden op cruiseschepen, terwijl de eigen mensen dood gaan van honger en kou’. Nu was hij dit blijkbaar even vergeten.

Wat het OP1 tafereeltje zo leeg, treurig en irritant maakte, was dat het aan deze kletstafel helemaal niet ging over de abjecte inhoud van de Wilders-tweet, maar over die, aldus Yoeri Albrecht,  ,,onwetende overheid die niet begrijpt dat zo’n poster polariserend werkt.” Volgens Albrecht had de overheid met die poster de polarisatie aangewakkerd. Dus als je als overheid laat zien dat er sprake is van discriminatie op de woningmarkt dan wakker je de polarisatie aan? Eigenlijk bedoelde Albrecht: niet de heer G. Wilders is in de fout gegaan met zijn ophitsende tweet, maar de overheid met haar poster.

Om te weten hoe ook de MSM, onbedoeld, het rechts-populisme salonfähig maken en racistische tweets normaliseren, is het toch nuttig om je zo nu op te offeren en naar dit soort babbelprogramma’s te kijken.  (jv)

3.  Is het subtiel de grenzen opzoeken…of opportunistisch schipperen?

5 januari 2023

Ineens lagen er vanmorgens bij het ontbijt 2 nieuwe boeken en een kaartje met een indrukwekkende tekst. Zomaar, vanuit het niets. D.w.z. ik heb er niets anders voor hoeven doen dan in leven te blijven.

Het lezen van het ene boek, “De Zwijger, het leven van Willem van Oranje” van René  van Stipriaan ga ik over een paar weken uitsmeren, want de ruim 900 pagina’s geschiedenis (waarvan ca 200 met literatuurverwijzingen😜) vragen om geconcentreerd lezen, er zo nu en dan eens een ander werkje bijpakken en het rustig laten bezinken. Het andere boek, “Onenigheid aan de top”, de roman van de Albanese schrijver Ismail Kadare, lees ik er dan tussendoor. Het is zijn meest recente boek (2022) en gaat over de complexe relatie tussen schrijvers en een tiranniek regime.

In feite gaan beide boeken over mannen met de gave van het woord, die elke zin in de boodschap die ze willen overbrengen eindeloos moesten wikken en wegen om niet alles te verliezen. Zelfs hun leven. Het gaat in het eerste boek om Willem van Oranje, die uiteindelijk vanwege zijn subversieve opstelling in opdracht van Philips II werd vermoord. En in het andere boek om de Russische schrijver Boris Pasternak, die elk moment door Stalin kon worden vermorzeld en natuurlijk ook om Kadare zelf, die in de meedogenloze dictatuur van Enver Hoxa elk woord op een goudschaaltje moest wegen. Ging ie een centimeter over de grens dan kon een strafkamp of erger zijn lot zijn. Dat balanceren op een heel dun koord heeft wel prachtige boeken opgeleverd.

Willem de Zwijger, Boris Pasternak en Ismail Kadere konden binnen de steeds verschuivende grenzen van wat op dat moment nog net toegestaan was alles uit de taal halen om hun boodschappen over te brengen. Het was schuifelen langs de rand van de klif. Sommigen hebben dat negatief als ‘schipperen met regime' geframed. Bij 'de Zwijger' was dat in zekere mate het geval, maar het is wel makkelijk lullen vanuit de veilige leunstoel. Want het subtiel opzoeken van de grenzen vergde in die tijd en in die politieke systemen een persoonlijke moed die wij ons hier, in dit land waar alles kan, niet meer kunnen voorstellen. In deze tijd en in ons ‘systeem’ kan iedere malloot van alles uitblèren. En op de sociale media zelfs met het risicoloos bedreigen van anderen miljoenen volgers scoren. Niet in alle opzichten een vooruitgang.🤪👎 (jv) 

2. Carl Schmitt: een boeiend en origineel denker, maar ook erg gevaarlijk. (2)

Woensdag 4 januari  2023

Carl Schmitt zal door ‘de geschiedenis’ vooral worden gezien als een rechtsgeleerde die de gewelddadige politiek van Hitler en zijn fascistische trawanten ideologische legitimiteit wilde verschaffen. Toch stelde hij ook erg interessante juridische vraagstukken en politiek-filosofische dilemma’s aan de orde. Vraagstukken en dilemma's die nog steeds actueel zijn: Waar ligt de grens van liberale tolerantie? Is het voor een politieke gemeenschap wel mogelijk om zonder vijand te leven? Is een rechtvaardige samenleving wel zonder oorlog te bereiken? Welke bevoegdheden geven wij de staat in crisissituaties? Hoe definiëren we ‘het belang van de staat’? Hoever zijn wij bereid te gaan om het staatsbelang tegen vijanden te verdedigen?

In deze tijd zou Schmitt ongetwijfeld de vraag hebben gesteld: is de liberale democratie eigenlijk wel opgewassen tegen ernstige verstoringen van het normale leven? Hierbij kun je nu b.v. denken aan het aanpakken van de klimaatcrisis of een zware, lang aanhoudende economische stagnatie met veel werklozen en armoe, gecombineerd met continue hetzes op de sociale media, waarin de vertegenwoordigers van de zogenaamde elite onophoudelijk als vijanden van het volk worden geframed.

Blijven vasthouden aan redelijke en rationele discussies? Natuurlijk, maar probeer op die zes existentiële vragen van Schmitt in het publieke debat maar eens antwoord te geven zonder er hooglopende ruzies over te krijgen. Het zal dan ook nog verdomd lastig worden om er in het parlement of in de samenleving een redelijke mate van consensus over te bereiken. Het wordt een Babylonische spraakverwarring, waarbij menigeen zal twijfelen aan het morele kompas van de ander. Onoverbrugbare kloven. En dan?

Vooral de aanvoerders van de extreemrechtse populisten hebben Schmitt vaak goed gelezen, en begrepen. Aan de Universiteit Leiden zit bij de sectie Rechtsfilosofie zelfs een heel ‘nest’ Schmitt-adepten. Onder supervisie van professor Paul Cliteur is daar o.a. T. Baudet gepromoveerd. Schmitt’s stelling dat je interne en externe vijanden nodig hebt om ‘waarachtige politiek’ te kunnen bedrijven, gaat er daar in als koek, evenals dat de opvatting dat ‘die oeverloze parlementaire debatten in het nep-parlement’ niet leiden tot besluiten die de ‘volkswil’ honoreren. 

Nee, is hun verhaal, daar heb je leiders voor nodig die die de ‘volkswil’ wel aanvoelen, die interne vijanden willen uitschakelen en die externe vijanden creëren om de rijen intern gesloten te houden. Die politieke mentaliteit zien we wereldwijd sterk groeien. De illiberale democratie en autocratie zijn in opmars. Poetin en zijn naaste adviseurs hebben, volgens Rusland-kenners, Schmitt’s ideeën al 3 decennia geleden opgezogen, ook om hun eigen machtsdenken en maffiapraktijken van een ideologische saus te voorzien. 

Hun inschatting was/is dat het Westen met haar liberale democratie en haar verdeeldheid op enig moment zal vastlopen door, wat zij Schmitt nazeggen: haar ‘parlementair gezever’, haar aversie tegen geweld en oorlog, haar splijtende morele dilemma’s, haar verlammende besluiteloosheid en haar voorkeur voor een luxe-leven boven militaire investeringen. De liberale democratie zal, verwachten de autocraten, op den duur geen partij meer zijn voor een militair krachtige 'volksdemocratie' die wel bereid is haar machtspositie te verdedigen of zelfs uit te breiden met het opofferen van mensenlevens en het inleveren van welvaart. Schmitt heeft hen ervan overtuigd dat je met brute macht verder kunt komen dan met redelijkheid, menselijkheid, kwetsbaarheid en verdeeldheid. Maar misschien is er ook een tussenweg waarin je je in ieder geval realiseert dat de wereld een vijandige jungle is waarin je je moet wapenen, in alle betekenissen van het woord, tegen de 'boze krachten' om t.z.t. niet overlopen te worden. 

De voorstanders van de liberale democratie zouden misschien wat meer moeite mogen doen om actuele lessen uit Schmitt’s ideeën te trekken. In ieder geval door minder naïef te zijn als het gaat over het verdedigen van de eigen kernwaarden en de vitale belangen van de eigen staat.  Maar ook door gezamenlijk de echte vijanden in en buiten het parlement te bestrijden op de existentiële vraagstukken en minder met elkaar te miereneuken over relatief kleine, technocratische meningsverschillen in doorsnee beleidskwesties. Vanuit deze noties moet je je afvragen hoever je in eigen land de sympathisanten van Poetin en andere autocraten moet laten komen. Ze hun destructieve gang laten gaan? Of de NBS-achtige partijen van deze tijd al vóór de oorlog verbieden i.p.v. pas er ná? (jv)

1. Carl Schmitt: een boeiend en origineel denker, maar ook erg gevaarlijk. (1)

Dinsdag 3 januari 2023

,,Wie echt tegen de oorlog is, moet bereid zijn om een oorlog tegen de oorlog te voeren, de oorlog die een einde maakt aan alle oorlogen.” Aldus de Duitse rechtsgeleerde en politiek filosoof Carl Schmitt (1888-1985). De ene groep wetenschappers vindt hem een van de grootste politieke denkers van de twintigste eeuw. Anderen zien in hem niet meer dan een gewetenloze opportunist. Zoals met veel ‘grote mannen’ hoeft het ene het andere niet altijd uit te sluiten. Je hebt briljante schrijvers met abjecte politieke opvattingen.

In zijn essay “Vriend en vijand” (2019) geeft schrijver Arnon Grünberg zijn visie op de ideeën van Schmitt. Het gaat o.a. over de noodzakelijke rol van vijanden in de politiek en over de vraag of een samenleving zonder de voorbereiding op oorlog en geweld, en dus zonder het vermogen om zich te verdedigen, wel levensvatbaar is. Grünberg beschouwt Schmitt niet alleen als iemand met abjecte politieke opvattingen, maar ook als een ,,buitengewoon scherpzinnig denker”. Historici van naam wijzen toch vooral op de kwalijke kanten Schmitt’s boeken en polemieken, waarmee hij in ieder geval heeft bijgedragen aan het in diskrediet brengen van de democratie van Weimar.

Hij was veel tegelijk: oerconservatief, antidemocraat, antisemiet, nazi en bewonderaar van Hitler (1), maar ook een consequent denker met hoogst originele opvattingen over democratie en rechtstaat. Schmitt vreesde de Hobbiaanse samenleving zonder een sterk gezag waarin iedereen tegen iedereen vecht. Daarom koos hij voor een soeverein leiderschap dat de orde strak en met harde hand handhaaft, daarmee burgeroorlogen voorkomt en de volkswil beter vertolkt dan de liberale democraten die, naar zijn waarneming, in het parlement vooral ruzie maken en allemaal een andere interpretatie van die 'volkswil' hebben. Hij laakte de besluiteloosheid en de weekheid van het compromis en daarmee van de parlementaire democratie. Schmitt prefereerde de sterke staat met een sterke leider boven de chaos van de Weimarrepubliek en juichte de machtsovername van Hitler in 1933 dan ook van harte toe.

Schmitt typeerde het liberale parlement van de Weimarrepubliek, dat in 1923 democratisch was gekozen, als ondemocratisch vanwege ,,de eeuwige discussie van parlementariërs die zich niets gelegen laten liggen aan ‘de volkswil’, een term die hij nooit adequaat definieerde. In zijn visie kon een ware democratische politiek alleen levensvatbaar zijn door de expliciete keuze van interne en externe vijanden.

Volgens Schmitt is er pas van ‘waarachtige politiek’ sprake wanneer er een existentiële tegenstelling bestaat tussen vriend en vijand. Het gaat hier om een zodanig grote tegenstelling tussen verschillende zienswijzen, dat die niet meer met elkaar in overeenstemming kunnen worden gebracht. Een situatie dus waarin men door een rationele discussie niet meer tot een vergelijk kan komen. Dan kom je alleen verder door die vijand ‘uit te schakelen’. Omdat het alternatief is: geen besluit of slechte besluiten nemen. Dat laatste is strijdig met het staatsbelang, want je kun er een prooi door worden van externe vijandige machten. 

Grünberg schrijft in zijn essay dat je de politieke keuzes van Schmitt wel kunt verafschuwen, maar dat je toch waardevolle inzichten uit zijn redeneringen kunt halen. Iedereen kan daar wel iets actueels bij bedenken. B.v. hoe ver moeten wij als Europa gaan om ons tegen imperialistische machten als Rusland en China te beschermen? Met alle middelen, ook de meest vergaande, of laten we het op enig moment maar begaan als het ons teveel welvaart en/of slachtoffers kost?

Kortom: trekken wij als burgers in een liberale democratie ergens een grens in het onszelf verdedigen tegen terreurdreiging en agressieve staten? En waar trekken we die grens dan? Ik vrees dat niet alleen de populisten, maar ook de vermaak-verslaafde middenklasse  en de weinig-hebbende onderklasse op enig moment zullen zeggen: laat maar lopen, wij kiezen voor ons korte-termijn-belang... liever onze vrijheid opgeven, dan onze welvaart. Over die dilemma’s moet wel gedebatteerd worden.

Grünbergs oproep is dan ook: ,,Lees Carl Schmitt, vooral ook als u het niet met hem eens bent.”  Want je kunt je met de antwoorden op die ongemakkelijke opvattingen beter wapenen tegen de vijand die jouw existentie bedreigt. Drie uurtjes vliegen oostwaarts zien we wat er kan gebeuren als je dat hebt nagelaten en je je niet hebt verplaatst in het machtsdenken van ‘de ander’. (jv)  wordt vervolgd

(1)  ‘Grappig’ is dat de befaamde filosoof Martin Heidegger op de zelfde dag als Schmitt (in mei van het jaar 1933) lid werd van Hitlers NSDAP. Beiden waren niet alleen katholiek en nazi, maar dus ook stevig antisemiet.

Carl Schmitt  1888-1985